videofilms
tijgt explosief
Jacques Delors maakt Wim Kok tot mikpunt van kritiek
Beurs van Amsterdam
Nog geen akkoord
over vervoers-cao
Kassenbouwers moeten zich richten op plastic kassen
-! EoNOMÏË QeidócQounant woensdag 19 december 1990 pagina 1
ESO: Japan moet markt
oor buitenland openen
IJS De Japanse economie zal in 1991
jk blijven groeien, vooral als gevolg van
krachtige binnenlandse vraag. Om die
j ook op langere termijn te waarborgen
de gevolgen van de vergrijzing van de
lolking op te vangen zou de Japanse
rkt zich meer open moeten stellen voor
tenlandse bedrijven en nieuwkomers uit
land zelf. Die aanbeveling doet de Orga-
t rtl atie voor Economische Samenwerking en
[wikkeling (OESO), een instelling van 24
iustrielanden, in haar jongste rapport.
arin voorziet de OESO een groei van het
h| ito nationaal produkt van 6,1 procent
pp. ir 1990 en 3,7 procent voor volgend jaar.
aanhoudende produktiegroei zorgt er-
ir dat het werkloosheidspercentage op
nternationaal gezien zeer'laag niveau
van 2,1 2,3.
PHILIPS ZEGT BONDEN
ZORGVULDIGHEID TOE
EINDHOVEN De hoofddirectie van de Nederlandse
Philips Bedrijven NPB in Eindhoven heeft de bonden gis
teren toegezegd de reorganisaties met meer zorgvuldig
heid te zullen afwikkelen. De vakbonden hebben daar
met instemming op gereageerd. Zoals afgesproken in het
centraal sociaal plan mogen de bonden de reorganisatie
plannen inhoudelijk beoordelen op het niveau van de lo
kale vestigingen. Als het niet lukt om op lokaal niveau
tot overeenstemming te komen, volgt overleg met de
hoofddirectie in Eindhoven. Philips heeft de bonden gis
teren zwart op wit de garantie gegeven dat in de tussen
tijd geen besluiten zullen worden genomen. Dat betekent
volgens de vakbondsbestuurders onder andere dat er
geen ontslagen zullen worden aangezegd. Uitgaande van
de nu bekend zijnde reorganisatieplannen verdwijnen
8.200 volledige arbeidsplaatsen. Omdat een deel daarvan
door part-timers wordt bezet, is niet duidelijk om hoeveel
mensen het gaat.
RIJSWIJK Het overleg over de nieuwe cao
voor het beroepsgoederenvervoer (70.000
werknemers) heeft gisteren na twaalf uur on
derhandelen geen resultaat opgeleverd. De
vervoersbonden van FNV en CNV verwerpen
het eindbod van de werkgeversorganisaties om
de lonen per januari met drie procent te ver
hogen. De bonden willen een loonsverhoging
van 3,5 procent en nog eens twee procent voor
verbetering van werkgelegenheid en arbeids
omstandigheden. Zaterdag raadplegen de bon
den hun kaderleden. In januari gaat het over
leg verder met Koninklijk Nederlands Ver
voer, de overkoepelende organisatie van grote
transportbedrijven met in totaal 12.000 werk
nemers. De bonden hopen dat dit overleg als
„breekijzer" zal fungeren.
Kunstverkoop Christies
daalt door Golfcrisis
LONDEN Het Britse veilinghuis
Christies moet fors gaan bezuinigen nu
de verkoop in het lopende jaar stevig is
achtergebleven als gevolg van onder
meer de Golfcrisis. De omzet dit jaar ligt
met 1,96 miljard dollar ruim 8,5 procent
onder die van 1989 toen de omzet 2,14
miljard bedroeg. De zwaarste terugslag
ligt bij de impressionistische en heden
daagse kunst, die vorig jaar nog 48 pro
cent van de omzet uitmaakte. De maat
regelen betekenen dat de personeelskos
ten met tien procent omlaag moeten, on
der meer via bevriezing van salarissen.
De vooruitzichten voor veilinghuizen op
de middellange termijn zijn bemoedi
gend, aldus topman Lórd Carrington.
LEGALE BAND HEEFT ZIJN BESTE TIJD GEHAD
4*
VHS
1NGELO De Neder-
ïdse consument koopt
ds meer videofilms,
ir huurt er juist mim
Het aantal videothe-
n is in vijf jaar met
im tweehonderd afge-
men tot 1985 verhuur-
nten. De consumente-
mzet daalde van circa
miljoen gulden in 1988
ar 163 miljoen vorig
ir. De geldomzet op de
lopmarkt daarentegen
rdrievoudigde vorig jaar
na tot 53 miljoen gul-
kbe n, blijkt uit het gisteren
rschenen rapport 'Jaar-
eld 1989' van de Neder-
ïdse Vereniging van
oducenten en Impor-
irs van Beeld- en Ge-
echidsdragers (NVPI).
rapport laat ook zien dat
illegale videofilm zijn beste
heeft gehad. Toen in 1983
controlesysteem van de
iporingsdienst Buma/Stem-
werd ingevoerd, bevonden,
h in 96 procent van de ge
controleerde zaken nog illega
le banden. Negen van de tien
video's waren toen niet legaal,
nu zijn dat er nog één tot twee.
Het zwarte circuit blijkt zich
steeds meer te verschuiven
naar zogenaamde woonhuisvi
deotheken of naar de 'banden
man', die als een soort leespor
tefeuille met illegale banden
langs de deur gaat. Het opspo
ren van deze overtreders van
de auteurswet is zeer moeilijk,
aldus Buma Stemra.
De meest opvallende conclusie
van het rapport is wel de op
mars van de koopvideo. Dat
blijkt ook uit het feit dat wa
renhuizen en platenzaken dit
produkt in steeds grotere aan
tallen in hun schappen hebben
staan. Drs. Lourens Lock van
de NVPI (de leverancier) ver
wacht een onstuimige groei in
de verkoopcijfers van video
banden. „Het gaat dan vooral
om jeugd- en natuurfilms,
sportvideo's en banden met
cursussen. De trend is dat de
video steeds minder een een
malige aangelegenheid is. In
andere landen blijkt dat al en
kele jaren. De tekenfilms
springen er in dat opzicht wel
uit. Zo heeft onderzoek aange
toond dc[t de Walt Disney-film
'De Lady en de Vagebond'-in
Amerika gemiddeld vijfen
twintig keer wordt afgespeeld.
Het is niet zo dat je een video
band maar één keer hoeft te
bekijken. Je moet het meer
zien als een fotoboek, dat kijk
je ook vaker in. In Engeland
en Frankrijk is de verkoop
vari films enorm gegroeid. Nu
lijkt Nederland ook te volgen.
Want vooral de Disney-video
banden zijn momenteel niet
meer aan te slepen. Ze liggen
in de winkel en zijn zo weer
weg".
Nadruk
De nieuwe ontwikkelinglijkt
ten koste te gaan van de vi
deotheken, waar immers de
nadruk ligt op de verhuur van
banden. Lock bestrijdt dat
echter: „Ik geloof eerder dat
de koop- en de huurvideofilms
elkaar aanvullen. Er zijn films
die je maar één keer hoeft te
zien, maar er zijn er ook die je
niet vaak genoeg kunt afspe
len. Bovendien kun je ook bij
videotheken banden kopen.
Wel is het zo dat dat volgens
de winkelsluitingswet niet
mag gebeuren na .zes uur".
Secretaris Vester van de Ne
derlandse Video Detaillisten
Organisatie (NVDO) haakt nog
in op dat laatste. „We zijn mo
menteel bezig met een voorstel
om een speciale ontheffing aan
te vragen voor videotheken,
zodat die ook in de avonduren
films kunnen verkopen. Niet
zozeer omdat we daarin een
geweldige groeimarkt zouden
zien, maar vooral om ons wat
klantvriendelijker op te stel
len. Wij verwachten dat de
koopmarkt niet echt van de
grond zal komen".
Kwaliteit
Over de toekomst van de vi
deotheken is Vester optimis
tisch gestemd: „Volgens de
meest recente cijfers is maar
liefst vijfenvijftig procent van
de Nederlandse huishoudens
in het bezit van een videore
corder. Bovendien is de kwali
teit van de videotheken de
laatste jaren enorm verbeterd.
De klant kan rekenen op een
uitgebreider assortiment en op
professionelere begeleiding.
De NVDO stuurt brieven uit
waarin op allerlei zaken gewe
zen wordt die men zou moeten
verbeteren. Zo zorgen we voor
naslagwerken, proberen we de
kennis van het personeel te
verhogen en geven we advies
over de uitstalling van films in
de winkel. Ook is het assorti
ment van het gebodene sterk
uitgebreid. Er komen nu
steeds meer films uit op video.
Die zijn kwalitaief natuurlijk
veel beter dan al die illegale
handel. Vroeger was door
het geringere aanbod de il
legale videofilm dan ook veel
populairder dan nu".
MARCO KRIJNSEN
:markt leiden
ihtrunderen per kg. geslacht ge-
zonder nier en slotvet, inklusief
(volgens P.V.V.): Aanvoer
itrunderen 1005, waarvan man
ie 100. Mannelijk super 9,10-
5, extra kw. 7,90-9,10, eerste kw.
•7,90. Handel redelijk en prijzen
k. Mannelijk 2e kw. 6,30-7,00,
1. 3e kw. 5,50-6,30. Handel rede-
n prijzen gelijk. Vrouwelijk super
12,00, vrouwelijk extra kw. 7,10-
vrouwelijk 1e kw. 5,40-7,10.
idel rustig en prijzen lager. Vrou-
jk 2e kw. 4,50-5.25, vrouwelijk 3e
3,90-4,50. Worstkwaliteit 3,75-
Handel slecht en prijzen iets la-
chtschapen en lammeren per kg,
lacht gewicht inklusief BTW: Aan-
slachtschapen 121. Ooien tot 20
1,75-8,00. Handel redelijk en prij-
gelijk. Rammen tot 22 kg 7,10-
en rammen van 22-25 kg 6,60-
Handel redelijk en prijzen gelijk.
:htschapen en lammeren per stuk,
lacht gewicht inklusief BTW:
:htschapen 130-150, rammen tot
kg 145-165, rammen 22-25 kg
185.
r totaal 1126 stuks.
4STERDAM Beleggers
dden er gisteren weer wei
zin in en dat was op het
imrak te merken aan een
ikkende koersbeweging.
de ochtend hadden sommi-
hoofdfondsen een licht op-
ande lijn te pakken, maar
bleef daarvan weinig
er zodat de koersen onge-
er gelijk eindigden. De alge-
ene stemmingsindex sloot 0,1
nt hoger op 95,8 en de CBS
ersindex eindigde, door een
iger Koninklijke Olie, 0,6
nt beter op 168,7.
aandelenomzetten bleven
droevend laag: 378 miljoen,
obligaties, waar op een ne-
1 procent staatslening kon
irden ingeschreven, ging
g voor 940 miljoen om,
ede doordat sommige beleg-
rs bestaande leningen met
lagere rentevoet verkoch-
om geld vrij te maken
or de nieuwe,
k ininklijke Olie bereikte net
grens van 130 en kwam
0 ermee op een winst van
,20. Unilever en Akzo wa-
1 goed prijshoudend. Stork
id geen beste dag en op
2,50 moest dit fonds ruim
ee procent afgeven. NMB
istbank en Nationale-Neder-
ïden kalfden een paar dub-
ltjes af. Overal op de markt
aagde men over gebrek aan
ders en bleven de koersen
iht in de buurt van de voor-
ande slotprijzen.
de optiebeurs was sprake
n een licht technisch her
ik De meeste beleggers ga-
n de voorkeur aan een posi-
veilig langs de zijlijn met
1 oog op de ontwikkelingen
de Golf. In totaal werden
iteren 24.000 contracten ver-
ideld.
DEN HAAG Neder
landse kassenbouwers
moeten zich meer gaan
bezighouden met de ont
wikkeling van plastic kas
sen voor de voedingstuin-
bouw. Op die manier kan
Nederland de positie als
marktleider in Europa be
houden. Dat staat in het
rapport 'De Euromarkt
voor de Nederlandse kas
senbouwers', dat gisteren
is aangeboden aan land
bouwminister Bukman.
Het rapport is gemaakt door
een adviesbureau in opdracht
van de vereniging van kassen
bouwers Avag. De plastic kas
sen kunnen in de toekomst
wellicht een goedkoop alterna
tief vormen voor de glazen
kassen in West-Europa. Bo
vendien is de ontwikkeling
van een kwalitatief goede
plastic kas van belang voor de
groeiende markt in Zuideuro-
pese landen.
Op dit moment is Nederland
in Europa marktleider van dit
produkt met een aandeel van
vijftig procent. Volgens Buk
man is dat geen reden om op
de lauweren te gaan rusten,
omdat de concurrentie niet stil
zit. Met name Frankrijk is een
belangrijke concurrent van
Nederland. Samenwerking
tussen Nederlandse kassen
bouwers biedt meer voordelen
dan elkaar onderling te becon
curreren, aldus Bukman. De
voorzitter van de Avag, J. van
den Bosch; onderschrijft die
stelling.
Op dit moment telt
Nederland veel familiebedrijf
jes die zich gespecialiseerd
hebben in de diverse discipli
nes, zoals bijvoorbeeld verwar
mingsinstallatie en kassen
bouw. Om te overleven is het
nodig combinaties te vormen,
zodat de samenwerkende par
tijen in staat zijn een complete
kas te bouwen die klaar is
voor gebruik.
Nederland blijft in de toe
komst een belangrijke markt
voor de sector. Vooral de
vraag naar gesloten teeltsyste
men, waarbij de belasting van
het milieu minimaal is, zal een
belangrijke rol gaan spelen.
Kerststollen
De bakkerijen
maken deze
dagen overuren
om alle winkels
nog vóór
Kerstmis van
voldoende
voorraden stollen
te voorzien. Het
eten van
kerstbrood,
waarvan het
krentenbrood
een van de meest
voorkomende
vormen is, is een
heel oud gebruik.
Wellicht moet
men er de
voortzetting in
zien van een
voorchristelijk
offerbrood.
VS verlagen rente
met half procent
WASHINGTON De centra
le bank van de Verenigde Sta
ten heeft gisteren het disconto
verlaagd van 7 procent tot 6,5
procent. Het is voor het eerst
sinds vier jaar dat de rente die
voor leningen van de centrale
bank aan commerciële banken
wordt gerekend omlaag gaat.
Deskundigen verwachten dat
de renteverlaging door de par
ticuliere banken zal worden
overgenomen. Het besluit tot
de discontoverlaging wordt ge
zien als een teken dat de cen
trale bank, de Federal Reser
ve, vast van plan is actief in te
grijpen om de momenteel als
zwak bestempelde Amerikaan
se economie te stimuleren.
Gisteren werd ook bekendge
maakt dat het handelstekort in
de maand oktober enorm is
toegenomen als gevolg van ge
stegen kosten voor ingevoerde
olie en een toename van de
import van auto's. Het tekort
steeg met 24 procent tot 11,6
miljard dollar. Dat is het hoog
ste tekort sinds twee en een
half jaar.
De Amerikaanse regering
heeft de discontoverlaging
verwelkomd. „Het zal bijdra
gen aan de economische groei
in de komende maanden", al
dus woordvoerder van het
Witte Huis Marlin Fitzwater.
Slotkoers dinsdag 18
vk sk
aalberts 54.00 54.00
abn-amro pr 5.02 5.0^
acf hold c 32.30 32.50
ahrend gr c 166.00 165.00
amst rubber 4.05 3.95
ant.verf 470.00
atag holde 115.50 116.30
auto-i r 70.50 78.00+
auto ind pr 46.00 46.00
bam groep 70.50 72.00
batenb.beh. 114.00 114.00
beers 102.00 101.50
begemann 131.00 131.00
boer druk 265.00L 262.001
boer wink c 71.00 71.00
breevastc 11.80 11.70
burg heybr 2750.001 2750.00L
calvè 965.00 96000
calvèc 970.00 96500
calvepr 835.00 835 00
flexovit 80.00
gamma hold 92.50
gamma h 5 pr 5.70
getromes 29.40
161.00 160.00
218.90 218.90
105.50 105.00
holl.kloos
vcHioop
1120.00L ONG
kbb c.pr. c 92.00 92.70
koppplpoorl 259.50 260.00-
krasnapols. 207.00 210.00
landre gi c 55.00 56.00
58.50 58.50
5.95
5.95
mend gans 4070.00
moeara 1062.00 1070.00
moeara opr 138500. 139000.
moeara c op 13850.0 13800.Ö
moeara wb 14700.0 14850.0
vd moolen 31.10 32.50
mulder bosk 50 00
multihouse 7,10 7.10
mijnbouw c 384.00 384.00
320.00X
natinv.bnk
nedap
45.00 45.00
534.00 534.00
9.05 9.05
299.00 299.00
13500.01
240.50L 240.50L
orco bank c 77.00 76.50
polynorm c
porcfles
randstad h.
schuitema
schuttersv
staal bank c
stad rott c
telegraaf c
text twenthe
unil 7 c pr 92.00 92.00
v.lrans.hyp. 575.00L
westersuik
wol.kl cp c
230.00 230.00
28.00 27.50
100.00 100.00
GOUD Nieuw VorigeZILVER
onbewerkt 20050 - 20650 19950 - 20550 onbewerkt 175 - 245 175- 245
bewerkt 22250 22150 bewerkt 290 290
Opgave: Drijfhout, A'dam
26 1/8 265/8
57 5/8 573/8
89 3/8 901/2
46 1/2 491/8
27 1/2 271/4
29 3/4 305/8
(Van onze correspondent)
Jo Wijnen)
BRUSSEL Als er één
man niet tevreden is te
ruggekeerd van de Euro
pese topconferentie van
afgelopen weekeinde in
Rome, dan is het wel de
voorzitter van de Europe
se Commissie, Jacques De
lors.
Al tijdens de conferentie liet
Delors weten bezorgd te zijn
over de houding die sommige
ministers tegenover de Econo
mische en Monetaire Unie
(EMU) aannamen. Die minis
ters zouden plotseling allerlei
bezwaren hebben opgeworpen.
Terug in Brussel heeft Delors
zijn grieven op een dramati
sche manier geuit middels een
interview in het Britse dag
blad Financial Times. Een van
de ministers die hij ervan be
schuldigde niet voldoende ach
ter de EMU te staan, is minis
ter Kok van financiën.
Kok en zijn andere EG-colle-
ga's ontmoetten elkaar afgelo
pen zaterdagmiddag in Rome
voor een overigens zeer korte
vergadering tijdens welke de
conferenties, die de komende
tijd over de EMU moeten wor
den gehouden, officieel in
gang werden gezet. Het is die
vergadering geweest „die mijn
bange vermoedens heeft be
vestigd", aldus Delors.
Zo zou de Duitse minister van
financiën Theo Waigel een
„keiharde aanval" hebben ge
opend op het ontwerpverdrag
over de Economische en Mo
netaire Unie. Dat ontwerpver
drag is goeddeels door Delors
zelf geformuleerd. Volgens
Delors zouden Waigels opmer
kingen de kans op overeen
stemming over allerlei nog
openstaand^ vragen eerder
hebben verkleind dan ver
groot.
De ministers zouden, aldus de
Commissievoorzitter, min of
meer terug willen komen op
de eerdere beslissing over het
opzetten van een Centrale
Bank (de zogenaamde Euro-
fed) en de invoering van een
Europese munt. Volgens De
lors zou minister Kok met zijn
Spaanse en Franse collega's
hebben gedaan alsof er op dat
stuk geen besluiten zijn geno
men op de eerste top in Rome
die eind oktober plaatsvond.
Bij die gelegenheid werd be
sloten dat op 1 januari 1994 de
tweede fase van het EMU-plan
het opzetten van de Euro
pese Centrale Bank zou in
gaan. Drie jaar later moet dan
de derde fase ingaan tijdens
welke de Europese munt moet
worden ingevoerd.
Een woordvoerder van Kok
reageerde gisteren in Den
Haag: „Als iémand zich heeft
ingezet voor het houden van
de intergouvernementele con
ferentie over de EMU, dan is
het wel minister Kok". De
woordvoerder verwees nog
eens naar het zogenaamde
'Kok-compromis': een stuk
waarin de Nederlandse be
windsman een aantal voor
waarden neerlegde die een
succesvolle uitkomst van de
EMU-conferenties mogelijk
moest maken. „Minister Kok
is altijd zeer enthousiast ge
weest en heeft zich uitermate
positief opgesteld. Maar hij wil
overgrote haast voorkomen en
alles zo goed mogelijk afstem
men om het proiect tot een
succes te makenaldus de
woordvoerder, die de opmer
kingen van Delors dan ook
moeilijk kon plaatsen.
Architect
Delors mag met recht en re
den worden beschouwd als de
architect van zowel de Politie
ke Unie (EPU) als de Econo
mische en Monetaire Unie
(EMU). Hij heeft het laatste
anderhalf jaar onvermoeibaar
geijverd beide projecten op de
rails te zetten. Dat is hem ge
lukt. In de slotverklaring van
de top in Rome staat niets dat
aanleiding voor Delors' plotse
linge ongerustheid zou kunnen
zijn. De regeringsleiders beslo
ten dat de EMU-conferentie
tijdens welke de ministers
van financiën het voortouw
moeten nemen bij het opstel
len van een definitief akkoord
over de EMU zo snel moge
lijk moet worden afgesloten.
De parlementen van de lidsta
ten zouden die overeenkomst
dan nog voor eind 1992
moeten ratificeren.
Of het allemaal zo snel kan als
Delors wil en zoals de rege
ringsleiders nu hebben vastge
steld, is inderdaad aan twijfels
onderhevig. Want om de twee
de fase van het EMU-project
tijdig te laten ingaan, moeten
de lidstaten aan tal van ingrij
pende economische voorwaar
den, zoals het terugbrengen
van de begrotingstekorten en
de inflatie, voldoen.
In Brussel wordt zelfs reke
ning gehouden met de moge-
in verschillende snelheden zal
worden gerealiseerd. In dat
geval zullen eerst een aantal
EG-kernianden zich aan de
Eurofed onderwerpen om
daarna tot een Europese munt
te komen. De economisch min
der sterke landen zouden dan
enkele jaren later moeten vol
gen.
Feit is ook dat de haalbaarheid
van de invoering van de twee
de fase op 1 januari 1994 door
enkele invloedriike deskundi
gen, zoals Bundesbank-presi
dent Pöhl, in twijfel wordt ge
trokken. Maar of dat Delors'
plotselinge ongerustheid recht
vaardigt, mag worden betwij
feld. Of zoals een Engelse
krant deze week schreef: „De
lors gaf uiting aan zijn neiging
tot politieke paranoia".
