Aards paradijs en oerverveling
Csidóe
Fascinatie en
vrees voor het
katholieke
christendom
brieven van leze
kerk
wereld
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CeidaeSouio/nt
ZATERDAG 29 DECEMBER 1990 PAC
Charles Curran vindt onderdak bij methodisten
WASHINGTON De Amerikaamse rooms-katholieke theo
loog Charles Curran, die in 1988 wegens zijn liberale opvattin
gen de Katholieke Universiteit in Washington moest verlaten,
heeft een nieuw academisch onderdak gevonden. Hij gaat les
geven aan de universiteit van de Verenigde Methodistenkerk
in Dallas. Het Vaticaan ontnam de moraal-theoloog in 1986 zijn
leerbevoegdheid ('missio eanonica'), omdat hij te ruim denkt
over ethische zaken als abortus, homoseksualiteit en het her
trouwen van gescheiden mensen. De universiteit van Washing
ton, waaraan Curran sinds 1965 doceerde, ontsloeg hem twee
jaar later. In Dallas ziet men Curran, die tot voor de rechtbank
zijn ontslag heeft aangevochten, graag komen, omdat hij „een
uitstekend onderzoeker en docent is".
door Marinus van der Berg
Vrede
Veel mensen doen direct na
nieuwjaar of soms al eerder
de Kerstboom de deur uit. De
kerststal wordt ingepakt. De
kerstversiering verdwijnt. Het
is alsof er elk jaar meer men
sen zijn die een boom in hun
tuin tijdelijk tot kerstboom
hebben verheven. Ook dit jaar
waren er weer heel wat ver
lichtte bomen te zien in de tui
nen. Weer anderen hebben
een kerstster voor het raam of
een standaard met drie of ze
ven lichtjes. Ik zou U willen
voorstellen om dit jaar de
kerstverlichting niet op te rui
men, maar haar te laten han
gen tot 15 januari. De datum
die alsmaar genoemd wordt
als mogelijk begin van de oor
log in het golfgebied. In de ko
mende week zullen er op ver
schillende plaatsen ook ge-
beds- en vredesdiensten wor
den gehouden. Ik hoop dat er
veel samenkomsten zullen zijn
waaraan ook zij die een niet-
christelijk geloof belijden deel
nemen. In het bijzonder denk
ik aan de islamieten. Als een
verlangen, als een roep om
vrede. Ik laat in ieder geval
mijn kerstster hangen als
symbool van mijn geloof dat
het licht van de vrede sterker
zal blijken te zijn dan de
machten van een duistere oor
log. Nu zijn er altijd die zeg
gen dat zoiets niet helpt. Ze
lijken soms ook nog gelijk te
hebben. Een licht, een gebed,
een stiltewake, zijn maar
weerloze wapens. Toch zijn ze
de tekenen van een nieuw ge
loof, een nieuwe weg in de ge
schiedenis. Oorlog kan geen
methode meer zijn om conflic
ten op te lossen. De weg van
het gesprek moet eindeloos
geprobeerd worden in con
flictsituaties als deze waarbij
zoveel mensenlevens op het
spel staan. De vraag of een
gebed, een licht, een stiltewa
ke invloed hebben op de uit
eindelijke beslissing is ook
niet de enig belangrijke vraag.
Het gaat ook om de vraag:
hoe sta ik in dit leven? Richt
ik mij alleen op mijn eigen we
reld van elke dag of richt ik
ook ruimte in voor de grotere
wereld om mij heen. Zet ik
mijn licht onder de korenmaat
of laat ik mijn licht schijnen
opdat ook anderen het zien?
leder mens kan een licht zijn
en in ieder mens is licht. Wie
zichzelf onderschat, dooft het
licht in zichzelf. Dooft zichzelf.
Wie zichzelf op waarde schat,
laat het licht stralen. Het zou
toch een jammerlijke verspil
ling van energie zijn als de
lichten in de kerstbomen en
voor de ramen alleen maar ui
ting zijn van gezellige knusse
naar binnen gerichte gezellig
heid. Natuurlijk mag een mens
ook gezelligheid scheppen en
ik hoop ook van harte dat u
gezellige feestdagen had,
maar ik hoop ook dat ze ons
moed hebben gegeven om
met ons licht naar buiten te
gaan. Het is van het grootste
belang voor de toekomst dat
de politieke en de persoonlijke
wil tot vrede groeit in heel de
wereld. Zo wil ik mijn laatste
bijdrage in dit jaar eindigen
met een oproep: laat uw licht
branden, opdat het licht van
de vrede in de wereld schijnt.
Ik wens U licht en vrede in het
nieuwe jaar. Ik besluit met een
fragment uit een islamitische
litanie, te vinden in het boek
je: "Dromen, denken, geloven
en bidden met de mensheid,"
gekozen door C. Tholens, uit
gave van Meinema, 1990. 'Gij
Medelijdende, Gij de Bescher
mer van de wereld; Gij de
Gods. de Bewonderenswaar
dige, de Instandhouder; Aan
voerder, Geduldige.'
Rusland voert weer officiële Kerst in
MOSKOU In Rusland bestaat weer een officiële Kerstvie
ring. De Opperste Sovjet van de Russische Federatie heeft don
derdag besloten om de 7de januari, volgens de kalender van de
Russisch-orthodoxe kerk de geboortedag van Christus, weer tot
feestdag te verklaren.
Volgens het persbureau TASS is hiermee gevolg gegeven aan
het verlangen van de gelovigen en een verzoek van de partri-
arch van de Russisch-orthodoxe kerk, Alexi. TASS citeerde de
vice-voorzitter van de Russische Opperste Sovjet, Roeslan
Tsjasboelatov, die zei dat soortgelijke verzoeken van andere re
ligieuze gezindten even welwillend in overweging zouden wor
den genomen.
De meeste van onze
rampspoeden zijn
gemakkelijker te
dragen dan de
commentaren van
onze vrienden erop.
Charles Caleb Calton
FILOSOFEREN MET ANTON WEILER OVER DE EINDTIJD
HEELSUM De eindtijd
is in. Sinds de val van De
Muur en later het uitbre
ken van de Golfcrisis
verschijnen er binnen de
christelijke wereld weer
tientallen beschouwingen
over. Toch heeft het
christendom geen patent
op het verlangen naar
een volmaakt vrederijk.
Ook de niet-christelijke
wereld kijkt reikhalzend
uit. Zolang het maar bij
verlangen blijft, vindt de
Nijmeegse hoogleraar
prof.dr. A.G. Weiier.
Want voor beide groepen
geldt: wanneer men het
ideaal binnen handbereik
denkt, is de dood in de
pot. Óver christelijke en
geseculariseerde eindtijd-
verwachtingen: een waar
schuwing voor duizendja
rige verveling.
Maakt het duizendjarig vrede
rijk van God deel uit van de
geschiedenis, of houdt de ge
schiedenis bij het aanbreken
ervan op te bestaan. Dat is
volgens de 63-jarige Weiier
altijd het grote discussiepunt
geweest binnen het christen
dom. De in Heelsum woon
achtige hoogleraar doceert
middeleeuwse geschiedenis en
de wijsbegeerte der geschiede
nis, en mag zich in een zekere
autoriteit op dit gebied ver
heugen.
Sinds de christelijke geschie
dopvatting (die spreekt van
begin - schepping - en eind -
Gods rijk op aarde) de 'hei
dense' overtuiging dat alles op
aarde zich herhaalt verdrong,
hebben theologen zich bezig
gehouden met de tekenen van
dat 'einde', vertelt Weiier. De
bijbel spreekt in verschillende
boeken over de eindtijd. Aan
wijzingen over het tijdstip
van het vrederijk hebben bij
de interpretatie van die boe
ken wel het meest de fantasie
geprikkeld. Met onnavolgbare
rekenkunst hebben al veel
theologen aangetoond dat het
einde nabij was. Bij het uit
blijven van resultaat werden
de schema's gewoon wat aan
gepast of opgerekt: het kon
eenvoudig niet onwaar zijn.
Voorbeelden te over van deze
'apocalyptiek'. Zo maakte in
de elfde eeuw Hildegard van
Professor A. Weiier
Bingen furore met haar ver
klaring van het profetische
bijbelboek Openbaring. Zon
der al te concreet te worden,
probeerde hij het einde der
tijden dicht naar haar eigen
periode te voorspellen. De cis
terciënzer abt Joachim van
Fiore liet twee eeuwen later
van zich horen. Via ingewik
kelde berekeningen voorspel
de hij het einde in 1260. Hij
maakte daarbij vooral gebruik
van oudtestamentische gege
vens, die hij invoerde in het
Nieuwe Testament. „Pro
bleem in die tijd was de iden
titeit van de ve vernietigen
antichrist waarover de Bijbel
spreekt. Joachim van Fiore
zag hem in de toenmalige
paus van Rome".
Schrik
Vooral het jaar 1000 heeft in
de middeleeuwen grote schrik
gebracht. Hoewel het ondui
delijk is of de gewone man
eronder geleden heeft, schetst
de geestelijke literatuur uit
die tijd een somber beeld. Ve
len dachten dat 's werelds
laatste uur geslagen had. "In
die tijd begon vrijwel elk offi
ciéél staatstuk of wet met een
schuldbelijdenis", aldus Wei-
Ier, die enig verband tussen
het naderende jaar 2000 en de
huidige interesse voor de
eindtijd niet ontkent.
,,In het feit dat het slecht ging
in de wereld, zag men een
voorspelling van het nade
rend einde En de situatie
rond het jaar 1000 was ook be
roerd. Maar daarna braken tot
ieders verbazing betere tijden
aan. Steden groeiden, de han
del bloeide. Dus werd de kri
tiek op de eigen tijd spritue-
ler. Het einde zou zich aan
kondigen in het moreel ver-
Tegen het einde van de mid
deleeuwen waren het alleen
nog randgroepen die over het
einde der tijden repten, aldus
Weiier. De opkomst van de
astronomie in de 14e eeuw
zorgde echter voor een nieu
we impuls. „Het geloof dat de
stand van de sterren en pla
neten de loop der geschiede
nis bepaalt, is tot vandaag toe
gebleven".
Het is niet het enige 'geloof'
dat in geseculariseerde vorm
is blijven bestaan. Volgens
foto: pers unie
Weiier is de christelijke ge
dachte van de eindtijd en het
vrederijk terug te vinden in
enkele ideologieën, die vooral
in de twintigste eeuw sporen
hebben nagelaten. „De grote
utopieën van de geseculari*
seerde eindtijdverwachtingen
hebben de plaats ingenomen
van de eindtijdberekeningen
van weleer. De heilstaat van
Marx bij voorbeeld, is geïnspi
reerd door het christelijke
denken".
Ironisch genoeg hebben de
'wereldse' utopisten met de
zelfde vraag geworsteld als
hun tegenhangers in de chris
telijke religie: maakt de 'heil
staat' deel uit van de geschie
denis, of is die bij het aanbre
ken ervan afgelopen? Binnen
het christendom vormen de
aanhangers van het millena-
risme (het geloof dat Gods
duizendjarig rijk deel uit
maakt van de aardse geschie
denis) slechts een klein maar
woest stromend riviertje. Veel
invloed hebben ze niet gehad.
Dat kan niet gezegd worden
van hen die geloofden in een
geseculariseerd aards vrede-
Die volmaakte burgerlijke
maatschappij is volgens som
mige filosofen eigenlijk allang
aangebroken, weet Weiier. De
bepaald niet christelijk te noe
men Hegel bepaalde het begin
van de heilstijd in 1806, toen
Napoleon in de slag bij Jena
de Pruisen versloeg. Het libe
ralisme overwon het absolu
tisme, de weg naar de demo
cratie lag open. De wereld
van nu zou in een posthisto-
risch tijdperk leven. De ideo
logische conflicten zijn ver
dwenen. En wat nog onder de
naweeën ervan lijdt (Oost-Eu
ropa), moet geholpen worden.
Mountainbike
Vrolijk hoeven we daar vol
gens Weiier niet van te wor
den. „Want wat ons nu rest, is
pure verveling. Het enige dat
nog van belang lijkt, is de eer
lijke verdeling van de wel
vaart. De hele wereld moet op
Nederland gaan lijken: ieder
een is voorzien in zijn onder
houd. Er is niks meer te be
reiken. De verantwoordelijk
heid voor het eigen bestaan
verdwijnt. We hebben alle
maal" recht op onze stereo, vi
deo en mountainbike. En als
straks de pcb's uit de verpak
kingen zijn gehaald, is Gods
rijk helemaal aangebroken".
„Zodra mensen denken: wij
gaan Gods rijk op aarde stich
ten,- en het zal ons lukken
ook, zijn ze God voorbij. O
wee als het nieuwe Jeruzalem
op deze aarde moet komen.
Dat wordt een utopie die de
mensen dooddrukt. Pure ver
veling".
Volgens Weiier ligt er een
taak voor de kerken om in
het streven van de mensen
het belang van het contact
met God te benadrukken.
Christelijke en niet-christelij
ke vredesbeweging of milieu
actie, het is Weiier allemaal
lie*, „maar zodra het nobele
streven binnen bereik wordt
geacht, gaat het contact met
het transcendente verloren".
Er is binnen en buiten de
kerk terughoudendheid nodig
in het maatschappelijk enga
gement, vindt de hoogleraar.
„We moeten ons wel inzetten,
maar we'komen er nooit".
"Het probleem is dat mensen
zo graag het paradijs op aarde
willen stichten. Met God is
het altijd de woestijn in. Maar
met Hem hoef je je nooit te
vervelen".
STEVEN EMMENS
Katholieke kerk in China tussen
aanpassing en vervolging. KRO-te-
levisie, zondag 30 december. 23.00
- 23.50 uur. Ned. I
HILVERSUM „Katho
lieke kerk in China tus
sen aanpassing en vervol
ging" luidt de titel van
deze documentaire, maar
beter zou wellicht het
laatste om te keren, want
de vervolging, tijdens de
opbouw van het commu
nisme in de jaren veertig
en vijftig en in de cultu
rele revolutie in het de
cennium daarna, lijkt
goeddeels verleden tijd.
Uit de fraaie beelden die
programmamaker Rob
Hof in China maakte
blijkt dat de rooms-ka-
tholieke kerk in China
bloeit. Het aantal aan
hangers zou in de afgelo
pen tien jaar verdubbeld
zijn: van drie tot zes mil
joen. De schaarse, zeer
westerse, in feite neogoti
sche kerkgebouwen, zit
ten zondags vol evenals
de seminaria.
Voorzover deze kerk zich
moet aanpassen gebeurt dat
voornamelijk op een punt.
Trouw aan de paus is officieel
uit den boze, maar zelfs dat
blijkt in de praktijk mee te
vallen, want legio zijn dege
nen die voor de camera dur
ven zeggen dat een katholieke
kerk zonder paus ondenkbaar
is. Al die mensen behoren tot
de zogenaamde Katholieke
Pattriottische Vereniging, de
katholieke kerk in China die
officieel onder toezicht staat
van de regering (en, nu maar
hopen dat de programmama
ker er zich rekenschap van
heeft gegeven dat hen dat la
ter niet alsnog duur zal ko
men te staan).
In feite is die scheiding tussen
de boven- en ondergrondse
katholieke kerk zeer vloei
end. In tegenstelling tot wat
wel gesuggereerd is, is die Pa
triottische kerk geen kerk
met eigen riten en gewoonten.
Zij oogt, afgaand op de beel
den van Hof, zeer rooms, pre
conciliair in feite want de
verworvenheden van het con
cilie hebben China nooit kun
nen bereiken, en misschien is
dit traditionele imago ook he
lemaal niet zo verwonderlijk,
want deze kerk ontleent voor
Chinezen blijkbaar haar aan
trekkingskracht en haar pres
tige mede aan de overweging
dat zij een religie van buiten
is en die wordt gekoesterd en
ga je dus niet op eigen houtje
veranderen.
De katholieke hiërarchie die
het voogdijschap van de staat
heeft erkend, heeft van de
nood een deugd gemaakt om
als kerk te kunnen overleven.
De bisschop van Shanghai is
daar in de film het meest
sprekende voorbeeld van. Hij
zegt dat het Vaticaan twee
voorwaarden moet vervullen
wil de Katholieke Patriotti
sche Vereniging de officiële
band met de Heilige Stoel
kunnen herstellen. Het Vati
caan zal - als een van de laat
ste staten - Taiwan niet lan-
Jonge Chinese vrouwen legden in juni van dit jaar in een kerk in Peking hun religieuze geloften
af. Het was voor het eerst in de geschiedenis van de Chinese Volksrepubliek dat een dergelijke
ceremoniue plaats had. foto: anp
ger mogen erkennen, en,
moeilijkste punt, haar invloed
op de katholieke kerk in de
vorm van benoemingen en
toezicht moeten opgeven, iets
dat uiteraard onaanvaardbaar
is voor Rome.
Interessant is de vraag waar
om de invloed van deze
rooms-katholieke kérk nog
steeds zo gevreesd is dat zij in
China niet vrij haar gang mag
gaan. Natuurlijk levert de ko
loniale overheersing daar
aanwijzingen voor en het is
een van de verdiensten van
deze documentaire dat daar
de aandacht op gevestigd
wordt. Na beëindiging van de
opiumoorlog in 1842 bedongen
de winnende westerse mo
gendheden dat missionarissen
vrij door het land mochten
rond trekken. Zij werden
door de overheid als handlan
gers van de imperialisten ge
zien en toen de communisten
in 1949 aan de macht kwamen
moesten de katholieken daar
voor zwaar boeten. Nogal wat
geïnterviewden hebben de
cennia lange gevangenschap
achter de rug of werden na
maandenlange mishandeling
het land uitgewezen zoals de
naar Nederland woonachtige
franciskaner pater Hogen-
boom die van '33 tot '52 in Pe
king werkte. Of de onverzet-
telijken zochten hun heil in
Hong Kong. Daar zijn ook de
representanten te vinden van
China's ondergrondse katho
lieke kerk waarvan de om
vang moeilijk is vast te stellen
en die het primaatschap van
de paus boven alles stellen.
Want andere bezwaren zoals
de blijkbaar op de seminaria
bestaande marxistische vor
ming, worden van die kant
niet gehoord, terwijl juist zo
iets het verzet tegen het voog
dijschap van de staat alleen
maar begrijpelijker maakt.
Blijft de vraag welke psycho
logische barrière verhindert
dat het officiële China het
niet aandurft de katholieke
kerk - als een van de zeer
weinig overgebleven westerse
cultuurvormen in dit land -
vrijelijk te laten opereren. De
geschiedenis is daarvoor na
tuurlijk als antwoord niet af
doende. Die vraag vereist
meer studie en wordt bij alle
goeds dat deze documentaire
biedt, niet beantwoord. Of al
leen op een indirecte, maar
niet toereikende manier, wan
neer je kijkt naar de fascina
tie die uitgaat van dit katho
lieke christendom op de Chi
nezen en haar bloei verklaart.
Want de keerzijde van die
fascinatie is natuurlijk de
vrees van de regerende elite
dat deze schapen zich aan hun
almacht zullen onttrekken.
PAUL VAN VELTHOVEN
Braks, Bukman en de boe
Wie zaait zal oogsten. Dat is niet alleen voor boeri
waarheid als een koe. Ook buiten de agrarische sectorL
een bijna-zekerheid. Dat geldt zeker voor de leden i
commissie van deskundigen die een rapport presenti
met nieuwe voorstellen om het gigantische mestoversc mi
rug te dringen. Zij moeten met honderd procent zekerher
hun klompen hebben kunnen aanvoelen hoe er op hufgj
port zou worden gereageerd: de boeren schreeuwden
en brand, de milieu-organisaties spraken van welkomi .5;
ook minimale maatregelen, terwijl de politiek, langs er
kende patronen, tussen de twee uitersten laveerde.
VASTSTAAT dat de voorstellen om de komende vijf
stikstofbelasting met de helft te verminderen de neksli
tekenen voor duizenden boeren. Via uitrijverboden vfl
nu toe alle aandacht gericht op het terugdringen van ij
faatbelasting. Nu wordt ook de stikstof op de korrelL,
men.
De voorspelbare reacties hadden één ding gemei
straalden allemaal een soort reactiemoeheid uit. Het
van de commissie-Spiertz is volgens de VVD'er Blauw
de spreekbuis is van de boerenlobby 'het zoveelste
in de lucht'. De huidige maatregelen om de meststrooi
dammen hebben weliswaar geleid tot heftige proteste
de boeren, ër verandert bitter weinig aan de zware wis
agrarisch Nederland op het milieu trekt.
Mestfabrieken zijn, interessante experimented
spijt, nog steeds niet van de grond gekomen. Grootsd.
mestverwerking staat nog steeds in de kinderschoener
andere oplossingen dan het uitrijden met de giertank
handenvol geld. Ook het nu verschenen rapport draait
te om de hete brij heen.
De enige echte oplossing is een sterke sanering van cp
stapel. De akkerbouw en de veeteelt produceren een fj'
behappen graanoverschot, een rundvleesberg en een eL
melkplas. Op dalende prijzen reageren boeren nog j
door meer te gaan produceren. Alleen dank zij miljardeja
sidies van Brussel komt die overproduktie op afzetmid
buiten Europa terecht. En onderwijl komen we bijkansjC
het groeiende mestoverschot.
|ja
De conclusie ligt voor de hand: aan inkrimping van dl.
stapel valt niet te ontkomen. Hoe eerder, hoe beter. Defn
bemesting moet aan de bron worden aangepakt. De ovl|s
duktie in stand houden en vervolgens veel geld invester
peperdure mestfabrieken is natuurlijk van de zotte. ir
Voor een aantal boeren blijft uiteraard een normal
komst weggelegd. Een beperkt aantal boeren kan aan dl!
blijven in een rol als landschapsbeheerder. Voor een:n
deel is er domweg geen toekomst meer. Gerrit Braks
een soort gewapende vrede met de landbouwlobby. Hij
de werkelijk structurele saneringsmaatregelen behoef,
voor zich uit geschoven. Maar zijn opvolger Bukman8
dat de speelruimte, met het verstrijken van de tijd,
kleiner wordt. 1
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezo
stukken te bekorten
Kerstcircus
Aan het bezoeken van de cir
custent op het Malieveld zijn
enkele grote risico's verbon
den. Voor de voorstelling die
ik bezocht, waren blijkbaar
meer kaartjes verkocht dan er
zitplaatsen beschikbaar waren.
Op het laatste moment werden
daarom de gangpaden en door
gangen volgebouwd met klap
stoeltjes. Leuk voor de laatko
mers, maar funest voor de vei
ligheid van het publiek. Om
dat de kwaliteit van het gebo-
dene mij niet meeviel, wilde ik
in de pauze de circustent ver
laten. Dit bleek onmogelijk.
Ondanks de vele verlichte
bordjes UIT waren alle uitgan
gen hermetisch afgesloten.
Met dikke touwen waren de
delen van het tentzeil onlos
makelijk met elkaar verbon
den. Pas toen een circusmede
werker niet zonder moeite er
gens het zware zeil een halve
meter opgetild had, kon ik
bukkend en kruipend het Ma
lieveld bereiken. Je moet er
niet aan denken wat er ge
beurt als er iets gebeurt. Dat
de Haagse brandweer deze le
vensgevaarlijke situatie tole
reert, is mij een volslagen
raadsel.
Dick Harris,
DEN HAAG.
(Naschrift redactie: navraag bij
de betrokken instantie wijst
uit, dat de Haagse brandweer
de situatie in het circus niet als
gevaarlijk heeft ervaren. Voor
elke serie voorstellingen van
circussen of theatergezel1
pen wordt een stoelenpli'
de brandweer aangebodec
nadat de brandweer zijn
keuring heeft verleent
het circus met de optr
beginnen. Wanneer er'
een bepaalde voorstelliii
tra stoelen worden bil
gebeurt dit altijd in 01
met de theaterwacht vj1
Haagse brandweer die 6r
voorstelling aanwezig r
directie van een circus dl
nooit op eigen gezag. Gi
dit wel. dan heeft de tn
wacht het recht om deL
stelling af te gelasten).
Meesterlijke Marco
Marco van Basten voercf
derland aan in de herj
strijd tegen het gevh
team van het honderdt'r
keer kleinere en vijfenvj
keer minder inwoners tejj
mini-staatje Malta. Als ie
0 had gezegd „Genoeg zl
gens", zou dat grootmeea,
zijn geweest. En ove[|
blijft 't bedenkelijk, da
steeds veel grotere en(
kleinere landen in een eit
zelfde toernooi uitkl
Zelfs in de binnenlands^
petitie zou gelet kunnei^
den op het aantal in\^
van de plaats waar de elf
horen. y
Mr. H. Pleumekers, r
Den{
£cidóe@ouwwit
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden
Telefoon 071 - 122 244
Postadres: Postbus 11. 2300 AA Leiden
I
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 uur.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248.
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per acceptgiro!
per maand 23,70 per maand f.
per kwartaal f 76,60 per kwartaal f.
per jaar f. 294,30 per jaar f.
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 - 122 244
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswi
070 - 3902 702
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
