Wensenlijst jes
kosten miljarden
Meisjes vechten
rinnen gezin net
:oveel als jongens"
Tolbetalingin
Oslo voorbeeld
minister Maij
*1'
PUATEt'
CD-BOI
IN
DE TOP TIEN
VAN ELKE
VERLANGLIJST
Desi Bouterse arresteren
)ij aankomst op Schiphor'
leerling-verpleegkundigen
De prijzen
van onze skibroeke
zijn alvast aan
de afdaling begonnen.
Werkdruk struikelblok
NNENLAND
CcidócSomatit
DINSDAG 11 DECEMBER 1990 PAGINA 3
KMAAR Om efficiënter en sneller actue-
egevens te kunnen oproepen dan per mobi-
[on of portofoon, heeft de Alkmaarse ge-
entepolitie bij wijze van tot nu toe ge-
igde proef vier draagbare computers aan-
■a chaft De bemanningen van surveillance-au-
treffen daarin voorlopig alleen gegevens
ir alle gestolen voertuigen en aan te houden
sonen aan. De informatie die op insteekbare
leugen kaarten staat, wordt tweemaal per dag
•rverst" uit de centrale computer van de
tmaarse politie. Het korps overwéegt de ge-
gencapaciteit van de draagbare computers
zienlijk te vergroten (van 128 Kilobyte tot
Megabyte), waardoor ook gegevens van an-
e regionale korpsen kunnen worden opge-
hafeen-
de
tgerj
nstar
e dii i
pen
stem
L dat
:n di
raagbare computer
j Alkmaarse politie
Jongetje komt om bij
zelfgestichte brand
HEERLEN Een 4-jarig jongetje uit Heerlen
is gisteravond door een vermoedelijk door hem
zelf aangestoken brand om het leven gekomen.
De moeder snelde meteen bij het ontdekken
van de brand met haar zoontje naar buiten,
maar realiseerde zich daarbij dat zich nog een
baby in het brandende huis bevond. Zij rende
daarop naar binnen en slaagde er met moeite in
om de baby via de woning van de buren te red
den. Inmiddels was Alex weer zijn moeder in
huis gaan zoeken. Daarbij kwam hij door ver
stikking om het leven. Een 80-jarige bewoner
van het bejaardencentrum Johan Brautigam-
huis in Rotterdam-Schiebroek is eveneens om
gekomen bij een brand. Het vuur onstond door
nog onbekende oorzaak in de kamer van het
slachtoffer op de derde verdieping.
Haspels wijst op gevaar
alcohol voor ongeborene
UTRECHT De gynaecoloog prof.dr. A.A. Haspels
vindt dat het verplicht moet worden op etiketten van
alcoholhoudende dranken te waarschuwen tegen het
gevaar van alcohol tijdens de zwangerschap. Volgens
de hoogleraar, die volgende week afscheid neemt, wij
zen artsen er nog steeds onvoldoende op dat hét con
sumeren van alcohol tijdens de zwangerschap kan lei
den tot ernstige bschadigingen van het ongeboren
kind. Uit onderzoek blijkt dat bij vrouwen die drin
ken, de kans op een doodgeboren kind groter is dan
die bij niet-drinksters. Bij kinderen van vrouwen die
in de zwangerschap regelmatig alcohol hebben ge
bruikt, komen ook vaker groeivertraging, neurologi
sche stoornissen of abnormale gelaatstrekken voor.
Verder is volgens Haspels aangetoond dat vrouwen
die drinken een verminderde vruchtbaarheid hebben,
wat ook geldt voor mannen.
Ziekenhuizen weer
in de rode cijfers
UTRECHT De ziekenhui-
zen zijn in 1989 voor het vier
de achtereenvolgende jaar niet
uitgekomen met hun budget
ten. In 1988 kwamen ze ge
middeld 360.000 gulden tekort,
in 1989 was dat al 538.000 gul
den. Het totale negatieve ex
ploitatieresultaat liep vorig
jaar op van 59 tot ruim 77 mil
joen. Drs. P. D Greidanus van
het Centraal Orgaan Tarieven
Gezondheidszorg (COTG)
heeft dit gisteren meegedeeld.
Het percentage ziekenhuizen
dat het jaar met een exploita
tieverlies afsloot, is gestegen
van 56 in 1988 tot 73 in 1989.
fJDERZOEK NAAR RELATIE BROERS EN ZUSSEN
le p
Er is
;wee
lents
ret ti
ar V
niet
ofiel
'dac|lDEN De Leidse
iderpsychiater Frits
er is een beetje ge
trokken van alle publi-
rklaieit die over hem heen is
•resitpomen. Zijn onderzoek
de relatie tussen
iers en zusters heeft
de Ijlgens hem namelijk
ïsidefen „schokkende" resul-
len opgeleverd.
jch is dit het eerste grote Ne-
STlandse onderzoek op dit ge-
rdend. En wordt hierover aan-
'oertande donderdag en vrijdag
>nmj»r het eerst een internatio-
il symposium gehouden in
ri'fii den. Een groot wanordelijk
'uld poppenhuis, prenten
Bruintje Beer en kleurpot-
en karakteriseren de werk-
ner van de aan het kinder-
jeugdpsychiatrisch centrum
rium verbonden kinder-
'chiater. Toch heeft zijn on-
rzoek niets met kinderpsy-
atrie te maken, geeft hij
iet ]p. Juist „gewone gezinnen"
Leiden, Voorschoten en
j In Haag werden bij het on-
ëjrzoek betrokken. Tweehon-
rêdl)-d doorsnee gezinnen met
kinderen in de lagere
loolleeftijd.
[e weten weinig af van de
tussen broers en zussen,
dat terwijl 't heel belang-
kan zijn bij kinderen die
blemen hebben. Hoe komt
bijvoorbeeld dat kinderen
probleemgezinnen soms
problemen hebben?
irkomt een goede broer- of
terrelatie die problemen?
gewoon over praten kost
ns'h'n moeite, daar kun je uren
;r doorgaan. Je hebt een
ital vermoedens, maar je
et niet wat wetenschappe-
vaststaat. Die praktijker
ing wilden we wetenschap-
ijk toetsen. Eens kijken wat
u waar te maken valt van
vermoedens", vertelt hij
er de aanleiding voor het
derzoek. Dat toetsen heeft
in
dedif"
°.nC
vijf jaar geduurd. Morgen pro
moveert de 46-jarige Boer
hierop aan de Leidse universi
teit.
Opmerkelijk
Eén zo'n vermoeden is dat
kinderen onderling jarenlang
een hechte band hebben, wan
neer volwassenen hen ver
waarlozen. Een vermoeden ge
staafd met een Amerikaanse
studie onder probleemgezin
nen. Naar aanleiding van die
studie werd gesteld dat er in
dat geval van de relatie tussen
broers en zussen een bescher
mende werking uitgaat. „Ik
geloof absoluut dat dat voor
komt. Ik heb hier kinderen
gehad die vertelden meer aan
de opvang door broers of zus
sen te hebben gehad dan aan
de ouders, maar het is geen al
gemene regel. Ook al wordt
het wel zo gebracht en be
weerd. Het is interessant om
dan eens uit te zoeken of dat
waar is"
In de praktijk pakte het heel
anders uit. „Bij deze normale
gezinnen zag je eerder het te
genovergestelde. De kinderen
die hun relatie met broer of
zus als positief beschrijven,
zijn juist de kinderen die het
meest positief over de relatie
met hun ouders vertellen"
Een goede relatie met broer of
zus, gaat hand in hand met
een goede relatie met de ou
ders. Een opmerkelijke uit
komst, maar geen wet, onder
streept Boer. „Het is niet voor
alle kinderen zo. Ik weet wel
ke beperkingen het onderzoek
had. Het was zorgvuldig werk,
maar een bescheiden stukje
van het geheel. Je moet be
denken dat het wel allemaal
gezinnen waren, waar goed
voor de kinderen werd ge
zorgd. Misschien hebben we
een bepaalde groep niet ge
zien", zegt hij bescheiden.
Ruzie
wone bevolking. Boer bestrijdt
dat uiteraard: „Eerst de nor
male situaties bekijken en uit
gangspunten formuleren,
daarna kun je de afwijkende
situaties gaan onderzoeken.
Het is duidelijk dat hier nog
een hoop op zal volgen", voor
spelt hij.
Vijftig gezinnen werden extra
betrokken bij het onderzoek.
Er werd uitvoerig gepraat met
de ouders en de kinderen wer
den al spelend geobserveerd.
„Veel ouders hadden het idee
dat hun kinderen fors ruzie
maakten en ze maakten zich
daar zorgen over", viel Boer
op Broers en zussen ruziën
zo'n vijf keer per dag met el
kaar, maar dat duurt kort, zo'n
vijf minuten. Lichamelijk ge
weld, duwen, slaan en schop
pen bijvoorbeeld, wordt daar
bij niet geschuwd. „Ouders
weten niet dat de meisjes bin
nen het gezin net zo vaak
vechten als jongens en dat dat
net zo fysiek gebeurt. Buiten
het gezin vechten jongens
weer meer dan meisjes. En ou
ders hebben, met de kleine ge
zinnen van tegenwoordig, niet
zoveel vergelijkingsmateriaal
meer. Het beeld dat ze buiten
op straat zien, wordt dan als
graadmeter gebruikt. Iedereen
denkt dat het geruzie bij hen
thuis erger is dan gemiddeld,
maar dat is niet zo".
Beklaagdenbank
Boer kan niet verklaren waar
om er zoveel geruzied wordt.
„En dat is maar goed ook. Ru
zie is helemaal niet zo slecht.
Het is vervelend voor de ou
ders, maar de kinderen leren
er een hoop van, het omgaan
met gevoelens van boosheid,
conflicten en concurrentie.
Wat de ouders vertellen is
nuttig, .maar mager. Omgaan
met leeftijdsgenoten is daar
voor juist een ideale leer
school. En kinderen kunnen
ook een eigen stijl ontwikke
len". Voor een aantal ouders is
deze uitkomst beslist een ge-
Kinderen zijn soms lastig, niet
zo makkelijk en meegaand.
Voor ouders betekent dit soort
temperamentvolle kinderen
een hoop werk. Dit aspect
kleurt ook in lichte mate de
relatie die ze met broers of
zussen hebben, signaleerde
Boer. „Van deze kinderen
werd door de ouders ook vaak
gezegd dat het onderling ook
niet zo soepel gaat, dat er va
ker ergernissen optreden". Hij
vindt die uitkomst niet zo gek,
ijiaar toch van belang. „Omdat
ouders de neiging hebben de
schuld bij zichzelf te zoeken.
Wat doe ik fout, denken ze. En
slaan dokter Spock er nog een
keer op na. Je zet jezelf dan
teveel in het beklaagdenbank
je. Het kan ook met onderlinge
afstemming te maken hebben.
Klikt het met de kinderen qua
temperament. En dat heeft
niets met de opvoeding te ma-
Valkuil
Voor de eigen dagelijkse prak
tijk kan Boer nog weinig met
de resultaten van zijn onder
zoek doen. „Straks wel, er
moeten nog een hoop onder
zoeken volgen. Maar het heeft
me wel geholpen om meer oog
te hebben voor deze kant van
FOTO: TEJO RINGERS
het gezinsgebeuren. Je ziet
enorme variaties in hoe ouders
en kinderen met elkaar om
gaan. En dat hoeft niet meteen
te worden bestempeld als ge
stoord. Of te worden beplakt
met een etiketje goed of slecht.
En dat krijg je als je alleen
maar praat met mensen die
problemen hebben. Dat is een
van de gevaarlijke valkuilen
in dit vak. Het is nuttig als je
als psychiater onderzoek doet
onder de gewone bevolking.
Je ziet veel gebeuren in rela
ties dat niets te maken heeft
met problemen. Dat maakt dat
je nog voorzichtiger wordt.
Dat je wel oppast met het den
ken te weten hoe het allemaal
komt". KARIN SWIERS
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Minister
Maij verwacht dat de
meeste automobilisten er
voor zullen kiezen de tol-
bedragen elektronisch te
betalen, evenals momen
teel in Oslo het geval is.
In Oslo kan de automobilist óf
voor de slagboom gaan staan
óf een apparaatje kopen dat
achter de voorruit wordt ge
plakt en elektronisch wordt
afgewaardeerd. Het voordeel
voor de automobilist is dat hij
geen geld op zak hoeft te heb
ben en snel door kan rijden. Is
het kaartje 'leeg', dan moet
een nieuwe worden gekocht.
Via camera's langs de weg
wordt gecontroleerd of men al
dan niet betaald heeft. Het mi
nisterie van verkeer en water
staat wil overigens het vracht
verkeer vrijwaren van tolhef
fing.
Het 'elektronische tolsysteem'
wijkt volgens Maij essentieel
af van het systeem van reke
ning rijden, dat eerder dit jaar
door een grote meerderheid
van de Tweede Kamer werd
verworpen omdat met name
de handhaving grote proble
men op zou leveren. Anders
dan bij het rekening rijden
wordt bij de tol niet achteraf
maar vóóraf betaald, aldus
Maij. De Stichting Weg tekent
echter aan dat in Oslo nog cir
ca 25 procent van de automo
bilisten 'zwart' zou rijden.
Groen
Hoewel Maij nog geen nadere
details over het tolsysteem be
kend wilde maken, zetten de
regeringsfracties PvdA en
CDA gisteren het licht op
groen voor het doen van ruim
telijke reservering voor de
aanleg van de tolpleinen. Eerst
volgend jaar zal de Kamer een
principiële uitspraak moeten
doen over het systeem van tol
heffing, als Verkeer en Water
staat een ontwerp-tolwet heeft
ingediend. Daarin wordt dan
tevens meer duidelijkheid ge
geven over de tarieven en lo
catie van de tolpleinen. Als het
parlement dan geen spaak in
het wiel steekt kan de aanleg
van de tolpleinen in 1993 be
ginnen.
VVD-kamerlid Jorritsma liet
in elk geval blijken weinig
vertrouwen in het tolsysteem
te hebben. „Het worden zeer
hoge bedragen voor een gering
aantal weggebruikers, met
verstrekkende gevolgen voor
de arbeidsmarkt en ruimtelij
ke ordening". Groen Links
kamerlid Lankhorst en D66-
woordvoerder Wolffensperger
vroegen zich bovendien af hoe
de overheid het gebruik van
sluiproutes zal kunnen beper
ken. Maij leek aan dat pro
bleem niet al te zwaar te tillen:
„Als je kijkt hoe men dat in de
ons omringende landen aan
pakt, dan staat ons een heel
scala aan maatregelen ter be
schikking".
Minister Alders (VROM)
meldde gisteren bij de behan
deling van het Tweede struc
tuurschema verkeer en ver
voer dat mogelijk ook het au
toverkeer dat de steden uit
rijdt in 1995 tol moet gaan be
talen. Bij de planologische
voorbereiding van het tolsys
teem wordt in elk geval reke
ning gehouden met deze mo
gelijkheid. Bij de behandeling
van de tolwet kan de Tweede
Kamer straks dan een defini
tieve keuze maken.
ADVERTENTIE
Stichting Nationale Platenbon nvgd 1990
MSTERDAM Familieleden van slachtoffers van de Suri-
aamse „8-decembermoorden" willen dat legerleider Desi Bou
rse wordt gearresteerd wanneer deze morgen op Schiphol
ndt voor een tussenstop. Bouterse reist via Schiphol door naar
hana om modellen te bekijken die bruikbaar zijn in het proces
•t nationale verzoening in eigen land. De familieleden beklagen
eh erover dat de Nederlandse regering nooit om opheldering
eeft gevraagd over de dood van 14 vooraanstaande Surinamers
le Nederlands-Surinaamse journalist Frank Wijngaarde.
DEN HAAG Voor het
CDA was het heerlijk
avondje dan eindelijk ge
komen. Na twee eerdere
vergaderrondes deponeer
den de christen-democra
ten gisteren een uitgebrei
de wensenlijst bij het ka
binet voor de aanleg van
een hele reeks nieuwe
wegen, spoorlijnen en wa
terverbindingen.
Coalitiepartner PvdA reageer
de getergd.. Niettemin bleek
langens te honoreren. „Ik
dacht dat Sinterklaas al naar
Spanje was vetrokken, maar
het lijkt net of hij weer in ons
midden is", constateerde
Groen" Links-kamerlid Lank
horst verbouwereerd, nadat
CDA'er Van Vlijmen zijn ver
langlijst had voorgelezen.
„Wat er zoal wordt gevraagd
liegt er niet om. Wat mij zor
gen baart is dat eer geen keu
zes worden gemaakt, maar dat
men meer van alles wil heb
ben Dit gaat vele miljarden
kosten".
Ook PvdA-kamerlid Van Gij
zel verdacht het CDA ervan
iets te hebberig te zijn. De ge
vraagde extra wegen, aldus
Van Gijzel, zouden met maar
liefst zes miljard gulden ver
gen. De verlangens van het
CDA op het gebied van spoor
lijnen en waterwegen zouden
op nog eens zes miljard gulden
becijferd kunnen worden.
Geld dat er, althans voorlopig,
niet is. Van Gijzel: „Er wordt
een forse claim neergelegd
zonder financiële dekking".
Maar het 'slijk der aarde' was
Kamerlid Lankhorst.
FOTO: SP
gisteren bij. de bespreking van
het 'Structuurschema Verkeer
en Vervoer' (SVV) nauwelijks
een probleem. Minister Maij
had vrijdag al laten weten be
reid te zijn een groot aantal
verbindingen zonder prijs
kaartje in een vrijblijvende
'reserveringskaart' op te wil
len nemen. Maij, gisteren:
„Deze kaart heeft geen juridi
sche betekenis, u moet hem
zien als een wens voor de ver
re toekomst"
Van Vlijmen (CDA) toonde
zich niettemin zeer verguld
met de concessies van Maij en
zei te hopen dat financiële
meevallers de eerdere aanleg
van bepaalde wegen en spoor
lijnen alsnog mogelijk maakt.
D66-kamerlid Wolffensperger
noemde de kaart daarentegen
een farce „Het is niet meer
dan een schaamlap; een ver
gaarbak waarin alle dingen
zijn gegooid die het CDA had
gewild maar die er nooit zul
len komen".
De welwillende houding van
Maij resulteerde in een regen
van moties waarin CDA en
VVD vooral méér wegen wil
den en PvdA, D66 en Groen
Links juist één en ander aan
asfalt uit de kaarten wilden
schrappen. Zo bleek de A-ll
West (Leiden-Den Haag) bij
deze drie laatste fracties in
slechte aarde te vallen, even
als de A-16 van Vlaardingen
naar Overschie door Midden-
Delfland De coalitiepartners
PvdA en CDA drongen wél
eensgezind aan op de aanleg
van de Betuwe-goederenspoor-
lijn (eventueel parallel aan de
A-15) alsmede de Hanselijn en
Zuiderzeelijn (na 2015).
Februari volgend jaar komt
uitsluitsel over de vraag of de
hoge-snelheidsspoorlijn naar
Schiphol ook Den Haag kan
aandoen. Tenslotte komt er
een studie naar het tracé van
de spoorlijn Zwolle-Meppel,
dat volgens de PvdA het na
tuurgebied Reesdal moet spa
ren. De spoorlijn Amsterdam-
Almere wordt in de plannen
opgevoerd als 'niet onmogelijk
te maken verbinding'.
Na afloop van het debat toon
de Maij zich ingenomen met
de steun die zij van de Kamer
zei te hebben gekregen voor
haar verkeersbeleid. „De grote
slag voor de uitbouw van het
openbaar vervoer is onder
steund en .dat is eigenlijk het
allerbelangrijkste gegeven uit
mijn structuurschema". Dat er
voor miljarden aan nieuwe
wegen in het 'SVV' worden
opgenomen leek haar niet in
het minst te deren. Maij: „We
zullen zien hoeveel geld we de
komende jaren beschikbaar
hebben. Daarbij zullen(we dan
steeds wel de afweging moeten
maken tussen rails, weg en
water. Mijn keuze is helder.
Het openbaar vervoer krijgt
voorrang".
PAUL KOOPMAN
ADVERTENTIE
UTRECHT Het aantal
leerlingen dat voortijdig
stopt met de inservice-op-
leiding (opleiding in de
instelling) tot verpleeg
kundige of ziekenverzor
gende is verontrustend.
Doordat zestig procent
van hen overstapt naar
een baan buiten de ge
zondheidszorg gaan er
voor deze sector jaarlijks
tussen de 3000 en 4800
mensen verloren.
Het Nederlands Economisch
Instituut (NEI) trekt die con
clusie naar aanleiding van een
onderzoek in opdracht van de
Nationale Raad voor de Volks
gezondheid. De belangrijkste
reden is de werkdruk (45 pro
cent van de geënquêteerden).
De geestelijke werkdruk werd
het meest genoemd en bleek
ook het meest van doorslagge
vend belang. Verder werden
de lichamelijke werkdruk en
de combinatie van werken en
leren vaak genoemd. Degenen
die vooral problèmen hadden
met de opleiding noemden
vaak de begeleiding onvol
doende. Opmerkelijk is dat het
salaris niet of nauwelijks een
rol speelt bij de beslissing om
ermee op te houden. Ook het
bestaan van aantrekkelijke al
ternatieven buiten de gezond
heidszorg met een soms hogere
beloning speelt maar een ge
ringe rol.
De kans om de inservice-oplei-
ding af te maken blijkt het
grootst voor mensen tussen de
20 en 25 jaar die na het verla
ten van het voortgezet onder
wijs eerst een ander beroep
heoben gehad of andere oplei
dingen hebben gevolgd. De in-
service-opleidingen tot ver
pleegkundige lijken daarom
meer en meer het karakter te
krijgen van tweedekanson
derwijs, aldus het NEI.
Van de motieven om in de ge
zondheidszorg te gaan werken
zijn de ideële het belangrijkst:
het omgaan met mensen en de
zorg voor de medemens. Dat
wordt bevestigd doordat 40
procent van de uitvallers toch
binnen de gezondheidszorg ac
tief blijft.
Skipantalon "World Wide Ski".
In marine en zwart. Voor dames en heren,
Mt. S-M-L-XL. Van W,- voor 7 p
VROOMS DREESM ANN
