De aantrekkingskracht van God'
ÊeldóeSoiwcwi
brieven van lezer!
«idaeSoma/nt
Evangelische school voorspelt radicale oplossing
kerk
wereld
Handen
DE ROEPSTEM VAN GOD' OVER NIEUWE RELIGIEUZEN
Amerikaanse aartsbisschop wil
gehuwde mannen als priester
President van
Litouwen vraagt
Vaticaan om hulp
beroepingen
Israël en de Golfcrisis
HOE LANG MOETEN
WE NOG ALS
DE DOOD VOOR DE
LIEFDE ZIJN?
£cidóe6ouui/nt
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
ZATERDAG 12 JANUARI 1991 PAGI1II
AMERSFOORT Het be
stuur van de Evangelische
Hogeschool in Amersfoort
zegt een radicale oplossing
voor het bestuursconflict te
hebben gevonden. In de loop
van vandaag wordt die oplos
sing bekend gemaakt.
Het conflict bereikte vorige
week zaterdag zijn hoogte
punt toen drie directieleden
en een docent werden ge
schorst. De hele week is druk
uitgeoefend op het bestuur om
het aangezegde ontslag in te
trekken. Directie, een aantal
docenten, de raad van toe
zicht en advies en vrijwel alle
studenten eisen dat het be
stuur opstapt. Het zou zich
schuldig hebben gemaakt aan
wanbeleid, wanbeheer en
woordbreuk.
Het bestuur heeft vergaderd
van gistermiddag vier uur tot
's avonds negen uur. Voorals
nog is de inhoud van het be
stuursbesluit „volstrekt ge
heim", aldus penningmeester
F. Kerkhof. „Eerst willen we
directie en de raad van toe
zicht en advies spreken. Zij
kunnen niets aan ons besluit
veranderen. We denken ech
ter een volstrekte, radicale
oplossing te hebben gevon
den", aldus Kerkhof.
We beseffen de waarde
van het water pas als de
bron is
door Marinus van der Berg
Nu we zovaak horen over mis-
hand-eling, wil ik eens een
moment kijken naar mijn han
den en mediteren over han
den. De aanleiding daartoe
was een eeuwenoud wand
kleed. Ik zag het op de INCA-
Perü tentoonstelling in Brus
sel. Een wandkleed met
drieëndertig handen. Allemaal
verschillend. Er zijn momenten
waarop je voor handen extra
gevoelig bent. Als je hulpbe
hoevend bent en je moet je la
ten wassen. Je voelt dan het
verschil tussen gewassen wor
den en schoongemaakt wor
den. Of handen die poedelen,
zei iemand. Je voelt de han
den die aandacht en zorg uit
stralen. Als je verdrietig bent
kun je getroost worden door
een hand op je schouder.
Maar ook weer niet altijd en
door zomaar iedereen. Het is
ook een kunst om dan juist je
handen thuis te houden. Soms
kun je het verlangen hebben
om ingewikkeld te worden in
een doek vol tedere handen,
zonder dat je verstikt raakt.
Als je innerlijk koud bent, kan
een hand je verwarmen. 'Op
mijn leeftijd," zei een hoogbe
jaarde, „word je alleen nog
maar beroepshalve aange
raakt.' Ze verlangde naar een
spontane aanraking. Dat doet
de hand: ze raakt aan, ze
raakt je.
Niet alleen de huid maar ook
de ziel: je binnenkant. Wie on
gewenst is aangeraakt kan
lange tijd achterdochtig wor
den en iedere te dichtbije be
nadering afweren. Er wordt
wel eens gezegd: 'je kunt een
stervende altijd nog de hand
vasthouden.' Dat is niet altijd
waar. Niet ieder wenst dat.
Soms moet een naaste aange
moedigd worden om de hand
los te laten, opdat de sterven
de kan gaan. Het luistert alle
maal nauw en persoonlijk.
Voor velen zijn handen het
symbool voor liefde, voor ver
trouwen. Bij een uitvaart willen
kinderen, of vrienden, of bu
ren soms de overledene dra
gen, begeleiden. Zoveel spre
kender is dat, dan wanneer
het door beroepsdragers ge
beurt. Bij een geboorte ont
vangen ouders soms een
beeldje van twee handen met
in de palm van die handen
een kindje. De handen be
schermen, geven warmte en
veiligheid, maar zijn ook open.
Ze laten het kind vrij opdat
het zichzelf kan worden.
De handen op het oude wand
kleed doen me ook denken
aan de 'geloofsbelijdenis' die
Ton Oostveen beschreef na
dat hij wist dat hij ongenees
lijk ziek was. 'God is beeld
spraak, en elk beeld laat zich
vervangen door een ander.
Mij is het beeld van handen
het dierbaarst. Handen, die je
uit de wieg tilden toen je nog
een baby was. Handen die je
ondersteunden toen alle hoop
verloren leek. Handen, hou
vast, hoop. De oude trefwoor
den van bijna elke godsdienst
luiden: geloof, hoop en liefde.
Liefde heb ik via al die handen
in overstelpende mate erva
ren. Bij zoiets als God stel ik
me graag vooral handen voor,
waaruit je nooit meer vallen
kunt. Aan mijn leven mag een
eind komen, maar die handen
zijn eeuwig.'
Tot zover enkele fragmenten
uit twee prachtige pagina's
over de betekenis van handen
in dit boek van Ton en Fieke
Oostveen: 'Haast om jong te
worden', Amsterdag 1990.
De handen op dat eeuwen
oude doek, allemaal unieke
handen, zijn door al die eeu
wen heen bewaard om nu en
in de toekomst gezien te wor
den. Misschien wel om niet te
vergeter\ dat we handen heb
ben om lief te hebben, dat we
handen hebben om open te
maken en te leven als ontvan
kelijke mensen. En soms heb
ben we alle reden om handen
te ballen tot vuisten als pro
test tegen mis-hand-eling. En
soms knijpen we ze dicht uit
onmacht of woede en verdriet,
maar steeds weer met dat
verlangen naar handen die
open en lief zijn. Handen die
weten wat delen en geven is
en de kunst van het ontvan
gen verstaan.
Bertus Bus: „Ik zou de melaatsen van deze tijd welkom heten in Zuster Ruth Nagtzaam (r): „Ik zie er veel vrouwelijker uit dan vroeger",
mijn huiskamer".
FOTO: VPRO FOTO: VPRO
De roepstem van God. Documentai
re. VPRO-televi9ie. Nederland 2 om
22.37 uur. Zondag.
HILVERSUM Bertus
Bus, een fabrieksarbeider
die na eenentwintig jaar
capucijner wordt; Ruth
Nagtzaam, een feministe
die op aswoensdag geroe
pen wordt tot God en dr.
C. Struyker Boudier, een
professor die na de dood
van zijn vrouw, met een
parochie wil trouwen. Dit
drietal staat centraal in
de VPRO-documentaire
'De roepstem van God'
Het is een openhartig werk
stuk geworden, waarin vooral
de motivatie van het drietal
om voor God te kiezen uit de
doeken wordt gedaan Het
zijn drie heel verschillende
karakters en in de verschillen
tussen de personen ligt de
kracht van deze documentaire
verscholen, want filmisch is
het geheel in een uiterst sober
jasje gestoken. Voor de fami
lie en vrienden van zuster
Ruth zal de documentaire een
pijnlijk tintje hebben. Wat zij
namelijk niet mochten, lukte
de documentaire-filmers wel:
(met toestemming) een kijkje
nemen in haar cel.
Respect
Producent Ymke Kreiken
zocht in november 1989 con
tact met de 'hoofdrolspelers'
om van januari tot en niet
juni vorig jaar op verschillen
de tijdstippen met het drietal
van gedachten te wisselen en
ze te volgen op hun weg naar
een leven als religieuzen.
Ymke: „Voor wie ik vooral
respect heb, is voor zuster
Ruth Nagtzaam. Wat ik mij
namelijk bijna niet kan voor
stellen, is dat je zo'n stap zet.
Ik ben echt gaan geloven in
de kracht van een roeping.
Ruth is nog heel jong (30),
heeft maar vier dagen per
jaar vrij en mag alleen onder
de maaltijden met de anderen
praten. Ze heeft echt haar
persoonlijkheid opgegeven".
Klooster
Voor de VPRO de documen
taire op het scherm mocht
brengen, is het kant-en-klare
produkt eerst in het klooster
afgedraaid. Ymke: „Ze waren
er heel blij mee. Ruth was na
melijk nogal bang dat kijkers
haar persoon met ijdelheid en
grootspraak in verband zou
den brengen, maar daarvan is
geen sprake".
Het plan voor de documentai
re is afkomstig van mede-sa
mensteller Wim Schepens.
„Hij heeft een aantal ooms die
in het klooster zitten. Wat
hem vooral boeide was hoe
een mens tot die keuze komt".
Tijdens het maken van de do
cumentaire voerde het pro-
duktieteam tijdens de pauzes
heel andere gesprekken dan
bij andere programma's. „Het
is niet zomaar een documen
taire die je maakt Je bouwt
een band op met die mensen.
Het is allemaal veel minder
vluchtig dan andere reporta
ges. Wij hebben ook nog
steeds contact met het drie
tal".
Gelukt
Het team is blij dat ze de do
cumentaire zó konden maken.
„Er zijn niet zo heel veel or
des waar je zo maar kunt bin
nenstappen. Bovendien viel
het niet mee mensen te vin
den die wilden meewerken".
Een van de bereid willigen,
Bertus Bus wilde na eenen
twintig jaar fabriekswerk te
hebben gedaan Zich, evenals
Fransicus dienstbaar opstellen
voor de mensheid. Thuis,
maar ook op de fabriek blijkt
Bertus een buitenbeentje te
zijn. „Ja, in mijn lunchpauze
ben ik meestal met de litera
tuur van Franciscus bezig. Ik
verlang echt naar het werk in
de geest van de Franciscanen.
Het liefst ging ik als pater ca-
pucijn in Amsterdam werken.
Ik zou de melaatsen van deze
tijd welkom heten in mijn
huis, aidspatiënten en drugs
verslaafden, dus".
Bus zegt dat hij zich altijd tot
het ambt aangetrokken heeft
gevoeld. „Hoewel we thuis
rooms-katholiek waren, werd
er niet zoveel aan gedaan Ik
'was de enige die naar de kerk
ging"
Beslissing
Zuster Ruth Nagtzaam, die in
december de tijdelijke gelofte
heeft afgelegd en over drie
jaar een definitieve beslissing
zal moeten nemen, vertelt dat
ze zich hevig heeft verzet te
gen haar roeping. Maar op as-
woensdag, foen ze in de kerk
de priester hoorde zeggen 'be
keert u, want het rijk Gods is
nabij', sloeg er bij haar iets in
als een bom. „Ik was hele
maal van slag. Zoals ik het
vertel, klinkt het misschien
als een verliefdheid. Het heeft
inderdaad alles met liefde te
maken, maar anders dan de
verliefdheid op een jongen.
Dit was diepgaander. Die lief
de is zo groot, daar is geen
barrière tegen opgewassen.
Een week voor mijn intrede
zei ik nog tegen een vriendin:
ik ben hartstikke gek. Waar
begin ik aan"
Habijt
Dat zij de hele dag in een ha
bijt rondloopt, betreurt Ruth
geen moment. „Het geeft aan
dat ik een bepaalde beslissing
heb genomen. Ik zie er overi
gens nu veel vrouwelijker uit
dan vroeger. Voor mijn intre
de had ik een jongenskop,
droeg ik een spijkerbroek en
had ik geitenwollensokken
Dr. Struyker Boudier was
full-time hoogleraar. Na het
overlijden van zijn vrouw
werd de roep priester te wor
den steeds sterker. „Ik wil
met een parochie trouwen lie
ver dan mij blijven bezighou
den met de administratieve
rompslomp van de universi
teit", laat hij weten. „Als je
zoals ik alleen zit, mijn twee
kinderen zijn de deur uit, dan
wil je wel eens een nieuwe
stap in je leven zetten. Gelei
delijk aan ben ik toen over
het priesterschap gaan naden
ken". Nu is hij vooral pastor;
zijn universitaire baan is da
nig ingekrompen. „Of mijn
vrouw verbaasd zal zijn dat ik
priester ben geworden? Nee,
ik geloof het niet".
HANS PIËT
Aarts
bisschop R.
Weakland
MILWAUKEE Het te
kort aan priesters is vol
gens aartsbisschop Rem-
bert Weakland van Mil
waukee zo groot dat de
Rooms-Katholieke Kerk
de wijding van gehuwde
mannen in overweging
moet nemen. Als het no
dig mocht blijken, dan zal
hij een gehuwde man
aanwijzen een parochie te
leiden en toestemming
van de paus vragen om
deze man te wijden.
Mgr. Weakland, die dit deze
week in het bisdomblad van
Milwaukee schreef, noemde
gehuwde priesters de enige
uitweg uit de huidige proble
men. Gezonde parochies drei
gen anders zonder priester te
komen zitten.
Paus Johannes Paulus II
heeft bij herhaling verklaard
dat hij tegen de wijding van
gehuwde priesters is. Eind ok
tober zei hij in zijn slottoe
spraak tot de bisschoppensy
node over de vorming van
priesters dat „zulke voorstel
len niet in overweging
moeten worden genomen". Zij
worden vaak geopperd „in
het kader van een systemati
sche, vijandiggezinde campag
ne tegen het priestercelibaat".
De Braziliaanse kardinaal
Aloisio Lorscheider, aartsbis
schop van Fortaleza, maakte
tijdens de synode bekend dat
de paus wel had ingestemd
met de priesterwijding van
twee gehuwde mannen, bei
den al op leeftijd. Dezen had
den bovendien
der celibatair te zullen leven,
voorzover ze deat al niet de-
Dat is geen voorbeeld voor
ons, aldus aartsbisschop We
akland. Het gaat hem om ge
zonde gehuwde mannen. Een
woordvoerder van het bisdom
Milwaukee zei dat de brief
bedoeld is om commentaar
van het bisdom en van het
Vaticaan uit te lokken.
Eind vorig jaar kreeg Weak
land geen eredoctoraat van de
rk theologische faculteit van
de universiteit van Fribourg.
Het Vaticaan had hiervoor
geen toestemming gegeven na
pressie van anti-abortusgroe
pen in de Verenigde Staten.
Mgr. Weakland had in het
voorjaar gezegd dat in zeer
bijzondere gevallen een
rooms-katholiek op grond van
zijn geweten abortus niet per
se hoeft af te wijzen.
ROME President Vitautas Landsbergis van Litouwen heeft
met het oog op de moeilijke situatie in Vilnius en de aanwezig
heid van Sovjettroepen in Litouwen het Vaticaan en de demo
cratisch geregeerde landen om politieke hulp gevraagd. Dat
heeft hij gezegd in een vraaggesprek met de Italiaanse krant
Corriere della Sera.
De internationale gemeenschap moet erkennen dat op het
grondgebied van Litouwen niet de grondwet van de Sovjetunie
maar die van Litouwen geldt, meent Landsbergis. Ook ver
wacht hij steun van buitenaf voor het standpunt dat de Sovjet-
wetten geen geweld in Litouwen rechtvaardigen.
In het geval van een militaire bezetting zal de bevolking tot
burgerlijk ongehoorzaamheid worden opgeroepen. Gewapend
verzet is volgens Landsbergis zinloos.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Grootegast en Doezum
mw. G.C Eppink te Wlnsum en
Baard en Oosterlittens Beroepen te
Hattem G. de Fljter te Siddeburen en
Wagenborgen; te Katwijk (deelgem.
De Rank) mw. C.K.J. Rog-Pronk,
kand. te Scheveningen, die dit
beroep heeft aangenomen. Bedankt
voor Nieuw-Vennep L.F. de Graaft te
Nieuwveen.
Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
Beroepen te Heemse J.R. Visser te
Urk.
Evangelisch Lutherse Kerk
Aangenomen naar Beverwijk (part
time) mw.drs. G.F Rohrmoser te Al-
mere en Lelystad.
Baptisten Gemeenten
Bedankt voor Emmen P. Wljchers te
Enschede.
NOTITIE VOOR R-K GEESTELIJKE VERZORGING
'Militaire macht VN versterken'
ROTTERDAM Versterking (in militair opzicht) van de Ver
enigde Naties verdient in rooms-katholiek perspectief de hoog
ste prioriteit. Er moeten voldoende militaire middelen ver
schaft worden om zodoende niet alleen politieke sanctiemidde
len toe te kunnen passen, maar ook militaire.
Dat zijn enkele gedachten uit een nota getiteld: 'Aspecten van
een morele beoordeling inzake militaire interventie in de Golf
crisis'. Auteur is Fred van Iersel, studiesecretaris van het r.-k.
Militair Pastorcaal Centrum in Amersfoort. Mgr. drs. R. Ph.
Bar, bisschop van Rotterdam en bisschop voor de Nederlandse
strijdkrachten, heeft de nota doen verspreiden onder belang
hebbenden. De bisschop schrijft in de aanbiedingsbrief dat de
nota is bedoeld als ondersteuning van het bezinningsproces dat
de r.k. geestelijke verzorging doormaakt met betrekking tot de
morele aspecten van de Golfcrisis.
In de nota wordt onder meer gewezen op de rooms-katholieke
nadruk op supra-nationaal gezag; sinds 1945 pleiten alle pausen
bijvoorbeeld voor de instelling van een universele politieke
macht.
MeT uitzondering van Irak bereidt geen enkel land
Midden Oosten zich zo ernstig voor op de steeds dreigt ssc
oorlog rond Kuwayt als Israël. Dat is te meer het geval if'
hernieuwde dreiging met geweld tegen Israël, die Irak I j*a,
geuit bij de mislukte besprekingen deze week in Genèv
honderden joodse Russen die elke dag in Tel Aviv ai
men, belanden in een land waar een oorlogspsychose hi 3
Aan de volkomen verbouwereerde Sovjet-immigranten
den onmiddellijk na aankomst gasmaskers uitgedeeld oi
wapend te zijn tegen een mogelijke Iraakse aanval mei
ISRAËL wacht die aanval fatalistisch af. De dreiging
een Iraakse wanhoopsaanval op Israël, in een poging
Saddam Husayn de joodse staat bij de oorlog te betrekkt
zo het Arabische front tegen Irak te splijten, wordt mi
dag reëler. Met zijn hardnekkige houding poogt Saddam
sayn de overlevingskansen te rekken van zijn regime,
zijn clan, van zijn familie en van zichzelf. Hij is een
het nauw en die kan rare sprongen maken.
VANAF het begin van het Golfconflict heeft Israël
Washington de raad gekregen zich gedeisd te houden,
moest buiten het conflict blijven om een Arabische co
tegen Irak mogelijk te maken. Die tactiek heeft gew j
Maar desondanks is duidelijk dat Israël wel degelijk ee
trokken partij is. Nog meer dan Saoedi-Arabië of E{ jj
wenst Israël de verdwijning van Saddam Husayn vai a
Midden-Oostentoneel en de totale vernietiging van zijn
logspotentieel.
ISRAËL heeft al eens op eigen houtje ingegrepen om it
Iraakse atoomdreiging af te wenden. In 1981 vernietigde
raëlische gevechtsvliegtuigen de kernreactor van Osirak
het aan Israël lag zou het die preventieve aanval willen
halen, maar dan op veel grotere schaal, om het militair
tentieel van Irak uit te schakelen. Pas dan zou Irak niet
ger een bedreiging vormen voor Israël.
OVERIGENS heeft Saddam Husayn er alles aan gedaa
raël bij het Golfconflict te betrekken. In antwoord
Amerikaanse militaire opbouw in de Arabische woi
poogde hij op 18 augustus al de kwestie-Kuwayt te kopp
aan de Palestijnse kwestie. Er komt geen oplossing voor
wayt als er ook geen oplossing komt voor het conflict
Israëliërs en Arabieren, zo betoogde Saddam Husayn.
HOEZEER hij tot nog toe bij die stelling is gebleven
overduidelijk uit de verbijsterende monoloog die Iraks
ter van buitenlandse zaken, Tareq Aziz, in Genève afsta
afloop van het mislukte overleg met de Amerikaanse
ter Baker. Aziz noemde Kuwayt niet één keer, maar
voortdurend over de betrokkenheid van Israël bij het
conflict. Israël en de VS verzetten zich vanzelfspreken
terecht tegen een dergelijke koppeling, evenals de Eun
bondgenoten van de VS. Maar toch is het idee velen nie
genegen.
DaT is het duidelijkst gebleken uit een van Parijs afko
ge suggestie, die is overgenomen door sommige EG-mini
van Buitenlandse Zaken op hun bijeenkomst in Luxem
Die suggestie houdt in Saddam Husayn een internati
conferentie „over alle problemen van het Midden-0(
aan te' bieden als hij gehoor zou geven aan de resolutjlL
de Veiligheidsraad door zich terug te trekken uit KI
Hoe het conflict in de Golf ook verder verloopt, voorB
blijft er een levensgroot risico aan verbonden.
m
Brieven graag kort an duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonc
stukken te bekorten.
Maffiapraktijken
„We hebben lang onze mond
gehouden, te lang misschien",
zei KNOV-voorzitter Kam-
minga deze week over de toe
nemende intimidatie van win
keliers door criminelen. Met
als voorlopig dieptepunt vorige
week de moord op een snack
bar-eigenaar. Dat Kamminga
deze kwalijke ontwikkeling
aankaart en vraagt om daad
krachtige bestrijding ervan is
natuurlijk terecht. Waa
hij, wetende welk een omt
de maffiapraktijken hë
aangenomen, niet eerder
de bel heeft getrokken, ze
er echter niet bij. Als het
omdat hij het als public
trekkend nieuwtje wilde
waren voor zijn nieuwjaan
spraak, heeft hij niet
schien' maar 'zeker wetei
lang zijn mond gehouden.
A.M. Dullaart,
DEN HAAG.
Zolang er geen medicijn is, blijft aids als een zwaard van
Damocles boven de liefde hangen
Daarom mogen we niet rusten voor we de race tegen
aids gewonnen hebben En dat kost tijd Maar ook geld.
Hoe eerder hoe AIDS FONDS: GIRO 8957
beter. Nu dus. isio
Uitgave Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden
Telefoon: 071-122 244
Postadres: Postbus 11, 2300 AA Leiden
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 uur
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248.
van ma. t/m vr van 18.00 tot 19.00 u op za. van 14.00 tot 15.00 uut
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling Bij betaling per acceptgirokaa
per maand 25,70 per maand t
per kwartaal f. 76,60 per kwartaal f.
per jaar 294,30 per jaar f
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 -122 244
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
