£eldóc0outtmt
RADIO/TELEVISIE
„Bij commercieel Veronica
wordt er niet meer gevloekt"
Zaterdag 29 december 1990 pagina 11
js voor Matinee
Zekveld, programmeur van de befaamde en dit jaar dertig
bestaande 'Matinee op de vrije zaterdag', werd voor zijn
k beloond met de grootste muziekprijs die ons land kent, het
•muzieklaureaat. Het VARA-radioprogramma wordt sinds kort
uitgezonden op tv. De jury van de prijs, groot 100.000 gul-
oordeelde dat het programma een belangrijke rol heeft ge
ld in de verspreiding van vaak onbekende muziek, foto: anp
hooi
J ik dat nog
i ech
o' k dat nog', het satirische tv-programma van de KRO over de
Ber singen van burgers met onder meer overheidsinstanties en
gee tellers, kreeg dit jaar tot verrassing van velen de Televizier-
mon| De lezers van de gelijknamige tv-gids van de AVRO gaven
)lleg het programma de voorkeur boven Medisch Centrum West,
tevoren getipt als de onverbiddelijke winnaar. Op de foto
r. Gregor Frenkel Frank, Sylvia Millecam, Aad van den Heu-
Erik van Muiswinkel en Hans Böhm, samen het team van
t dat nog'. foto: dijkstra
tra" rat voor Veronica
S Commissariaat voor de Media speelde afgelopen jaar op
een sleutelrol in het mediabeleid in ons land. Voorzitter
wasfSeurtsen (rechts) schudt hier de hand van Veronica's advo-
Van Rossum, na afloop van een hoorzitting van het commis-
e gr aat. Daarin werd Veronica ervan beschuldigd gelden uit haar
roeppot te hebben aangewend voor de oprichting van RTL-
•onique. Het Commissariaat eiste onder meer een zendverbod
zeven weken. De Raad van State besloot echter dat er eerst
onderzoek moet komen naar de banden tussen Veronique
xonica. Dat onderzoek loopt nog. foto: anp
lerd
Gdi ibileum VARA
itgei
VARA vierde dit jaar het 65-jarig bestaan en deed dat met de
ANS jt bekeken programma's van het afgelopen jaar. Een van die
igramma's was opnieuw 'Zeg 'ns Aaa', dat met 'Achter het
iwë' en de Amerikaanse serie 'Golden Girls' de basis vormde
de VARA-avond. De inspanningen van Carry Tefsen en
kje Hooymaayer, alias Mien Dobbelsteen en dokter Van der
leidden tot de grootste ledenaanwas bij de VARA sinds
foto: dijkstra
VERONICA-VOORZITTER JOOP VAN DER REIJDEN:
Sinds RTL-4 ook de spetterende
programma's van Joop van den
Ende op de kabel brengt, is het
Nederlandse medialandschap
grondig omgewoeld. Alleen de
Vara biedt weerwerk. Marcel van
Dam slaagt er zelfs in meer kij
kers aan zijn club te binden.
Maar KRO, NCRV, AVRO, TROS
en Veronica zijn veel kijkers
kwijtgeraakt.
Hoe reageert Hilversum op deze be
dreiging? Heerst er een doffe berus
ting of worden er plannen gesmeed
om terug te slaan. Een gesprek met
Joop van der Reijden, de 'Hilversum
mer' die in 1990 de meeste aandacht
trok, yanwege zijn verrassende over
stap van de NOS naar Veronica.
„Bij Veronica staan veel werknemers
te trappelen om het liefst vandaag
nog commercieel te gaan. Maar ze re
aliseren zich onvoldoende wat dat zou
betekenen. Dan zou de Engel des
Heeren rond moeten gaan en op#vele
deurposten moeten schrijven: jij mag
niet mee. Anders gezegd: er zouden
mensen ontslagen moeten worden en
niet zo weinig ook".
Van der Reijden blijkt weinig veran
derd sinds hij als CDA-staatssecreta-
ris van volksgezondheid de ziekenhui
zen hardhandig bijbracht dat ge
meenschapsgeld zuinig en verant
woord besteed dient te worden.
Het enige verschil is eigenlijk dat zijn
aandacht nu gericht is op het gezond
maken van de publieke omroepen, al
thans de bespelers van Nederland 2.
Want het gaat niet zo best met de
ATV-omroepen AVRO, TROS en Ve
ronica. In één jaar tijd zijn zij maar
liefst één a anderhalf miljoen kijkers
geraakt aan nieuwkomer RTL 4.
Van der Reijden heeft dat wel zien
aankomen. „Onze programma's zijn
gewoon niet goed genoeg. Ze spre
ken het publiek onvoldoende aan en
soms zelfs de doelgroep in onvol
doende mate. Althans, dat geldt voor
de AVRO en Veronica. De TROS is
ook wel in een langzame glijvlucht
naar beneneden, maar die heeft nog
concurrerende programma's. Denk
aan Medisch Centrum West".
De snelle overwinning van RTL op
ATV is vooral een kwestie van geld,
meent Van der Reijden. Als bedrijfs
econoom constateert hij dat de Hil-
versumse omroepen domweg te veel
uitgeven aan onnodige zaken. Op
enigszins docerende toon legt hij uit:
„Het is precies hetzelfde als in de zie
kenhuizen. Moet elk ziekenhuis per se
een eigen gynaecoloog, een eigen
dermatoloog, een eigen oncoloog
hebben?". Welnu, AVRO, TROS en
Veronica hebben ingezien dat zij niet
alle drie een eigen team voor bijvoor
beeld actualiteitenprogramma's en
sportprogramma's behoeven te heb
ben".
Daarmee geeft hij te kennen dat hij
het in grote lijnen eens is met de con
clusies in het McKinzey-rapport dat
vorige week bekend werd en voor
veel beroering zorgde in de omroep
wereld.
In de praktijk is van dat nieuwe in
zicht in Hilversum anders nog weinig
te merken. Van der Reijden kijkt ons
verwijtend aan. „Dan heb je het laat
ste nieuws niet gehoord. We zijn al in
het stadium dat we met de onderne
mingsraden gaan praten, omdat er nu
ook personele zaken in zicht komen.
Nee, het is niet zo dat er honderden
mensen uit moeten. Wel gaan wij bin
nenkort een echte herstructurering
aankondigen. We hebben gezamenlijk
studioruimte annex kantoren gehuurd
bij het NOB. Daarheen worden al
onze tv-actualiteitenprogramma's
overgebracht. Nou staan we voor de
vraag: hoe moet het met de sport en
hoe moet het met de radio-actualitei
ten. En als je afdelingen gaat samen
voegen, zul je toch ook 'ns moeten
praten over zaken als: wie wordt er
de baas, wie krijgt welke taken
Nee, vergis je niet, dit wordt zeer se
rieus aangepakt".
Wat is eigenlijk het einddoel van
AVRO, TROS en Veronica? Een fu
sie? „Nee, vergaande samenwerking.
We praten absoluut niet over een fu
sie of over een federatie. Dat zou al
leen maar contraproductief werken.
We praten over vergaande samen
werking; en dan bedoel ik zover en zo
diep stekend als maar mogelijk is.
Heus, daarmee zijn al grote kosten
besparingen te realiseren. Dan komt
er dus automatisch meer geld om be
ter bekeken programma's te maken.
Dan wordt het ook beter mogelijk de
coördinatie met elkaar en met andere
omroepen, zoals die van net één, te
bespreken. En dan zullen we 'ns zien
of RTL nog steeds de toon kan aan
geven".
Volgens de Veronica-voorzitter is het
zelfs zeer de vraag of RTL de strijd
volhoudt. „Zij lijden nog steeds aan
zienlijke verliezen. Tientallen miljoe
nen per jaar. Ja, daar draaien ook de
Nederlandse geldschieters voor op.
VNU en Elsevier. En die hebben naar
verluidt een zeker maximum gesteld
aan wat het verlies mag zijn in de eer
ste paar jaar. Dat maximum is in
zicht. Het verhaal gaat dan ook dat
Van den Ende goedkoper moet gaan
produceren. Programma's zoals de
Honeymoon-quiz van Rond Brandste-
der kosten nu pakweg een half mil
joen per aflevering; dat kan RTL ge
woon niet meer betalen".
„Oorspronkelijk hadden ze daar het
zogeheten low budget system. Mdar
ze hebben de verleiding van de snelle
hoge kijkcijfers niet kunen weerstaan
en dus gingen ze met Van den Ende
in zee. Daardoor zijn ze dus zelfs gro
te verliezen gaan lijden. Voor mij als
bedrijfseconoom is het heel boeiend
om te zien wat daar gebeurt. Wat
doen de eigenaars/geldschieters als
duidelijk is dat RTL 4 alleen maar met
verlies een programmatisch succes
kan verwezenlijken? Let wel: ik ver
heug me niet in die situatie; ik doe
niets van hun prestaties af. Die men
sen van RTL hebben mij niks gedaan;
ze hebben me zelfs een keurig bloem-
stukje gestuurd toen ik bij Veronica
was benoemd
Als RTL 4 blijft verliezen, houdt die
omroep toch gewoon op te bestaan?
„Dat is helemaal niet zeker. Kijk naar
Murdoch, die heeft heel lang vijftig,
zestig miljoen per jaar verloren. Zo ie
mand hoopt dan dat er ooit een door
braak komt. Op zo'n moment heeft hij
de sterkste positie in de markt en kan
hij eventuele concurrenten gemakke
lijk de baas. RTL kan ook genoegen
willen nemen met een gevestigde, zij
het iets bescheidener positie. Ik acht
dat zeer wel mogelijk".
Onzin
Van der Reijden wijst erop dat in de
loop van 1991 de mediawet zodanig
gewijzigd wordt dat er ook binnen
lands commerciële televisie bedreven
mag worden. Maar zèl dat ook bedre
ven worden? Met andere woorden: is
er ruimte voor een tweede commer
cieel station in Nederland?
De Veronica-voorzitter: „RTL zegt na-
tuurjijk van niet. Maar die ruimte voor
een tweede commercieel station in
ons land is er wel degelijk".
De tactiek van RTL lijkt anders aardig
te werken. Er is nog geen serieuze
concurrent in zicht.
„Dat blijft niet zo. Tv-producenten
zijn net lemmingen. De zee blijft lok
ken, hoe groot de gevaren ook zijn".
Dus ook ATV gaat commercieel7
„Ook ATV kijkt naar die mogelijkheid.
Dat geldt voor Veronica en zeker ook
voor de TROS; de AVRO is wat ge
matigder. Wij zijn ervan overtuigd dat
ook wij best zo'n 250 300 miljoen
gulden uit de reclamemarkt kunnen
halen. Ook ikzelf wil best commer
cieel. Het volk zoekt immers altijd wat
nieuws".
„Maar tegelijk ben ik in Hilversum en
in eigen huis ook degene die het
hardste waarschuwt. Eerst moeten
onze uitgaven omlaag, roep ik. We
moeten 'low budget' kunnen werken.
Dus zal onze organisatie optimaal
moeten zijn. En ik beweer: Hilversum
werkt niet optimaal. Dat is door zestig
jaar monopolie weggeslepen. Dat zeg
ik ook steeds tegen vriendjes in het
bedrijfsleven die kritiek hebben op de
omroepen. 'Jongens, waar hebben
jullie het over. Stel dat jullie zestig
jaar als monopolist koekjes hadden
mogen bakken. Zou je het dan nog
ene ros kunnen schelen hoeveel zo'n
koekje kost of hoe het smaakt?'
Neen, natuurlijk! Dan zeg je gewoon
en in elk geval bij jezelf: 'de burgers
moeten mijn koekjes opeten en ver
der geen onzin".
Een paar van die vroegere monopo
listen willen nu dolgraag vrije onder
nemer worden. Waarom toch?
„Omdat zij denken dat ze dan van die
hele rimram van voorschriften van
Den Haag af zijn. Dat is ook werkelijk
bar en boos wat er geregeld, .gebo
den en verboden wordt. Het komt er
steeds op neer dat de regering alleen
maar geld geeft als je doet wat zij
zegt".
„Anderzijds zijn er voorstanders van
commerciële televisie die heel idealis
tische denkbeelden hebben, bijvoor
beeld over de zeggenschap die men
dan kan behouden. Maar men beseft
niet dat adverteerders ook bevoog
den. En niet zo gering. Ik heb bij Ve
ronica gezegd: Tineke Schouten
slaakt nu in één act vijf vloeken. Dat
doet zij onder verantwoordelijkheid
van de programmamaker, de direc
teur en uiteindelijk de Vereniging. Als
wij commercieel gaan, slaakt Tineke
nooit meer één vloek! Want er is geen
fabrikant die zijn koekjes geadver
teerd wil hebben rond een program
ma waarin gevloekt wordt. Net zomin
als hij rond een bloot-programma wil
zitten".
Wat wordt het dus? Wel of niet com
mercieel?
„Ik weet het niet. Ik weet alleen wel
dat als we commercieel gaan, we
waarschijnlijk niet alleen gaan. We
gaan minimaal met z'n tweeën. Of de
AVRO van de partij is, weet ik niet.
Die komt overigens wel in een heel
moeilijke positie als zij als enige ATV-
omroep achterblijft in het publieke
bestel. Waarom Veronica niet alleen
kan? Daar zijn ook politieke redenen
voor. Als je met z'n tweeën of drieën
gaat, wordt het voor de politiek heel
moeilijk jou een eigen net te weige
ren. Den Haag wil immers het publie
ke bestel saneren. Dus moet men ook
iets doen. Men kan het niet laten bij
de kreet van WVC-topambtenaar
Harry Kramer: 'We zullen ze uitro
ken Ze zullen ons toch ook een
pijp moeten geven waardoor we het
publieke bestel kunnen verlaten".
RIK IN 'T HOUT
De opmars vari RTL 4
De mensen op deze foto, en het weinige weerwerk van de reguliere omroepen, waren afgelopen
jaar verantwoordelijk voor de onstuitbare opmars van RTL 4. De sterren van RTL 4, afkomstig uit
de stal van Joop van den Ende's ter ziele gegane TV 10, trokken de kijkcijfers van de commerciële
zender in één klap omhoog. De zender werd in de tweede helft van dit jaar beter bekeken dan de
drie reguliere tv-zenders. foto: sp
Voor het eerst sinds jaren kende de Nederlandse tv dit jaar weer een drama-serie van formaat
KRO's De Brug, gebaseerd op de Brabantse boeken van Anton Coolen, werd alom geprezen van
wege zijn consistentie in zowel spel als decors. De lof betrof vooral de twee hoofdrolspelers op
deze foto, Mare Klein Essink en Carine Crutzen. Kritiek was er overigens ook: een aantal Brabantse
letterkundigen meende dat in 'De Brug' het werk van Coolen werd verkracht. foto: dijkstra
De Brug
