liescu vraagt om
dialoog en begrip
Alarm in VS om economie
Leger herstelt rust in Albanië
Deportatie Palestijnen
door Israel veroordeeld
Honderd doden bij rellen in Marokko
fïsUITENLAND
£ekUe6owcMit
MAANDAG 17 DECEMBER 1990 PAGINA 5
[egentien jaar cel voor
[oord op Chico Mendes
&PURI Een Braziliaanse veeboer en zijn
on zijn door de jury van een rechtbank in
J stad Xapuri schuldig bevonden aan de
ce£ ,ord op Chico Mendes, de man die zich op-
als beschermer van het tropisch regen-
in Brazilië. De twee zijn veroordeeld
negentien jaar gevangenisstraf. Volgens
jury staat vast dat de vader de moord op
indes op touw heeft gezet en dat diens zoon
m heeft uitgevoerd.
;e bt
iico Mendes kwam op voor het behoud van
ei tropisch regenwoud in het Amazonege-
Wc id en stuitte daarmee op de belangen van
grote Braziliaanse veeboeren, die op grote
iaal stukken regenwoud kappen of plat-
Z1J0 jnden om hun landbouw- en weidegronden
te breiden.
Olszewski moet
kabinet formeren
GDANSK Lech Walesa, die on
langs tot president van Polen werd
gekozen, heeft de jurist Jan Olszews
ki (60) verzocht een nieuw kabinet te
formeren. De nieuwe regering moet
die van de demissonaire premier Ta-
deusz Mazowiecki vervangen. Ols-
zewksi is een jurist die vooral in poli
tieke processen zijn sporen heeft ver
diend. Decennia lang heeft hij veel
vertegenwoordigers van het huidige
politieke leven in Polen voor de
rechter verdedigd. Hij staat bekend
als een man van weinig woorden, die
geen overhaaste beslissingen neemt.
Hij werkte altijd op de achtergrond
en geniet bij het grote publiek in Po
len slechts weinig bekendheid.
Moskou maakt excuses
voor neerhalen Boeing
SEOUL De Sovjetunie heeft voor
het eerst haar excuses gemaakt bij
Zuid-Korea voor het neerschieten van
een toestel van de Koreaanse lucht
vaartmaatschappij KAL in september
1983, waarbij 269 mensen het leven
verloren. De verontschuldigingen zijn
zaterdag aangeboden door de Sovjet
minister van buitenlandse zaken Edoe-
ard Sjevardnadze aan zijn ambtgenoot
Choi Ho-Joong, tijdens diens bezoek
aan Moskou. Volgens Choi verklaarde
Sjevardnadze„het ongeluk dat on-
schuldigen het leven heeft gekost te
betreuren". Een Sovjet-gevechtsvlieg
tuig schoot de verdwaalde Zuidko-
reaanse Boeing neer omdat het toestel
boven een strategisch gebied vloog.
CDU legt bom
onder coalitie
BONN Met zijn plannen om de
wegenbelasting en telefoonkosten
te verhogen heeft de Duitse mi
nister van financiën, Theo Wai-
gel, politieke opschudding ver
oorzaakt in de Duitse regerings
coalitie van christen-democraten
en liberalen. Waigel (CSU) wil
met de opbrengst van de maatre
gelen de kosten voor de Duitse
eenwording betalen, maar zijn
maatregelen liggen zeer gevoelig
bij de liberale FDP. Waigel staat
onder grote druk van de machti
ge centrale bank, de Bondsbank,
die niet wil dat de leningen van
de regering volgend jaar de 140
miljard mark overschrijden.
Ta j Mahal dicht
na nieuwe rellen
NEW DELHI De Taj Mahal, het
beroemde tempelgraf in de Indiase
stad Agra, is na de rellen tussen mos
lims en hindu's voor toeristen geslo
ten. In Agra zelf is een avondklok
van kracht.
In het gebied rond de Taj Mahal zijn
vorige week bij botsingen tussen
moslims en hindu's ten minste twin
tig mensen zijn omgekomen. De afge
lopen tien dagen zijn in India 340
mensen omgekomen bij religieuze
rellen tussen hindu's en moslims, die
zich concenteren rond de heilige hin-
dustad Ayodhya. Daar willen hindus
een tempel bouwen op de plaats waar
nu een moskee staat.
JERUZALEM De
voorgenomen deportatie
van vier Palestijnen door
Israel, waartoe zaterdag
werd besloten, heeft tot
kritiek geleid van onder
andere de Verenigde Sta
ten. Minister van defensie
Moshe Arens heeft gezegd
dat Israel eraan vasthoudt
en dat mogelijk meer de
portaties zullen volgen.
Premier Shamir zei ech
ter dat Israel rekening
moet. houden met de ge
voelens die in het buiten
land leven met betrek
king tot de deportaties.
Ook de Arabische Liga en
de Egyptische regering
hebben de voorgenomen
uitwijzing van de vier Pa
lestijnen door Israël ver
oordeeld. De deportatie
volgt op een aanslag in
Jaffa dit weekeinde,
Daarbij werden drie Is
raëliërs door islamitische
fundamentalisten doodge
stoken. Daarop werden
ongeveer .950 Palestijnen
aangehouden.
0EMEENSE PRESIDENT DENKT NIET AAN AFTREDEN
'te' JKAREST De Roe-
eense president Ion
Jf escu heeft gisteren de
da woners van Timisoara
et igeroepen de democratie
et door „intolerantie en
te
ilict ni
(Van onze correspondent
Gert van Wijland)
ur{ ressie"
S,gen
stuk 'bben
ensen
de
i 2(
■wij!
t ee
in gevaar
In Roemenië
tienduizenden
gedemonstreerd
regering van
Timisoara, waar de revolu-
tegen Ceaucescu van een
slf geleden werd herdacht,
•n ren tijdens een herdenking
atsk im tienduizend mensen op
been, een tegenvallend aan-
Iliescu richtte zich in een
»taal spraak die door radio en te
ken 'ïsie werd uitgezonden tot de
as voners van Timisoara en
Ijof p hen op tot „dialoog en be-
p". Hij betoogde dat „de
itsj rworvenheden van de revo-
;ra ie bedreigd worden door po-
inn eke instabiliteit en ernstige
ces iale spanningen" die het
d naar „chaos en anarchie"
leiden. Iliescu erkende
„de plicht van de
;rse chthebbers is" een dialoog
Ivei te gaan met elke politieke,
jitg denten- of werknemersor-
uoii lisatie die zijn ontevreden
heid uit om een oplossing te
vinden. Op de in het hele land
gehoorde eis dat hij moest af
treden reageerde Iliescu met
de opmerking dat het afzetten
van een gekozen regering
slechts tot moeilijkheden zal
leiden.
Een dag eerder verenigden de
zes grootste Roemeensë opposi
tiepartijen zich in een gemeen
schappelijk front, de Nationale
Conventie voor Democratie
(NCID). D^ Nationale Vrij
heidspartij (NLP), een van de
zes oppositiepartijen die vorig
jaar zijn ontstaan toen de com
munistische regering werd om
vergeworpen, verklaarde dat
zij president Ion Iliescu heeft
verzocht de regering van pre
mier Petre Roman naar huis te
sturen. Tot dusverre was de
oppositie te verdeeld om een
front te kunnen vormen tegen
de NSF-regering die vorig jaar
de macht overnam nadat presi
dent Ceausescu werd verdre
ven. Tijdens een persconferen
tie zei de NCID dat de partijen
een 11-puntenprogramma heb
ben aangenomen over politie
ke en ecologische kwesties.
Opvallend was dat de betogin
gen, zowel in Boekarest als in
Timisoara, aanzienlijk minder
mensen op de been brachten
dan verwacht. Veel Roemenen
lijken te beseffen dat het ver
trek van de „communisten-
zoon" Iliescu niet bijster veel
zal oplossen en dat de econo
mische situatiè in hun land
voorlopig belabberd zal blijven.
Bovendien kweekte Iliescu on
langs weer enige goodwill door
voorgenomen prijsverhogingen
een half jaar uit te stellen om
de burgers wat op adem te la
ten komen. Stakende werkne
mers in Timisoara, waar het
verzet tegen Iliescu groter lijkt
dan elders, willen actie blijven
voeren tot de regering aftreedt.
Studenten verklaarden dat zij
doorgaan met het% boycotten
van colleges om het regerende
Front tot aftreden te dwingen.
Ook elders zijn studenten en
docenten in staking. Over het
aantal stakers doen de wildste
geruchten de ronde. Volgens
de oppositie zou het om elf be
drijven gaan waarmee vrijwel
het totale bedrijfsleven van Ti
misoara plat zou liggen. Waar
nemers sloten gisteravond niet
uit dat mochten deze stakingen
doorzetten, de regering van
Roman uiteindelijk vanuit Ti-,
misoara in gevaar gebracht
kan worden. Oppositiepartijen
en andere groepen riepen op
tot een „regering van nationale
eenhéid" die het land naar
vervroegde verkiezingen zou
moeten leiden. De leider van
de Nationale Liberale Partij,
Radu Campeanu, zei dat die
regering zou moeten worden
geleid „door een neutrale fi
guur die niet afkomstig is uit
het Front voor Nationale Red
ding".
lp! in demonstrant schreeuwt leuzen tegen presodent Iliescu tijdens een demonstratie gisteren
karest, waarbij de revolutie van een jaar geleden werd herdacht. foto: ap
GOLFCRISIS ONBETAALBAAR VOOR AMERIKA
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
WASHINGTON In
Amerika is sprake van
een alarmtoestand rond
de snel voortschrijdende
economische recessie in
het land. Voor het eerst
erkent de Amerikaanse
regering nu dat zich een
zware terugval van de be
drijvigheid voordoet. On
afhankelijke economen
maken zich openlijk grote
zorgen over de levensvat
baarheid van Amerika's
grootste commerciële ban
ken.
De nu onmiskenbare recessie
in de VS versterkt de roep in
het Amerikaanse Congres om
meer financiële bijstand uit
Europa, Japan en bevriende
Arabische landen in de kosten
van de Amerikaanse militaire
ontplooiing in het Golfgebied.
De Democratische Partij dreigt
het verzoek van president
Bush af te wijzen om dertig
miljard dollar extra voor de
operatie JDesert Shield in 1991,
indien de president niet eerst
meer geld loskrijgt van de
'bondgenoten' tegen Irak.
Het thans bijna voltooide laat
ste kwartaal van 1990 zal naar
verwachting een scherpe reële
daling laten zien van Ameri
ka's bruto nationaal produkt.
Die terugloop van de totale
produktie van goederen en
diensten zou volgens de mees
te economen rond de twee
procent kunnen liggen. Som
migen verwachten zelfs een
reële inkrimping van het BNP
in het lopende kwartaal met
vier procent. Bij de begroting
voor 1991 ging de regering
Bush nog uit van een groei
van 2,5 procent.
In de Amerikaanse winkels en
warenhuizen is de recessie ok
te merken. De uitverkoop
heeft vóór in plaats van na
Kerstmis plaats, omdat reces-
siezorgen een 'kopersstaking'
tot gevolg heeft en de wanho
pige winkeliers enorme kor
tingen geven om hun voorra
den kwijt te raken. Traditio
neel moet de detailhandel in
de VS in het laatste kwartaal
(waarin de 'cadeaufeestagen'
Thanksgiving en Kerstmis
vallen') tweederde van de to
tale jaaromzet maken.
Angstaanjagend
De gevolgen voor het toch al
reusachtige Amerikaanse be
grotingstekort zullen ingrij
pend zijn. Terwijl politiek
Washington nog maar net een
hevig gevecht achter de rug
heeft om een bescheiden be
zuinigingsronde met verhoog
de belastingen, gaan Congres
kringen er intussen vanuit dat
spoedig extra belastingverho
ging en uitgavenbeperking
vereist zullen zijn.
Wall-Street-econoom Kauf
man ziet weinig mogelijkhe
den voor de VS om in de loop
van volgend jaar krachtig te
herrijzen uit de recessie. Dat
in verband met de angstaanja
gende problemen in de bank-,
de onroerend goed- en de ver
zekeringensector. Na de ineen
storting van het (semi-over-
heids-) Spaar- en Leenban
kennetwerk (S en L's), komen
nu ook steeds meer grote com
merciële banken in moeilijk
heden.
Het overheidsfonds dat de
banken en hun spaarders ver
zekert tegen faillissement, het
FDIC, wordt met de dag
zwaarder aangesproken. Vol
gens een Congresstudie zal er
gedurende de komende drie
jaar mogelijk 64 miljard dollar
nodig zal zijn om failliete com
merciële banken uit te kopen.
Het bankprobleem is gevolg
van de zware crisis in de on
roerend goedmarkt, zowel in
particuliere huizen als in com
merciële gebouwen. Enorme
overschatting van de economi
sche vooruitzichten heeft in de
tachtiger jaren geleid tot over
productie van onroerend goed.
De eigenaars kunnen niet
meer aan hun verplichtingen
voldoen.
Twintig procent van alle mo
derne kantoorruimte in de VS
staat leeg en de huizenverkoop
is zeven procent gedaald.
De werkloosheid in de VS is
nog beperkt, maar niettemin
scherp stijgende. Ze is van 5,2
procent in juli geklommen
naar 5,9 procent eind novem
ber. De laatste keer dat zo'n
hoog stijgingstempo zich voor
deed was in het recessiejaar
1983.
Leden van de regering-Bush
hebben van de president een
verbod gekregen het woord
recessie in de mond te nemen,
maar moeten zich in bochten
wringen om 'het R-woord' op
andere wijze te beschrijven.
Minister van financien Nicho
las Brady spreekt van een „be
langwekkende neergang" en
Michael Boskin, voorzitter van
Bush' Raad van Economische
Adviseurs, erként sedert giste
ren dat van een „betekenisvol
le krimping" moet worden ge
sproken
ENEN In Albanië is
108 ndaag een begin ge-
aakt met de berechting
du n demonstranten die bij
po onlusten van eind vori-
week zijn opgepakt.
^ist >lgens de Albanese radio
t n bij de rellen in de steden
ee| Albanië ruim 150 mensen
g„ ngehouden. Zij worden
3 v ngeklaagd wegens onder
eer plundering, geweldple-
ng en illegale bijeenkom-
Albanese president
miz Alia heeft met de hulp
van het leger de rust in de
hoofdstad Tirana en diverse
provincieplaatsen hersteld.
Volgens Albanese journalis
ten hebben pantserwagens
en tanks bezit genomen van
de straten in Elbasan, Shko-
der, Kavaje en Dürres. In
deze provinciesteden kwam
het tot de felste anti-commu
nistische protesten, waarbij
bussen en vrachtwagens in
brand werden gestoken en
winkels geplunderd.
De onlusten braken uit nadat
het regime toestemming gaf
voor de oprichting van niet-
communistische partijen. In
Shkoder moesten ordetroe
pen worden ingezet tegen
demonstranten die officiële
gebouwen aanvielen. De „op-"
roerkraaiers", gooiden ijze
ren staven en stenen naar
overheidsgebouwen en dis
trictskantoren van de partij
en belaagden het lokale
radiostation.
President Alia, die streeft
naar geleidelijke hervormin
gen van het communistisch
systeem, lijkt de steun te
hebben van de studenten en
intellectuelen die woensdag
de eerste niet-communisti-
sche partij van het land, de
Democratische Partij van Al
banië, hebben opgericht.
Deze partij distantieerde zich
van de betogingen. De partij
drong aan op een eerlijk pro
ces voor de arrestanten. De
Democratische Partij zal zich
morgen officieel laten regis
treren en waarschijnlijk te
gelijkertijd pleiten voor uit
stel van de parlementsver
kiezingen van 10 febrauari
naar april of mei.
'6 Nog steeds is de „Ranger" in dikke nevelwolken gehuld
iar.n nu ontwaken de oude zeeroversinstincten bij Peer de Schuy-
0;: er- .Laten we hem enteren", gromt hij; Larry en Taaie Toon
ns£ ln er direct vóór, Marga en Willy vinden het een beetje ge-
sct aa9d, maar kapitein Bloemsma meent, dat ze het best kunnen
rJöberen'. „We zullen hem rammen", zegt hij; „de Zuiderzee"
la9d, maar kapitein Bloemsma meent, dat ze het best kunnen
re4?')er<
Drdt 's winters als ijsbreker gebruikt en de voorsteven kan te-
Pf een stootje".
Volle kracht gaat het nu op de „Ranger" aan en met een dreu
nende slag boort de sleepboot haar neus in de flank van het
stoomschip. Ladrone, op de brug, tuimelt bijna om van de schok.
Hij staat te tieren van woede, want het ellendige voor hem is, dat
hij nog steeds niet kan zien wat er nu precies is gebeurd. Maar
uit de verwarde kreten van het voorschip begrijpt hij spoedig,
dat de „Zuiderzee" de „Ranger" heeft geramd.
Marokkaanse
soldaten
bewaken in
Fez, temidden
van
uitgebrande
autobus
wrakken. een
plein dat
vrijdag het
toneel was van
felle
demonstraties.
foto: ap
RABAT Bij de rellen in de
Marokkaanse stad Fez zijn
volgens vakbondsleiders en
mensenrechtenorganisaties
mogelijk meer dan honderd
doden gevallen. Volgens de re
gering kwamen er bij de rel
len, die vrijdag ontstonden tij-,
dens een algemene staking uit
protest tegen het (te) lage mi
nimumloon, slechts vijf men
sen om.
In Parijs verklaarden mensen
rechtenorganisaties, die de ge
beurtenissen in Marokko
nauwlettend volgen, dat het
dodental veel hoger was dan
het officiële cijfer. Volgens het
Actiecomité voor de Vrijlating
van Marokkaanse Politieke
Gevangenen zijn tachtig men
sen gedood en duizend mensen
gearresteerd. De regering
meldde 210 arrestaties.
De onrust duurde zaterdag in
Fez voort, maar er waren geen
berichten van nieuwe botsin
gen. Zaterdagavond en zon
dagochtend was er een aantal
kleine ongeregeldheden in Fez
en Rabat. Gisteren was het in
de grote steden rustig. Veilig
heidstroepen bewaakten be
langrijke kruispunten en
openbare gebouwen. In Fez la
gen de restanten van in brand
gestoken bussen in de straten.
Met spanning wordt nu in het
land gewacht op het politieke
antwoord van koning Hassan
II. De regering zegt door het
opgelegde bezuinigingsbeleid
door het IMF om de buiten
landse schuld van 23 miljard
dollar weg te werken geen
speelruimte te hebben. De Ma
rokkaanse gemeenschap in
Nederland heeft geschokt ge
reageerd op de onlusten in
Marokko.
VS: Wegblijven
Aziz bevestigt
onwil van Irak
(Vervolg van de voorpagina)
WASHINGTON Het
Witte Huis bekritiseerde
de Iraakse weigering om
minister van buitenlandse
zaken Aziz naar Washing
ton te zenden. „De be
kendmaking van vandaag
is een bevestiging van de
Iraakse onwil om de
kwestie serieus aan te
pakken", aldus Witte-
Huiswoordvoerder John
Herrick.
De bevelhebber van de Ameri
kaanse troepen in de Golf, ge
neraal Norman Schwarzkopf,
heeft gewaarschuwd dat Irak
in geval van een militair con
flict geduchte tegenstand zal
bieden en dat een totale oorlog
wel eens meer dan zes maan
den zou kunnen duren.
„Het zal een harde strijd wor
den", verklaarde Schwarzkopf
die volgende maand 400.000
manschappen onder zijn bevel
zal hebben, „en ik kan niet
zeggen dat deze minder dan
zes maanden zal duren". Maar
hij voegde daaraan toe: „Ik
voorzie geen slepende oorlog".
De generaal sloot uit dat Irak
zich al na een groots opgezet
bombardement uit Kuwayt te
rug zal trekken.
De voormalige Franse minis
ter van defensie André Giraud
betoogde voor de Franse radio
dat het een „totale leugen" is
dat Irak kernwapens heeft of
op het punt zou staan om deze
te maken. Volgens de Britse
krant „The Sunday Times"
heeft Baghdad voldoende
technologie in huis om binnen
een jaar een kernbom te kun
nen maken. Het blad beroept
zich op uitspraken van twee
Duitse wetenschappers, Bruno
Stemmler en Walter Busse, die
Irak bij zijn atoomprogramma
geholpen zouden hebben.
Baggeraars
veilig in
emiraat
ROTTERDAM De sleep
hopperzuiger Geopotes 15 met
aan boord de laatste groep van
34 Nederlandse baggeraars is
vanmorgen om acht uur gear
riveerd in het emiraat Umm
Al Quawain. Naar verwach
ting zouden de baggeraars in
de loop van de dag via Abu
Dhabi naar Schiphol vliegen,
waar ze in de loop van de
avond worden verwacht. De
Geopotes verliet zaterdag de
territoriale wateren van Irak.
Behalve de Nederlandse werk
nemers van Boskalis en Vol-
ker Stevin bevonden zich aan
boord twaalf Indiërs,, een Pa
kistaanse en een Filipijnse
werknemer. Afgezien van het
ambassade-personeel is er nu
nog één Nederlander in Irak,
die later deze week zal ver
trekken. In Kuwayt verblijft
ook nog een landgenoot, maar
die is van plan om daar te blij-
ADVERTENTIE
