Fraude onstaat waar l overzicht zoek is
GELD GOED
Denkt aleer gij jt...
7 Beurs van Amsterdam
1000
Dollar fors lager
Jac Hermans heeft geen
krenten voor oliebollen
- ECONOMIE
CcidócSouwMit
ZATERDAG 29 DECEMBER 1990 PAGINA 7
Jenzine en diesel
udejaarsdag duurder
OTTERDAM De prijzen voor
,odvrije benzine en diesel gaan
laandag met drie cent per liter om
oog als gevolg van de stijgende dol-
irkoers.
elode superbenzine wordt niet drie
iaar twee cent per liter duurder om-
at de oliehandel in de nieuwe
jviesprijzen meteen de tariefwijzi-
ingen verrekent van heffingen en
ccijnzen die per 1 januari 1991 van
racht worden Aan de meeste zelf-
inkpompen gaan advies-literprijzen
>lden van 163 cent voor euro-lood-
rij. 167 cent voor super plus loodvrij
n 170 cent voor gelode superbenzine.
en liter diesel gaat 118,8 cent kos-
Montessori
Maria
Montessori, de
beroemde
Italiaanse
pedagoge, staat
op de deze week
in omloop
gebrachte
biljetten van
duizend lire in
Italië. Ze 'lost' op
het bankbiljet
ontdekkings
reiziger Marco
Polo af, die op het
oude biljet van
duizend lire
stond.
Omzetstijging Westland
Berkel Bloemenveilingen
NAALDWIJK De omzet van het sa
menwerkingsverband Westland Berkel
Bloemenveilingen Holland is dit jaar ten
opzichte van 1989 met 10,2 procent toe
genomen tol 1,9 miljard gulden. In to
taal veilde het samenwerkingsverband
bijna drie procent meer snijbloemen.
De gemiddelde prijs van de bloemen
steeg met 5,8 procent. Ook bij de kamer
planten nam de aanvoer toe. Bij een
aanvoerstijging van 8,5 procent steeg de
prijs met 4 procent. De kamerplante-
nomzet is met 13 procent omhoogge-
gaan.
Eerder deze week ging de omzet van de
VBA-veiling in Aalsmeer, waarin opge
nomen de veiling in Roelofarendsveen,
over de grens van twee miljard gulden.
AMSTERDAM De koers van de
Amerikaanse dollar heeft gisteren ruim
drie cent moeten prijsgeven. Aan het
einde van de handel in Amsterdam no
teerde de dollar 1,6930 tegenover
1,7265 bij het slot op donderdag. Op de
laatste dag van de valutahandel in dit
jaar waren veel financiële instellingen
gesloten waardoor de handel zeer rustig
bleef.
De daling van de dollarkoers was vol
gens handelaren vooral te wijten aan de
gisteren bekendgemaakte „index of lea
ding indicators". Deze barometer voor
de economie in de VS is in november
voor de vijfde achtereenvolgende
maand gedaald. Veel economen zien
hierin een teken van een naderende re-
BEDRIJFSDETECTIVE HOFFMANN:
Noteringen van vrijdag
28 december 1990 (tot 16:30 uur)
dividend over
ho dd
la dd
vk
ok
k
41.053/1
29.70 5/10
31.60
31.60
31.60
89 5.75
133.50 18/7
102.70 26/2
107.60
107.60
107.10
89/1.85
745515/6
55.75 26/2
ahotd
66.70
66.50
66 50
89/8
141.90 3/1
63.20 8/11
akzo
75.60
75.50
74.70
86/87 5% sl.
162.90 28/12
152.30 23/2
•Iranta
162.70
162.90
162.90
89/2.65
63 60 3/1
43.209/11
amev e
46.20
46.00
45.80
89/90 4.24
91.70 4/1
73.50 30/11
amro all in
75.20
76.10
76.00
89/3.50
94.50 8/6
66.20 26/2
71.50
71.50
71.30
89/2.75
75.60 20/7
43 30 20/12
buhrm lei e
44.20
44.10
44 40
88/89 1.85
91309/7
7230 6/3
83.50
83.50
8350
89/2.50
43.80 3/1
17.30 8/11
daf
18.40
18.50
18.00
90 7 80
142.50 2/8
119.30 19/11
dordtsche
126.50
126.70
125.50
89/8.-
126.50 18/4
76.50 9/11
86.70
86.20
86.40
89 1.80
971017/7
70.1024/9
74.00
74.00
74.80
86 1.75
53.50 18/7
29.80 28/12
fokker c
30.10
30.00
29.90
89/1.30
35.80 8/6
22.00 28/9
gitl-brc
2880
28.50
28.50
16.90 1/8
8.8017/12
9.30
9.30
920
89/3.50
137.00 27/12
100.00 26/2
136.50
136.50
136.30
89/5.75
91.00 3/1
48.80 5/10
51.10
51.10
51.20
89 12-
111.50 2/1
54 50 21/12
hunt.doug.
56.50
57.00
54.50
89 3.60+d.
107.4011/1
56 00 22/8
interrunul
70 50
70.50
71.00
89/90 1 80
50.30 4/1
18.708/11
kim
20.00
20.00
19.90
89/2.40
53.60 3/1
34.50 1/11
*np
36.70
36.70
37 40
89/7.65
156 70 2/8
126.1013/12
133.70
132.80
131.40
89/3.-
76.90 23/5
47.60 7/11
47.80
47.80
48.70
89 3.30
109.80 18/4
34.20 27/12
nedlloyd
34.80
35.00
3620
89/2.75
54.70 23/5
36.70 28/9
nmb potlbk
37.70
37.60
37.90
89 10.00
63.709/5
33.00 21/12
33.50
33.50
33.10
89 6.60+d.
227.50 26/7
141.90 2/1
pakhoede
198.50
199.00
199.50
89 2.00
4780 3/1
18.60 7/11
20.60
20.50
20.30
21.50 4/12
20.60 28/12
philips d91
20.80
20.60
20.60
37.80 18/5
28.90 25/9
polygram
30.40
30.40
30.10
89/3.32
111.80 4/1
82.6028/9
87.10+
87.00
86.70
89/2.40
82.001/3
48.20 28/11
rodamco
54.00
53.90
54.50
88/89 1.80
110.80 4/1
77.60 28/9
rolinco
81.10
81.10
80.90
78 4.40+5% St.
60.40 27/11
57.10 13/3
rorenlo
60.10
60.30
60 30
89 1.25
59.7020/7
40.70 28/12
•fork
41.40
41.40
40.70
89/4.72
166.00 4/1
133.00 25/9
unilever c
152.20
152.00
151.50
89/3.60
115.0010/1
73.50 10/10
82.50
82.50
82.30
89 1.95
47 30 28/6
33.20 5/1
43.60
43.50
43.10
89/3.-
53 50 2/1
23.80 28/9
volmac
31.00
30.50
29.80
89/2.44
76 40 30/5
52.00 24/8
63.00
63.00
62.50
89 0.88
57.20 25/5
42.20 26/2
wolt-kluw c
48.10
48.10
48.10
Slotkoers vrijdag 28 december 1990
93.00 100.00
155.00 155.50
217.90 217.90
103.00 10300
aalberts 54.00 54.00
abn-amro pr 5.03 5.03
acf hold c 32.00 33.00
end gr c 177.00 177.00
ho* c 14.50 15.00
15.00 15.00
si rubber 3.90 3.90-
ant.verf 470.00 475.00
atag holde 115.80 111.00
ion r 77.00 76.00
:o ind pr 46.508 47 00B
Ti groep 71.00 71 00
batenbbeh 113.70 11300
101.00 101.00
begemann 135.00 136.50
beiindo c 355.00 353 80
berkel 1.45 1.42
rill 35.90 36.00-
4 30 ONG
boer druk 251.00 253.00
boer wink c 74.00 74.30
176.00 175.00
bos kalis c 12.60 12.65
beh 31.50 30 50
bredero 18.00 ONG
r c 17.30 ONG
breevast c 11.65 11.55
burg heybr 2900.00 2900.00
98000 987.00
c 98500 992.00
calve pr 835.00 835.00
Jtle 2.30 2.75
160.10 159.50
claimindo c 350.00B 350 00
nt beh 22.20 22 00
cred lyonn 29.00+ 29.10
csm 82.60 82.00
cvg gb c 108.50 109.00
delft instr 28.00 28.00
desseaux 227.00 228.00-
dorp groep 39.50 39.00
>sto 28.30 28.20
200.00 200.00
88.50 89.00
rit 78.00 77.50
ia hold 91.70 90 00
ia h 5 pr 5.60 5 60
nies 28.50 28.50
geveke 39.00 39.00+
giessen 130.00 129.00
goudsmit 44.50 44.50
gti hold
hagemeyer
hal trust
12.90 12.90
12.90 12.90
ihc caland 47.80 46.00
kbb c.pr c 92.80 92.50
koppelpoori 259.00 257.00
krasnapols 219.006 220.00
landre gl c 56.00 58.00+
moeara cop 14100.0 14100.0
moeara wb 15200.0 15200.0
vd moolen 32.30 32.00
mulder bosk 65.00 65.001
nagron c
nat.inv.bnk
nbm-amstel
303.00 301.00
12500.0 12500.0
234.00 232.00L
nium eur 13.00 13.00
bank c 75.00 75.00
polynorm c
porc fles
randstad h.
sarakreek
schutema
schutters*
1790.00 1700.001
3800 37.501
48 001 45.50
158.00 159.00
stad rott c 42.30 44.00
unil 7 pr
unil 7 c pr
unil 6 pr
unil.4 pr
ver.glas nb
vnu7pr
v.trans.hyp.
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 20740 - 21340 20470 - 21070 onbewerkt 190 - 260 185- 255
30 1/8 30
26 7/8 273/8
14 5/8 143/4
45 7/8 457/8
lord
genlelec
genl motors
gent public
goodrich
goodyear
hewlett-pac
intl flavor
intl paper
kim
43 5/8 437/8
361/2
511/4 515/8
26 3/4 263/4
57 1/4 571/2
34 3/8 341/2
45 3/8 451/2
37 1/
37
18 3/4
31 5/8 32
73 1/4 733/8
53 7/8 535/8
111/2 111/2
utd technol
westingh el
woolworlh
88 1/8 885/8
58 1/4 583/8
77 777/8
6 1/2 63/8
25 1/4 253/8
60 1/2 603/8
88 1/2 901/4
47 1/4 477/8
28 3/8 285/8
30 3/8 301/8
Saai Damrak
kalft verder af
AMSTERDAM Op een ui-
terst saai Damrak zijn de aan
delenkoersen gisteren, de laat
ste beursdag van het jaar, nog
wat verder afgekalfd. Aanvan
kelijk bleven de noteringen
nog hangen in de buurt van de
slotkoersen van donderdag,
maar later op de dag ging het
koerspeil toch weer wat ver
der terug. De stemmingsindex
sloot 0,3 punt lager op 93,5. De
koersindex zakte zelfs weg
van 169,5 naar 168,3.
Daarmee is 1990 een uiterst
somber jaar voor de beleggers
geworden Eind 1989 stond de
stemmingsindex nog op 117,7
en de koersindex op 202,8.
Vooral na het uitbreken van
de Golf-crisis was er van veel
handel daarbij geen sprake
meer. Beleggers stelden zich
zwijgend langs de zijlijn op.
Handelaren verzuchtten dan
ook terecht dat een krach be
ter was dan dit bij een wegblij
ven van beleggers voortdu
rend langzaam wegzakken
van de koersen.
De handel stelde ook gisteren
weer weinig voor. De omzet
kwam in totaal op 520 mil
joen, waarvan slechts ƒ291
miljoen in aandelen. De obli
gaties kwamen net als de
meeste aandelen ook maar
weinig van hun plaats.
Van de internationals moest
Koninklijke Olie 1,70 prijsge
ven op 131,40. Akzo verloor
90 cent op ƒ74,70 en KLM
twee kwartjes op 19,50.
Tekenend voor de wisselvalli
ge stemming door gebrek aan
belangstelling was de ontwik
keling bij Hunter Douglas. Dit
fonds klom eerst 2. maar
sloot 2 lager op 54,50. Ned-
lloyd kon 1,40 aan de koers
toevoegen op ƒ36,20 en Pak
hoed een gulden op 199,50.
Automatiseerder Volmac sloot
1,20 lager op ƒ29,81
Ook elders ging het op de aan
delenmarkt nogal wisselend
toe. Fondsen als Randstad,
Stad Rotterdam en ACF sloten
wat beter.
Gesloten
Een Moskoviet loopt vergeefs met een jerrycan over een benzi
nestation. Als gevolg van het gebrek aan voorraden bleef het
station gesloten.
DEN HAAG De klanten
van Jac Hermans zullen dit
iar hun krenten voor de olie-
•llen bij een andere voordeli-
!e winkel moeten kopen. In
leel Nederland kampen de su
permarkten van de Hermans-
?roep met een tekort aan
krenten. In de supermarkten
staan borden waarop de klan
ten wordt verteld dat er door
de slechte oogst geen krenten
te krijgen zijn. Volgens een
;adi Woordvoerder van de Her-
mansgroep kon toeleverancier
runie niet voldoende le
veren. Directeur Rijk van Su-
^^erunie vanmorgen over de
^fcroblemen: „In Turkije en
^Griekenland, waar we nor-
B|pnaal inkopen, zijn de oogsten
mislukt. Te weinig aanvoer
dus'4.
De supermarkten van de Kon-
mar hebben wel krenten in
voorraad. „Er is wel een slech
te oogst geweest, maar we heb
ben in andere landen krenten
kunnen inkopen", aldus een
woordvoerster. Ook de klan
ten van Albert Heyn hebben
waarschijnlijk geen problemen
met de inkoop voor de oliebol
len. Woordvoerster Van Kui-
lenberg van Ahold: „We heb
ben ondanks de in Grieken
land mislukte oogsten kunnen
leveren waar de winkels om
hebben gevraagd. Maar of er
voldoende is als alle Hermans-
klanten bij ons komen kopen
weet ik niet".
Het is overdreven om te
stellen, dat de wereld
1991 onder plezierige om
standigheden binnengaat.
Het kleinste onheil vor
men de exploderende
melkbussen met carbid-
vulling plus de superstrij
kers bij de jaarwisseling.
Onnadenkelijkheid 'siert'
het doen van deze gek
ken.
Een dag of veertien later drei
gen zware explosies wanneer
de oorlog in het Midden-Oos
ten onverhoopt uitbreekt.
Daarbij komt de onzekerheid
over de toekomstige politiek
van de Sovjetunie alsmede de
lange rij onopgeloste, explo
sieve internationale proble
men. Temidden van deze
werkelijk enge situatie probe
ren bedrijfsleven en beurzen
er het beste van te maken. In
cidenten en eendagsvliegen,
zoals de dagelijkse beursover-
zichten, geven geen enkel in
zicht in de situatie zoals die
zich op wat langere termijn
zal ontwikkelen. Zelfs de bes
te financieel-economische
dagbladen ter wereld, zoals de
Financial Times en de Wall
Street Journal, kijken door
gaans niet meer dan een week
vooruit. Gelijk hebben ze! En
als ze al met prognoses op lan
gere termijn komen, worden
die met zoveel voorbehouden,
'ja-maren' en 'tenzij-dats' om
geven dat je na lezing nog
even wijs bent als voorheen.
Alleen denken belemmert
hier het doen.
Essentieel zijn momenteel de
gebeurtenissen die rondom de
vijftiende januari kunnen
worden verwacht. Breekt de
oorlog in het Midden-oosten
inderdaad uit, dan zullen de
gevolgen voor de olieprijs, de
dollarnotering en de beurs
koersen ingrijpend ziin. De
aardolie wordt duurder, al
was het alleen maar door de
ontwrichting van de aanvoer.
De dollar zal vermoedelijk
een nieuwe forse daling on
dergaan, terwijl op de effec
tenbeurzen en de goederen
markt de gebruikelijke pa
niek zal uitbreken.
Pluspunt
Ach ja, er is natuurlijk ook
een pluspunt, waarover hier
en daar zo nu en dan aan
doenlijk wordt geschreven: de
onzekerheid zal eindelijk zijn
weggenomen. Daar koop je
echter ook niet veel voor.
Aangenomen mag worden,
dat het bedrijfsleven, voor zo
ver het niet voor het oorlog
sapparaat werkt, het zwaarst
zal worden getroffen. Voordat
alle katten weer uit de bomen
zijn gekeken is de wereld ze
ker een half jaar verder.
In het licht van deze angstige
toestand is het goed de voor
uitzichten te bestuderen van
alle concerns met internatio
nale operaties. De doodzieke
Philipsgroep wordt thans met
de botte bijl bewerkt en het
zal een wonder genoemd mo
gen worden als de gezonde
delen na de confrontatie van
de Arabische wereld versus
de Verenigde Naties nog een
samenhangend geheel vor-
De grote olieconcerns weten
zich verzekerd van voorraden
ruwe olie voor zeker een half
jaar. Wat gebeurt er echter als
de olie-aanvoeren uit het
Midden-Oosten stagneren en
de velden elders op de wereld
niet voldoende kunnen pro
duceren? Komt er dan nieuw
leven in de exploitatie van de
teerzanden in Canada en Ve
nezuela? Ik las onlangs dat
die teerzanden nog voor eeu
wen olie bevatten. De exploi
tatie is echter allesbehalve
eenvoudig.
De topmensen van de grote
petrochemische concerns van
de wereld moeten met het
zweet in hun handen rondlo
pen. Niets is namelijk onze
kerder dan hun grondstoffe-
naanvoer. Wat dat betreft
kunnen de Nederlandse
Akzo- en DSM-bedrijven pro
fiteren van aardgasaanvoer
uit Slochteren en andere vel
den binnen het Nederlandse
grondgebied. De prijzen van
dit Nederlandse aardgas zijn
gebaseerd op de wereldmark
tnoteringen in dollars. Hoe
goedkoper de Amerikaanse
piunt dus wordt, hoe minder
voelbaar eventuele prijsstij
gingen. Het allergrootste
slachtoffer van de onzekere
situatie wordt echter de Ne
derlandse staat, die het met de
dag groeiende financieringste
kort tot astronomische hoog
ten zal zien oplopen. Indien
alle maatregelen die op het
ogenblik in overweging wor
den genomen werkelijkheid
worden - denk alleen maar
aan het zondagsrijverbod -
zullen de opbrengsten van de
omzetbelasting, de invoer
rechten en de accijnzen een
forse daling beleven. De auto
verkopen zullen fors dalen en
daardoor zal ook de bijzonde
re verbruiksbelasting aan
zienlijk minder opbrengen.
Bovendien zal de opbrengst
van de vennootschapsoelsting,
die op het ogenblik overigens
ook al zorgen baart, nog ver
der terugvallen. De vraag
dient hier te worden gesteld
of de grote buitenlandse be
leggers onder die omstandig
heden nog zo gretig Neder
landse staatsschuldbewijzen
kopen als thans het geval is.
Opgelucht
Mocht Saddam Husayn op het
allerlaatste ogenblik toch nog
eieren voor zijn geld kiezen of
het slachtoffer worden van
een staatsgreep, dan zal de ge
hele wereld met inbegrip van
het Arabische deel opgelucht
ademhalen. Het bedrijfsleven
zal dan bevrijd zijn van een
loden last, terwijl het Neder
landse staatsapparaat een be
gin zal kunnen maken met
een effectieve poging om het
eigen huis eindelijk op orde te
brengen. Dat zal een hele toer
worden nu steeds meer mil
jarden over tafel rollen, ter
wijl grote belastingverhogin
gen eigenlijk niet meer tot de
mogelijkheden behoren. Een
brede herwaardering met de
aangekondigde extreem grote
verlaging van de belasting
vrije voet der koopsompolis
sen mag worden gezien als
een van die noodsprongen.
Door die brede herwaarde
ring plus de voorgeschreven
opgave van de betaalde rente
door de banken krijgt de staat
thans renteloos vele miljarden
binnen waarover anders tot
negen procent rente zou
moeten worden betaald. Of
dit vliegertje ook nog opgaat
als de liberalisatie van de EG-
kapitaalmarkt tot sparend en
bezittend Nederland door
dringt, dient afgewacht te
worden - de Europese Ge
meenschap kent ontelbare
eerste klasse bankinstellingen
die niet verplicht zijn gehoor
te geven aan de Nederlandse
renteseignering.
Reparatiewetten, ondoordach
te ministeriële voorstellen
plus een niet te stillen maar
begrijpelijke geldhonger ma
ken de geloofwaardigheid van
de staat er niet groter op. Ik
vrees, dat het staatsapparaat
het slachtoffer is geworden
van de man die na de Tweede
Wereldoorlog op de gevel van
het pand aan de Amsterdamse
NZ Voorburgwal nr. 112 de
spreuk 'denkt aleer gij doende
zijt en doende denkt dan nog'
onder een dikke verflaag aan
het oog heeft onttrokken. Het
zou zinvol zijn als de samen
hang tussen denken en doen
weer eens meer in het brand
punt van de belangstelling
zou worden geplaatst.
mee over aanschaf van appa
ratuur en software. „We noe^
men eisen waaraan beveiliging
van de gegevens en program
matuur moet voldoen en wie
bij welke gegevens mag. Ik
heb systemen gezien waarbij
het indringers moeilijk wordt
gemaakt doordat bij elke foute
poging in het systeem te ko
men een wachttijd wordt inge
last. Bleken de indringers het
v'ertragingssysteem te omzei
len door de stekker eruit te
trekken en weer terug te
Informatie
Het probleem van het verlies
van overzicht en de concentra
tie van informatie en goederen
speelt algemeen. „Op steeds
minder plekken komen steeds
meer spullen te staan. In me-
gastores staan de artikelen op
gestapeld tot aan het plafond.
Dan is het heel lastig overzicht
te houden". De fraude zal vol
gens de bedrijfsbeveiliger toe
nemen, zeker met het oog op
de eenwording van Europa.
„Bedrijven worden vaker in
heel Europa actief; wie contro
leert dan de vertegenwoordi
ger die door Europa reist op
juiste declaraties en zijn tijds
besteding?"
Als fraude aan het licht komt
wordt er vaak geen aangifte
gedaan. Hoffmann: „In kleine
gemeenten gebeurt dat omdat
de gevolgen voor de verwan
ten vaak desastreus zijn. Part
ner en kinderen hebben geen
leven meer in zo'n dorp". Een
andere reden is dat bedrijven
de fraude graag binnenshuis
willen oplossen. „Vaak om de
goede naam niet te grabbel te
gooien".
Recessie
De toeloop op zijn bedrijf is
volgens Hoffmann, die in 1962
startte, geleidelijk gegroeid. In
de jaren zestig moest het vak
nog worden uitgevonden. Net
als in het begin van de jaren
zeventig was er toen voor be
drijven nog niet veel aan de
hand. Ze maakten veel winst,
wisten niet waar ze het perso
neel vandaan moesten halen
en maalden niet om de fraude.
Gedacht werd: laat er wat ge
fraudeerd worden, als y/e de
daders ontslaan boeken we
minder winst". In de recessie
die volgde op de vette jaren
herinnerden veel bedrijven
zich dat er in het verleden ge
fraudeerd werd en werden er
maatregelen genomen.
Wantrouwen
De aanpak was en is vaak erg
vriendelijk. Managers zijn
emotionele wezens. Denken
dat onderzoeken door bureaus
opgevat worden als een motie
van wantrouwen door het per
soneel. „Dan zegt de directeur
in de kersttoespraak dat het
met het bedrijf best goed gaat,
maar dat er wel een ton zoek
is. Het jaar erna is er drie ton
weg en de kerstboodschap har
der van toon. Na drie jaar
blijkt er vier ton weg te zijn,
worden wij ingeschakeld en is
het over". Vaak duurt het lang
voor de bedrijfsleiding eraan
wil dat er fraude wordt ge
pleegd. „De directeur heeft
vertrouwen in zijn mensen en
denkt eerst aan een admini
stratieve fout. Dan denkt hij:
overal verdwijnt wel eens wat.
Zo sleept het dan een paar
jaar".
Inschakelen van een detecti
ve-bedrijf en radicaal een eind
maken aan de fraude is dan
vaak het eindstation. „Mensen
zeggen ons vaak: blij dat u er
bent". Dan komen er verhalen
boven water van onderge
schikten die wisten dat de chef
fraudeerde, maar er nergens
mee heen konden. „Chefs we
ten de dader vaak wel te vin
den als een ondergeschikte bij
de directie de fraude heeft ge
meld", weet Hoffmann. „Daar
om is het belangrijk dat de di
rectie van bedrijven ondubbel
zinnig duidelijk maakt dat
fraude niet geduld wordt. Van
niemand. Je mag geen grijs ge
bied in stand houden van wat
misschien kan. Mensen die op
pad worden gestuurd mogen
bijvoorbeeld wel pennen en
schrijfmateriaal van de zaak
privé gebruiken. Dat gebruik
is praktisch niet te scheiden.
Maar dan moet je duidelijk
stellen dat de asbakken en de
pakken koffie gewoon in huis
blijven".
gaten heel vaak, al zeg ik te
gen elke klant: 'ik geef u nul
komma nul kans dat ik de
fraude oplos'. Ja, je zal ze hoop
geven en toevallig niet met
overtuigend bewijs de daders
kunnen opsporenHoffmann
schudt met veel plezier een
voorbeeld uit zijn mouw. „Een
supermarkt raakte veel goede
ren kwijt en ze kwamen er
maar niet achter hoe. Bleken
ze een luik te hebben waar
door de lege winkelwagens al
leen van buiten de winkel
naar binnen geduwd konden
worden. Van binnen naar bui
ten kon niet. Dachten ze. Maar
een ingang is altijd een uit
gang. We zijn er bij gaan staan
en de volle wagens kwamen
naar buiten. We praten tegen
woordig dan ook regelmatig
mee over bouwtekeningen.
Daar kunnen we uit oogpunt
van preventie vaak veel over
zeggen. En over gebruik van
het pand. Wie sleutels krijgt
van welke ruimten en wie
worden geacht kennis te ne
men van informatie die in die
ruimten ligt. We hebben zo
vaak gezien dat de directie
geen idee heeft van het aantal
mensen dat met een sleutel
van het bedrijf rondloopt. We
moeten toch vaak bij de be
drijven ogen openen, een be
gin maken met preventieden-
ken in bedrijven".
In dat kader doet Hoffmann
ook wat „zendingswerk" in de
vorm van mailings met „re-
cherchetips voor het bedrijfs
leven". „Ik laat mensen lachen
om de vervelende ervaringen
van anderen. Maar met de be
doeling dat ze zich daarna ach
ter het oor krabben met een
vraag als: 'kan er bij mij in de
zaak door een caissière in tien
jaar voor een half miljoen
worden verduisterd?' Er heeft
ergens in de organisatie van
die winkel waar dat onlangs
aan het licht kwam iets niet
geklopt", meldt Hoffmann met
gevoel voor understatement.
„Daar zit voor mij ook de lol
in het werk. Voorkomen en
speuren, en ik krijg er geen
genoeg van. Daarom heb ik
besloten dat ik niet met pen
sioen ga".
ERIK HUISMAN
AMSTERDAM „Het is
natuurlijk geen wonder
dat de criminaliteit en
fraude met computers om
vangrijk zijn. En dat zal in
een open Europese Ge
meenschap flink toene
men ook, net als andere
vormen van fraude". G.
Hoffmann is bepaald niet
geschokt door recente cij
fers waaruit blijkt dat
twintig procent van de be
drijven in de laatste vijf
jaar te maken heeft gehad
met computercriminali
teit. „Fraude en bedrijfs
criminaliteit kun je vaak
terugvoeren op een ge
brek aan overzicht".
!omputers zijn volgens Hoff-
nann, directeur van één van
le grote Nederlandse bedrijfs-
letective- en beveiligingsbu-
eaus, een typisch voorbeeld
van een fraudegevoelig deel
van bedrijven. „Laat ik begin-
len met te vertellen dat com-
luterfraude niet bestaat. Frau-
le gaat altijd om sjoemelen
net tijd. geld, goederen of ge-
'evens. De computer is het
ïulpmiddel om fraude mee te
degen, zoals dat vroeger met
lijvoorbeeld telstroken en
loekhoudkaarten ging", dic-
eert Hoffmann. „In een com-
luter heb je een grote concen-
ratie van gegevens. Dat
maakt het aantrekkelijk voor
Tinunelen, terwijl heel vaak
iet overzicht weg is over wie
:oegang heeft tot welke gege
vens. Dat maakt fraude mak-
jelijk".
volgens Hoffmann mee
telt, is dat veel managers de
computer een toverkastje vin-
er weinig van weten.
.Verder is er 'in bedrijven
vaak nauwelijks nagedacht
over preventiebeleid. Dat be-
'int al met de aanschaf. In het
verleden hadden de bedrijven
•lf geen kennis van de appa
ratuur en werd er nauwelijks
aan beveiliging van het sy-
iteem gedacht. Ook nu nog is
vaak onduidelijk wie bij welke
informatie mag en kan".
Duidelijkheid van de directie
over de aanpak van fraude
bant het verschijnsel niet uit.
Dan wordt vaak een beroep
gedaan op een bedrijfsrecher
chebureau. Hoffmann: „Het is
allemaal een kwestie van er
varing en zoeken naar lekken.
We hebben zoveel vormen van
fraude gezien, we vinden de
Om malversaties te voorko
men praat Hoffmann vaak
