•emocraten VS ernstig verdeeld
Nieuwe premier Bulgarije
moet impasse doorbreken
ningsverschil NAYO over
jlchaffing kernwapens
1LIEKE OPINIE VOELT VEEL VOOR MILITAIR INGRIJPEN KUWAYT
lf overschatting
•rzaak van
len GATT-overleg
iwONTUREN VAN KAPITEIN ROB
PA< TENLAND
CfiidocSotnant
ZATERDAG 8 DECEMBER 1990 PAGINA 5
(EL Binnen
dreigt onenigheid over
of onderhandelingen
Verenigde Staten en
itunie over verminde-
de kernwapens voor
afstand (tot 500 kilo-
uiteindelijk moeten lei-
it volledige afschaffing
wapens. De NAVO wil
onderhandelingen vol-
,r beginnen. Met name
itsers zijn voorstander
olledige afschaffing
SNF-wapens. Gisteren
«f^jechter tegengesproken
dat ook de VS en Groot-Brit-
tannië hun bezwaren tegen de
zogenaamde derde nul-optie
hadden laten varen. In de slot
verklaring van de ministers
van defensie van de NAVO
werd dan ook vrijblijvend ge
steld dat het bondgenootschap
een passende combinatie van
nucleaire en conventionele
wapens in Europa zal handha
ven. Een vermindering van
het aantal kernwapens voor de
korte*afstand betekent dat, af
gezien van intercontinentale
kernrakketten, er een grotere
iadruk komt op nieuw te ont
wikkelen kernwapens. In te
genstelling tot de huidige
SNF-wapens kunnen die nieu
we projectielen vanaf vliegtui
gen worden gelanceerd, zo
maakte NAVO-secretaris-ge-
neraal, Manfred Wörner. dui
delijk De Amerikaanse minis
ter van defensie Dick Cheney,
verklaarde na afloop van de
NAVO-bijeenkomst dat zijn
land hoe dan ook een substan
tiële hoeveelheid kernwapens
en convetionele strijdkrachten
in Europa wil behouden.
Leger Guatemala beschuldigd
van volkerenmoord op indianen
GUATEMALA-STAD Voor het
eerst in de geschiedenis van Guatema
la is het leger van het Middenameri-
kaanse land officieel aangeklaagd we
gens volkerenmoord. Het leger is gis
teren door procureur-generaal De
Leon in staat van beschuldiging ge
steld voor de moord, afgelopen week
einde, op zestien indianen in Santiago
Atitlan. Een legereenheid opende het
vuur op een groep dorpelingen, die op
een vreedzame wijze voor de kazerne
protesteerden. Zij wensten ophelde
ring over de dood van een arrestant.
Volgens de procureur kan de gebeur
tenis niet als een incident worden af
gedaan, maar moet het gezien worden
als een tragisch dieptepunt in een lan
ge rij van intimidaties, executies en
verdwijningen.
Samenwerking tussen
België en Libië
BRUSSEL De Belgische regering
heeft gisteren het licht op groen gezet
voor de ondertekening van een sa
menwerkingsakkoord met Libië Bij
dat verdrag gaat het om de samen
werking op economisch, technisch en
wetenschappelijk vlak. Het samen
werkingsakkoord werd al in 1985 ge
parafeerd. Normaal is dat het dan
een jaar later wordt ondertekend.
België stelde die ondertekening „om
politieke redenen" verscheidene ma
len uit. Brussel hoopt dat onderteke
ning van het samenwerkingsverdrag
de onderhandelingen kan vergemak
kelijken over vrijlating van Belgen,
die in het Midden-Oosten door terro
ristische organisaties worden vastge
houden.
Israël vreest geweld
op verjaardag intifada
JERUZALEM De Israëlische
autoriteiten hebben in grote de
len van de bezette gebieden voor
onbepaalde tijd een uitgaansver
bod afgekondigd. De maatregel is
genomen met het oog op de derde
verjaardag, morgen, van de Pale
stijnse opstand (intifada). Het le
ger dat de Westelijke Jordaanoe-
ver en in de Gazastrook ongere
geldheden verwacht, stuurde
donderdag reeds versterkingen.
De Israëlische minister van de
fensie. Moshe Arens. dreigde dat
de militairen „vuur met vuur"
zullen beantwoorden als de Pa-
lestijnen weer naar de wapens
grijpen.
Oppositie Bangladesh eist
vervolging ex-president
DHAKA Oppositie en studenten in
Bangladesh eisen dat de afgetreden presi
dent Ershad en zijn ministers worden
vervolgd wegens „het plegen van misda
den tegen het volk en het beroven van de
staat" Ershad trad donderdag af na een
wekenlange campagne tegen zijn bewind.
Oppositieleidster Khaleda Zia zei dat de
regering in de acht jaar van het bewind
van Ershad de staat vele miljoenen gul
dens afhandig heeft gemaakt. De chefstaf
van het leger, Nooruddin Khan, zei in
een tv-interview dat als er verdenkingen
zijn van corruptie en machtsmisbruik,
passende actie tegen de voormalige rege
ring moet worden ondernomen.
ügt. i
vanp onze correspondent
de rflarc De Koninck)
(lINGTON De
ratische Partij in de
met een meerder-
n de oppositie is
verdeeld geraakt
Se vraag of ze presi-
zelaar Bush nog langer
£roof|verhinderen spoedig
dat e/prlog in het Golfge-
■J erSje beginnen.
ilieke opinie in Ameri-
meer te gaan voelen
en snelle militaire be-
l van Kuwayt. Het vrij-
van de gijzelaars wordt
iwd als een eerste re-
van Bush' bereidheid
bn fog en steeds meer De-
labbekn vrezen opnieuw
loft' te worden aange-
de Amerikaanse kie-
tepag
en s<pocrat'sche Partij pleit-
öo'k ^halverwege deze week
unaniem voor geduldig
emadten" economische
eedï zouden wellicht op
ïme wijze tot terugtrek-
Iran Irak uit Kuwayt
ji leiden. Maar sedert
r Saddam Huayn in zijn
Idiging van de vrijlating
van alle buitenlanders in lo
vende woorden wees op de
vredelievende Democraten in
het Congres in Washington,
ligt de Amerikaanse oppositie
partij met zichzelf overhoop.
'Wie door Saddam geprezen
wordt, die moet iets heel erg
fout doen', zo concludeerden
gisteren diverse top-Democra-
ten tijdens partijpoliitiek
spoedoverleg in Washington.
Zij zagen zich vervolgens ver
plicht tot ingewikkelde uitleg
tegenover de pers waarom zij
niet gediend zijn van Saddams
loftuitingen en waarom hun
'geduldstrategie' niet als angst
voor oorlog mag worden uitge
legd.
Stephen Solarz, lid van het
Huis van Afgevaardigden,
waarschuwt zijn partijgenoten:
;,Als de Democraten de schijn
wekken steun te onthouden
aan de Amerikaanse president
en als Bush in januari een
militaire aanval lanceert die
resulteert in een snelle neder
laag van Irak, hetgeen te ver
wachten valt dan zullen de
kiezers de Democraten voor
eeuwig de toegang tot het Wit
te Huis versperren'.
Geruststelling
Het Amerikaanse Congres
houdt nu al twee weken lang
dagelijkse hoorzittingen over
de vraag of Amerika al dan
niet (spoedig) ten oorlog moet
trekken tegen het leger van
Saddam Husayn. De hearings
staan onder voorzitterschap
van Democratisch senator Sam
Nunn, die zelf presidentiële
aspiraties hepft en die een
paar weken geleden met de
overige partijtop informeel be
sloten had dat 'de klaarblijke
lijke gretigheid van Bush om
ten oorlog te trekken' het the
ma bij uitstek zou kunnen
worden waarop de Republikei
nen in de volgende verkiezin
gen kunnen worden verslagen.
De eerdere partijpolitieke una
nimiteit van Democraten en
Republikeinen in het Golfbe-
leid werd daarmee bewust
verbroken.
De Democraten werden tot die
strategie geïnspireerd door en-
quetes die aangaven dat min
der dan de helft van de Ame
rikaanse burgers Kuwayt of
'olie' een oorlog met veel
Amerikaans bloedvergieten
waard vonden. President Bush
werd politiek kwetsbaar ge
acht omdat hij wel het buiten
land, maar niet zijn eigen be
volking kon overtuigen van de
eventuele noodzaak geweld te
gebruiken.
De jongste dagen echter tonen
opiniepeilingen weer een
groeiende publieke instem
ming aan met de oorlogsoptie.
De emotie die president Bush
vorige week vrijdag tijdens
een persconferentie toonde
toen hij sprak over de mogelij
ke Amerikaanse slachtoffers
in een oorlog, heeft veel Ame
rikanen de geruststelling gege
ven dat de president niet licht
vaardig tot de aanval zal be
sluiten. Klaarblijkelijk maakt
dat oorlog tot een meer aan
vaardbaar idee: de volkse
steun voor een militaire aan
val is gestegen van onder de
vijftig tot boven de zestig pro
cent.
Samenzwering
Veel Democraten erkennen
dat president Bush de laatste
dagen politiek zeer effectief
handelt en dat het vrijkomen
van de gijzelaars hem eerder
meer dan minder binnenland
se steun zal opleveren voor
een voortgaande harde lijn te
gen Saddam Husayn Bush'
verzekering dat een oorlog ter
bevrijding van Kuwayt snel
weer over zal zijn, lijkt de
Amerikaanse bevolking min
der huiverig te hebben ge
maakt.
In Republikeinse kring groeit
de overtuiging dat een militai
re nederlaag voor Saddam Hu
sayn met beperkt bloedvergie
ten, ook aan Irakse kant, mo
gelijk moet zijn. Hoewel Repu
blikeinse militaire en diploma
tieke specialisten in de hoor
zittingen van het Congres
eveneens hebben gepleit voor
geduld, wordt de politieke top
van de Republikeinen steeds
ontvankelijker voor het per
spectief dat de VS zich in een
klap tot onbetwiste wereldlei
der in het post-koude oorlog
stijdperk kan maken indien de
Golfcrisis met of zonder
oorlog op een ondubelzinnig
Amerikaans succes uitloopt.
„Als oorlog vereist blijkt voor
dat doel, is oorlog aantrekke
lijk", aldus gisteren een Repu
blikeins beleidsadviseur.
Het zijn nu dan ook de Demo
craten die zich verzetten tegen
het Republikeinse voorstel om
aan het Golfbeleid van Bush
een speciale Congreszitting te
wijden, waarin de president
eenzelfde toestemming tot mi
litair geweld zou moeten krij
gen als hij van de Verenigde
Naties heeft gekregen. Zo'n
Congresdebat zou de verdeeld
heid van de Democraten al te
schrijnend etaleren.
Ruimteles
Leerlingen van de Hammond Hogh School in Columbia (Maryland) nemen in het Goddard Ruimte
vaart Centrum in dezelfde staat deel aan een „ruimteles" met de astronauten van het ruimteveer
Columbia. Ook in Huntsville in de staat Alabama namen gelijktijdig kinderen deel aan deze bijzon
dere les. De studenten stonden rechtstreeks in contact met de ruimtevaarders.
h onze correspondent
Jo Wijnen)
rij, pEL Een van de
telf ga vreemde, om niet te
m'j n absurde internatio-
tonferenties die ooit
ehouden, is gisteren
/e/nedmin en verwarring
■ijzer digd. Het GATT-
mt ?g over liberalisering
pe wereldhandel is
en zal in januari
nève worden voort-
ferentie moest de kroon
op vier jaar van moei-
nderhandelen in wat de
iyronde is gaan heten,
eemde aan het Brüsselse
t is geweest, dat de be
lt landen zich rond de
landelingstafel schaar-
jrwijl tevoren vaststond
'ral op het stuk van de
iwsubsidies geen reëel
op overeenstemming
zoals Euro-commissa-
ïdriessen gisteren zei:
rwachtingen waren te
ispannen. Het was van
f aan duidelijk dat de
bit zo ver kon gaan als
wilden"
(surde van de conferen-
:ond daarin, dat het in
nauwelijks tot echte
landelingen kwam. Het
il toen de VS vier jaar
de eis op tafel legden,
landbouwsubsidies op
lal niveau binnen tien
eel ongedaan gemaakt
worden. Die eis, die
igszins werd verzacht,
|en als een Zwaard van
les boven het hoofd van
de Europese Gemeen-
schap blijven hangen, die haar
op zoveel inkomenssteun, sub
sidies en importbarrières steu
nende landbouwbeleid onmo
gelijk op zö korte termijn zou
kunnen prijsgeven. Dat zou
een vorm van politieke zelf
moord zijn geweest
Onverteerbaar
De Amerikaanse eis heeft de
EG van meet af aan in het de
fensief gedrongen Ten slotte
heeft die eis de EG tot een bod
verleid, dat voor de VS en tal
van andere landen onaan
vaardbaar was: vermindering
van de subsidies met 30 pro
cent over de periode 1986-
1996. Dat bod kwam de afgelo
pen anderhalve maand na ein
deloos en weinig verheffend
gekrakeel tot stand. Het bleef
intussen onder zware druk
van grote EG-landen als
Duitsland en Frankrijk staan.
Het was onverteerbaar voor de
tien miljoen Europese boeren
en hun overkoepelende orga
nisaties, die dan ook onmid
dellijk hun 'onaanvaardbaar'
uitspraken.
Zo kon het gebeuren dat de
VS het mes op tafel konden
leggen en dat de EG aan de
conferentietafel aanschoof
zonder noemenswaardige on
derhandelingsruimte te heb
ben. Onder die druk was de
"Uruguayronde gedoemd te be
zwijken. Natuurlijk, de GATT-
besprekingen gingen niet al
leen over de landbouw, zoals
de EG bleef herhalen, maar
ook over de diensten, de intel
lectuele eigendommen en de
textiel. Sterker nog, de land
bouw heeft in het geheel van
de wereldhandel slechts een
David Woods, woordvoerder van de GATT, wordt omstuwd door
persmensen, als hij het mislukken van de conferentie aankon
digt.
FOTO: AP
beperkt aandeel. Het aandeel
van de EG in de agrarische
wereldhandel is niet meer dan
17 procent. Dat van de VS 16
procent. Toch hebben de Ame
rikanen, wellicht onder druk
van hun fnuikende begro
tingspositie, de landbouw bo
venaan op de GATT-agenda
geplaatst, om er vervolgens
alle andere onderwerpen on
dergeschikt aan te maken.
Daarmee belastten de VS de
Uruguayronde veel te zwaar
en moeten ze nu voor een deel
verantwoordelijk worden ge
steld voor de toestand waarin
de GATT-besprekingen en
mogelijk zelfs het gehele
kwetsbare wereldhandelssys
teem terecht is gekomen.
Gevangen
De Uruguayronde is een ver
heven vorm van zelfover
schatting gebleken. Het onder
handelingsprogramma was tè
ambitieus en daarom strijdig
met de enorme belangen die
de diverse handelsblokken in
de wereld hebben. Dat heeft
de GATT-besprekingen gede
gradeerd tot een rituele dans
van vele honderden gedele
geerden, die de afgelopen da
gen doelloos door de wandel
gangen zwierven en van tien
tallen ministers die op den
duur alleen nog maar in staat
waren verklaringen af te leg
gen, die op krantenpublicaties
en niet op eigen inzichten wa
ren gebaseerd. Bij dpt ritueel
hoort ook dat het'ene blok het
andere de schuld geeft voor
het gedeeltelijk falen van het
overleg. Zoveel is zeker: de
EG zal niet met een drastisch
gewijzigd voorstel naar Genè-
ve gaan En de VS-delegatie
zal daar de hete adem van de
Amerikaanse landbouworgani
saties in de nek voelen, die
sterke protectionistische nei
gingen hebben. Het Ameri
kaanse Congres houdt het oog
gericht op de 2 miljoen boeren
dat wil zeggen op evenzo
veel kostbare kiezers en
blijft daarmee gevangen in de
kolken van het protectionis
me. Dat belooft weinig goeds
voor het komende Geneefse
overleg.
MYSTERIE VAN HET ZEVENGESTERNTE
Even na middernacht wordt majoor Ross in zijn hotel uit
0 geklopt; er is een dringend telegram voor hem. Ha, het
Rob. „Koersen twaalf mijl ten westen van Texel. Bestem-
•nbekend. Diamanten aan boord s.s.,.Ranger", seint hij.
)oed nieuws en de volgende morgen trommelt Ross direct
jvrienden bij elkaar. Buiten de territoriale wateren kan de
niet optreden. Wat nu dus? Wacht, Taaie Toon heeft een
voorstel. „De sleepboot „Zuiderzee" ligt op het ogenblik hier in
de haven", zegt hij, „ik ken kapitein Bloemsma heel goed. Hij is
tevens de eigenaar en we kunnen het schip zeker wel een paar
dagen huren". Dat is een mooi plan en reeds de volgende dag
vaart de „Zuiderzee" de haven van IJmuiden uit. Op het achter
dek staat een katapult-vliegtuig opgesteld.
(Van onze correspondent
Gert van Wijland)
BELGRADO Het Bul
gaarse parlement heeft
gisteren de advocaat Di-
mitar Popov met een gro
te meerderheid tot nieuwe
premier gekozen. Hij
volgt Andrej Loekanov
op, wiens socialistische re
gering vorige week aftrad
onder druk van de stakin
gen en demonstraties.
Popov, die secretaris was van
de verkiezingscommissie tij
dens de eerste vrije verkiezin
gen in juni, heeft een week de
tijd om een kabinet samen te
stellen. Hoewel niet de eerste
keus van president Zjelev, vol
doet de als formateur benoem
de Popov aan de gestelde cri
teria: hij is niet al te nauw ver
bonden met een van de hoofd
stromingen in de Bulgaarse-
politiek en als zodanig aan
vaardbaar voor alle betrokke-
Waarnemers hopen dat het de
63-jarige jurist ernst is om de
politieke impasse die Bulgarije
al maanden in zijn greep heeft
te doorbreken. Zij putten hoop
uit zijn voornemen om de dag
orde van het parlement voort
aan van te voren vast te leg
gen. De Bulgaarse volksverte
genwoordigers hebben de laat
ste maanden veel sympathie
verspeeld onder de bevolking,
door per zitting uren over de
agenda te kissebissen. Popov
wil de parlementariërs met
zijn maatregel dwingen sneller
tot meer belangrijke zaken
over te gaan.
Het regeerakkoord van de
nieuwe regering lekte al voor
de presentatie uit in de vak
bondskrant Trud. Popov zal
prioriteit moeten geven aan de
ontwikkeling van de land
bouw en verder zo snel moge
lijk een solide financiële wet
geving op poten moeten zet
ten, zo luidt de opdracht. Het
bestaande moratorium op de
aflossing van buitenlandse
Dimitri Popov, de
nieuwe premier
y van Bulgarije.
t FOTO: AP
schuld zal zo mogelijk worden
opgeheven, maar dit kan al
leen als IMF en Wereldbank
hun steentje bijdragen. Uiter
aard spreekt het programma
van een open markteconomie
en een broodnodige sanering
van de industrie.
Diegenen die er verleden
week op rekenden dat de lucht
na de val van de regering Lu-
kanov geklaard was. kwamen
bedrogen uit. Vooral binnen
de verenigde oppositie, de
Unie van Democratische
Krachten, bleken veel onver
effende rekeningen te wach
ten op het moment dat het ge
meenschappelijke doel het
wegwerken van de oud-com
munist Lukanov als premier
was bereikt. Voornaamste
slachtoffer van het gevecht om
de macht is de voormalige
fractieleider van de UDK. Pe
ter Beron. geworden Leden
van de socialistische partij
brachten naar buiten dat hij
incidenteel voor de staatsvei
ligheidsdienst had gewerkt. De
radicale anticommunist Tren-
chev, leider van de onafhan
kelijke vakbond Podkrepa,
nam de beschuldigingen maar
al te graag over, in wat een
wraakactie leek voor eerdere
pogingen van Beron om hem
buiten de UDK te zetten.
Trenchev werd in augustus
politiek verantwoordelijk ge
steld voor de brand in het par
tijgebouw. Er werd een ge
rechtelijk onderzoek tegen
hem gestart en de partijtop
rangeerde hem op een zijspoor.
Op de vleugels van het succes
van de door Podkrepa georga
niseerde stakingen, die uitein
delijk de val van Lukanov in
luidden, wist hij zich sterker
dan Peter Beron. Deze kon
niet anders doen dan toegeven
dat hij wel eens buitenlanders
bespioneerd had.
De vergelijking met de opposi
tie van het voormalige Oost-
Duitsland dringt zich op. Ze
ker nu in het regeringspro
gramma is opgenomen dat de
dossiers van de staatsveilig
heidsdienst openbaar worden
gemaakt, zal Beron niet de
laatste zijn die over zijn verle
den struikelt.
'Winkelier'
knapt
uiltje
Een dakloze in
Bangkok
neemt het er
even van
terwijl voorbij
gangers zijn
'winkel'
passeren. De
man probeert
met de
verkoop van
gevonden
boeken in zijn
levens
onderhoud te
voorzien. Een
grote mand is
het enige dak
boven zijn
hoofd.
FOTO: AP
