Janajev 'radicaal- realistisch'
v oor invoering markteconomie
Onvergetelijke Kerst voor Albanezen
E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Waarnemers: Servische
verkiezingen dubieus
JITENLAND
"raël laat joodse
errillagroep vrij
bUZALEM Israël heeft gisteren
ne leiders van een joodse guerrilla-
Ihep op vrije voeten gesteld. Minder
1 zeven jaar hebben zij uitgezeten
V de hun opgelegde levenslange ge-
hgenisstraf wegens moorden op Pa-
[tijnen in de bezette Westelijke Jor-
Lnoever. Bij de Ramleh-gevangenis
bij Tel Aviv begroetten tientallen
hhangers de drie vrijgelatenen als
|den die de dood van joden hebben
Lgolden. Er was ook kritiek op de
Mating, die gebeurde op grond van
ed gedrag. De Israëlische president,
[aim Herzog, heeft de straf van de
[lonisten drie maal verminderd, de
itste maal tot tien jaar.
QeidwOowuvnt
DONDERDAG 27 DECEMBER 1990 PAGINA 7
De drie leden van een Israëlische guerillagroep maakten bij hun
vrijlating een vreugdedans.
Veel doden in
Spaans verkeer
MADRID Op Spaanse
snelwegen zijn de afgelo
pen vijf dagen bij ver
keersongelukken 117
mensen om het leven ge
komen. De meeste van
de 91 ongelukken die
tussen vrijdagavond en
tweede kerstdag plaats
vonden, ontstonden door
gladheid. Veel auto's
raakten van de weg en
sloegen over de kop.
Naast 117 dodelijke
slachtoffers raakten 103
mensen gewond, van wie
58 ernstig.
Doodvonnis Tunesische
diplomaat voor spionage
TUNIS Een Tunesische diplomaat zou van
daag worden terechtgesteld nadat hij dinsdag
na een proces achter gesloten deuren van één
dag ter dood was veroordeeld wegens spionage
voor de Verenigde Staten. Lamiri Dali (58),
onderdirecteur van de afdeling-Afrika op het
Tunesische ministerie van buitenlandse zaken,
werd op 16 oktober gearresteerd toen hij op
het punt stond geheime documenten aan agen
ten te overhandigen. Dali, die al 32 jaar op het
Tunesische ministerie van buitenlandse zaken
werkt, had sinds enkele jaren de rang van ge
volmachtigd minister. Zijn benoeming tot am
bassadeur werd verwacht, maar hij moest op
het laatste moment plaats maken voor een mi
litair, waarover hij zich bij president Ben Ali
Schietpartij IRA
na kerstbestand
BELFAST Twintig mi
nuten na afloop van het
driedaagse kerstbestand
dat de IRA had afgekon
digd, is vannacht de con
trolepost Annathmartin in
Noord-Ierland onder vuur
genomen. De politie schoot
terug, maar meldde geen
gewonden. De verant
woordelijkheid voor de
aanslag werd niet direct
opgeëist, maar de politie
verdenkt de terreurbewe
ging IRA. Er is gedurende
het bestand geen sprake
geweest van terreuraan
slagen.
Britten bouwen nieuwe
generatie kernraketten
LONDEN De Britse krant The Indepen
dent heeft vandaag gemeld dat de regering-
Major het groene licht heeft gegeven voor de
ontwikkeling van een nieuwe generatie tacti
sche nucleaire gronddoelraketten. De raket
ten, die door vliegtuigen moeten worden
meegevoerd, gaan volgens het dagblad de
verouderde kernbommen vervangen die door
de Tornado moesten worden afgeworpen en
die 24 jaar geleden in gebruik werden geno
men. Volgens de regeringsbronnen waarop
The Independent zich beroept heeft Londen
de keuze uit twee Amerikaanse systemen,
maar is het ook mogelijk dat er samen met
Frankrijk een nieuwe raket wordt ontwik
keld. Eind maart zouden de Britten hun plan
nen willen voorleggen aan de nucleaire plan
commissie van de NAVO.
OSKOU Gennadi Ja-
jev (53), die door presi-
;nt Michail Gorbatsjov
iteren werd voorgedra-
n voor de nieuwe func-
van vice-president van
Sovjetunie maar van-
itend stemmen te kort
ram om door het parle-
int gekozen te worden,
it zichzelf als 'realis-
ch-radicaal' voorstander
n een geleidelijke over-
ng naar de marktecono-
een interview dat Janajev
mei, in zijn functie van
irzitter van de centrale raad
vakbonden in de Sovjetu-
in Moskou gaf, wees hij er
dat de Sovjetunie „markt-
•houdingen moet invoeren,
nt men heeft verscheidene
dellen uitgeprobeerd waar-
er geen probaat is geble-
inder de markteconomie is
niet mogelijk uit de crisis
geraken", gaf hij als zijn
ning te kennen om er met-
aan toe te voegen dat de
irgang naar de marktecono-
tot een „sociale uit-
sting" in de Sovjetunie zou
len als die niet gepaard gaat
Gorbatsjov kan met extra
bevoegdheden chaos aanpakken
(Vervolg van de voorpagina)
MOSKOU Het Congres van Volksafgevaardigden in de Sov
jetunie heeft gisteren ingestemd met uitbreiding van de be
voegdheden van president Michail Gorbatsjov, die daardoor het
recht krijgt rechtstreekse controle uit te oefenen op de vijftien
republieken en de nationale economie. De hartaanval van pre
mier Ryzjkov betekent dat Gorbatsjov voor de tweede keer bin
nen enkele dagen tijd een geestverwant uit zijn nabijheid moet
missen. Vorige week trad minister van buitenlandse zaken
Edoeard Sjevardnadze af, naar eigen zeggen uit bezorgdheid
over een mogelijke terugkeer van dictatuur in de Sovjetunie.
Het wegvallen van Ryzjkov is van minder betekenis omdat het
ambt van premier door de bestuurshervormingen enigszins is
uitgehold en er al rekening werd gehouden met een vrijwillig
vertrek van Ryzjkov. Dinsdag stemde het congres ermee in het
kabinet in omvang aanzienlijk terug te brengen tot ongeveer
vijftien leden en onder controle te plaatsen van de president.
Tot nu toe stond het kabinet van Ryzjkov onder controle van de
Opperste Sovjet, het nationale parlement. Gisterochtend gingen
de volksafgevaardigden ook akkoord met de oprichting van een
nationale veiligheidsraad, waarvan de leden door Gorbatsjov
zullen worden benoemd. Verder stemden de afgevaardigden in
met de vergroting van de macht van de uit de presidenten van
de 15 republieken bestaande federatieraad. De vernieuwing van
de uitvoerende macht was volgens Gorbatsjov nodig om het door
economische chaos en separatistische activiteiten bedreigde land
bijeen te houden.
met waarborgen voor de wer- werkloosheid, en dat vormt
kende bevolking. maatschappelijk dynamiet",
„Onder de jeugd bestaat veel aldus Janajev, die het aantal
Sovjetburgers zonder baan op
2 miljoen schatte. Naar zijn
schatting moet dat aantal ver
viervoudigd worden als men
overgaat op de marktecono
mie.
In mei verklaarde Janajev dat
„bijna 40 miljoen Sovjetbur
gers dicht bij het bestaansmi
nimum leven" en dat „er 80
miljoen armen zijn als de in
woners van de Sovjetunie
geen bescherming meer genie
ten tegen de effecten van de
markt". In het licht van die
problematiek „kan zich een
bloedige ontwikkeling voor
doen en zo'n toestand moet
men diis verhinderen", aldus
Janajev, die zei dat één van de
belangrijkste moeilijkheden
ligt in het feit dat de bevol
king van de Sovjetunie niet
voorbereid is op de wetten van
de markteconomie.
Verrassing
De kandidatuur van Janajev
kwam als een verrassing, om
dat werd gedacht dat Gorbats
jov een van zijn naaste mede
werkers, zoals de onlangs afge
treden minister van buiten
landse zaken Edoeard Sjevard
nadze, tot vice-president zou
willen benoemen.
Nadat Gorbatsjov de nomina
tie bekend had gemaakt viel
er een korte stilte in het Con
gres van Volksafgevaardigden,
waarop een luid applaus los
barstte.
Janajev, een Rus, is lid van het
politburo en het centraal comi
té van de partij en van het
Congres van Volksafgevaar
digden en de Opperste Sovjet,
het parlement van de Sovjetu
nie. Hij is kandidaat-lid van de
afdeling geschiedenis van de
Academie van Wetenschap
pen.
Janajev voltooide in 1959 een
opleiding aan het landbouw
kundig instituut in Gorki en
studeerde in 1967 af als mees
ter in de rechten. Later werk
te hij enige tijd als technicus in
Gorki voordat hij vrijwilliger
werd binnen de Komsomol, de
jeugdafdeling van de commu
nistische partij. Begin jaren ze
ventig verhuisde hij naar Mos
kou en werd daar voorzitter
van het Comité van Jeugdor
ganisaties van de Sovjetunie,
een instantie, die zich bezig
houdt met jeugdorganisaties in
het buitenland. Hij was zes
jaar lang vice-voorzitter van
de Sovjet-Vriendschapsvereni-
ging. In 1989 ging hij werken
voor een officiële vakbond. Hij
werd in juli dit jaar gekozen
tot lid van het politburo.
Janajev is de verrassende kandidaat voor het vice-presidentschap van de Sovjetunie.
een Roemeense mis voor ex-koning
JKAREST/GENÈVE De Roemeense ex-koning Michael is
iteren weer in zijn Zwitserse ballingsoord teruggekeerd na een
verwacht bezoek aan zijn vaderland dat voortijdig moest wor-
n afgebroken omdat de Roemeense regering hem opdracht gaf
t land te verlaten. De 69-jarige voormalige koning, die 43 jaar
leden noodgedwongen in ballingschap ging, was in zijn privé-
legtuig naar Roemenie gereisd in het gezelschap van zijn
ouw, Ana de Bourbon-Parma, zijn dochter Sophie en een klei-
hofhouding. Hij was van plan gisteren in een klooster in Cur-
i de Arges, 140 kilometer ten westen van Bukarest, een mis bij
wonen en vervolgens weer naar Zwitserland terug te keren,
(t koninklijk konvooi werd echter op 40 kilometer van het
ooster tot staan gebracht door een blokkade van 30 politiewa-
ns. De ex-koning protesteerde hefting toen bleek dat hij op
n militair vliegveld zou worden gezet en dat zijn eigen toestel
or de regering was geconfisqueerd. Michaels dochter Sophie
dat haar vader een visum had en dat zijn Deense diplomatie-
paspoort door de autoriteiten was ingenomen onmiddellijk
idat hij na aankomst in Bukareót de grens had gepasseerd. De
lemeense autoriteiten spraken van een ongeldig visum en een
rauduleuze grenspassering".
KAVAJA/SHKODER
Kerstmis zegt de moslim
bevolking van het Alba
nese plaatsje Kavaja niet
veel. Maar evenals hun
katholieke landgenoten in
de noordelijker gelegen
stad Shkoder zullen de in
woners van Kavaja zich
Kerstmis 1990 nog lang
heugen.
Daar waar de roomsen voor
het eerst sinds 23 jaar in alle
openbaarheid een nachtmis
konden bezoeken, vierden de
muzelmannen een politiek no
vum: Eerste Kerstdag trokken
ze massaal naar het dorpsplein
om daar een manifestatie van
de nieuwe democratische par-,
tij van Albanië te bezoeken.
Het was de eerste niet-commu-
nistische bijeenkomst in het
dorp sinds de oorlog, en daar
mee naar Albanese begrippen
sinds mensenheugenis. De
meerderheid van de bevolking
in Albanië is onder de 22 jaar,
voor hen is de oorlog niet
meer dan een verhaal over
een partizanenstrijd die resul
teerde in de communistische
machtsovername.
Het was echter niet alleen de
jeugd die zich op het modderi
ge plein had verzameld. Aan
vankelijk verliep de bijeen
komst rustig, maar toen de in
ternationale pers - alweer
zo'n nieuwigheid in het dorp -
werd gesignaleerd, versmolt
jong en oud tot een kolkende
mensenmassa. Iedereen wilde
op de foto, iedereen maakte
het -V-teken, iedereen toonde
zich democraat. Dat na 44 jaar
communisme niemand meer
wist hoe daarnaar te handelen,
mocht de pret niet drukken.
Ook voor de speciaal uit Tira
na afgereisde leider van de
een week eerder gevormde op
positiepartij was het even
wennen. Zouden meer gerouti
neerde sprekers de mensen tot
kalmte hebben gemaand, in
Kavaja werd de massa vanaf
het podium met armgebaren
nog verder opgezweept. Pas
toen het platform was be
stormd en een aantal journalis
ten in een aanpalend huis be
scherming had gevonden te
gen de goedwillende menigte,
keerde de rust langzaam terug.
Ontroerd
Kalmer ging het er kerstavond
in Shkoder aan toe, hoewel
ook daar tijdens de nachtmis
de emoties hoog opliepen.
Rond de 8000 zichtbaar ont
roerde katholieken hadden
zich op het kerkhof van de
stad verzameld. Het verbod op
godsdienstuitoefening is welis
waar sinds kort opgeheven,
maar een kerk hebben de ge
lovigen in Shkoder nog niet,
die is sinds 1968 als sporthal in
gebruik. De mis vond dan ook
noodgedwongen plaats ih de
openlucht, waar priester don
Guani vanachter een geïmpro
viseerd altaar de mensen voor
ging. In de kleine kapel op het
kerkhof was een kerststalletje
ingericht, in een afgeschoten
ruimte zong een kleumend
jongenskoor het 'Ave Maria'.
Het podium werd niet be
stormd door de gelovigen die
zich op en rond de graven
hadden verzameld, maar
evenals de mensen in Kavaja
hadden ook de katholieken in
Shkoder de Kerst van hun le
ven. Toch zijn er ook Albane
zen die met minder enthou
siasme aan de afgelopen dagen
zullen terugdenken. Als teken
van verdergaande hervormin
gen werd opnieuw een aantal
leden van de partijtop van hun
privileges beroofd. Afgelopen
dagen werden zij uit hun luxe
villa in de speciaal voor de no-
menclatura bedoelde wijk van
Tirana gezet.
Wonend in gewone flats tus
sen de gewone mensen zullen
zij zich Kerstmis anders heb
ben voorgesteld, evenals de
oudere chauffeur die zich met
zijn partijwagen in Kavaja
waagde. Na 34 jaar schadevrij
te hebben gereden en altijd
onbelemmerd doorgang te
hebben gekregen, moest hij nu
tot zijn ontzetting meemaken
hoe het volk deze Kerst het
ontzag voor zijn Mercedes ver
loor. Vastgelopen in de menig
te werd de wagen na afloop
van de partijbijeenkomst in
Kavaja van alle kanten be
laagd door jongeren. Slechts
met moeite wist de chauffeur
zich uit de menigte te bevrij
den. „Blij dat ik met pensioen
ga", mompelde hij vol gas ge
vend richting Tirana.
Marchais (70)
getroffen
door hartaanval
AVIGNON De leider van
de Franse communistische
partij George Marchais is gis
teren door een hartaanval
getroffen. De 70-jarige partij
leider is opgenomen in de af
deling intensieve zorg van
een ziekenhuis in Avignon
in het zuiden van Frankrijk.
Marchais die de partij sinds
18 jaar leidt, was afgelopen
zaterdag herkozen in zijn
ambt van secretaris-generaal
tijdens het 27 partijcongres in
Saint Ouen bij Parijs.
MYSTERIE VAN HET ZEVENGESTERNTE
|3 Nu Rob terug is en bovendien de diamanten zijn opge-
toord, heerst er aan boord van de „Zuiderzee" een opgewekte
Bmming. De sleepboot is direct uit de haven van West-Ter-
ihelling vertrokken en nu op weg naar Amsterdam. Ross heeft
een telegram naar Prudon en de anderen gestuurd om de ei-
Inaars van de diamanten te waarschuwen. En het spreekt van-
ilf dat ze die avond nog lang zitten na te praten, want Rob moet
les vertellen wat hem is overkomen. Eén man is er echter, die
zich wat afzijdig houdt: Cigaret-Larry. Eigenlijk vindt hij het stom
dat ze die diamanten zo maar moeten afgeven: drommels, die
stenen vertegenwoordigen toch een enorme waarde! Hij deelt
een hut met Peer de Schuymer en wanneer ze tegen midder
nacht naar kooi gaan, besluit Larry Peer deelgenoot te maken
van zijn plannen om de diamanten weg te nemen. Maar wanneer
hij zich over de rand van zijn kooi buigt, ziet hij dat Peer al is
ingeslapen.
Bijna 250 miljoen
Amerikanen geteld
WASHINGTON De
Amerikaanse bevolking is
sinds 1980 met 10,2 pro
cent gegroeid tot
249.639.692 personen. Dat
blijkt uit gisteren open
baar gemaakte resultaten
van de 21ste officiële
volkstelling, die dit jaar is
gehouden.
In 1980 waren er nog 226
miljoen Amerikanen. De
stijging van 10,2 procent
lag onder de 11,4 procent
die tussen 1970 en 1980 ge
meten werd.
Californië bleef met een
stijging van zes procent en
een inwonertal van 29
miljoen de grootste staat.
Wyoming bleef met
455.975 inwoners de klein
ste staat van de VS.
BELGRADO De Servische oppositie en in het bui
tenland levende Serviërs die als waarnemers optraden
bij de zondag gehouden tweede ronde van de Servische
verkiezingen, hebben de communisten van dubieuze
verkiezingspraktijken beschuldigd.
Bij de eerste vrije verkiezingen sinds de Tweede Wereldoorlog
behaalden de socialisten een grote overwinning behaald. De op
volger van de Bond van Communisten won 194 van de 250 zetels
in het parlement van de grootste Joegoslavische deelrepubliek;
de oppositie moest met 46 zetels genoegen nemen. In de eerste
ronde werd de communistische leider, Slobodan Milosevic, al
met meer dan 60 procent van de stemmen herkozen als presi
dent van de republiek. Conform de uitslag van het vorige week
gehouden referendum heeft de Joegoslavische deelstaat Slove
nië zich autonoom verklaard. Ook Kroatië heeft aangekondigd
zich onafhankelijk te verklaren als de centrale regering niet ak
koord gaat met een aanpassing van de grondwet waardoor de
zes republieken in een lossere confederatie op zouden kunnen
gaan. Het conservatieve Servië, waar zo'n 40 procent van de 23,5
miljoen Joegoslaven woont, is tegen die plannen en is voorstan
der van een krachtig centraal bestuur.
„Iraakse
aanval op
Israël heel
realistisch"
(Vervolg van de
voorpagina)
RIYAD Het ziet er niet
naar uit dat de Iraakse troepen
binnenkort uit Kuwayt zullen
vertrekken en de Iraakse pre
sident Saddam Husayn zal
daarom waarschijnlijk met
wapengeweld uit het buurland
Kuwayt verdreven moeten
worden, aldus luchtmacht-ko
lonel Tom Coury van de in
lichtingenstaf van het US
Central Command, dat het
commando voert over de
Amerikaanse eenheden in de
Saudische woestijn.
Hij waarschuwde dat Irak, dat
over grote hoeveelheden che
mische wapens beschikt, waar
schijnlijk niet zal aarzelen om
die wapens in te zetten tegen
een „aanvallende multinatio
nale macht". Coury was een
van de sprekers tijdens de eer
ste reguliere voorlichtingsbij
eenkomst van het Central
Command. Coury verklaarde
dat de enorme versterkingen
die door Irak naar Kuwayt
worden gestuurd, terwijl Irak
economisch onder druk staat
door het VN-embargo, erop
wijzen dat Saddam in Kuwayt
wil blijven. Artillerie-officier
kolonel George Pepin, die is
aangewezen als de vaste pers
voorlichter, verklaarde dat
Irak door het embargo en de
kosten van de oorlogsvoorbe
reidingen elke dag 100 miljoen
dollar verliest. Volgens Coury
is het aannemelijk dat Irak in
de nabije toekomst zal probe
ren een oorlog te vermijden en
tegelijkertijd zal proberen de
publieke steun voor operatie
Desert Shield in de VS en bij
de bondgenoten te doen afne
men. Als laatste redmiddel zou
Saddam Israël kunnen aanval
len om zo een splitsing in de
multinationale coalitie te be-'
werkstelligen.
Op de vraag of het realistisch
is voor Irak om Israël aan te
vallen antwoordde Coury: „Ik
geloof dat het heel realistisch
is".
Over de gevechtskwaliteit van
de Iraakse eenheden zei Coury
dat de door hen aangelegde
fortificaties formidabel waren,
maar dat de Iraki's een tech
nologisch superieure macht te
genover zich zouden vinden
die met de naar het voorbeeld
van de Eerste Wereldoorlog
gebouwde versperringen wel
raad zou weten.
Irak heeft deze week opnieuw
een test met een raket uitge
voerd. De grond-grond-raket
is niet buiten het Iraakse
grondgebied gekomen.
Het ministerie van buitenland
se zaken heèft ongeveer 800
gaspakken en -maskers ge
stuurd naar de Nederlandse
ambassades in de landen in de
Golfregio waarop sinds vrijdag
een reisadvies van toepassing
