Overhaaste hulpactie
aept veel irritatie op
Hersenoperatie mag als laatste middel
Dales: Meeste dossiers
BVD worden vernietigd
NSERVATIEVE GARDE HOUDT VOEDSEL ACHTER
Schoon milieu moet van PvdA ook
als mensenrecht worden beschouwd
Verras haar voor de
feestdagen meteen
broche van Napier.
Dan verrassen wij u
met een juweel van
een korting.
Kok legt advies
topambtenaren
naast zich neer
Kunstwerken nog ernstiger bedreigd
GENLAND
C^idóe Qowumt
WOENSDAG 12 DECEMBER 1990 PAGINA 3
dachte van
OO >rd op een
\uffeur in
vorig
weigerde
RussJ> elke
ver- erkmg aan
lonstructie
van,
een r dat
rekt
nd b ar de
UTRECHT Hersenoperaties als be
handeling van patiënten met zeer ernsti
ge psychische aandoeningen is medisch
gerechtvaardigd als laatste middel, wan
neer alle andere therapieën hebben ge
faald. Het gaat daarbij om zeldzame ge
vallen. Dat schrijft een commissie van de
Gezondheidsraad in een gisteren uitge
bracht advies.
Als alle andere therapieën hebben gefaald moet
het mogelijk zijn om patiënten in de hersenen
te opereren teneinde „overweldigend psy
chisch" lijden te verminderen. De betrokken
patiënt of zijn wettelijk vertegenwoordiger
moet daarvoor wel toestemming geven. Ook
moet de operatie deel uit maken van een uitge
breid behandelplan en is goede nazorg een ver
eiste. Gebeurt dat niet, dan is operatief ingrij
pen uit den boze.
De operaties zouden moeten worden uitgevoerd
door ervaren neurochirurgen in speciale centra
die moeten voldoen aan de voorwaarden die
gesteld zijn in artikel 18 van de Wet Ziekenhuis
Voorzieningen. Het is volgens de commissie
echter niet nodig om speciale wettelijke rege
lingen te treffen omdat de huidige neurochirur-
gische centra al in deskundigheid en ervaring
zijn gebundeld. Zij doelt daarmee vooral op de
al bestaande landelijke Werkgroep Neurofysio-
chirurgie.
In haar advies geeft de commissie van de Ge
zondheidsraad ook een indicatie welke psychi
sche aandoeningen naar haar idee niet door
opereren mogen worden behandeld. De com
missie noemt onder andere „afwijkend" sek
sueel gedrag, schizofrenie, anorexia nervosa en
agressie.
DEN HAAG „Bij mijn aantreden als minister vond ik de
gang van zaken bij de BVD niet geheel bevredigend. De vernie
tiging van persoonsdossiers 'had al een aantal jaren geleden
moeten gebeuren". Dat verklaarde minister Dales van binnen
landse zaken gisteren in de Tweede Kamer, waar Groen Links
het naadje van de kous wilde weten over de vernietiging van
BVD-dossiers. Dales zei dat de BVD nu voor het eerst in zijn
bestaan bezig is met een grote schoonmaakoperatie in zijn ar
chieven. Ongeveer twee derde van alle dossiers wordt vernie
tigd- Volgens het algemeen rijksarchief, dat controle op de ver
nietiging uitvoert, gaat het om enkele honderdduizenden dos
siers van personen die niet langer van belang zijn voor de BVD.
De minister zei nog niet te weten om hoeveel dossiers het gaat.
In elk geval verdwijnen de dossiers van personen van wie de
laatste vijf jaar geen nieuwe gegevens meer zijn verzameld. Op 1
mei volgend jaar moet de operatie zijn voltooid.
-i
HAAG Nu blijkt
nauwelijks sprake
honger in de Sov-
wekt de nationale
ilactie bij steeds
hulporganisatie irri-
Volgens het Tweede
dcentrum is de
ng Voedselhulp aan
n uit op „snelle suc-
en zet de actie op
termijn geen zo-
an de dijk.
Estland wil geen hulp, Roemenië wel
MOSKOU Premier Edgar Savisaar van Estland heeft de au
toriteiten in Moskou per telegram laten weten dat zijn republiek
geen voedselhulp nodig heeft. Savisaar zei wel medicijnen voor
kinderen en ouderen te zullen accepteren. De Roemeense minis
ter van buitenlandse zaken, Adrian Nastase, daarentegen heeft
de landen van de Europese Gemeenschap om noodvoedselhulp
gevraagd. „Wij hebben nodig voedsel, vooral fruit, medicijnen,
voer voor dieren en melk voor kinderen", aldus Nastase, die de
situatie in zijn'land „zeer complex" noemde.
Itichting Voedselhulp
aar hulpplannen inmid-
jgesteld, nadat de Ne-
Ise ambassadeur en een
inderzoekscommissie in
i hadden gemeld dat er
laarste is in de Sovjetu-
aar geen honger onder
agen van de bevolking,
len, kleine kinderen en
i in ziekenhuizen wor-
t meest getroffen door
tekorten. De nationale
lpactie zal zich op deze
toespitsen en behalve
ook grote hoeveelhe-
tdicamenten zenden.
ambassadeur mr. J.
'en veel ouders in Mos-
n kinderen niet meer
tegen mazelen uit ge-
oor Aids; de ïnjectie-
i worden meerdere ma-
iruikt. „Er zijn dus bij
leid wegwerpspuiten no-
zegt de woordvoerder
aicf Stichting Voedselhulp
s'tus'jssen-
rgioofP om medicamenten is
geliiFeuws voor het Rode
rcjen'Woordvoerder Burgers:
eunen al langer een ge-
medicamentenpro-
jua van de liga van het
Kruis in Geneve".
geïrriteerde reactie van
ide Kruis is ook te be-
:n bij andere hulpor-
ies, die veel meer heil
structurele hulp als een
ige kerstactie voor
n Ri ilp.
ordat was onderzocht of
er daadwerkelijk voedselte
korten zijn in de Sovjetunie,
kondigde Nederland onder
aanvoering van zakenman
Van Eeghen een hulpactie
aan. Logisch, zegt een woord
voerder van de Stichting
Voedselhulp aan Russen. „Als
een president van een wereld
macht in Parijs teri overstaan
van alle grote regeringsleiders
een oproep doet aan het Wes
ten om Rusland de winter
door te helpen, dan hoef je
niet te controleren of hij de
waarheid heeft gesproken.
Gorbatsjov heeft zoveel ge
daan voor de ontspanning in
de wereld, dat is niet in geld
uit te drukken".
Van Eeghen nam het voor
touw en de VARA bood aan
spreekbuis te zijn voor de
hulpactie. Pas daarna werd
een missie gestuurd om te zien
welke bevolkingsgroepen ei
genlijk worden getroffen door
voedseltekorten en hoe zij het
best geholpen kunnen worden.
Ondertussen groeiden de twij
fels over de noodzaak van
voedselhulp. De Sovjetunie
kon toch terugzien op een goe
de oogst? Door zware regenval
hebben de boeren weliswaar
niet alles van het land kunnen
halen, maar de uiteindelijke
opbrengst gaf geen reden tot
klagen. En toch zijr» de staats
winkels in Moskou en Lenin
grad zo goed als leeg. Waar is
al d^t voedsel gebleven?
Van Eeghen: „Een deel van de
voedselvoorraad is verloren
gegaan door de slechte opslag
en distributie in de Sovjetunie.
Maar het gros van de oogst
heeft de staatswinkels niet ge
haald maar is door de invoe
ring van de vrije economie op
de vrije en zwarte markt te
recht gekomen. De prijzen op
de vrije markt zijn veel hoger
en daardoor onbetaalbaar voor
een groot deel van de bevol
king. De mensen die de prijzen
wel kunnen betalen, hebben
op grote schaal gehamsterd".
En nu is volgens Van Eeghen
bijna alles op, teren de rijken
deze winter op hun ingeslagen
voorraden en creperen de ar
men omdat de staatswinkels
leeg zijn en ze geen geld heb
ben om voedsel op de vrije of
zwarte markt te kopen. „Min
stens een kwart van de bevol
king in de Sovjetunie leeft te
gen de hongergrens en kan al
leen in leven blijven door te
kopen in staatswinkels. Maar
die zijn leeg en de vrije markt
is veel te duur. Dan heb ik het
nog niet over ziekenhuizen,
weeshuizen en andere tehui
zen die een budget krijgen dat
is gebaseerd op inkopen in de
staatswinkels".
Gewurgd
Van Eeghen is verontrust over
de berichten van terugkerende
Nederlanders dat het allemaal
wel meevalt met de voedselte
korten in de Sovjetunie. Alle
maal misverstanden, meent
Van Eeghen. „Ze kijken naar
de verkeerde mensen. De hon
ger ligt niet op straat, maar is
thuis in de huiskamer, zoals
tijdens de hongerwinter in
Amsterdam".
Directeur Robert van Voren
van het Tweede Wereldcen
trum is één van de Nederlan
ders die onlangs uit Rusland is
teruggekeerd en heel zeker
weet dat er voldoende voedsel
is in de Sovjetunie. „Er is ge
noeg voedsel, maar het bereikt
de staatswinkels in Leningrad
en Moskou niet. Moskou en
Leningrad worden doelbewust
gewurgd door de oude conser
vatieve garde van het over
heidsapparaat, die met de pe
restrojka veel privileges is
kwijtgeraakt. Door een voed-
selboycot hoopt zij dat de be
volking in opstand komt tegen
de democratische gemeentebe
sturen. Zo gauw de oude garde
de zaak weer heeft overgeno
men worden de winkels weer
gevuld met voorraden die nu
liggen opgeslagen in ruimtes
even buiten Moskou"
Volgens Van Voren wordt de
heimwee naar het oude regime
gekweekt met hulp van de
Russische mafia, die nauwe
banden heeft met de centrale
overheid. Noodhulp zou de be
houdende krachten alleen
maar helpen, meent Van
Voorn. Structurele hulp (in de
vorm van steun aan particulie
re initiatieven en lokale over
heden) zet volgens hem veel
meer zoden aan de dijk. Van
Voren vindt het uiterst wrang
dat het Tweede Wereldcen
trum in Den Haag de deur
heeft platgelopen voor subsidi
ëring van langlopende projec
ten en geen cent heeft gekre
gen, terwijl minister Pronk
van Ontwikkelingssamenwer
king spontaan toezegt bovenop
elke ingezamelde gulden voor
de noodhulpactie een kwartje
te leggen. Het Rode Kruis, dat
over enkele weken een hulp
actie voor Afrika start, „waar
echt miljoenen mensen ster
ven van de honger", noemt de
toezegging van Pronk 'een po
litiek gebaar'. „Er lopen aller
len bij slecht
r hoort ook
iet rijexamen
JOSCH Bij het rijexa-
ïoet meer aandacht wor-
■steed aan het rijden on-
ijzondere omstandighe-
iioals mist, gladheid en
regenval. De huidige
ng richt zich te zeer op
'en van het examen en
op het leren van rij-
gheden. Tot die conclu-
imt een werkgroep van
legionaal Orgaan Ver-
'eiligheid Brabant
in het rapport „Mist en
ir". De werkgroep vindt
dat het verantwoorde-
dsgevoel bij een aantal
bruikers onvoldoende is
'tkeld. In het bijzonder
zij hierbij het gedrag
e zogenaamde zakelijke
en vrachtwagenchauf-
>g hnig
EVERT VERMEER STICHTING WIL AF VAN SCHEIDING GRONDRECHTEN
DEN HAAG In de tijd
dat links en rechts nog
echt bestonden, waren
beide politieke stromin
gen verdeeld over de
mensenrechten.
Rechts ging uit van de klassie
ke mensenrechten: vrijheid
vaji meningsuiting, drukpers
en vereniging. Links vond dat
niet genoeg en legde sterk de
nadruk op sociaal-culturele
mensenrechten als onderwijs
en gezondheidszorg.
De PvdA was sterk aanhanger
van de laatste stroming, maar
met het vallen van De Muur is
dat definitief voorbij. De Evert
Vermeer Stichting heeft voor
de PvdA een beleidsprogram
ma mensenrechten opgesteld,
waarin van de oude 'scheiding'
niet veel meer is terug te vin
den. De partij gaat nu uit van
de klassieke mensenrechten,
zoals die door de Verenigde
Naties zijn geformuleerd. Er
zijn wel twee nieuwe onderde
len aan toegevoegd; mensen
rechten moeten meer van toe
passing zijn op kinderen en
vrouwen en een schoon milieu
moet ook als mensenrecht
worden beschouwd.
In z'n totaliteit vindt de PvdA
dat de mensenrechten promi
nenter in het Nederlandse bui
tenlandse beleid aanwezig
moeten zijn. De partij vindt
dat met name het ministerie
van buitenlandse zaken zich
bij het innemen van een
standpunt nogal eens ten on
rechte laat leiden door econo
mische belangen en niet door
de mensenrechten.
Het beleidsprogramma legt
sterk de nadruk op ontwikke
lingssamenwerking. De PvdA
vindt het beter een land dat
zich inzet voor de mensen
rechten te belonen (met steun)
dan een land dat de rechten
schendt achteraf te straffen.
Minister Pronk van ontwikke
lingssamenwerking is het daar
mee eens. „Een sanctie bete
kent voor de bevolking van
zon ontwikkelingsland een
dubbele straf, omdat ze niet al-,
leen worden onderdrukt maar
dan ook nog eens geen steun
krijgen". De minister vindt dat
landen op dit punt niet met el
kaar vergeleken mogen wor
den, maar dat het er om gaat
welke vorderingen zo'n land
op het gebied van de mensen
rechten maakt. Als er sprake
is van vooruitgang komt zo'n
land in aanmerking voor
steun, ook al worden de men
senrechten er nog niet zo na
geleefd als in bijvoorbeeld Ne
derland.
1/ j Goudkleurige panterbroche met zwarte ovale steen.
VAN 89.50 VOOR 49.50 'Napiei-stand'
U ontdekt elke keer een andere Bijenkorf,
de Bijenkorf
AMSTERDAM Minister
Kok van financiën ziet geen
mogelijkheden om begin vol
gend jaar bij het opstellen van
de tussenbalans de belastingen
te verlagen.
Het verhogen van de collectie
ve lastendruk ligt meer in de
rede, zo betoogde hij gister
avond tijdens een spreekbeurt
voor ondernemers in het Am
sterdamse Hilton Hotel.
Topambtenaren van de Cen
traal Economische Commissie
(CEC) bepleitten afgelopen
weekeinde in een vertrouwe
lijk advies nog een vergaande
lastenverlichting om op die
manier een gunstig klimaat
voor loonmatiging te creëren.
Kok nam echter flink afstand
van dat voorstel. „Het klinkt
sympathiek, maar we moeten
goed nadenken over de keer
zijde van die medaille. Moeten
we nuttige en noodzakelijke
voorzieningen dan maar
schrappen en de inkomens
van de laagstbetaalden aantas
ten?"
Vooral ouderen en kir.deren merken in Moskou en Leningrad de gevolgen van de voedselschaar
ste. Deze vrouw slaagde er gisteren in een staatswinkel nog in een pak melk te bemachtigen.
FOTO: AFP
brengst zal volgens Notemans
worden bepaald of de hulpgoe
deren per vliegtuig of per
vrachtwagen zullen worden
getransporteerd. „Het trans
port zal in ieder geval worden
begeleid tot aan de voordeur
van de mensen voor wie ze be
stemd zijn", aldus Notemans.
De organisatie heeft geleerd
van de hulpactie vorig jaar
voor Roemenië, waar talloze
voedselpakketten niet op de
plek van bestemming zijn aan
gekomen.
MONIQUE VAN DE VEN
lei belangen door elkaar", al
dus woordvoerder Burgers.
Tot de voordeur
De VARA zal het worst zijn
waarom Pronk geeft en waar
om Nederlanders geven, als ze
maar geven. „Ik snap het cy
nisme en de scepsis niet. Het
interesseert ons niet waaróm
mensen geven, dat moet ieder
een voor zichzelf uitmaken. Of
mensen nu geven om Gorbats
jov in het zadel te houden of
omdat ze vrezen dat er anders
mensen verhongeren. Dat is
ons om het even. We moeten
de Russen in de komende kou
de winter laten weten dat wij
sollidair met ze zijn", aldus
woordvoerder Thomas Note-
Hoeveel geld er inmiddels is
gestort wil Notemans nog niet
zeggen. Behalve geld, zijn er
veel mensen die hun diensten
hebben aangeboden. „Tolken,
inpakkeers, telefonisten en
veel vrachtchauffeurs jebben
zich gemeld". Maar over de
wijze van transport is nog
niets bekend. Pas na de op-
Kok brak juist een lans voor
het op peil houden van goede
collectieve voorzieningen. „De
overheid moet een evenwicht
zoeken om de groei van de
particuliere welvaart hand in
hand te laten gaan met de col
lectieve welvaart". Bij het
wegwerken van de miljarden-
tekorten in in de periode '92-
'94 zou het rijk bovendien een
rechtvaardige lastenverdeling
moeten nastreven.
Kok benadrukte dat een flink
deel van de tegenvallers wordt
veroorzaakt door lagere belas
tinginkomsten van de over
heid. Dit probleem (circa 3,5
miljard gulden, red.) zou vol
gens hem opgelost kunnen
worden worden door de in
komsten van het rijk via las
tenverzwaringen weer te ver
hogen. „De collectieve lasten
druk komt door de belasting
tegenvaller immers lager uit
dan bij de opstelling van het
regeerakkoord is afgespro-
In dit verband suggereerde de
vice-premier onder meer een
aantal goederen over te heve
len van het lage naar het hoge
btw-tarief en de accijnzen op
brandstof te verhogen.
DEN HAAG Dé achter
stand in onderhoud van
museumcollecties is ern
stiger dan verwacht.
Om te voorkomen dat delen
van collecties kunst en cultuur
verloren gaan zijn vele tiental
len miljoenen guldens nodig.
Oorzaken van de achterstand
zijn geldgebrek en verslechte
ring van het milieu, waardoor
kunstwerken worden aange
tast, blijkt uit de nota Bedreigd
Cultuurbezit die minister D'
Ancona van WVC vanmiddag
presenteert.
De nota verschijnt vooruitlo
pend op de aangekondigde de
finitieve versie van het Delta
plan voor het Cultuurbehoud,
dat de achterstand bij het be
heer en onderhoud van cultu
reel erfgoed moet inventarise
ren en aanpakken. Het Delta
plan behelst met name audio
visuele produkten als film en
video, archieven en bibliothe
ken en cultuurmonumenten.
In de nota Bedreigd Cultuur
bezit schetst het ministerie
twee oorzaken voor het „som
bere beeld" dat ontstaan is van
vele duizenden kunstwerken
die staan weg te rotten. Musea
en andere culturele instellin
gen hebben in het verleden te
vaak gekozen voor publieksge
richte activiteiten in plaats
van zorg voor de collectie. Uit
onderzoek blijkt volgens de
nota dat van alle niet-rijksmu-
'sea ruim 85 procent niet be
schikt over een vaste conser
vator of restaurateur. Slechts
een krappe meerderheid heeft
(weinig) geld voor conserver
ing. Bij rijksmusea is dat beeld
volgens de nota gunstiger,
maar is de menskracht ontoe
reikend om aan de totale be
hoefte te voldoen.
De tweede oorzaak schuilt in
de verslechtering van het mi
lieu. Met name de luchtveront
reiniging en de zure regen
hebben een bijdrage geleverd
aan de achterstand in onder-
Op basis van het regeerak
koord heeft het kabinet in de
regeringsverklaring vastge
steld dat de komende jaren
veertig miljoen gulden extra
ter beschikking zou worden
gesteld voor met name cul
tuurbeheer. Met het verschij
nen van het milieubeleidsplan
NMP-plus werd nog eens vijf
miljoen gulden beschikbaar
gesteld voor de bestrijding van
verzuring van nationaal cul-
-tuurgoed.
Uit de nieuwe WVC-nota
blijkt dat dit geld bij lange na
niet Voldoende is om de collec
ties te beschermen. Zo zou al
leen al het bijwerken van de
achterstanden in registratie
van cultuurgoed als munten
en penningen, werken op pa
pier en natuurhistorie bijna
dertig miljoen gulden kosten.
Om de effecten van verzuring
tegen te gaan zou onderhoud
voor luchtzuivering in musea
naar schatting ruim vijf mil
joen meer kosten" dan ge
raamd. En voor niet-rijksmu-
sea zou het behoud van collec
ties de overheid zo'n 84 mil
joen gulden kunnen gaan kos-
Aparte aandacht krijgt de ver
zuring van boeken en ge
schriften van na 1800 in ar
chieven en bibliotheken. Uit
een steekproef van één jaar
blijkt dat 1 procent van het
materiaal in archieven sterk
verzuurd en niet meer han
teerbaar is. 40 a 50 Procent
wordt de komende decennia
brokkelig en bevindt zich vol
gens de nota „in de gevarenzo
ne". De totale schade wordt in
de nota beraamd op 20 miljoen
gulden per jaar.
Volgens de nota zijn zelfs de
extra beschikbaar gestelde fi
nanciële middelen niet vol
doende om het gehele bedreig
de cultuurgoed van Nederland
te beschermen en te behouden.
Daarom zullen keuzes ge
maakt moeten worden. In de
definitieve versie van het Del
taplan zal duidelijk worden
gemaakt wat volgens de minis
ter nodig is aan investeringen,
menskracht, scholing en oplei
ding.
Zaïrezen
ten onrechte
geweigerd
DEN HAAG Van de 2700
Zaïrezen die tussen 1983 en
1989 in Nederland hun toe
vlucht zochten, zijn er zes in
Nederland toegelaten. Van de
228 Zaïrezen die tussen 1982
en 1986 een verzoek tot asiel
indienden, werd er geen enke
le toegelaten. Dat is volgens de
Solidariteitsgroep Zaïrese
vluchtelingen een onaan
vaardbaar laag aantal. De
groep bood de vaste kamer
commissie van justitie gisteren
een rapport aan over de maat
schappelijke en politieke situa
tie in Zaïre. Volgens de solida
riteitsgroep bestaat er onvol
doende kennis over de politie
ke situatie in dit land. Veel po
litieke opposanten van presi
dent Mobutu zouden wel dege
lijk te lijden hebben onder for
se repressie.
KE EN WISKE DE GOALGETTER
