CcidócSomcmt^
Twee Leidse historici
maken" geschiedenis
STAD OMGEVING/KUNST/RTV
lecl publiek bij feestelijke uitvoering Weihnachtsoratorium door Bachkoor Holland
99
WEEK
EINDE
NZH boekt winst
van 90 procent
Persoonlijk cadeau
CeidócGouoant
ZATERDAG 29 DECEMBER 1990 PAGINA 13
,EIDEN Het Bachkoor Hol-
and trok gisteravond veel pu-
ïek bij haar jaarlijkse, traditio-
>le uitvoering van het Weih-
ichtsoratorium van Bach in de
;idse Pieterskerk. Enkele hon-
•rden muziekliefhebbers luis-
rden aandachtig naar het drie
ir durende meesterwerk van de
uitse componist over de geboor-
van Jezus. Het Weihnachtsora-
rium is een uiting van vreugde
rer de geboorte van Jezus. Ach-
reenvolgens worden de geboor-
in de stal, de herders op de
•1de, de naamgeving van Jezus
i het bezoek van de drie konin-
in bezongen. Het Bachkoor Hol-
nd had zich onder leiding van
een bevlogen dirigerende Charles
de Wolff weer goed rekenschap
gegeven van de bedoelingen van
de Thomascantor. Al in het ope
ningskoor 'Jauchzet, frohlocket!
auf preiset die Tage!' gaven koor
én orkest er blijk van er een bij
zondere uitvoering van te willen
maken. De trompetten klonken
er hier luid bovenuit, dit ter ver
hoging van de feestvreugde zoals
het hoort. Koor en orkest wisten
de hele avond een heldere, lyri
sche toon te handhaven. Prachtig
was vooral de koorpartij (Chor)
'Herr, wenn die stolzen Feinde
schnauben'.
Het oratorium bestaat uit zes de
len die elk een eenheid vormen.
Voor de gelegenheid heeft Bach
ze bij elkaar gevoegd en de over
koepelende titel 'Oratorium Tem
pore Navitatis Christi' meegege
ven. Het werk bevat recitatieven,
aria's, koorpartijen en koralen.
De recitatieven die de gezongen
evangelieteksten bevatten beho
rende bij het kerstverhaal, zijn
ontleend aan twee bronnen: Lu-
kas 2,1-21 voor de eerste vier de
len en Mattheüs 2, 1-12 voor de
delen 5 en 6.
Bij het componeren van het
Weihnachtsoratorium in 1734
heeft Bach teruggegrepen op we
reldlijke huldigingscantates die
hij eerder dat voorjaar voor feest
dagen aan het Dresdener hof had
geschreven. Voor Bach bestond
er geen strikte scheiding tussen
wereldlijke en religieuze muziek
als hij aan het componeren was.
Dat is ook niet zo verwonderlijk
als je weet dat hij naast vele gele
genheidswerken ook als cantor
van de Thomaskerk in Leipzig
jaarlijks vele religieuze werken
diende te schrijven. Van een di
recte overname uit cantates is
hier echter geen sprake geweest.
Bach heeft namelijk in de over
genomen passages diverse wijzi
gingen, onder andere in toonsoort
en klankkleur, aangebracht.
Hupserig
Het solistenkwartet leverde gis
teravond een positieve bijdrage.
De tenor Guy de Mey wist de
evangelistennpartij en de aria's
goed van elkaar te scheiden. De
evangelistenpartij zong hij helder
en mooi interpreterend, de aria's
verrassend maar soms wat al te
hupserig. De alt Ulla Groenewold
zong ook een solide partij. Met
veel gevoel zong zij haar recita
tieven en aria's, waarvan haar
eerste aria 'Nun wird mein lieb-
ster Braütigam' een van de hoog
tepunten van de avond vormde.
Een lust voor het oor waren de
aria's, ook al waren het er niet
zoveel, van Maria Zedelius. Zij
slaagde erin het uitgesproken ly
rische karakter van haar aria's
zeer overtuigend voor het voet-
Ticht- te—brengen. Goed verzorgd
was de aria voor sopraan en
echo-sopraan, waarbij voor de
vertolking van de echo-sopraan
partij gelukkig weer gekozen was
voor een sopraan uit het koor. De
duet-aria voor sopraan en bas, sa
men met Ulrich Gold pakte niet
zo geweldig uit. Gold heeft altijd
een wat robuuste manier van zin
gen die niet past bij de heldere
sopraan van Maria Zedelius. Dit
laatste wil niet zeggen dat Gold
onder de maat presteerde, met
name zijn aria 'Grosser Herr und
starker König' was indrukwek-
PETER VAN VEEN
„Oeverloze" debatten
over Leidse kwesties
LEIDEN Onder de noemer 'Grande Café' is
het Leids Vrijetijds Centrum (LVC) ook op
woensdagavond geopend. De aandacht gaat dan
vooral uit naar theater, lezingen, literaire avon
den en dergelijke. Met een viertal debatten
over Leidse kwesties, samengevat onder de
naam 'Oeverloos' wordt het programma inge
luid. Op woensdag 9 januari staat de vraag of
het ooit nog goed komt tussen Leiden en de stu
denten van Minerva. De tweede aflevering op
23 januari gaat over het cultuurbeleid van de
gemeente. Twee weken later staat de relatie
tussen het stadsbestuur en de bevolking cen
traal. Op 20 februari wordt de cyclus afgesloten
met een debat over de keerzijde van het doel
groepenbeleid. De avonden beginnen om 21.00
uur en de toegang is gratis.
WETENSCHAPPELIJKE JUBILEUMBOEKEN VOOR BEDRIJVEN
LEIDEN „Een be-
drijfsgeschiedenis-
waarom?". Dat is de
vraag waar het nieuwe
bureau Verhoog en War
merdam uit Noordwijk
een passend antwoord op
heeft. De twee Leidse
alumni zijn afgelopen au
gustus een bedrijfje be
gonnen omdat het we
tenschappelijk maken
van jublileumboeken
hen een gat in de markt
leek. De eerste reacties
duiden inderdaad in die
richting.
Steeds meer ondernemingen
maken, bij het bereiken van
het zoveelste lustrum of
kroonjaar, een jubileumboek
of soorgelijke uitgave. Pro
bleem hierbij is dat bedrijfs
archieven vaak niet verder
gaan dan de boekhouding
van de afgelopen paar jaar en
wat losse foto's. Daar komt
bij dat de ondernemingen
vaak niet de vereiste kennis
in huis hebben om een we
tenschappelijk verantwoorde
jubileumuitgave uit te bren
gen. Dan springen Jeroen
Verhoog (28) en Hans War
merdam (27) in. Hun voorge
stelde werkopzet verraadt
duidelijk de wetenschappelij
ke opleiding van beide; een
uitgebreid bronnenonderzoek
waarbij het tweetal de meest
stoffige archieven en speur
tochten naar verdwenen ge
waand materiaal, foto's of
werknemers niet schuwt.
Deze opzet is onderverdeeld
in zes fasen, waarbij in de
eerste drie de bronnen wor
den bestudeerd. Daarna
wordt begonnen met een in
deling, gevolgd door het
schrijven en tenslotte door
het maken van lay-out en het
uitbesteden van druk- en
bindwerk. „We verzorgen
een opdracht van het begin
tot het eind, van onderzoek
tot aflevering in 'n doos op
het adres", aldus Warmer
dam. Verhoog vult aan dat
tijdens hun werk uitgebreid
overleg met de opdrachtge-
ver belangrijk is: „Om pro
blemen te voorkomen", rede
neert hij. De snelheid van
werken noemt het duo een
aangename bijkomstigheid
voor de opdrachtgever. „Een
klein boekje van laten we
zeggen zestien pagina's kun
nen we inclusief drukken al
binnen drie maanden af heb
ben", verzekert Warmerdam.
Het tweetal geeft eerlijk toe
dat het idee achter de oprich
ting van een bureau voor be-
drijfshistoriografie niet van
henzelf is. Eerder bestond er
in Rotterdam al een soortge
lijk bureau dat aan de Eras
mus Universiteit verbonden
was, met dezelfde doelstel
ling. Verder weten ze vaag
dat er in Groningen en Am
sterdam ook soortgelijke bu
reautjes bestaan: „Je hoort er
weinig van of ze zijn inmid
dels opgeheven", vermoedt
Verhoog.
Werving
De partners in commerciële
geschiedschrijving hebben
zich degelijk voorbereid op
het werven van opdrachtge
vers. Allereerst werd een lijst
opgesteld van een vijftigtal
middelgrote bedrijven (mini
maal 75 werknemers) door
heel Nederland die in 1991
een veelvoud van vijf jaar
bereikt' hebben. Een opmer
kelijke bijkomstigheid is dat
vijftigjarige ondernemingen
zijn overgeslagen: „Die zijn
in 1941, en dus tijdens de be
zetting opgericht. Daar zou
wel eens een luchtje aan
kunnen zitten", legt War
merdam uit.
Die circa vijftig bedrijven
zijn op een speciale manier
aangeschreven. Naast een
brochure waarin de twee' his
torici hun bureau aanprijzen
werd er een postzegel uit het
oprichtingsjaar op de brief
geplakt en een klein kro-
niekje meegezonden. Dit kro-
niekje wijst bijvoorbeeld be
drijven die volgend jaar zes
tig worden erop dat in hun
jaar van oprichting Edison
overleed, de Nederlandse be
volking de acht miljoen over
schreed en Al Capone werd
veroordeeld. „Daar hebben
we een hoop positieve reac
ties op gehad. Een respons
van meer dan tien procent,
wat erg hoog schijnt te zijn.
Directeuren belden ons op,
verontschuldigden zich dat ze
ons geen opdracht konden
geven, maar vonden het heel
leuk en wensten ons veel
succes", vertelt Warmerdam
Januari is een spannende
maand voor de startende his
toriografen. Dan moeten de
eerste, definitieve opdrach
ten binnenrollen waarvan
Verhoog en Warmerdam er
zes per jaar denken aan te
kunnen.
LOMAN LEEFMANS
Verhoog en Warmerdam met op de achtergrond het Leids gemeentearchief.
FOTO: TEJO RINGERS
Met bijdragen van: Marieta
Kroft, Loman Leefmans en
Joep van Zeijl.
Kaarten
Geen enkele zelf gemaakte
kerstkaart. Niets, maar dan
ook echt helemaal niets. En
dat terwijl de kerstwensen
weer met bossen tegelijk op
de deurmat van onze courant
zijn beland. Sjouwde de post
bode zich vroeger een breuk
aan de kaarten met plaksel,
geknipte figuren en glitter, dit
jaar moest de redactie het
doen met een enkele compu
teruitdraai waar nog enige ei
gen creativiteit uit sprak. En
net zo weinig creativiteit als
computerkaarten dit jaar.
Beter verging het de keuze
voor kerstkaarten die al dan
niet naar eigen idee werden
ontworpen voor gemeentebe
sturen, bedrijven, scholen en
instellingen. Zoals de kaart
van de NZH, die in de vorm
van een staande rebus met be
sneeuwde dennen, een
sneeuwpop met NZH-pet,
kerstkoor en een heuse engel
de redactie vijf minuten aan
het puzzelen zette. Of de
kaart van voetbalvereniging
Leiden, die net als vorig jaar
tenminste een toepasselijk
ontworpen kaartje toestuurde
met een voetbal in de vorm
van een kerstbal. Of het
Landbouwschap met een echt
fraai gefotografeerde ijsklomp
in een bevroren meer.
Minder origineel maar wel
mooi was de kerstwens van
de Stichting Leidse Studen
tenhuisvesting. Een simpele
klokgevel op een wit stuk pa
pier afdrukken wekt welis
waar de indruk van een be
sneeuwd kersttafereeltje,
maar haalt het toch niet bij de
kaart van de Nederlandse Fe
deratie van Reclasseringsin-
stellingen. Die ging zich te
buiten aan een jolige regenbui
van zilveren sterretjes in een
verder pikzwarte boom. Sym
bolisch?
Over de kaart van de dieren
bescherming niets dan goeds.
Een vrolijk plaatje van een
stel dansende katten met de
nodige wijn achter de kiezen,
gevolgd door Kleintje Pils uit
Sassenheim, de al net zo vro-
Van Gils.
De kerstman komt er bekaaid af in het kledingatelier van kledingfabrikant Van Gils. Maar wie wil
er niet liever een kerstvrouw? (zie kaarten).
lijke blazers in kerstmante
nue. Veel minder toepasselijk
was de kaart die de redactie voor de
van de Hortus Botanicus gend jaar
mocht ontvangen. Een afbeel-
ding van een plant waarvan
de knoppen net uitkomen en
de bloei toeslaat doet eind de
cember toch wat al te veel
denken aan een lente die er
nog lang niet is.
verslaggeving vol-
Echt leuk was de kaart van Steven de Vreeze? En hoe zit
Kaarten (2)
Muziekvereniging Nieuw Le
ven uit Leiden deed het met
een groen kopietje, de ge
meente Katwijk met een
duinmeer dat in de volle zon
middenin de zomer moet zijn
gefotografeerd en het ministe
rie van Justitie met een onge
looflijk saaie kaart: dieristen-
velop-bruin en zonder enige
versiering. Zelfs hiervoor
hebben de razend druk bezet
te juridische ambtenaren ken
nelijk geen tijd.
Van de gemeente Leiden ver
namen we dit jaar geen twee
spalt in het college over de af
beelding op de kaart. Werd
vorig jaar nog gevochten om
een tekening met vuurwerk
in de vorm van kruisraketten
en stickers met vredesduifjes
om daar overheen te plakken,
dit jaar werd het een onschul
dig plaatje van de windwijzer
van de Marekerk, een goud
gekleurde engel met loftrom
pet Kan het kerstiger? De
vrede in het college is dus
weer gesloten.
Zoeterwoude houdt het ook
op een winterse kaart, maar
schrijft aan de binnenzijde
een heel kantje vol dat het
dorp groen moet blijven. Kle
dingfabrikant „Strictly for
men" Van Gils laat een kerst
vrouw er met de plunje van
de kerstman vandoor gaan
(zie foto) en van het gemeen
tebestuur van Noordwijker-
de Leidse rugbyers van
DIOK. Een kerstman die met
de kreet „Rugby maakt zelfs
Vadertje Kerst helemaal gek"
zijn grote concurrent Sinter
klaas met stevige schoenen
maar gelukkig voor de goed
heiligman zonder noppen de
koude grasmat in stampt (zie
foto). Als dat sportief en voor
spoedig is zoals de redactie
wordt gewenst? Een wed
strijdje rugby van een redac
tieteam tegen een selectie van
DIOK wijzen we beter op
voorhand af. Wij voetballen
liever tegen de gemeenteraad.
Kerstbal (1)
Hoe sportief zijn de leden van
de Leidse gemeenteraad? Af
gaande op het jaarlijkse wed
strijdje zaalvoetbal, afgelopen
woensdagmiddag tussen de
raad en de Leidse pers, niet
zo. Er deden slechts drie
echte raadsleden mee. Hulde
aan Huib Kruyt (CDA), Jan
Laurier (Groen Links) en
Alexander Geertsema (VVD).
Zij accepteerden als enigen de
uitnodiging om ter afsluiting
van het Ad Dussee-jeugdtoer-
nooi van voetbalvereniging
Leiden een potje te spelen te
gen de pers in de 3-Oktober-
hal. Het raadsteam moest on
der meer worden aangevuld
door nota bene 'n journalist
en het hoofd van de directie
sport en recreatie Jan Duive-
steijn. -
Kansloos waren de heren te
gen het dit jaar vrijwel geheel
uit sportjournalisten bestaan
de Leidse persteam. Binnen
drie kwartier was het 8 - 2. De
doelpunten van de winnende
ploeg werden keurig verdeeld
pers Ronald Veeren een basis
plaats moet hebben. Zodat de
journalisten ook eens 'n keer
worden afgedroogd. Laat de
Leidse gemeenteraad dat lek
ker zelf doen. Als ze nu belo
ven volgend jaar een com
pleet en representatief zaal
team op de been te brengen,
dan zal een team van louter
stadsredacteuren een open en
eerlijke strijd met ze aanbin
den.
Sprieten
Terwijl de gemeente-activitei
ten overal op een laag pitje
staan, wordt er in de Rijn
streek nog hard gewerkt.
Neem nu Koudekerk. Verhit
te discussies werden er tijdens
Vthti-tiy trn» de raadsvergadering van don-
91 KIL Lr rUK iVILN. derdagavond te elfder ure nog
gevoerd. Rietje le Large spant
de kroon met haar noeste ar
beid. Tot en met 31 december
is zij nog wethouder. Daarna
keert zij de politiek de rug
toe. Tot de laatste dag aan toe
zal zij het laten merken ook.
Niet alleen zij, maar alle Kou-
dekerkers moeten aan het
werk. En dan vooral de men
sen van de Koudekerkse ac
tiegroep De Laatste Spriet.
De Laatste Spriet was in op
stand gekomen tegen het plan
van de gemeente om een
bouwvergunning af te geven
voor de bouw van een kan
toor in de dierenweide. Van
de opbrengst zou het haveloze
gebied worden opgeknapt.
het met de Leidse Democra
ten, de lichtvoetige Egon 'de
vlo' Snelders of de ongetwij
feld kopsterke Pex Langen-
berg? Te zwaar getafeld met
kerst? Ook de SP mag eigen
lijk niet ontbreken. Ondanks
zijn achternaam moet Cor
Vergeer toch wel wat meer
kunnen dan alleen schaatsen.
Kerstbal (2)
Naast de matige opkomst bin
nen de lijnen kwam van de
39-koppige raad welgeteld één
volksvertegenwoordiger zijn
partij aanmoedigen. De goed
lachse nestor Piet Biegstraten
had het zichtbaar naar zijn zin
maar kwam toch menskracht
te kort om een heuse wave op
te starten.
Organisator Duivesteijn grap
te na afloop dat als de raad
het volgend jaar weer zo laat
afweten, hij Wim Rijsbergen,
Bert Jansen en Wim Meutste-
ge zal opstellen en dat bij de
Dat opknappen konden ze
zelf ook wel, daar is geen
kantoor voor nodig, vonden
de Sprieten. Maar hoewel het
kantoorplan donderdagavond
opnieuw door de gemeente
raad werd besproken, schit
terde De Laatste Spriet door
afwezigheid.
Ook Rietje le Large, die de af
gelopen jaren al heel wat met
de groep te stellen heeft ge
had, was dat niet ontgaan.
„Waar zijn al die Sprieten die
beloofd hebben zelf de die
renweide op te knappen?",
brieste ze met haviksogen de
druk bezette zaal in. Strijdlus
tig als ze is, ze zal ze krijgen.
Nog voor het einde van het
jaar zal en moet ze zwart op
wit krijgen dat de Sprieten de
dierenweide gaan opknappen.
Ze hebben het immers be
loofd.
Koudekerk kan opgelucht
ademhalen. De dierenweide
ondergaat binnenkort een
metamorfose als de Sprieten
aan het werk gaan. Als dat is
gebeurd mogen zij zich weer
druk gaan maken over de
ontsluitingsweg voor een
nieuwe woonwijk. Die gaat
ook ten koste van een deel
van de dierenweide. Ook dat
was een agendapunt en ook
tijdens de behandeling daar
van was er in geen velden of
wegen een actievoerder te be
kennen. Zouden de Laatste
Sprieten dan toch naast de
laatste strohalm grijpen?
-Cvetc 'ïaJ-Wa*. Ckris-ii*u$
Ook een manier om de goede sportieve voornemens van de komende tegenstanders de grond i
te stampen. De kerstkaart van de rugbyers van DIOK spreekt boekdelen (zie Kaarten).
HAARLEM/LEIDEN
(ANP) - De Noord-Zuid-
Hollandse Vervoer Maat
schappij (NZH) zal naar
verwachting 1990 afslui
ten met een winst van 5,2
miljoen gulden, 90 procent
meer dan in 1989. De om
zet zal met 32 procent stij
gen tot 260 miljoen, zo
heeft de maatschappij gis
teren bekendgemaakt.
Voor 1991 rekent de NZH op
een omzet van 290 miljoen. De
winst kan daarbij iets dalen
ten gevolge van hoge investe
ringen in verbeteringen van
stations en aanschaf van nieu
we bussen. Voor volgend jaar
is behoefte aan 80 tot 100 nieu
we wagens waardoor het totale
autobuspark de duizend zal be
naderen.
De groei in het reizigersver-
voer heeft zich dit jaar op het
verwachte niveau voortgezet:
2,7 procent meer reizigers
maakten gebruik van het
openbaar vervoer. Dat komt
neer op ruim 62 miljoen reizi
gers. In 1991 verwacht de
NZH een verdere stijging van
7 procent wat een absolute
doorbraak zal betekenen naar
ruim 66 miljoen reizigers. Dit
jaar zijn 225 nieuwe chauf
feurs bij de maatschappij in
dienst getreden. Voor 1991 is
de verwachting dat dit aantal
met nog eens 175 zal groeien.
Deze originele Parker Rollerpen, waarin uw eigen
naam wordt gegraveerd, krijgt u toegestuurd na
het opgeven van eën nieuwe abonnee.
De nieuwe lezer wordt ook hartelijk onthaald:
deze krijgt de krant de eerste twee weken gratis.
I
J Noteer als nieuwe abonnee ingaande
I Naam: Voorl:
I Adres:
I Postcode/plaats:
Telefoon: (voor controle bezorging)
l Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis.
J Daarna wordt het abonnementsgeld betaald per:
maand (automatisch betalen) f 25,70
l kwartaal via acceptgiro f 78,60
J Stuur als dank een Parker Rollerpen naar:
j Naam:
I Adres:
I
Postcode/plaats:
Op de pen moet komen te staan:
illilin
