„Lubbers wilde
niet dat Van Agt
met de eer zou
gaan strijken"
KERNWAPENS
het ewd£ illftiook
Brandstichtingen bij
fokkers van pelsdieren
3ei;
sht jaar
armste
;an deze
euw
Rampschip lokt duizenden kijkers naar boulevard
Gebruiksaanwijzing
slankheidsgordel moet
worden aangepast
TREINDIENSTEN
OP OUDEJAARSAVOND.
PAGNNENLAND
£etdóc6omottt
ZATERDAG 29 DECEMBER 1990 PAGINA 3
nhoudingen
politieman voert een
ioerder bij de vlieg-
in Volkel af, terwijl
andere actievoerder
een nijptang op het
ifstormt. In totaal wer-
acht personen aange-
hnprJen, omdat zij bezig
gaten in de hekken
je vliegbasis te knip-
teneinde de basis
vredelievende be
verse ming te geven",
^kerl-er op de dag waren
ontruiming van een
iskampje bij de basis
t dorp Zeeland al 21
komf >sactivisten aange-
(s en.
hm
Polhaupessy overleden
HOOGEVEEN Lucas Polhaupes-
sy is gisteren op 83-jarige leeftijd in
zijn woonplaats in het Drentse
Zuidwolde overleden. Hij was een
vooraanstaand figuur in Zuidmo-
lukse kringen in ons land. In 1949
bij de Ronde-Tafel-conferentie in
Den Haag vertegenwoordigde hij
het Molukse volk. In tegenstelling
tot ir. J.A. Manusama, president van
de RMS (Republiek Maluku Sela
tan), geloofde hij niet in de moge
lijkheid van een vrije Zuidmolukse
staat. In 1974 ging hij op verzoek
van het toenmalige ministerie van
CRM naar Indonesië om met de re
geringsautoriteiten daar te spreken
over repatriëringsmogelijkheden
voor in Nederland gevestigde Mo-
lukkers.
Meer klanten
voor streekbussen
UTRECHT Na enkele jaren van stagnatie
heeft het streekvervoer in 1990 het weer druk
ker gekregen. De streekbussen trokken 2 tot
2,5 procent meer reizigers dan in 1989, zo blijkt
uit voorlopige cijfers van Streekvervoer Ne
derland (SN) waarbij alle streekvervoerbedrij-
ven in ons land zijn aangesloten. Het streek
vervoer is goed voor circa 370 miljoen reizigers
per jaar, meer dan een miljoen instappers per
dag* Volgens een woordvoerder van SN is de
vervoersgroei ondermeer te danken aan de in
voering van vrije busbanen en meer snelbus-
diensten in de spits. Ook profiteerde de bus
mee' van de snel groeiende klandizie van de
spoorwegen die dit jaar rekenen op een record-
groéi van acht procent. Voor 1991 mikt het
streekvervoer op verdere groei.
Arbeidsongeschikten
beter beschermd
tegen ontslag
DEN HAAG Gedeeltelijk arbeidson
geschikte werknemers worden per 1 ja
nuari beter beschermd tegen ontslag.
Dat heeft het ministerie van sociale za
ken en werkgelegenheid gisteren mee
gedeeld. De bevoegdheid tot het verle
nen van een ontslagvergunning ligt
vanaf die datum bij de nieuwe regionale
directeuren voor de arbeidsvoorziening.
Een regionaal directeur moet eerst ad
vies vragen aan de Gemeenschappelijke
Medische Dienst (GMD) over de moge
lijkheden die een werkgever heeft om
de gedeeltelijk arbeidsongeschikte
werknemer een passende functie aan te
bieden, alvorens een besluit te nemen.
Rotterdamse
politie rolt
jeugdbende op
ROTTERDAM De Rotter-
damse politie heeft door de aan
houding van achttien jongeren
zeventig misdrijven in de buurt
van het metrostation Maasha
ven opgelost. De verdachten,
van wie de meesten minderjarig
zijn, hebben inmiddels bekend
dat zij daar vooral bejaarden
hebben overvallen. Volgens
hem hebben de jongeren zich
ook schuldig gemaakt aan dief
stal, inbraak en mishandeling.
De bende zou voor ongeveer
25.000 gulden aan goederen en
contanten hebben buitgemaakt.
iet
auw
ïelsteL
trooi
teste
wij
oots( i'
ank
raait
ien e
nog
ljardijj!
kans
BILT Het jaar 1990
it nu toe het warmste
inderjaar van de eeuw.
gemiddelde tempera
bedroeg 10,9 graden
1 lus, zo heeft het
VII gisteren meege-
d.
i het derde extreem war-
ilaar
in successie. In 1989
de gemiddelde jaartempe-
10,7 graden Celsius, in
10,3 graden. De gemiddel-
aartemperatuur over de
;)de 1951 tot 1980 is 9,2 gra-
Celsius.
jaar 1990 was zonnig, ex-
m warm en aan de droge
dj. Gemiddeld scheen de
Din het hele land 1.645 uur.
)e nv/langjarig gemiddelde over
periode 1951 tot 1980 is
v e5 uur. Er viel gemiddeld
te- millimeter neerslag. Nor-
1 is 775 millimeter,
irmalj
aan d temPeraturen waren in
I hoger dan normaal. IJs-
®enn, met een maximumtem-
jtuur onder 0 graden, kwa-
Hi| dit jaar in De Bilt niet
Gemiddeld kwamen er
periode 1951 tot 1980 tien
x- j igen per jaar voor. Ook het
J :al vorstdagen lag lager
het langjarig gemiddelde
69 dagen. In 1990 kwam
minimumtemperatuur
r.l r 33 maal onder het vries-
amen in 1990 78 warme
voor, waarop de tempe-
ir boven de 20 graden
m. Normaal komen er zo'n
arme dagen per jaar voor.
gallend is het grote aantal
erse dagen, met een tem-
tuur van 25 graden of
Normaal komen er 16
ïrse dagen per jaar voor.
.990 waren dat er 32. In
kwam de temperatuur op
dagen boven 30 graden,
ïiddeld komen er per jaar
twee van zulke tropische
leen dubbel
as ook goed
ca
;nfor subsidie
HAAG Particulieren
,uen vanaf 1 januari subsi-
'fjkrijgen voor het het aan-
ers vagen van dubbel glas zon-
nnog langer aan de voor-
^jrde te voldoen dat ook an-
•meesV energiebesparende maat-
jlen in huis worden getrof-
De subsidie bedraagt
:imaal 180 gulden per vier
de meter, zo heeft het mi-
van economische za-
bekendgemaakt.
Energiebespa
en Stromingsenergie gaa.
de c 11 januari over in vijf af-
lerlijke regelingen, maar
n de individuele burger
ït dit weinig gevolgen.
•achtwagen
ert: echtpaar
ïigekomen
ELDOORN De politie
I Apeldoorn heeft na een
jrijding, waarbij een echt-
|r uit Hattem om het leven
gekomen, een 38-jarige
phtwagenchauffeur uit het
jlse Chojnic aangehouden
verdenking van dood door
15.00 tild. De Pool, die donder-
avond laat op de A50 reed,
jierkte op het klaverblad
f jkbergen dat hij een ver-
f 2}rde afslag had genomen,
jrop besloot hij zijn vrach-
wagencombinatie te keren
jrdoor hij zou gaan spook-
!en. Zover kwam het niet.
tijdens het draaien reed een
met het echtpaar uit Hat-
j hem in de flank aan. De
jarige vrouw was op slag
|d. Haar 61-jarige echtge-
jt, die achter het stuur zat,
"leed in de loop van de
-4
PROF. NEUMAN:
M
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Al acht
jaar is Ruud Lubbers mi
nister-president. Dat wil
zeggen dat er een hele ge
neratie Nederlanders op
groeit die zich nauwelijks
een andere premier kan
herinneren. Maar de nu
51-jarige Rotterdammer
heeft uiteraard niet altijd
op de bovenste tree van
de politieke ladder ge
staan. In 1977 leek het er
zelfs op dat zijn vier jaar
daarvoor zo schitterend
begonnen Haagse carrière
teneinde liep.
Want niet de gevierde minis
ter Lubbers van economische
zaken werd de eerste lijsttrek
ker van het CDA, maar zijn ri
vaal Dries van Agt. Tegen het
einde van dat jaar 1977, toen
het kabinet-Van Agt/Wiegel
in de steigers stond, mocht
Lubbers zelfs niet aanblijven
op EZ. Van Agt bood hem'
volkshuisvesting of ontwikke
lingssamenwerking aan. Lub
bers dacht er niet aan dit in
zijn ogen te geringe bod te ac
cepteren. Liever nam hij als
gewoon kamerlid plaats in de
CDA-fractie, die onder leiding
was gekomen van de ARP'er
Willem Aantjes.
Het bovenstaande is te lezen in
de bundel 'Voorlopige plaats
bepaling', waarmee prof. H.J.
Neuman zijn afscheid als di
recteur van het Nederlands
Instituut voor Internationale
"Betrekkingen 'Clingendael'
luister wil bijzetten. Henk
Neuman, die als buitenland-
deskundige van de KVP en la
ter van het CDA vele jaren
dichtbij het centrum van de
macht heeft gezeten, heeft
kennelijk de behoefte op de
valreep uit de doeken te doen
wie er werkelijk schuld had-
(den) aan het enige grote na
oorlogse politieke drama in
Nederland: de kwestie van de
kruisraketten.
In de beschouwing 'Lubbers
en zijn. Anti-Revolutionairen'
werkt Neuman uit wat hij
eerder in een oratie aan de
Katholieke Universiteit van
Nijmegen, al had aangestipt.
Naar zijn mening is het voor
een niet gering deel te w'ijten
geweest aan drs. R.F.M. Lub
bers dat ons land in politiek
opzicht een kleine tien jaar
door de affaire van de kruisra
ketten verscheurd zou worden
en bij de NAVO-bondgenoten
een slechte want onbetrouw
bare reputatie zou krijgen
Lou de Jong
In december 1978 was de wind
voor Ruud Lubbers plots weer
in een gunstige hoek gedraaid.
Onthullingen van prof. Lou de
Jong over Aantjes' oorlogsver
leden noopten de ARP-voor-
man uit de politiek te stappen.
Lubbers volgde hem op als
fractievoorzitter van het CDA.
In die tijd was dat een functie
van het grootste belang. Het
eerste kabinet-Van Agt be
schikte in de Kamer over een
flinterdunne meerderheid. Als
het bij belangrijke stemmingen
niet op de steun kon rekenen
van alle CDA'ers, kwam zijn
voortbestaan meteen in ge-
Een stuk of negen progressie
ve ARP'ers, die moeite hadden
met de CDA-VVD-coalitie
maar het kabinet wel loyaal'
zeiden te willen steunen, had
den daardoor een buitensporig
grote invloed. De 'loyalisten'
concludeerden dat de beste
toetssteen om de progressivi
teit van het nieuwe CDA te
meten de kernbewapening
was. Op de politieke agenda
van die tijd stonden beslissin
gen over het invoeren van het
neutronenwapen, het nucleari-
seren van de Lance-raket en
van de 155 mm-houwitser en
het plaatsen op Nederlands
grondgebied van kruisvlucht-
wapens met een atoomlading.
„Lubbers zou, zo is men ge
neigd te denken, nauwelijks
gezag in de fractie kunnen
verwerven, als hij zich niet in
geforceerd tempo op de hoogte
stelde van de problemen die
inherent zijn aan de kernbe
wapening en aan de nucleaire
afschrikkingsstrategie. Terug
blikkend is het moeilijk de
conclusie te ontlopen dat hij
daar juist uitzonderlijk traag
mee is geweest", onthult Neu-
De nieuwe fractieleider maak
te volgens hem vrijwel geen
gebruik van de grote kennis
van de beide CDA-defensies-
pecialisten Ton Frinking en
Joep de Boer. Als hij al eens
iets wilde weten, bijvoorbeeld
wat 'kernwapens voor de mid
dellange afstand' waren, vroeg
de fractieleider het aan de mi-
Beeld van de demonstratie tegen de kruisraketten in november 1981 in Amsterdam. Ruim 300.000 mensen namen hieraan deel.
FOTO: SP
nister van defensie (Scholten)
of aan de collega's van de
PvdA, Max van der Stoel of
Piet Dankert.
Waarom passeerde Lubbers
zijn eigen experts? Volgens
Neuman omdat hij zijn krediet
als 'progressief' CDA'er niet
wilde verspelen bij de loyalis
ten, die onder leiding stonden
van de atoompacifist Hans de
Boer. Frinking en De Boer
waren in de ogen van de dui
ven-loyalisten nog te veel ha
viken. Bovendien werden' de
Fribo's, zoals ze in Den Haag
wel aangeduid werden, aldus
Neuman, niet van dezelfde in
tellectuele kwaliteit geacht als
hun collega's in de oppositie,
Van der Stoel, Stemerdink,
Dankert en Brinkhorst.
De eerste authentieke bijdrage
van Lubbers aan het debat
over de modernisering van de
Amerikaanse atoomwapens in
Europa dateert van begin april
1979. Hij schreef toen twee
„uiterst raadselachtige" artike
len in NRC-Handelsblad, aldus
Neuman. Volgens de auteur
kwam die raadselachtigheid
niet door de beruchte wollig
heid van het Lubberiaanse
taalgebruik maar door de on
kunde van de fractieleider. Uit
de mond van D66-leider Hans
van Mierlo, minister van de
fensie in 1981 en 1982, tekent
Neuman op: „Toen hij (Lub
bers) bij mij op het departe
ment kwam, wist hij van niks.
Hij had ook niet één echte des
kundigheid. Hij heeft een ont
zettend goed stel hersens, dat
is het belangrijkste materiaal
dat hij heeft in te brengen".
Diezelfde Lubbers moest als
fractieleider van de grootste
regeringspartij mede-beoorde
len of Nederland zou moeten
instemmen met de door de
NAVO voorgenomen plaatsing
van 572 nieuwe atoomraketten
(Pershings en kruisvluchtwa-
pens) in West-Europa. De be
doeling was dat Nederland 48
kruisraketten zou stationeren.
De al genoemde CDA-minister
Willem Scholten van dèfensie
zag de problemen met de eigen
fractie aankomen en streefde
in het diepste geheim (coalitie
partner VVD mocht niets we
ten) naar een halvering van
het aantal NAVO-wapens
(286), waardoor Nederland nog
maar 24 kruisraketten zou be
hoeven te aanvaarden.
In september 1979 leek Schol
ten een belangrijk succes te
gaan boeken. Zijn Westduitse
collega Apel verklaarde zich,
na ruggespraak met bondskan
selier Schmidt, bereid het
voorstel van Scholten te steu
nen, mits Nederland een on
verbrekelijk verband zou aan
vaarden tussen de produktie
en de plaatsing van de kern
wapens. Met andere woorden:
dan moest Nederland niet
meer zeuren dat het misschien
op eigen gebied toch geen (24)
kruisraketten wilde plaatsen
In dezelfde periode was Lub
bers bezig met de opstelling
van de zogeheten Vertrekpun
ten waarmee hij dacht de
CDA-fractie op één lijn te
kunnen brengen. In grote
trekken kwam het standpunt
van Lubbers erop neer dat Ne
derland zich niet eerder over
produktie en plaatsing van de
nieuwe Amerikaanse atoom
wapens zou uitspreken dan
nadat er gedurende ten minste
twee jaar met de Sovjetunie
was onderhandeld over de mo
gelijkheid van vermindering
van het aantal SS-20-raketten,
vertelt Neuman.
Grote vraag
Volgens hem is nu de Grote
Vraag of Lubbers wist van het
geheime initiatief van minister
Scholten. Neuman komt tot de
slotsom dat Lubbers, die een
zeer goede relatie met de de
fensieminister onderhield,
moét hebben geweten dat
dankzij de - geheime afspraak
Scholten-Apel de mogelijkheid
van halvering van de 572
nieuwe atoomwapens reëel tot
de mogelijkheden behoorde.
Maar als dat zo is, waarom
heeft hij die belangrijke ken
nis dan nooit gedeeld met zijn
fractie? In dat geval was er
immers nooit een Nederlands
voorbehoud bij het NAVO-
dubbelbesluit nodig geweest
en zou de vaderlandse politiek
zich over andere kwesties heb
ben kunnen buigen. Neuman
wijst erop dat minister Apel,
nadat het CDA de Vertrek
punten had geaccpeteerd, zijn
steun aan het initiatief van
Scholten opzegde.
Voor de Nederlandse minister
was de houding van het CDA
reden om te willen aftreden.
Hij bleef aan, onder meer om
dat premier Van Agt nog mo
gelijkheden zag bondskanse
lier Schmidt over de streep te
trekken. Inderdaad bleek de
Westduitse regeringsleider be
reid het aantal van 572 te ver
lagen tot 380, als Nederland in
ruil daarvoor zijn proportione
le aandeel (32) zou plaatsen.
Met die boodschap stapte Van
Agt naar Lubbers. Na enige
bedenktijd wees de CDA-frac-
tieleider het voorstel-Schmidt
af. Hij was trots op zijn eigen
„warrige en onlogische en ze
ker niet door alle loyalisten
gesteunde Vertrekpunten en
wilde die niet op losse schroe
ven zetten", zegt Neuman.
Uit een artikel in Trouw van
Lubbers maakt hij op dat de
CDA-fractieleider waarschijn
lijk niet echt geïnteresseerd
was in een vermindering van
het aantal Amerikaanse
atoomwapens in Europa. Hij
zou zich alleen maar druk
hebben gemaakt om zijn eigen
positie in het CDA. Hij zou
hebben willen voorkomen
„dat Van Agt en Scholten met
de eer (van de vermindering)
zouden gaan strijken".
RIK IN 'T HOUT
'Voorlopige plaatsbepaling'.
H.J. Neuman. Clingendael
Cahier 16. 35,-.
Een omstander bekijkt de ravage na de brand in het gebouwencomplex van de Nederlandse vere
niging van Fokkers van Edelpelsdieren in Nederasselt.
FOTO: ANP
NEDERASSELT/WITHA
REN Het gebouwen
complex van de Neder
landse vereniging van
Fokkers van Edelpelsdie
ren (NFE) in Nederasselt
en een nertsdrogerij in
Witharen (gemeente Om
men) hebben gisteren
door brandstichting forse
schade opgelopen.
Volgens een bij het ANP bin
nengekomen faxbericht is de
brand in Nederasselt aangesto
ken door „enkele dierenrech-
taktivisten". In het complex is
ook het bontveilinghuis Fin
nish Fur Sales (FFS) geves
tigd. De aktivisten zeggen in
de verklaring de gebouwen
van de NFE als doelwit geko
zen te hebben „vanwege de
grote medeplichtigheid van de
FFS en de belangenorganisatie
NFE bij de roofmoord op 2
miljoen pelsdieren".
Een woordvoerder van de
NFE noemde de brandstich-
ting een „terreurdaad, die veel
te ver ging". De schade aan
het gebouwencomplex is be
perkt gebleven. De actievoer
ders hadden een vrachtwagen
die buiten het gebouw stond in
brand gestoken. De brandweer
kon voorkomen dat het vuur
het hele gebouw aantastte. De
schade loopt desondanks in de
miljoenen.
De brand in Witharen is nog
niet opgeëist. De schade wordt
daar geschat op een miljoen
gulden. De woordvoerder sluit
niet uit dat ook hiervoor de
onbekende actiegroep verant
woordelijk is.
SCHEVENINGEN Het
stuurloos voor de Scheve-
ningse boulevard rond
dobberende vrachtschip
Maersk Yare van Norfolk
Line heeft gisteren dui
zenden nieuwsgierige dag
jesmensen naar de bad
plaats gelokt. Nadat dui
delijk was geworden dat
de bemanning niet in ge
vaar verkeerde, sloeg de
aanvankelijke bezorgd
heid snel om in een ker
misachtige sfeer.
Op de boulevard dromde een
grote massa toeschouwers sa
men. Veel mensen hadden een
verrekijker meegenomen. Vol
komen overbodig, want het
schip lag inmiddels zo dicht bij
het strand dat een twintigtal
meters pootjebaden genoeg
was om zelf aan boord te klim
men. Alleen het ijskoude wa
ter verhinderde dat dit daad
werkelijk gebeurde.
Handelaar De Bruine uit Sche-
veningen was de eerste die
een commercieel buitenkansje
rook in het ongelukkige lot
van de Maersk Yare, die don
derdagavond vastliep nadat de
stuurinrichting defect was ge
raakt. Hij arriveerde gister
middag om twee uur met een
kraampje waar hij broodjes
met warme worst begon te
verkopen. Agenten van de
Haagse politie hadden het te
druk met het regelen van het
verkeer om te informeren of
hij hiervoor een vergunning
had.
De enige omstandigheid die
het enthousiasme van de dag
jesmensen temperde, was dat
er nauwelijks iets gebeurde.
Nadat de vrouw van de kapi
tein met een helicopter van
het schip was gehaald, werd af
en toe door een helicopter een
werknemer van het bergings
bedrijf Smit Internationale af
gezet op de Maersk Yare. Een
zevental mannen was uitein
delijk de gehele middag in
touw om de lading te verplaat
sen. „Hoe minder ballast op de
verkeerde plaats, hoe eenvou
diger de operatie wordt om het
schip vlot te trekken", aldus
woordvoerder Kakebeen van
Smit Internationale.
„Er gebeurt niets", klaagde
een toeschouwer teleurgesteld.
Nu hij eenmaal naar het
strand was gekomen, wilde hij
wel een paar seconden zijn vi
deocamera laten draaien om
het rampschip te vereeuwigen,
maar beslist niet langer. Vol
gens een ander was de enorme
belangstelling op de boulevard
te wijten aan 'pure sensatie-
BREDA Postorderbe
drijf Garant-O-Matic uit
Rijen moet alle vijftigdui
zend kopers van de om
streden Easy/slankheids
gordel een nieuwe ge
bruiksaanwijzing sturen.
Daarin moet staan dat het niet
raadzaam is de gordel langer
dan acht uur te dragen en dat
aanraking met de blote huid
schadelijk kan zijn. Dat heeft
de president van de Bredase
rechtbank gisterën bepaald in
een kort geding dat de consu
mentenbond tegen Garant-O-
Matic had aangespannen nadat
gebruikers van de gordel had
den geklaagd over blessures en
yerwondingen.
In de oude gebruiksaanwijzing
werd geadviseerd de gordel 72
uur achtereen op de blote huid
te dragen. De rechtbank acht
het echter „niet aannemelijk"
dat iemand daardoor moeite
loos overtollig vet kan verlie
zen en oordeelde daarom dat
sprake is van „misleidende in
formatie".
Het postorderbedrijf wist
50.000 gordels in negen maan
den tijd te verkopen totdat op
5 december de Keuringsdienst
van Waren de rest van de par
tij in beslag nam. Die beslag
legging blijft gehandhaafd om
dat na onderzoek bleek dat de
gordel wel degelijk gevaarlijk
kan zijn.
De president vond een ver
plichte terughaal-operatie, zo
als de consumentenbond eiste
„onnodig en veel te ver
gaand". Garant-O-Matic hoeft
ook geen rectificatie te plaat
sen in de bladen waarin de
slankheidsgordel is aangepre-
(ADVERTENTIE)
Op oudejaarsavond krijgen al onze
conducteurs, machinisten, loketmedewerkers en
andere spoormensen even oliebolverlof.
Houdt u er daarom rekening mee dat na
ongeveer 20.00 uur de treinen niet meer rijden.
De treinen van het NS nachtnet (Rotter
dam - Den Haag - Schiphol - Amsterdam -
Utrecht v.v.) starten in de nieuwjaarsnacht weer
om ongeveer 1 uur.
Op nieuwjaarsdag rijden we het normale
zondagprogramma.
De conducteur en de mensen achter het
loket kunnen u er meer over vertellen. U kunt
ook bellen op 29 en 30 december en op 1 januari
van 9.00 tot 23.00 uur en op 31 december van
8.00 tot 20.00 uur: tel. 06-8991121 (40 cent/min
Rest ons u een prettige jaarwisseling en
voorspoedig 1991 te wensen.
NEDERLANDSE SPOORWEGEN