K IJ K
LEIDEN
„Dat ding was slecht, iedereen
wist het en er gebeurdeniks"
£eidóe(Sou/tcwit
lokkade
Jardhandig beëindigde de Leidse politie in oktober een blokka-
3 voor het filiaal van de hamburgerkoning aan de Beesten
markt. Zo'n veertig actievoerders van de Boycot McDonald's
jampagne werden na enkele charges en achtervolgingen opge-
lakt. Enkele omstanders verleenden daarbij 'ongevraagd' bij-
]and. De meesten van de jongeren werden in de loop van de
3 weer vrijgelaten.
erkiezingen
gemeenteraadsverkiezingen in maart betekenden een om
wenteling in het Leidse politieke leven. De VVD werd uit het col-
ige gestuurd, het CDA kwam erbij. D66 groeide fors en de PvdA
erloor net zo fors. De verkiezingen betekenden ook het afscheid
an twee PvdA-wethouders Marietje van der Molen en Dick Tes-
g. ilaar. Op 2 oktober vertrok CDA-wethouder Wilbert Hettinga.
et niet volgens de regels verhuren van woonruimte boven zijn
edrijf deed hem de das om. Hij werd opgevolgd door Aart van
ochove.
n honderdvijftig Leidse ambtenaren protesteerden in januari
het Stadhuisplein tegen de magere loonsverhoging die het
c had aangekondigd. De drie bonden AbvaKabo, CFO en
btenarencentrum hadden de actie georganiseerd als 'opwar-
r' voor de landelijke actie. Meer salarisverhoging en betere
waren de inzet. foto: tejo ringers
uitblijven van de bouw van een dienstencentrum aan de Lo-
tzkade zat ouderen uit de Professorenwijk zo hoog dat de
ggravenlaan werd bezet. Ter hoogte van de Vredeskerk werd
tje zomer een volkdansdemonstratie gegeven. Het ouderen-
k Zuid-Oost kreeg tot zijn ongenoegen voorlopig een onder-
nen in het Buurthuis Cornelis Joppensz aangeboden van de
neente. foto: wim van noort
Dm zo
naar
voortuin te worden
De boom
de imposante
beuk doen
die twee jaar
fuw! leden vanwege
land ekte werd
^ftigezaagd. De boom
een cadeautje voor
400-jarig bestaan
Hortus. Dat
werd het hele
1ves ar door gevierd.
j it planten van twaalf
libanonceder in
Hortus
ging in april
makkelijk. Met
krachten
de boom op een
en een
Zaterdag 29 december 1990 pagina 9
GEMENGDE GEVOELENS IN GROENOORD NA SLUITEN VUILVERBRANDING
Vijf omwonenden blikken ontspannen terug. Tweede van links J. Oostwouder. Naast haar M. Duindam en E. van Aelst.
Uiterst rechts M. van Schoten. foto: tejo ringers
zodat je voorlopig open moest blijven.
Ai onze protesten ten spijt,
bleek men tot sluiting niet bereid.
En toen was daar ineens het dioxine-schandaal,
het haaide zelfs menigmaal het journaal.
De kranten vermeldden met grote koppen
dat de l/Vis van Alkmaar en Zaandam moesten stoppen.
Ook boven jouw hoofd woedde een dioxine-storm, want
ook jij overschreed vele malen de norm.
TNO trok bij de Leidse gemeente aan de bel
en wat nooit kon, kon nu ineens wei.
Jouw doodvonnis was heel snel geveld
en je dagen afs VVI geteld.
Vandaag ging je dicht; dat was je straf
en wij... wij zijn eindelijk van je af.
JANNIE OOSTWOUDER
Leidse VVI, over jou is heel wat c
Leidse VVI wat heb ik je gehaat
Als jouw rookpluim op mijn huis was gericht,
gingen bij mij alie ramen dicht.
Want wat jij in die zwarte rook verborg, vervulde mij met
grote zorg.
Zoutzuur, cadmium lood, kwik, zink, chroom en arseen
stortte je dagelijks over ons heen.
En nog veel meer maar blijkbaar niet genoeg
want voor sluiting vond men het nog te vroeg.
O, dat je smerig was werd door niemand ontkend,
daarom werd je met kalkinjecties verwend.
In de hoop, dat je je dan beter zou gedragen,
ach, het was water naar de zee dragen.
Je bleef wie je was, daar was niets aan te doen,
't kostte alleen een paar slordige miljoen.
Miljoen die Gevulei weer af moest schrijven,
Wat in september 1983 begon
met een 'onschuldig' bezwaar
schrift van enkele omwonenden,
eindigde dit jaar in de definitieve
sluiting van de Leidse vuilver
branding. Jannie Oostwouder,
huisvrouw en strijdster van het
eerste uur, blikt samen met en
kele medestanders terug. Een
verhaaj over tientallen bezwaar
schriften, dioxine, gele rook
angst, smurrie, ontmoetingen
met politici, laconieke Leidse
branweerlieden en het lijntje
waar de buurt jarenlang aan
werd gehouden.
,,lk had er persoonlijk weinig last van.
Dan zeem ik m'n ramen gewoon een
keer vaker, dacht ik dan. Maar wat
gebeurt er met onze gezondheid.
Over bijvoorbeeld tien jaar. Dat is de
reden geweest dat we er veel moeite
in hebben gestoken en nu natuurlijk
heel blij zijn dat hij dicht is", aldus
Oostwouder.
Vijf omwonenden kwamen enkele da
gen geleden op uitnodiging van de
Leidse Courant bijeen in buurthuis
Groenoord om samen nog eens over
de geschiedenis van de sluiting na te
praten. Als onderling besloten moet
worden wie het hele verhaal voor de
duidelijkheid nog eens chronologisch
op een rijtje wil zetten, wijzen drie
vingers resoluut in de richting van
Oostwouder. Bescheiden lachend
aanvaardt ze dat gebaar om vervol
gens in moordend tempo data en ge
beurtenissen op te sommen. Ze was
er niet alleen vanaf het begin bij,
maar blijkt ook nog alles feilloos uit
haar hoofd te kennen. Na een hoorzit
ting in september 1983 komt lang
zaam het besef bij de bewoners van
Groenoord, maar ook in de Meren-
wijk en in het woonwagenkamp aan
het Trekvaartplein, dat wat uit 'die
pijp' komt wel eens schadelijk zou
kunnen zijn. De provincie, die verant
woordelijk is voor afgifte van de ver
gunning, heeft vervolgens meer dan
twee jaar nodig om op een bezwaar
schrift van de bewoners te reageren.
Als de provincie uiteindelijk nieuwe
normen en richtlijnen voor de vuilver
branding opstelt, zijn zowel de omwo
nenden als de Gevulei (het samen
werkingsverband van gemeenten die
van de ovens gebruik maken) het
daar niet mee eens. De Gevulei wil
versoepeling, voor de omwonenden
zijn de richtlijnen niet strak genoeg.
Verdenkingen
In '86 sluiten ook de wijken Maredorp
en Noorderkwartier zich bij de be
zwaarmakers aan, al is van echte ac
tie nog weinig sprake. Er volgt wel in
spraak bij provincie, gemeente en bij
de Raad van State. Maar de ovens
maken tegelijkertijd overuren, „Voor
al 's nachts kwam er vaak een licht
gevende gele rook uit. Ze dachten ze
ker dat we toch sliepen. Dan zat er 's
ochtends een dikke smurrie op de au
to's. Daar heeft eens iemand
schraapsel van meegenomen naar
een Gevuleivergadering. De 'heren'
schrokken zich rot van wat ze zagen
het glinsterde maar er iets aan
doen, ho maar".
Een ander voorbeeld van Oostwouder
betreft het bezoek van de toenmalige
oud-kamervoorzitter Dick Dolman
aan de wijk: „Tijdens zijn bezoek
kwam er een haast lief, klein wit rook-
pluimpje uit de schoorsteen. Daar zijn
we toch zo kwaad over geworden
want de hele nacht daarvoor hadden
de wagens van Sikkens af en aan ge
reden en de vreselijkste rotzooi ge
dumpt. Dat had urenlang een grote
zwarte rookpluim opgeleverd. We
vroegen of de computer bij de vuil
verbranding nog wat percentages ge
meten had, maar net die nacht was
hij effe uitgevallen. Ja, ja".
Hulp
In hun streven de vuilverbranding
dicht te krijgen kregen de omwonen
den hulp aangeboden van met name
een drietal raadsleden: „Christa de
Boer (PvdA, red) is een van de weini
gen geweest die ons van het begin af
heeft geholpen. Zij hield ons op de
hoogte van over wat er bij de ge
meente speelde. Ook Cor Vergeer
(SP, red) stond aan onze kant maar
hij ging te ver. Hij wilde dat ding ge
lijk sluiten en dan zou er ook geen af
val meer zijn, of zoiets", aldus Oost
wouder.
Het viertal heeft ook wel wat positieve
woorden over wethouder Hans de la
Mar maar ze zijn ervan overtuigd dat
ze de meeste steun hebben gehad
van milieudeskundige Anno van de
Veen: „Zijn naam moet er wel bij. Hij
was er altijd", is het eerbetoon dat
bewoonster Madeion Duindam hem
geeft.
Van de Veen zorgde voor de vertaling
van ambtelijke brieven en technische
rapporten en zorgde voor de onder
steuning. Het actiecomité kreeg zelfs
subsidie om Van de Veen te betalen.
„Idioot eigenlijk dat we geld kregen
Wethouder
Hans de la Mar
dooft op 31
augustus min
of meer
symbolisch het
vuur van de
ovens.
foto: wim van
noort.
om iemand in te huren die tegen het
belang van de overheid was", aldus
Duindam.
Dioxine
Wethouder Fred Kuijers maakte zich
daarentegen met zijn grapjes en
woordspelingen uitermate impopulair
bij de buurt. Hij hield de actievoer-
sers steeds voor dat er een nieuwe
vuilverbranding zou komen, maar dat
tot die tijd de bestaande installatie in
gebruik moest blijven. Over sluiting
binnen korte tijd werd toen alleen
door de omwonenden gedacht.
Oostwouder: „We hebben wel harde
acties overwogen maar daar hielden
we niet van. Wij hebben gezinnen met
kinderen en waren gewoon bang. Ik
zelf heb twee kinderen en die zijn hier
geboren. Ik vreesde voor hun gezond
heid. Het grote dioxineschandaal in
Italië in '86 werd door de bewoners
aangegrepen om de enige noemens
waardige 'straatactie' te houden. „In
Italië was het natuurlijk wel erger. We
deelden wat al te opruiende pamflet
ten uit. De vergelijking met Leiden
was achteraf gezien te ver gezocht",
vindt Oostwouder.
De installatie bleef jarenlang achterlo
pen bij de te halen milieunormen en
het duurde tot vorig jaar dat een uit
spraak van de Raad van State dat
niet toeliet. Daar kwam nog bij dat in
september 1989 ook de eerste 'echte'
meting werd gehouden. Toen de re
sultaten daarvan afgelopen maart be
kend werden gemaakt, was de beslis
sing de installatie te sluiten nog maar
een kwestie van dagen: „Op woens
dag werd er in het buurthuis een poli
tiek forum voor de verkiezingen ge
houden. Daar durfde nog niemand
het woord 'dicht' te zeggen. Op don
derdag werden echter de resultaten
bekend en op vrijdag werd besloten
hem dicht te gooien", herinnert Emile
van Aalst zich die maartdagen. „Dat
ding was slecht en iedereen wist het.
We hebben uiteindelijk ook van ieder
een gelijk gekregen", is de slotuit
spraak van Oostwouder. Van Aelst
maakt het een-tweetje af: „Dat ding
mocht nog niet dicht omdat er veel
geld ingestoken was en nog niet was
afgeschreven. Een ordinaire geld
kwestie".
De exacte sluitingsdatum bleef ondui
delijk totdat minister Hans Alders tij
dens een werkbezoek dit voorjaar
aan Leiden uitsluitsel gaf: „Vóór de
zomer", en de bewoners mochten
hem thuis komen opzoeken als het
niet zo was. Reinigingsdirecteur M.
Logtenberg en Gevulei-voorzitter
Kuijers hielden zo'n snel besluit voor
onmogelijk. Maar een brand eind
april op het terrein van de vuilver
branding maakte voor iedereeen dui
delijk dat de bunker aan de Floris
Vesterstraat dicht móest.
„De timing van die brand was uitste
kend", geniet Van Aelst nog na terwijl
hij met duim en wijsvinger een rondje
maakt. „Op het moment van de mel
ding werd er voor Kuijers een af
scheidsreceptie gegeven. Toen bran-
weercommandant Mark en Logten
berg daar in alle haast moesten ver
trekken, werd het natuurlijk hét ge
sprek van de dag. Verder hadden we
net die avond een actievergadering
belegd die natuurlijk extra druk werd
bezocht".
Angstig
Bewoonster M. van Schoten kon er
minder om lachen: „Het was best
angstig en griezelig. De buurt zat on
der een dikke laag rook. De brand
weer kwam vertellen dat we de ramen
dicht moesten houden maar als je het
bureau belde dan zeiden ze dat je be
ter je huis en de wijk kon verlaten".
Het optreden van de brandweer
wordt door Oostwouder als twee
slachtig en leugenachtig omschreven:
Als je ze vroeg of er nog giftige stof
fen waren vrijgekomen dan zeiden ze
dat ze hadden gemeten en er niets
was gevonden. Laat me niet lachen.
De meeste metingen hebben jaren
geduurd. Maar onze brandweer had
het effe in een uurtje geregeld".
Op vrijdag 31 augustus werden de
vuren gedoofd tot grote vreugde van
de omwonenden die er een feestje in
het buurthuis van maakten. Daar
werd onder meer geganzebord met
miniatuur vuilniszakjes als pionnen.
„De provincie geeft vergunning af. Ga
vijf plaatsen terug", was het soort hu
mor dat de gelegenheid sierde. Oost
wouder besloot met een gedicht, (zie
boven)
LOMAN LEEFMANS
Dode bij actie arrestatieteam
Een arrestatieteam van de Haagse politie schoot op donderdagavond 19 juli aan het Leidse Barn
steenpad een man dood. Met vijf anderen zou de Hagenaar een overval willen plegen. Een misdrijf
waarvan ze er in Den Haag en omgeving als tien zouden hebben gepleegd. Bij een daarvan werd
een juwelier neergeschoten. Toen een van de verdachten bij de aanhouding in Leiden een revolver
trok, schoten twee leden van het arrestatieteam op hem. Hij overleed ter plaatse.
foto: wim van noort
Dino's
Bewoners van de Pesthuislaan werden deze zomer getracteerd op een foldertje. Daarin stonden de
plannen voor het Nationaal Natuurhistorisch Museum in en om het Pesthuis. De nieuwbouw stond
echter op hun zeventiende-eeuwse huizen gepland. De vier gezinnen die bedreigd werden met
noodgedwongen verhuizing, pikten dat niet. Tijdens de dino-tentoonstelling, die tussen 28 juni en
28 oktober het recordaantal van 366.000 bezoekers trok, werd geprotesteerd.
foto: wim van noort
