mal
Ie
m
m
m
m
m
m
m
m
ft
m
m
0
m
is
I
ZATERDAG 15 DECEMBER 1990 PAGINA 31
Oplossing vorige puzzel
h\c Mi |fn|tf\l E k \*s Ic l®U I ft l*J> I E I
E3BQ
0 9 9 O 9 9 O
3 taaasHanaa c
3 9 3 9 3 9 11
33 □nnaaacinci
9 9 B 9
a aannaHUB asna
^9939393
'33113 S3QQQEIS1I9Q I!
3 [3 3 B
JD99E1BB9IS] B 393
9 BI 3 3
3 9 399999999
9 19 EI El D 9 D
|S |p |R |G |e |S |T|C |M |<5 |E jLn|
De winnaars van de puzzel nr. 48 zijn:
R. de Bock-Sjardin, Zwenkgras 11,
2318 TH Leiden.
H. Vesseur, Kerkstraat 76,
2377 AX Oude Wetering.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van puz
zel nr. 49 moeten uiterlijk woensdag
middag in bezit zijn van:
Puzzelredaktie LEIDSE COURANT,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Nr.49
Kruiswoordraadsel
HORIZONTAAL:
1. Afschrift.
5. Bevel
10. Metaal.
12. Gaping (fig.).
14. Afhangend deel
15. Halsdoek.
17. Zinnebeeld der
waakzaamheid.
19. Sneeuwschaats.
20. Land in Europa
23. Knaagdier.
25. Leesteken.
27. Geschikt om
geplukt te worden.
28. Zwaardwalvis.
29 Graanpakhuis.
30. Gewricht.
32. Russische munt.
34. Tegenstelling van
35. Maangestalte
(afk.).
36. Huisdier.
38. Hoogste punt.
39. Metalen staaf.
40. Vogelprodukt.
41. Bruine waterverf.
43. Eetgerei.
45. Elektrisch geladen
48. Hoofddeksel.
50. Geestelijke.
53. Dans.
56. Militaire rang
(afk).
58. Opstootje.
59. Courant (afk.).
61. Vogel.
62. Karaat (afk.).
63. Muziekinstrument.
65. Afvoerkanaal voor
67. Karig.
69. Onvriendelijk.
70. Vis.
71. Lof.
73. Wedspel.
74. Tweetal.
75. Telwoord.
78. Bedrog.
79. Marterachtig
roofdiertje.
81. Geslacht van
82. Begrip.
84. Toeristische
beziens
waardigheid in
Londen.
86. In de 17e eeuw
uitgeroeid rund.
87. Spijker met smalle
VERTICAAL:
1 Vrouwelijk rund.
2. Niet gesloten.
3. Specerij.
4. Titel (afk.).
6. Eerstkomende
(afk.).
7. Helder wit.
8. Plaats.
9. Soort hond.
10. Eenvoudig
sluitmiddel aan
deuren.
11. Blociwijze.
13 Helleveeg.
14 Amerikaanse
bunzing.
15. Bewaarplaats.
16. Licht vaartuig.
18. Plant.
19. Pennetje met kop
om iets vast te
21. Waterkering.
22. Woonschip.
24. Drank.
26. Beroep.
29. Vaartuig.
31Stuk stof.
33. Wijfje van een
kanarie.
34. Deel van een
tabakspijp.
37. Naam van een
boek.
39. Onderdeel van de
gamelan
41. Warm zeepwater.
42 Aanmatigende
houding.
De twee sleutelwoorden zijn
en
Naam
Adres
Postcode
43. Moerasplant.
44. Bijbelse naam.
49. Goudgeelachtig.
51. Ogenblik.
52 Voor (Latijn).
54. Snijwerktuig.
55. Nadeel (fig.).
57. Aanhankelijkheid.
59. Muziekinsrument.
60 Deel van een
62. Deel van een
stoommachine.
64. Beleefdheids
betuiging.
65. Zeevis.
66. Gesteente.
68. Uitkering van
bijzondere aard.
70. Belegering.
72. Opstandeling.
75. Rivier in Rusland.
76. Dwaas. I 83. Kloosterlinge.
77. Wreedaard (fig.). 85. Muzieknoot.
80. Hemellichaam. 86. Onder andere (afk.).
Welke twee sleutelwoorden vormen
de letters uit de vakjes 5 47 11 88 15
72 8 64 30 65 en 55 52 45 20 75 71
79 4 40 43?
De Bond en de top
In iedere overdrijving schuilt een kern
van waarheid. Dat geldt ook voor het
'vertalen' van NBB in Nederlandse
Bobo Bond. Want... is het normaal dat
een najaarsvergadering van de NBB sa
menvalt met topwedstrijden? (centraal
weekend MK-viertallen). Staat de bond
los van het topbridge of andersom?
Al heel lang wordt er dringend behoefte
gevoeld aan herstructurering van het
lopbridge EN van de wedstrijden en
competities die voor dat niveau georga
niseerd moeten worden. Wat dat betreft
heeft Koning Hartman met de Koning
Hartman-cyclus (butler) een gat in de
markt gevonden. De NBB zelf blijkt ach
ter. In plaats van rigoureuze aanpak van
het competitiewezen bleef het bij ge
schuif in de marge.
De structuurnota van de commissie top
bridge onder leiding van Bob van de
Velde zou in de algemene ledenvergade
ring in juni jl. behandeld worden. Voor
het bondsbestuur werd dat een afgang,
want de stukken bleken niet bijtijds naar
de (geachte) afgevaardigden te zijn ver
zonden. Dat rook naar obstructie. Nu -
een half jaar later - kwam die nota wel
ter tafel. De afgevaardigden stemden
voor een variant die door de topspelers
en (ex)-coaches niet werd aangeraden.
Die stemming was in de z.g. bondsraad
al 'voorbereid'. Maar goed. er is een be
leidsplan en wanneer de functies ade-
kwaat - dat wil zeggen zonder parachute
ren - bezet worden, gloort er een lichtje
aan de einder.
En dan die top zelf: opgerold door twee
juist gepromoveerde teams. Alleen USS,
met Marijke van de Pas-Elly Schippers
en Rob van Wei-Jan Jansma, bood op
het eind nog tegenstand. Die kwamen
luttele punten te kort. Dit was een van
de beslissende spellen:
NOORD
B 7
A B 3 2
10 5
H B 7 3 2
ZUID
A 10 5 4
7 4
AHVB91
-
Marijke van de Pas en Elly Schippers
(NZ) boden dit spel als volgt:
ZUID
2 Ru
2 Sch
3 Sch
4 KI
6 Ru
NOORD
2 Ha
2 SA
3 SA
4 Ha
pas
Zuid heeft mooie ruitens aangegeven,
een vierkaart schoppen en biedt het rui
tenslem na een hartencontrole in noord
te hebben gehoord.
Nico Klaver (van HOK 2) startte als
west met klaveraas. Niet zo opgelegd, ge
zien de bieding. Elly troefde in de hand.
speelde een harten naar het aas en par
keerde op klaverheer haar kleine harten
(bij Nico Klaver viel klavervrouw!) Er
moeten nog schoppens opgeruimd wor
den, dus ze vervolgde met schoppenboer
en schoppenvrouw van oost (Jan van
Cleefï) liet ze houden. Die hoopte op
troefpromotie bij z'n partner en speelde
klaver na. Die werd hoog getroefd,
schoppenaas werd genomen en een
schoppen getroefd met ruiten 5.
Doek, want het spel lag zo. Aan de ande
re tafel werd zelfs niet aan slem geroken.
O/OW
NOORD
B 7
A B 3 2
10 5
H B 7 3 2
WEST
OOST
H 8 6 3
2 V 9
10 9 5
H V 8 6
4 3 2
6
A V
10 9 8 6 5 4
ZUID
A 10 5 4
7 4
AHVB987
-
een troefstart is het al heel snel voorbij.
Maar dat uitgerekend die ruiten 6 bij de
doubleton schoppen zat...
Zeker na een 1 schoppen-opening is een
forcing ISA een nuttige conventie. Kla
ver-van CleefT kwamen daardoor in een
mooie 6 harten terecht, maar dat con
tract zat wel in de verkeerde hand. Elly
en Marijke wisten daar evenwel niet van
te profiteren.
Op twee series postzegels na(de
eerste en eentje uit de oorlog) heeft
het bedrijf Joh. Enschedé uit
Haarlem altijd de Nederlandse
postzegels gedrukt.
Het bedrijf is sinds enige tijd
letterlijk verbonden met de
opdrachtgever voor al die kleine
stukjes papier: de PTT. Het gebouw
van de Dienst Zegelwaarden van
tante Pos zit aan de drukkerij van
Joh. Enschedé vast. Vandaag een
kijkje bij de drukker.
Grijpgrage handjes in
de postzegeldrukkerij
Een grote witte vuilniszak staat naast
een apparaat dat iets weg heeft van een
filmprojector. Rollen bedrukt papier
vliegen over de katrollen. Af en toe
wordt door de controleur een stuk pa
pier - waarop nieuwe Nederlandse post
zegels staan - van het apparaat ge-
scheurd en in de zak gedaan. Die afge
keurde zegels komen niet in het postze
gelboekje waar de zegels voor bestemd
zijn. Het is afval.
FOTO: DIJKSTRA
Tenminste voor het personeel van Joh.
Enschedé. Maar tegelijkertijd een goud
mijn voor de filatelist. Alleen mag die er
geen greep in doen. En 's morgens even
bij de deur posten voordat de vuilnis
man komt helpt niet. Er komt geen op
haaldienst voor het halen van de vuil
niszakken. Alles - behalve de plastic zak
zelf - gaat in de fik. En wel in zo'n inge
nieuze installatie dat de drukkerij met
die vrijgekomen warmte haar gebouwen
er mee kan verwarmen. Overigens zou
Enschedé de huizen van haar personeel
erbij kunnen verwarmen als ze het zoge
naamde drukuitschot zou verkopen aan
filatelisten. Maar dat gebeurt niet. En
schedé en de PTT houden niet van
slecht drukwerk. Is slechte reclame.
GEVOELENS
De filatelist loopt met gemengde gevoe
lens door de postzegeldrukkerij. Tuur-
lijk, het is razend interessant om de ge
boorte van de postzegel te zien. En daar
bij te constateren dat Enschedé vakwerk
levert. Maar tegelijkertijd is zo'n rond
leiding uitermate frustrerend. Filatelisti
sche hoogstandjes zoals ongetande vel
len, misdrukken en ldeurvariaties (elk
goed voor duizenden guldens, soms
veelvouden daarvan) liggen binnen
handbereik, mogen zelfs aangeraakt wor
den, maar zijn tegelijkertijd zó ver weg.
Want de controle is streng. Eigenlijk
wordt elke vierkante centimeter papier
bij de drukkerij - ook bekend van de
Nederlandse bankbiljetten - constant in
de gaten gehouden. Er is een uitgebreide
veiligheidsdienst maar tevens bewaken
ettelijke personeelsleden de kwaliteit van
het drukwerk. Vandaar die vuilniszak.
Heel soms slipt er toch iets door de kwa
liteitscontrole; een paar jaar geleden nog
ongetande toeslagzegels, dit jaar nog het
ontbrekend c-tje van 'cent' op één van
de zomerzegels. Enschedé slaat min of
meer alarm bij zulke ontdekkingen in de
filatelistische wereld. De machines wor
den nog eens nagekeken terwijl de con
trole verbeterd wordt. Het blijft echter
mensenwerk.
N/-
NOORD
H V B 9 5
B 9 5
V 8 7
WEST
OOST
H 7 6 5
4 3
10 8
7 3
V 10 8 7
6 H 4 3 2
10 5
H B 9 3 2
ZUID
A V 10 8 2
A 6 4 2
A
A 6 4
NOORD OOST
4 KI2
4 Ha
5 Ru
ZUID
1 Sch
3 Ha
4 Ru 1
4 SA
6 Ha
Een klaverstart zou dit contract versla
gen hebben, maar Marijke van der Pas
koos als west voor ruiten 6, waarna 6
harten niet meer down kon.
Wereldkampioenschap (2)
Zoals u ongetwijfeld reeds weet heeft
Alexei Tsjizov in Groningen met succes
zijn wereldtitel verdedigd. Ondanks de
verrassende kloknederlaag die hij in de
veertiende ronde tegen de Senegalees
Mac.N'Diaye leed, eindigde de wereld
kampioen op een score van 29 uit 19,
twee punten meer dan zijn naaste bela
gers Sijbrands en Valneris. Daarmee
evenaarde Tsjizov bijna de prestatie van
twee jaar geleden in Paramaribo toen hij
op niet minder dan 30 punten uitkwam.
Tevens is dit de derde wereldtitel die
deze Russische grootmeester op rij vero
vert! Het is dus duidelijk, mocht daar
nog iemand aan twijfelen, dat Tsjizov
een uitzonderlijk sterke kampioen is,
want in de recente toernooigeschiedenis
is alleen Wiersma er in geslaagd even
eens driemaal achtereen de wereldtitel te
veroveren.
Voor Nederland evenwel een wat teleur
stellend resultaat. Lange tijd zag het er
heel goed uit voor Sijbrands, maar in de
slotweek slaagde hij er niet in het tempo
van de ontketende Tsjizov bij te hou
den. Via een herkamp met Valneris zal
hij nu opnieuw tot een uitdagingsmatch
moeten zien te komen.
Van de overige deelnemers valt met
name Mac.N'Diaye op die met 25 pun
ten zeer fraai de vierde plaats bezet. De
complete eindstand ten slotte: 1. Tsjizov
29; 2 en 3. Valneris en Sijbrands 27; 4.
Mac.N'Diaye 25; 5. Gantwarg 24; 6 en
7. Vatoetin en Van der Wal 23; 8. Clerc
22; 9, 10 en 11. Weitsman, Van Aalten
en Stokkel 21; 12. Mam.N'Diaye 20; 13.
Traore 18; 14. Koeperman 17; 15. Ba 15;
16. Autar 14; 17. Beyaert 10; 18. Lepsic
8; 19. Specogna 5 en 20. Tchicaya 4.
Uiteraard nu aandacht voor de verrich
tingen van de wereldkampioen. De basis
voor het prolongeren van zijn titelbezit
legde Tsjizov door, op Sijbrands na. alle
Nederlandse deelnemers te verslaan.
Hier de sleutelduels tegen Van der Wal
en Clerc.
1.32-28 18-22 2.37-32 12-18 3.41-37 7-
12 4.46-41 1-7 5.34-30 20-25 6.30-24
19x30 7.35x24 14-20 8.39-34. Opval
lend; veel scherper is 33-29 enz. De
tekstzet is ongetwijfeld om taktische re
denen gespeeld. 20x29 9.34x23 18x29
10.33x24 22x33 11.38x29 12-18 12.42-
38. Kennelijk oordeelde Tsjizov de ko
mende ontwikkelingen niet als ongunstig
voor wit, anders had hij wel 12.43-39 en
13.39-33 gedaan. 17-21 13.32-27 21x32
14.37x28 18-23 15.28x19 15-20
16.24x15 13x42 17.48x37. De opgedron
gen witte randschijf op 15 bepaalt van
nu aan voor een belangrijk deel het spel-
beeld. 10-14 18.44-39 9-13 19.31-27.
Aan het strategische punt 27 hecht de
wereldkampioen kennelijk veel waarde:
ook in diverse matchpartijen tegen Sij
brands bezette hij dit veld. 13-18 20.50-
44 7-12 21.47-42 12-17. Gespeeld om
met de wending 4-10 enz. wit te hinde
ren bij het ontwikkelen van zijn stand.
22.40-34 14-19 23.43-38 19-23. Blijft 4-
10 in de stand houden, maar tevens is
dit bezetten van het centrum ook ge
vaarlijk. 24.49-43 5-10 25.44-40 10-14
26.38-33 3-9 27.42-38 8-13 28.37-31.
Vanzelf niet 37-32? Toch kan men de
gespeelde zet beslist niet als een conses-
sie aanmerken. Het is dan ook zeer de
vraag wat zwarts werken met de lichte
combinatie 4-10 enz. heeft opgeleverd:
de witte omsingelstand oogt goed, terwijl
er van het zwarte centrum weinig kracht
lijkt uit te gaan. 17-21 29,31-26 21x32
30.38x27 11-17 31.41-37 14-19 32-34-30
25x34 33.39x30 9-14 34.43-39 6-11
35.37-32. De witte omsingeling is een
volledig succes geworden. Omdat 36.33-
28 dreigt, bijvoorbeeld 35...2-8 36.33-28
23-29 37.40-34 29x40 38.45x34 en wit
wint, ging Van der Wal in hevige tijd
nood tot de volgende aktie over
46
i
m
«f s u
m m m w
23-29 36.33x24 18-23 37.36-31. Want
37... 13-18 dreigde terwijl de ruil 37.30-
25 enz. niet ging. 14-20 38.39-34 20x29
39.40-35! 29x40 40.45x34 13-18 41.30-
25 19-24. Wat anders? Op 41...2-8 42.25-
20 8-13 43.35-30 wint na 4-9 zowel
44.30-24 enz. als 44.30-25 9-14 45.20x9
13x4 46.25-20. 42.25-20 17-22 43.20x29
11-17 44.35-30 23-28 45.32x21 2-7
46.27x18 16x36 47.26-21 36-41 48.21-17
4-9 49.30-25 41-46 50.17-12 7-11 51.12-
8. De tijdcontrole is gehaald, maar de
stand is totaal uit. Van der Wal gaf zich
dan ook gewonnen.
1. 33-29. Zoals uit het vervolg zal blij
ken wil wit de Keileropening spelen.
Zeer opmerkelijk daar hij twee jaar gele
den in Paramaribo juist in deze variant
een gevoelige nederlaag van Tsjizov had
gekregen 17-22 2.39-33 11-17 3.44-39 6-
11 4.50-44 1-6 5.31-26 16-21 6.32-28 19-
13 7.28x19 14x23 8.35-30 10-14 9.30-24
5-10 10.37-31 20-25 11.24-20 15x24
12.29x20 14-19 13.20-15 10-14 14.41-37
22-27. Wijkt af van de hoofdvariant, 11-
16 enz., die in het genoemde duel op het
bord was gebracht. Daarin zou hij, zoals
Clerc na afloop verklaarde met een
nieuwtje gekomen zijn. Omdat Tsjizov
nu zelf al een andere weg in slaat moet
Clerc op eigen kracht verder. 15.31x22
17x28 16.33x22 18x27 17.26x17 12x21
18.34-30 25x34 19.40x18 13x22 20.37-
31. Probeert tot een constructieve om
singeling te komen. 7-12 21.45-40 9-13
22.31-26 22-28 23.26x17 11x22 24.40-34
6-11 25.44-40 11-17 26.40-35 12-18
27.35-30 8-12 28.38-33 17-21 29.33-29
21-26 30.30-25 2-7 31.34-30 7-11 32.30-
24 19x30 33.25x34 11-17 34.34-30 3-9
35.30-25 27-31. Niet 14-of 13-19.
36.36x27 22x31 37.43-38. Beter is mijns
inziens direkt 46-41: na 37.46-41 18-22
38.39-33 28x39 39.43x34 lijkt er toch
niet zoveel aan de hand? Wit is evenwel
nog steeds op winst uit. 18-22 38.29-24
12-18 39.39-34 22-27 40.46-41 18-22. De
dam 14-20 41.25x3 18-23 42.3x32 28x46
geeft na 43.15-10 4x15 44.34-29 23x34
45.24-20 15x24 46.47-41 enz. niet meer
dan remise. 41.41-36. Een twijfelachtig
plan, maar er was voor de witspeler, die
zich hier reeds in hevige tijdnood be
vond, eigenlijk al geen weg meer terug:
na 41.41-37 13-19 42.24x13 9x18 43.48-
43 23-29 44.38x29 27-32 enz. staat hij
zeer slecht. 17-21! Niet 41...31-37
42.42x31 26x37 wegens de dam 43.25-20
14x25 44.48-42 37x48 45.38-32 enz. Na
de gespeelde zet blijft 31-37 in de stel
ling, terwijl 42.47-41 faalt op 31-37! enz.
42.49-44 13-19! 43.24x13 9x18. De gena
deslag. 44.47-41. Of? 28-33! 45.38x29
31-37 46.41x32 27x47 47.29-24 47x20
48.15x24 21-27. De strijd is gestreden.
Er volgde nog: 49.34-29 27-31 50.36x27
22x31 51.25-20 14x25 52.24-19 31-37
53.29-23 18x29 54.19-13 37-41 55.13-8
41-46 56.8-2 26-31 57.44-40 31-36 58.2-7
29-34 59.40x29 36-41 en wit gaf op.
Olympiade (slot)
Uit de Olympiade zal ik deze week en
kele aardige momenten in opgavevorm
presenteren.
BAREJEV-DAMLJANOVIC
Rusland-Joegoslavië, vierde ronde, stel
ling na de 22ste zet van zwart.
De zwarte koningsstelling is behoorlijk
gehavend. Wit scoorde het punt op com-
binatoire wijze.
Opgave 2
KORCHNOI-YE JIANGCHUANG
Zwitserland-China, vijfde ronde, stelling
na de 36ste zet van wit. Wit lijkt de
zwarte (Koningsindische) aanvalsgolven
aardig te hebben doorstaan, maar er
blijkt op de ander vleugel iets niet te
kloppen.
HANSEN-FAULAND
Denemarken-Oostenrijk, vijfde ronde,
stelling na de 38ste zet van zwart.
Probeer de combinatie te vinden waar
mee wit snel won.
IB
4
J
4
1
i
1
CHANDLER WAHLS
Engeland-Duitsland, tiende ronde, stel
ling na de 17de zet van zwart.
Hoe maakte wit zijn aggressieve opzet
waar?
OPLOSSINGEN
1. 23.Te6! Pxe6 24.Dxd5 Txf3 25.Dxf3
Pg7 26.Lxd6! Dg8 27.Te7 Te8 28.Txa7
h5 29.Df6: Zwart gaf het op.
2. 36...Txb6! 37.Pxb6 Da7 38.Db3 Tb8
39.Tbl Lf6 Pb6 staat hopeloos gepend.
wit moet het materiaal weer inleveren.
40.Db4 Pxf3+ 41.Kg2 Ph4+ 42.Kgl Ld8
43.Dxd6 Txb6. En zwart won na nog en
kele schaakjes.
3. 39. Td8ü Dxg3 40. Txf8+ Kh7 41.
De8 Pg6 42. e7. Zwart gaf het op.
4. 18.Pf6+! Kh8.
Na 18...gxf6 19.gxf6 kan mat alleen ten
koste van veel materiaal worden voor
komen, 19.Ld3 Pd5 20.Dh4 a5. Een
aparte manier van opgeven. 21.Dxh7
mat.
NATIONALE OPLOSWEDSTRIJD
De Nederlandse bond van schaakpro
bleemvrienden heeft weer een nationale
oploswedstrijd georganiseerd. Deze wed
strijd bestaat uit zes, niet al te moeilijke,
tweezetten (mat in twee). Ze zijn onder
andere bedoeld om propaganda te ma
ken voor het probleem-schaak. Iedereen,
kenner of niet, kan hieraati meedoen.
Voor de koude wintermaanden kan dit
een aardige tijdspassering zijn. Liefheb
bers kunnen meedoen door een aan
zichzelf gestuurde (en gefrankeerde!) en
velop te sturen naar:
U krijgt dan het wedstrijdformulier toe
gezonden.
Om een idee te geven van de moeilijk
heidsgraad zal ik hier een klein voor
proefje geven.
i
-4
I
Opgave: Wit geeft mat in twee zetten.
Oplossingen niet inzenden, eerst het
wedstrijd formulier aanvragen!
Correspondentie-adres: Leo Hofland,
C. Fockstraat 113, 2613 DE Delft
£eidóc0ouAO4tt'
