Leidse Courant | 1990 | 27 december 1990 | pagina 3

Maij overweegt regionale
tarieven openbaar vervoer

De kleine oorlog
van Lou de Jong

„TOEKOMSTPLAN NS VERSNELD UITVOEREN"

Kort geding BYD-dossiers gaat voorlopig niet door

Moet alles wat kan,
ook kunnen?"

INENLAND

üeid&iQowumt

DONDERDAG 27 DECEMBER 1990 PAGINA 3

k: Pronk moet meer bijdragen
^jrji opvang asielzoekers

HAAG Minister Kok van financiën sluit niet uit dat
1de uitgaven die nu nog voor rekening van andere depar-
iten komen, zoals de kosten van asielzoekers, in de toe-
t ten laste van de begroting van Ontwikkelingssamenwer-
worden gebracht. Kok zei dat gisteren voor de TROS-radio.
;abinet praat in januari over de invulling van een pakket
ngeveer tien miljard gulden aan bezuinigingen en vier mil-
astenverzwaringen voor burgers en bedrijven. Kok maakte
blië "jk min^ster Pronk van ontwikkelingssamenwerking
meer kosten voor de opvang van asielzoekers in Nederland
oeten opdraaien. Al eerder heeft Pronk moeten accepteren
ible ;n deel van de sterke stijging van deze kosten op zijn be-
ecoiig werden afgewenteld. Volgens Kok kan een deel van de
dikkelingshulp worden gebruikt voor mensen uit ontwikke-
rste anden die zich hier in Nederland bevinden. Het gaat dan
zozeer om de doelgroep, die immers hetzelfde blijft, maar
plaats waar deze mensen zich bevinden, aldus de vice-

Ma
Boi6'

eer celstraf
si eist wegens
lichting in
tvoerings-
,ïk Heijn

re

g

ika

den

lai

Lijk onbekende vrouw gevonden

TETERINGEN De politie is op zoek naar
de identiteit van een jonge vrouw, die dins
dagmiddag dood werd aangetroffen in een
bos bij Teteringen, in de buurt van Breda.
De vrouw, een negroïde type, is naar schat
ting 20 tot 25 jaar oud. Sectie heeft uitgewe
zen dat de vrouw vermoedelijk rond 20 de
cember door verwaarlozing is overleden.
Om haar polsen en enkels zaten sporen die
erop wijzen dat zij lange tijd geboeid ge
weest moet zijn. Dat brengt de politie tot de
voorlopige conclusie dat de vrouw lange tijd
gevangen heeft gezeten en zeer slecht is
verzorgd. Het afgelopen vrijdag bij Oostburg
gevonden lijk van een jonge vrouw is geï
dentificeerd als de 20-jarige Belgische Peggy
Cordons, zonder vaste woonplaats. De
vrouw verbleef de laatste tijd veel in Brug
ge en omgeving. De politie tast nog volko
men in het duister over de reden waarom
de vrouw is gewurgd.

Drugssmokkelaars op
St. Helena aangehouden

ST. HELENA Vier Nederlanders en
drie Ghanezen zijn dinsdag op het
eiland St. Helena gearresteerd op ver
denking van drugssmokkel.

De zeven werden door de lokale politie
op zee aangehouden aan boord van het
schip Frontier waarmee zij drie dagen
eerder op het eiland waren gearriveerd.
Aan boord van het schip werd 5.000 kilo
marihuana aangetroffen met een ge
schatte straatwaarde van enkele miljoe
nen guldens.

St. Helena geniet een grote historische
bekendheid als de plaats waar Napoleon
Bonaparte de laatste zes jaar van zijn le
ven als gevangene van de Britten ver
bleef.

Verdwaalde Rus
op fiets

in Coentunnel

AMSTERDAM In het kader van de
„ontspanningspolitiek" heeft de Am
sterdamse politie begin deze week geen
proces-verbaal opgemaakt tegen een 38-
jarige Sovejetburger die op de fiets door
de oostbuis van de Coentunnel reed. De
man wilde met zijn tweewieler Amster
dam verkennen maar kwam door onbe
kendheid met de verkeerssituatie per
abuis in de tunnel terecht. De Rus is een
opvarende van een schip dat ligt afge
meerd in de hoofdstedelijke haven. De
politie heeft het bij een waarschuwing
gelaten, zo staat in een bekendmaking

TERDAM Procureur-
°gs'aal Korvinus heeft
dar dag bij het gerechtshof in
h erdam tegen de 37-jarige
uit Stadskanaal negen
den gevangenisstraf,
/an drie voorwaardelijk,
wegens een poging tot
in de ontvoerings-
Heijn.

Ha erdachte bekende op de
,krjg dat hij op 7 december
een brief heeft geschre-
aan de vrouw van G.J.
Hij vroeg daarin 60.000
in ruil voor informatie
de verblijfplaats van de
Ahold-topman en
de identiteit van diens
lerders. Justitie onder-
ite de brief destijds zodat
ilitie de man kon aanhou-
0p£bij de overhandiging van
rs j as met nepgeld.

ran uit Stadskanaal ver-
zou.de op de zitting bij het
Su hoger beroep te hebben
itekend „omdat hij liever
de gevangenis in wil"
leer ziet in een. alterna-
straf. De verdachte
in een psychiatrisch
jrt verminderd toereke-'
ivatbaar verklaard,
is van de procureur-gene-
lis gelijk aan de straf die
chtbank in Haarlem op-
april. Het hof wijst op
luari arrest.

Ulniscontainer
™st slot en chip

y^NDAM De gemeente
ven^stad wil alle vuilniscon-
rs voorzien van een chip
le vuilniswagen van een
(schaal en computer. Dit
gheidssysteem moet het
elijk maken het reini-
afhankelijk te ma-
ft van de hoeveelheid afval
r( mensen aan de straat zet-
De gemeente Zaanstad
It het niet eerlijk dat men-
die weinig huisvuil aan de
it zetten evenveel moeten
len als gezinnen die weke-
een container vol hebben,
te voorkomen dat mensen
vuil storten in de contai-
van de buurman, zou elk
H nisvat ook een slot moeten

(Van onze
parlementaire redactie)

DEN HAAG Minister
Maij-Weggen van verkeer
en waterstaat denkt ero
ver regionale tarieven in
te voeren voor het open
baar vervoer. Daardoor
zou bijvoorbeeld een reizi
ger in Groningen een la
gere prijs gaan betalen
voor zijn kaartje dan een
passagier in Amsterdam.

„Een duur railsysteem in Am
sterdam vraagt om een andere
tariefstructuur dan de streek
bus in Groningen", aldus de
minisver in een interview met
het vakblad Openbaar Ver
voer.

Volgens Maij mag er best wat
meer variatatie komen in de
tarieven. „Er bestaat toch ook
verschil tussen een goedkope
en een dure auto". Bij de
spoorwegen gaat dat volgens»
haar ook op. De hoge-snel-
heidstrein zal beslist duurder
worden dan een stoptrein. Ook
kennen de NS al andere tarie
ven im spits- en daluren. Vol
gens de minister is er geen re
den waarom dat straks ook
niet per regio zou kunnen gel
den.

Bij Streekvervoer Nederland
is men blij met deze uitspra
ken. Het uniforme tarieven-
systeem is de busondernemin-

Minister Maij-Weggen.

gen al veel jaren een doorn in
het vlees. „Voor hogere kwali
teit, zoals bijvoorbeeld de
shuttle-bussen en de express
bussen moet een hogere prijs
gevraagd kunnen worden", al
dus president-directeur Nyq-

foto: dijkstra
Maij. Zij betaalt nu vijftig pro
cent van elk treinkaartje en
zelfs 65 procent van elk plaats-
Regionalisering van de tarie- bewijs in het stads- en streek-
ven kunnen het ministerie vervoer. De minister sluit niet
van verkeer en waterstaat uit dat de tarieven van het
veel geld besparen, denkt openbaar vervoer met meer

dan de afgesproken 3,5 pro
cent per jaar zullen moeten
gaan stijgen.

Rail 21

Minister Maij wil verder „Rail
21", het toekomstplan van NS,
liefst in tien jaar uitvoeren.
Rail 21, dat onder meer een
verdubbeling van het reizi-
gersvervoer beoogt, mikte
aanvankelijk op uitvoering in
25 jaar tijd. Vervolgens werd
dat 15 jaar (2005) en wat de
minister betreft zijn de plan
nen nu al in het jaar 2000 ge
realiseerd.

Maij constateert dat het spoor
wegbedrijf, dat zich moet be
helpen met een infrastructuur
uit 1930, vastloopt. Als de be
zetting van het drukbereden
spoorwegnet nog hoger wordt
loopt de veiligheid gevaar, al
dus de minister. „Wil NS in de
toekomst uit de voeten kun
nen dan moet Rail 21 in tien
jaar worden uitgevoerd. Ik zou
Rail '21 graag in 2000 afgerond
zien".

Een woordvoerder van NS zei
pas te willen reageren als de
minister met een officieel plan
op tafel komt om de uitvoe
ring van de toekomstplannen
nog verder te versnellen. „Als
zo'n plan op tafel komt zullen
we moeten bekijken of het een
haalbare kaart is", aldus de
NS-woordvoerder. Hij wees er
overigens op dat het al een be
hoorlijke krachttoer zal wor
den om de plannen in 15 jaar
uit te voeren in plaats van in
25 jaar.

DEN HAAG Een kort ge
ding dat maandag zou worden
aangespannen om de overheid
te verbieden BVD-dossiers te
vernietigen, gaat voorlopig
niet door. Dat heeft advocaat
mr. J. Pen van de eisers in het
kort geding, de Stichting
Waakzaamheid Persoonsregi
stratie, de Coornhert-Liga en

24 individuen, bevestigd.
De eisers nemen voorlopig ge
noegen met een verklaring
van het ministerie van bin
nenlandse zaken waarin wordt
gezegd dat er nog geen sprake
van is dat de BVD al zeer
spoedig tot het vernietigen van
de dossiers zal overgaan. „Dat
zijn wat wilde verhalen ge

weest", aldus een woordvoer
der van het ministerie. „We
gaan tussen nu en 1 mei 1991
met onder meer de Rijksar
chiefdienst praten over de pro
cedures. Dat moet zorgvuldig
gebeuren".

De cliënten van Pen willen de
qaogelijkheid hebben de dos
siers eerst in te zien voor deze

worden vernietigd. Nu er bij
de' BVD nog geen concrete
plannen zijn alvast met de
vernietiging van bepaalde dos
siers te beginnen hebben zij
het kort geding niet aange-
1 spannen.

Over de wens van de eisers
dat er ook eerst in de Tweede
Kamer moet worden gedebat

teerd alvorens de BVD tot ver
nietiging overgaat, zèi de
woordvoerder slechts dat een
en ander reeds in de vaste ka
mercommissie voor de inlich
tingendiensten is besproken.

In deze commissie zitten al
leen de fractievoorzitters en de
bijeenkomsten zijn besloten.

diatbewaarder van het nationaal geweten, de Dikke van Dale van de Tweede Wereldoor-
Aan gloedvolle omschrijvingen van zijn figuur heeft het prof. dr. Lou de Jong nooit
aroken. Een nieuw deel in de 'Koninkrijk-reeks' leverde de media veelal voldoende stof
een spraakmakende kwestie, de bedachtzame reactie van de historicus zelf en de consta-
ng dat de oorlog nog altijd niet afgelopen was. Het afgelopen jaar publiceerde de 76-jarige
i de Jong een boek dat niet in de planning was opgenomen. 'Opkrabbelen' gaat over zijn
achten en ervaringen na een hersenbloeding die hem in juli vorig jaar trof. Na die aanval
hij geen woord meer spreken en was de rechterzijde van zijn lichaam verlamd. De we-
j ichapper schreef een zeer persoonlijk relaas over zijn moeizame herstel.

RAFASIE IS
m GEHEIM-
JJ ZINNIG EN
FSCHUWELIJK'

\0(

-a\e

JSTERDAM „Eens
ik vrijuit kunnen
39 eken, nu sprak ik lang
en bar slecht. Ik
ld niet meer van mijn
iuw en van de kinde-
i en allen die met hen
•bonden waren". Lou
Jongs beschrijving van
i situatie vlak na de
•senbloeding is weinig
)pvol. De gesprongen
•ren in zijn hersenen
lakten een gedeelte
irvan onbruikbaar en
tteloos.

aanval trof hem toen hij
bezighield met de voorbe-
lingen op een nieuwe ver
van 'De Bezetting'. In de
a zestig trok die door de
malige NTS uitgezonden
umentaire-serie veel be-
5.

„Opkrabbelen" blijkt dat
ral de zorg om de presenta-
van „De Bezetting" Lou de
ig parten heeft gespeeld,
heb daar ontzettend mee
e knoei gezeten. Toen de
lissing viel dat iemand an-
rs het maar moest doen, is
een hele last van mij afge-
len. En Pier Tania deed het
d".

Jong had ook wel wat an-
aan zijn hoofd, namelijk

zijn herstel. Na de hersenbloe
ding was hij aan de rechterzij
de van zijn lichaam verlamd
geraakt en kon hij geen woord
meer spreken. Eén van zijn
eerste gedachten, zoals be
schreven in 'Opkrabbelen':
„Waarom mag ik niet uit dit
leven verdwijnen?' De Jong
beschrijft dan kort de eutha
nasie die werd toegepast op
zijn eerste vrouw. De histori
cus nu, in zijn huis te Amster
dam-Zuid: „Ik had het idee dat
dit wel kon. Tien jaar geleden
niet maar nu wel. De mens
heid is sindsdien veranderd".

Afasie

Het langzame herstel van De
Jong liep via de Stichting Afa-
sietherapie Amsterdam. Afasie
is een stoornis in het gebruik
van de taal bij personen die
„normaal gesproken" over de
gebruikelijke taalvaardighe
den beschikken. De Jong
kreeg spraakles van een logo
pediste.

De sessies beschrijft hij in zijn
boek. De kleine oorlog die hij
met zijn eigen lichaam uit
vecht, wordt fraai beschreven.
Woede en hoop wisselen el
kaar af.

De bijeenkomsten met de logo
pediste vragen veel van De
Jong. „Ik ben begonnen met
stukjes uit een boek van Car-
miggelt over te schrijven en in
te spreken. Daarna volgden

verhaaltjes uit mijn jeugd. Een
bladzijde of drie, vier. Na een
tijdje dacht ik, dat geschrijf
kan ook wel over mijn ziekte
gaan. In twee maanden had ik
alles opgeschreven, uitsluitend
voor mezelf en de logopediste.
Zij zei: waarom ga je niet naar
een uitgever".

De professor, zegt zich nu „re
delijk goed" te voelen. „Fy
sisch steeds beter. Psychisch is
sprake' van een klimmende
lijn". Maar afasie blijft iets on
doorgrondelijks. „Je weet niet
wat er gebeuren gaat. Dat
maakt afasie geheimzinnig en
afschuwelijk, onbereikbaar in
het eindresultaat. Bij vorige
ziektefases was ik na een
week weer hersteld. Daar
moet je in dit geval principieel
afstand van nemen. Het gaat
langzamer. Het is nu zo'n an
derhalf jaar geleden dat ik die
aanval had en er is nog ver
schil met zoals ik daarvoor
was. Bij mij gaat de lijn nog
door naar boven. Ik weet al
leen niet wat het eindpunt is".

Gescheiden

„Het afschuwelijke is dat je
bent gescheiden van de oor
spronkelijke mens die je was.
Je hebt veel meer tijd nodig.
Alles gaat langzamer, er is niet
meer dat onmiddellijk wer
kend geheugen. Ik ben er nog
niet, moet nog hogerop. Er zal
altijd verschil blijven met

vroeger. Zoiets kan zich bij
voorbeeld uiten in een bepaal
de verspreking, k ben me er
goed van bewust dat ik naar
verhouding een lichte afasie
heb. Er zijn mensen die alleen
maar naar buiten kijken en re
ageren door te lachen- of te
huilen. Met hen vergeleken
ben ik licht getroffen. Maar
toch, het is een hele dreun. Ik
ben me bewust van andere ge
vallen. Ik lijd met hen mee".
Eén van de rode draden door
'Opkrabbelen' is Lou de Jongs
werk. Twee en een halve
week na een open-hartopera
tie, in 1980, is hij al weer aan
de slag in zijn toenmalige bui
tenhuis in Hattem. Tijdens het
herstel' na de hersenbloeding
neemt de gang van zaken rond
'De Bezetting' vaak zijn ge
dachten in beslag. Op zijn
veertigste begonnen aan 'Het
Koninkrijk der Nederlanden
in de Tweede Wereldoorlog',
„op de grens van 74" als het
werk voltooid is. Een mooi
"moment om te stoppen.
De Jong: „Voor de aanval had
ik het plan nog drie boeken te
schrijven. Ten eerste mijn me
moires, ten tweede een samen
vatting in één deel van 'Het
Koninkrijk' omdat een jeugdig
iemand geen. 26 boeken ter
hand neemt en ten derde een
boek over geschiedenis. Toen

ik getroffen werd, vielen die
drie titels weg. Het boekje
over mijn beginnend herstel
heeft me vertrouwen gegeven
voor mijn memoires. Het zal
nog wel geruime tijd duren
voor die ongeveer vijfhonderd
pagina's af zijn. Ik vrees dat de
andere boeken niet van mij
zullen komen".

Husayn

Voor de memoires is voldoen
de stof voorradig. De jeugd- en
oorlogsjaren, Radio Oranje, di
recteur van het Rijksinstituut
voor Oorlogsdocumentatie,
commentator en de regerings
opdracht voor de geschied
schrijving.

De ontwikkelingen rond pu-
blikaties over de Tweede We
reldoorlog houdt De Jong al
leen nog maar als „geïnteres
seerd krantelezer" bij. „An
ders is er geen beginnen aan.
Je zou met wat er inmiddels al
weer is verschenen wel een bi
bliotheek kunnen vullen".
Ook de internationale ontwik
kelingen volgt hij via kranten
en tijdschriften. Maar de voor
malig commentator op het ge
bied van de buitenlandse poli
tiek heeft zich 'uiteraard wel
een mening gevormd. Zo vindt
hij de vergelijking tussen

Chamberlains gang naar Hit-
Ier en de missies naar Saddam
„niet treffend". De vergelij
king Hitler/Husayn gaat vol
gens hem „wel een beetje op".
Het antwoord op de grote
vraag van het ogenblik wel
of geen Golfoorlog laat
niets aan duidelijkheid te wen
sen over. „Ik verwacht een
oorlog. Amerika stuurt niet
voor de flauwekul meer dan
400.000 militairen. Ze grijpen
in als het nodig is. Ik zie Sad
dam Husayn niet toegeven.
Als je geen oorlog maakt, krijg
je andere rampen over je heen.
Dan kan Husayn zijn atoom
wapens vervaardigen en nieu
we acties ondernemen".
Aan uitgesproken meningen
heeft het prof. dr. Lou de Jong
nooit ontbroken. Dat leverde
„de alom geëerbiedigde zeden
meester" fraaie formuleringen
op. „Maar al die typeringen
spreken mij niet zo aan", stelt
De Jong.

Hoe zou hij dan de geschiede
nis in willen gaan? „Als ie
mand die zijn leven lang als
historicus heeft gewerkt aan
de geschiedschrijving van de
Tweede Wereldoorlog". Is dat
niet wat magertjes? Prof. dr.
Lou de Jong schudt ter ont
kenning bedachtzaam zijn
hoofd.

JOOP OFFRINGA

Koningin Beatrix waarschuwt
tegen genetische manipulatie

DEN HAAG Koningin Beatrix heeft dinsdag in haar kerst
toespraak gewaarschuwd tegen ongebreidelde genetische mani
pulatie met mens en dier. „Respect voor de natuur is (evenmin)
te rijmen met pogingen dieren en straks misschien zelfs men
sen om te vormen tot door ons bedachte creaturen", aldus de
koningin, die te besluisteren was via alle radiozenders. Zij wees
er op dat daar waar de wetenschap grenzen verlegt, „de vraag
naar onze eigen innerlijke grenzen actueel wordt". Wetenschap
kan weliswaar de mensen vooruitgang brengen, maar „de toets
ligt uiteindelijk in de vraag of er ook sprake is van vooruitgang
uit een oogpunt van beschaving". De koningin ging ook in op de
situatie in de Golf. „In Europa kon weliswaar een hoopvol kader
worden geschapen voor veiligheid en samenwerking, maar tege
lijkertijd werden in het Midden-Oosten recht en vrede op het
spel gezet. Waar nieuwe kansen op vrede zo gauw al weer wor
den overschaduwd door machtsmisbruik, agressie en geweld,
kan twijfel omslaan in vertwijfeling".

Hieronder volgt de letterlijke
tekst van de toespraak:
„Met Kerstmis mogen wij de
geboorte vieren van Jezus
Christus. Hij is het licht waar
mee God de weg wil wijzen in
een donkere wereld.
Ook vandaag kunnen wij niet
zonder dit licht. Angst en on
zekerheid heersen bij mensen
en volken. Na de ontspanning
tussen Oost en West kreeg de
tegenstelling tussen Noord en
Zuid een nieuwe scherpte. In
Europa kon weliswaar een
hoopvol kader worden gescha
pen voor veiligheid en samen
werking, maar tegelijkertijd
werden in het Midden-Oosten
recht en vrede op het spel ge
zet. Waar nieuwe kansen op
vrede zo gauw al weer worden
overschaduwd door machts
misbruik, agressie en geweld,
kan twijfel omslaan in vertwij
feling. Zij die verantwoorde
lijkheid dragen in de interna
tionale samenleving, staan
voor dilemma's van een nau
welijks te peilen draagwijdte.
Internationale dreigingen be
heersen het nieuws. Vraag
stukken die minder aandacht
krijgen, zijn evenwel niet al
tijd minder dringend. De om
gang mét de natuur en met het
leven zélf stelt ons vóór diep
ingrijpende dilemma's. Wij
staan op de drempel van een
tijd waarin wetenschap en
techniek vele beperkingen
waaraan de mens scheen te
zijn onderworpen, kunnen
overwinnen. Wij beheersen
technieken waarmee wij alles
wat leeft kunnen beïnvloeden.
Dit stelt de mensheid voor
fundamentele vragen en ver
antwoordelijkheden. Vragen
die wij niet voor ons uit mogen
schuiven, verantwoordelijkhe
den die wij niet kunnen ontlo
pen.

In de geschiedenis van de
mensheid lag aanvankelijk de
nadruk op het onderwerpen
van een natuur die het mense
lijke bestaan beperkte en be
lemmerde. Hieruit ontstond
een vooruitgangsgeloof dat
eerder gericht was op het
overschrijden dan op het res
pecteren van grenzen. Van
daag gaat het niet zozeer om
wat kan, maar om wat mag en
moet. Bij alle onderzoek en
ontwikkeling staat meer op
het spel dan de bevrediging
van onze nieuwsgierigheid en
de verbetering van ons fysieke
bestaan. Wezenlijk is de vraag
of het uiteindelijke doel beant
woordt aan onze opdracht de
aarde te bewonen en te bewa-

De wetenschap heeft veel
goeds gebracht. Door de ont
hulling van geheimen over de
opbouw van het leven wordpn
wij in staat gesteld honger te
bestrijden en ziekten te voor
komen. Kennis van de wijze
waarop erfelijke eigenschap
pen biologisch zijn vastgelegd
en worden overgedragen,
opent de mogelijkheid die ei
genschappen ook te verande
ren. Maar daarmee is tevens
een grens bereikt die noopt tot
bezinning. Moet alles wat kèn,
ook kunneri?

Respect voor de natuur als
onze partner in Gods schep
ping, is al moeilijk in overeen
stemming te brengen met onze
hedendaagse leefwijze en onze
manier van produceren. In
hoog tempo dreigen bestaande
plant- en diersoorten uit te
sterven en verstikken wij ons
milieu. Respect voor de natuur
is evenmin te rijmen met po

gingen dieren en straks
misschien zelfs mensen om
te vormen tot door ons be
dachte creaturen. Zal de mens
door ingrepen in het leven zélf
werkelijk op den duilr een be
tere schepping en daarin
een betere mensheid tot
stand brengen? Wie zal beslis
sen wat beter is? En wie heeft
het recht een ander mens te
ontwerpen naar eigen wens?
Juist daar waar de wetenschap
grenzen verlegt, wordt de
vraag naar onze eigen innerlij
ke grenzen actueel. Nieuwe
ontwikkelingen kunnen alleen
dan worden omgezet in wel
zijn voor mens en natuur als
zij begrensd en beheerst wor
den door moraal en levens
overtuiging.

Kennis verrijkt en verruimt
de mogelijkheid tot kiezen.
Daarmee wordt evenwel de
kans vergroot dat verkeerde
keuzen worden gemaakt. Er
bestaat gevaar van manipula
tie en misbruik. Onmisbaar is
een ethiek die grenzen stelt en
die ook weet te bewaken. Bij
alle vooruitgang die de weten
schap de mensheid nog kan
brengen ligt de toets uiteinde
lijk in de vraag of er dok spra
ke is van vooruitgang uit een
oogpunt van beschaving.
Ethiek vormt het hart van
elke cultuur.

In onze vergaand geïndividua
liseerde samenleving zal
ethiek toch niet louter een
kwestie kunnen zijn van per
soonlijke verantwoordelijk
heid. Waar de waardigheid
van het leven op het spel staat,
zal die verantwoordelijkheid
door een gemeenschap moeten
worden gedragen, een ge
meenschap die niet alleen door
wetten bijeen wordt gehouden,
maar die ook berust op bescha
ving, cultuur en levensover
tuiging.

Levensovertuiging en geloof
vinden soms eerder een uit
drukking in vragen dan in
antwoorden. Juist de vragen
die onbeantwoord blijven, ver
diepen ons respect voor de
schepping en onze eerbied
voor het leven. Kritisch zullen
wij de vele mogelijkheden die
de menselijke geest weet te
ontwikkelen, tegemoet moeten
treden. Nieuwe grenzen zullen
wij vooral in onze innerlijke
overtuiging moeten vinden, in
een moraal die harmonie met
de Schepper, de natuur, de
medemens en de eigen ziel tot
uitgangspunt neemt. Hierin
liggen ook de grenzen aan het
recht tot manipuleren met de
schepping. Weten en geweten
liggen in eikaars verlengde.
Leven vanuit beginselen
déérin is de mens uniek!
Kerstmis onderstreept het
wonder vanjde menselijke ge-
boorte.^De ÖFon van leven
blijft- eejwnyèt^rie. Q°d heeft,
zegt de bijbel, cïë-mefts bijna
goddelijk gémaakt.'Bijn^ dat
wil zeggen: niet helemaal. "Wij"^
mensen zijn schepselen, niet
de Schepper. Het leven zelf is
tegelijk raadsel, gave en opga
ve. Wij weten niet wat leven
is, alleen dat het gegeven is.
Ook bij de geboorte van Jezus
die wij in deze december
maand vieren, ligt in het ge
wone het wonder besloten.
Kerstmis leert ons wat werke
lijk telt: het leven in al zijn
eenvoud en waardigheid. Dit
leven te fespecteren, in har
monie met de hele schepping,
is onze opdracht in de wereld.
Ik wens U allen een goede
Kerstmis!"