finale
Nr.48
Cryptogram
m
i
m
■m
m
9, 1
ZATERDAG 8 DECEMBER 1990 PAGINA 28
Oplossing vorige puzzel
©qqogqo®
0OQOQOQ
©eoeeooe
ÖOOOOOOO
ooooeo®©
ÜÖO®oooo
ÜO0OOO9O
09000909
@9900960
90009990
oooeoooo
@0900099
@9099009
Q
U9000099
@0000909
De letter E komt in vier antwoorden
niet voor, nl. in GLOXINIA, ADMI
RAAL, NAAMLOOS en KNOTWILG
Dc winnaars van puzzel nr. 47 zijn:
H v. Deursen, De Halve Roe, 2421 AH Nieuw-
R°°Ver
ZoeterwouJ*
HORIZONTAAL:
1. Is het paard van de Sint oorzaak
van dit nadeel? (14).
8. Wanneer moet dit uiterlijk gebeuren
om het te beletten (9).
9. Looimiddel dat een stormloop erop
veroorzaakt? (3).
10. Wat een geluk dat de rozen daarbij
geur verspreiden! (9).
11Maakt het stel plezier met een
Europeaan? (8).
13. Vurige geliefde? (4).
16. Uitrusting van slechte mensen? (4).
17. Wordt de strijd met hartstocht
daarbij bezongen? (8).
19. Verkeerd uitgevallen grappen? (9).
20. Door dit dier ontbreekt er iets aan
de toerist (3).
21. 't Is treuriger om 'm drie maanden
te laten wachten! (9).
22. Heeft u dit bij de Engelse gast per
ongeluk in de soep gedaan? (14).
VERTICAAL:
1. Bommenwerper ter bescherming
van een vestingwerk voor benzine?
(9).
2. Beschadig de ligplaats voor schepen
niet! (5).
3. Plaats waar iemand van het leven
wordt beroofd (8).
4. Een Poolse met man zorgt voor
vereniging (9).
5. Paardenvaartuig (6).
6. Schrapt hij wat de kaasmaker en de
metselaar nodig hebben? (9).
7. Dier dat om zijn as draait? (4).
11Reukorgaan van een keeshond? (9).
12. We lopen al een hele tijd rond om
hieraan de ouderdom van een boom
vast te stellen (9).
14. Door deze ordening gaat mijn
makker aan de lijn (9).
15. „Stierlijk" vervelend Wondje? (8).
18. Moeder heeft een vriendje (6).
19. Groot water (4).
20. Neem een slok om 'r niet op vooruit
te gaan! (5).
Tweede hand hoog
Tijdens het Olivetti viertallentoernooi in
Leiden, dat een overwinning werd voor
het eerste viertal van het thuis spelende
Crash (Ed Hoogenkamp-Louk Verhees
jr. met Ron Heinsman-Roel Piket), kwa
men honderden interessante spellen
voor. Daarvan hebben we er een paar
uitgekozen met leerzame aspecten. Aller
eerst deze NZ-handen:
NOORD
A V 2
7
B 8 5 3
10 8 5 4 2
ZUID
H 10 5 3
V A 8 2
A 6 4
A B 9
ZUID NOORD
1 Sch 2 Sch
2 SA 3 KI
3 SA 4 Sch
2 SA was een raley en in plaats van 3
klaver vierkaart schoppen) had noord
3 harten horen te bieden (driekaart
schoppen en kort in harten). Na 3 SA
(algemene kracht) moest noord wel...
Dit NZ-paar speelt geen 'normale' Sans-
opening, vandaar deze wat kromme
biedserie. Overigens: wat voor actie
moet noord ondernemen na 1 SA? Pas
sen, of Stayman of iets aardigs in een
lage kleur opzoeken?
West startte met hartenheer, voor zuids
hartenaas en op tafel werd een harten in-
getrocfd. Klaver 2 liep via de 6 en de
boer naast west klavervrouw en die
speelde harten vrouw na.
En nu?
Het is geen lekkere manche om in te zit
ten. maar er is nog een kansje en wel:
schoppens 3-3 en klaverheer moet gaan
vallen, dal wil zeggen west moet gestart
zijn met HV kaal of oost met heer-klein.
Het laatste was het geval en daarom
maakte zuid zijn schoppenmanche zelfs
met een overslag:
NOORD
A V 2
7
B 8 5 3
10 8 5 4 2
WEST OOST
B94 4876
H V B 10 3 ¥9654
92 H V 10 7
V 7 3 H 6
ZUID
H 10 5 3
A 8 2
A 6 4
A B 9
Op hartenvrouw ging op tafel een ruiten
weg en de volgende harten werd in de
hand getroefd (zuid), waarna schoppen
naar de tafel (AV meegenomen) en kla
ver na voor 11 slagen zorgde. 'Dat zat
niet slecht', denk je dan. Maar oost heeft
het met deze dummy natuurlijk
verkeerd gedaan. Die moet in de derde
slag klaverheer inleggen. 'Derde hand
hoog' (dat wil zeggen, zo hoog als nodig)
wordt iedere bridger met de paplepel in
gegoten, maar dat wil natuurlijk nog niet
zeggen dat de tweede hand dat niet ook
eens mag doen, als het nodig is.
Met deze dummy is het zelfs hard nodig.
Zuid kan het troeftrekken niet in noord
beëindigen, dus de klaverkleur moet met
geweld aangepakt worden. Als zuid een
vierkaart klaver heeft (onwaarschijnlijk,
gezien de bieding) kan oost het niet goed
doen. Tegen elke drie- of tweekaart moet
hij partners klaverhonneur beschermen.
Ook deze NZ-handen zorgden voor af
wijkend bieden en spelen:
NOORD
A 6 5 3
V 7 2
A V B 5
B 9
ZUID
V 10 2
A 10 9 8 4
Aan de ene tafel boden Jaap Kokkes en
Bob van de Velde vlot door naar 4 har
ten, precies gemaakt.
Berry Westra en Willem van Eyck boden
1 Ha
2 KI*
2 SA
1 vierde kleur.
NOORD
1 Ru
1 Sch
2 Ha
3 SA
West startte met klaver 4 (derde vijfde)
via boer en vrouw voor het aas. Hoe
verder?
Er moet een beslissing in harten worden
genomen en Westra deed dat razendsnel:
de 10-3-2-de boer.
Op het moment dat er twee hartenslagen
verloren gaan, is 3 SA (evenals 3 harten
overigens) niet meer te maken. De kans
rijkste speelwijze is de dubbele snit (75
procent kans) en dan komt 3 SA met ge
mak binnen.
Het hele spel lag zo:
Z/allen
NOORD
A 6 5 3
V 7 2
A V B 5
B 9
WEST
OOST
8 4
H B 9 7
H 5 3
B 6
H 4 3 2
9 8 7 6
H 8 4 2
V 6 3
ZUID
V 10 2
A 10 9 8 4
10
AIO 7 5
Wereldkampioenschap
Nadat ik in de vorige rubrieken eerst an
dere onderwerpen aan de orde moest
stellen, nu dan toch eindelijk aandacht
voor het wereldkampioenschap. In het
fraaie Martinihal Centrum in Groningen
heeft de Rus Tsjizov op indrukwekken
de wijze zijn wereldtitel geprolongeerd.
Hoewel het programma van zijn grootste
concurrent. Ton Sijbrands, in de laatste
week beslist gemakkelijker was, haalde
Tsjizov met twee punten voorsprong de
titel binnen. Bij gelijk eindigen zou hij
trouwens volgens de regels ook wereld
kampioen zijn gebleven. We moeten de
grootste bewondering hebben voor de
veerkracht van de wereldkampioen, die
zich niet van de wijs heeft laten brengen
door de sensationele kloknederlaag tegen
Macodou N'Diaye.
In deze eerste rubriek over het wereld
kampioenschap, dat evenals het open
kampioenschap van Groningen enkele
maanden geleden gesponsord is door de
Koninklijke Theodorus Niemeyer B.V.
(shagmerk Javaanse Jongens), een winst
partij van elk van de drie hoofdrolspe
lers. Om te beginnen de verrassende
zege die N'Diaye in de tweede ronde op
Clerc boekte, een nederlaag waarvan de
Nederlandse titelhouder zich niet echt
heeft kunnen herstellen. In feite speelde
de 'eeuwige tweede' een ondergeschikte
rol in dit toernooi.
1.32-28 16-21 2.33-29 20-25 3.39-33 21-
26 4.37-32 26x37 5.42x31 19-23 6.28x19
14x23 7.41-37 10-14 8.46-41 14-19 9.32-
28 23x32 10.37x28 18-23 11.29x18
12x32 12.38x27. Het spel wordt in klas
sieke banen geleid. 7-12 13.44-39 12-18
14.50-44 5-10 15.41-37 10-14 16.43-38
I-7 17.47-42 7-12 18.49-43 14-20 19.37-
32 2-7 20.34-30 25x34 21.39x30 9-14
22.30-25 20-24 23.43-39 4-9 24.33-28
18-23 25.39-33 14-20 26.25x14 9x20
27.44-39 11-16 28.40-34 17-21 29.34-30
20-25 30.48-43 25x34 31.39x30 21-26
32.42-37 3-9 33.30-25 9-14 34.45-40 12-
18 35.43-39 7-12 36.40-34 6-11 37.34-30
II-17 38.27-22 18x27 39.31x11 16x7.
1
I H 1P II H
5
6
1 1 s e
10
11
Kill
15
16
n§ n m
20
21
P P Pi P IK
25
26
H P H O
30
31
Di B B i O
35
36
p o st m m
40
41
i in in m Ui m
45
46
I
50
In de nu ontstane positie heeft zwart
weliswaar een minder mooie schijf op
15, maar daar staat een grotere tempore
serve tegenover. Zo zou bijvoorbeeld
40.39-34 na 12-18 41.36-31 8-12 42.31-
27 7-11 43.34-29 23x34 44.30x39 18-23
zeer slecht zijn voor wit. Vandaar dat de
Afrikaan besloot tot de scherpe zet
40.28-22! Om nu niet met 7-11 wit in de
gelegenheid te stellen middels 41.22-18
13x22 42.33-29 enz. naar remise af te
wikkelen, voerde zlvart met 23-29 de
spanningen verder op. In tijdnood voor
Clerc leidde dat tot de volgende ontkno
ping: 41.33-28 7-11 42.39-33 12-17
43.36-31 8-12 44 31-27 11-16? Geeft
verlies; achteraf had zwart met 44... 12-
18 45.28-23 17x39 46.23x43 op remise
aan moeten sturen. 45.22x11 16x7
46.28-22 7-11 47.33-28. Hier viel de
zwarte vlag. Zijn stelling was evenwel
reeds verloren: 47... 11-16 (Of?) en nu
niet 48.28-23? 19x17 49.30x8 12x3
50.27-21 16x27 51.32x12 wegens 3-8!
52.12x3 29-34 enz. met remise, maar in
plaats daarvan 48.37-31! 26x37 49.32x41
met snelle winst na 12-17 50.22x11 16x7
51.27-22 enz.
I.32-28 17-22 2.28x17 11x22 3.37-32 12-
17 4.31-26 6-11 5 36-31 8-12 6.32-27 16-
21 7.27x16 22-28 8.33x22 18x36.
Opmerkelijk interessant gespeeld door
de Surinaamse grootmeester: de nu ont
stane positie is een van de meest belang
wekkende openingsstellingen van dit
moment. 9.41-37 19-23 10.37-32 14-19
II.32-27 12-18 12.27-21 7-12 13.16x7
2x11 14.21-16 1-6 15.16x7 12x1.
Weliswaar is door deze ruil zwarts korte
vleugel verzwakt en moet hij bovendien
zijn lange vleugel nog ontwikkelen, daar
staat- echter tegenover dat zijn positie
agressiever is opgesteld dan die van wit.
Wie hier dus de beste kansen heeft is
daarom moeilijk te zeggen.
16.39-33 1-7 17.38-32 7-12 18.44-39 10-
14 19.32-27 17-22 20.46-41 22x31
21.26x37 6-11 22.43-38 12-17 23.49-43
18-22 24.34-29 23x34 25.39x30 13-18
26.30-25 17-21 27.50-44 21-26 28.44-39
22-27 29.37-32 19-23 30.32x21 26x17
31.42-37 14-19 32.25x14 9x20 33.33-28
23x32 34.38x27.
Eindelijk komt er meer tekening in de
strijd: door het bezetten van het strate
gisch belangrijke veld 27 stuurt wit op
een klassiek afspel aan. 5-10 35.43-38
10-14 36.37-32 3-8 37.32-28. Dreigt
37.28-22 enz. 8-12 38.41-37. Want na
39.28-22 17x28 40.39-33 23x34 41.40-34
39x30 42.35x22 11-16 43.41-37 4-9
44.22-18 12x23 45.37-32 kan zwart zich
nog met 23-28 46.32x23 9-13 verweren,
al is zijn situatie dan ook zeer slecht. De
tekstzet is bovendien als een soort lokzet
bedoeld. 4-10? In tijdnood overziet
zwart de komende doorbraakaktie van
wit. Na bijvoorbeeld 18-23 was de strijd
absoluut nog niet gestreden.
39.28-22! 17-28 40.39-33 28x39 41.40-34
39x30 42.35x22 11-16 43.37-32 14-19
44.22-18! 12x23 45.27-21 16x27
46.32x21 23-28 47.21-17 19-24 48.17-12
28-33 49.38x29 24x33 50.12-7 33-39
51.45-40 en zwart gaf zich gewonnen.
Tot besluit de notatie van Tsjizovs over
winning op Van der Wal uit de elfde
ronde, een partij die wel eens van cruci
ale betekenis voor de einduitslag zou
kunnen zijn:
1.32-28 18-22 2.37-32 12-18 3.41-37 7-
12 4 46-41 1-7 5.34-30 20-25 6.30-24
19x30 7.35x24 14-20 8.39-34 20x29
9.34x23 18x29 10.33x24 22x33 11.38x29
12-18 12.42-38 17-21 13.32-27 21x32
14.37x28 18-23 15.28x19 15-20
16.24x15 13x42 17.48x37 10-14 18.44-
39 9-13 19.31-27 13-18 20.50-44 7-12
21.47-42 12-17 22.40-34 14-19 23.43-38
19-23 24.49-43 5-10 25.44-40 10-14
26.38-33 3-9 27.42-38 8-13 28.37-31 17-
21 29.31-26 21x32 30.38x27 11-17
31.41-37 14-19 32.34-30 25x34 33.39x30
9-14 34.43-39 6-11 35.37-32 23-29
36.33x24 18-23 37.36-31 14-20 38.39-34
20x29 39.40-35 29x40 40.45x34 13-18
41.30-25 19-24 42.25-20 17-22 43.20x29
11-17 44.35-30 23-28 45.32x21 2-7
46.27x18 16x36 47.26-21 36-41 48.21-17
4-9 49.30-25 41-46 50.17-12 7-11 51.12-
8 en zwart gaf op.
Olympiade
In het Joegoslavische Novi Sad eindig
de begin deze maand de tweejaarlijkse
Olympiade. Van de Wereldschaak
bond (FIDE) is het onbegrijpelijk dat
ze hun twee belangrijkste evenemen
ten lieten samenvallen. De dagelijkse
verslaggeving concentreerde zich dit
jaar uiteraard op de WK-match, waar
door de prachtige landenwedstrijd het
slechts met een hoekje in de sportuit
slagen moest doen. Een PR-blunder
van de eerste orde.
Door dit organisatorische geknoei van
de FIDE moest favoriet Rusland het
zonder zijn twee sterkste spelers doen.
Positief gevolg hiervan is dat de strijd
om de eerste plaats nu iets interessan
ter was; Amerika en Engeland zaten
de Sovjets dicht op de hielen. Het Ne
derlands team zou in dezelfde vorm
als twee jaar geleden, toen het zonder
Tim man op een gedeelde tweede
plaats eindigde, ook een belangrijke
rol hebben kunnen spelen. Helaas was
onze topman volledig uit vorm, even
als debutant Brennikmeijer, met als
gevolg een niets zeggende plaats in de
middenmoot.
Uit de vele partijen van een Olympia
de zijn er altijd genoeg mooie frag
menten te selecteren. Hieronder een
eerste greep uit het vele fraais van
Novi Sad.
IONESCU-WAHLS
Roemenie - Duitsland, eerste rondes
telling na de 35ste zet van wit
De kenner herkent hier onmiddellijk
de contouren van een aanvalsstelling
uit het Konings-Indisch. Wit zal zich
in deze stelling niet prettig hebben ge
voeld, maar nog geen directe winst
voor zwart hebben gezien. Zijn tegen
stander dacht daar anders over.
35...Tf2! 36.Lxf2 gxf2+ 37.Dxf2 Lh2+!
Wit gaf het op.
Na 38.Khl Lg3+ 39.TK2 Lxh2 kan wit
niet terugnemen vanwege 40...Df3+,
en na 38.Kfl beslist 38...Dd3+.
WEDBERG-KUCZYNSKI
Zweden - Polen, eerste rondestelling
na de 29ste zet van zwart.
Het is duidelijk dat wit iets slims moet
verzinnen, want er dreigt 30...Dxb2
mat, en na 30.bxa3? bxa3 31.Kcl
Tbl+! staat wit mat op de volgende
zet. De Zweed had een aardige varia
tie op het 'Dolle Toren'-motief be
dacht.
30.Tc8+! Kb6 31.Tc6+! Ka7 32.Ta6+
Kb8 33.Ta8+ Kc7 34.Tc8+ Kb6
35Tc6+.
Zo zouden nog vele rondjes gelopen
kunnen worden, de spelers besloten
echter tot remise. Op geen enkel veld
kon de witte toren genomen worden,
daar het aftrekschaak met Le4 een
dame zou kosten.
Correspondentie-adres: Leo Hofland,
C. Fockstraat 113, 2613 DE Delft.
LJUBOJEVIC-GELFAND
Joegoslavië - Rusland, vierde rondestel
ling na de 11de zet van zwart
Wit lijkt zich vergaloppeerd te hebben,
want na 12.exf7+ Kxf7 staan zowel DO
als Pc3 aangevallen. De Joegoslaaf had
echter in zijn vooruitberekening een aar
dige remisevariant bedacht.
12.Dxf6ü gxf6 l3.Pd5 Da7 14.Pxf6+
Kd8 l5.Pd5+ Ke8 l6.Pf6+ Kd8 17.Pd5+
En zwart berustte in remise omdat
17...Le7 18.Lxe7+ Ke8 19.Lh5 g6 20.Pc6
winnend is voor wit.
i.
1
t
W'
l
SS
I
2
1
a
f g h
HUBNER-IVANTSJOEK
Duitsland - Rusland, zesde rondestelling
na de 24ste zet van zwart
Materieel gezien is de stelling ongeveer
in evenwicht, maar twee paarden kun
nen in het middenspel gevaarlijker zijn
dan een toren. Zeker als er enkele gaten
in de koningsstelling zitten. Hubner pro
fiteerde daarvan als volgt:
25.Pf5!
De zwarte koningsstelling wordt openge
broken. Zwart is verplicht te nemen op
f5 vanwege de dreiging 26.Dh4. 25,..gxf5
26 Dh4 Kg8 27.Txh6 f6 28.Dh5! Op
deze manier komt de koning niet meer
uit het matnet. Zwart gaf het daarom op.
Filatelie hoopt op
verjongingskuur via cursus
op televisie
De achtdelige televisiepostzegelcursus
'De wereld op een postzegel' moet de ver
grijzing in de filateliewereld een halt toe
roepen. Mede daarom zijn de acht afleve
ringen, dc eerste is vrijdag 14 december,
geënt op de beginnende verzamelaar.
„Postzegels verzamelen wordt als ouder
wets gezien. Dat doe je als kind alleen als
je ziek bent", vertelt Hans Kok, die met
Leonie Sazias het presentatieteam vormt.
Kok ondervindt die vergrijzing in zijn
postzegelwinkel in Den Haag. Maar ook
op de bijeenkomsten van de honderden
postzegelclubs voeren heren in het grijs
de boventoon. En vergrijzing betekent
achteruitgang. Dat heeft een onderzoek
van de Groningse filatelistenvereniging
kortgeleden nog uitgewezen. Het gemid
delde ledenverlies bij de filatelieclubs is
zo'n tien procent in vijf jaar.
Minder verzamelaars kan op korte en
langere termijn verlaging betekenen van
de inkomsten van verenigingen, maar
ook van de mensen die hun boterham
met postzegels moeten verdienen zoals de
postzegelhandelaren en -veilingen. Ook
makers van catalogi en albums, maar ook
de PTT (als verkoper van alle nieuwe ze
gels) merken de vergrijzing. Overigens is
medelijden hoogstwaarschijnlijk op dit
moment niet op zijn plaats; de huidige
verzamelaars hebben in de breedte wel
een dikkere portemonnee dan bijvoor
beeld een generatie geleden.
SAMEN
De televisiecursus is eigenlijk het eerste
serieuze antwoord van de filateliewereld
op de ingezette vergrijzing. Tot dusver
bleef het bij op zich leuke initiatieven zo
als een grote postzegeltentoonstelling.
Maar daar zijn nauwelijks nieuwe verza
melaars mee gekweekt. Ook de Stichting
Filatelie (waarin clubs en de handel sa
menwerken) heeft het tij de afgelopen ja
ren ondanks een miljoenenkapitaal niet
kunnen keren. Omdat meer dan half Ne
derland toch 'buisgek' is probeert de fila-
telische wereld daarom via de kijkkast
jonge mensen voor de hobby te interesse
ren.
Daarbij wijzen alle neuzen dezelfde kant
op. Wanneer er geld te verdienen is en
zieltjes gewonnen kunnen worden zijn
postzegelhandelaren,' clubs, albumma
kers, PTT en andere filatelie-instanties
ineens bereid tot vergaande samenwer
king.
Degene die zich nu postzegelverzamelaar
noemt (buitensstaanders spreken honend
van 'postzegellikker') hoeft niet meer op
de vele boeiende kanten van de hobby te
worden gewezen. Leonie Sazias, tot voor
kort een leek op postzegelgebied, heeft
het geweten. „Ik ben er nu pas achterge
komen hoe filatelie leeft bij de mensen,
ik heb nooit geweten dat die hobby zo
groot is in Nederland".
Leonie heeft inmiddels besloten de verza
meling van haar overleden vader eens te
bekijken. En misschien gaat ze er wel
mee door.
De gemiddelde postzegelverzamelaar
steekt veel uren in zijn hobby, maar ook
flink wat geld. Zestigduizend zijn er geor
ganiseerd. Voor hen verschijnen er diver
se vakbladen waarvan de grootste Phila-
telie met zo'n 60.000 exemplaren een gro
tere oplage heeft dan menig regionale
krant.
Tot dusver hebben de makers en op
drachtgevers niks te klagen over de cur
sus. Veertien dagen voor de eerste uitzen
ding waren er al 15.000 cursuspakketten
verkocht. Een record volgens de vertegen
woordiger van Tirion, die het pakket in
de handel brengt. De traditioneel cadeau-
rijke feestdagen heeft de cursus ook geen
windeieren gelegd. Het afgelopen weken
door televisie- en radiospots en adverten
ties aangeprezen cursuspakket is een fraai
geschenk. Die uitgebreide samenwerking
is het duidelijkst merkbaar in het cursus
pakket waar van iedereen iets in zit. De
basis van het pakket is het 'Basisboek fi
latelie, handleiding voor de postzegelver
zamelaar'. Een lezenswaardig boek ge
schreven door filatelist A. van der Flier,
overigens een van de grijze kopstukken
die nog veel in de weer is voor de filate
lie. Flier behandelt de wereld van de
postzegels en poststukken zo uitgebreid
dat het boek ook interessant is voor me
nig gevorderd verzamelaar.
In het boek wordt ook aandacht besteedt
aan allerlei zaken die tot dusver niet of
zeer summier in de 'officiële' filatelie aan
de orde kwamen zoals de alternatieve
postzegels van de Kabouterpartij (1970),
stadspostzegels (nog steeds een beladen
onderwerp in de filatelie) en kinderbe-
dankkaarten.
Grappig is het album uit het pakket. Aan
de linkerzijde de afbeeldingen van de ze
gels inclusief NVPH-catalogusprijs en aan
de rechterzijde ruimte om de zegels op te
bergen. Dat album moet - zo hopen de
organisatoren - legendarisch worden.
Net zo bekend als het Avro-postzegelal-
bum uit 1936. Er is tenminste èèn ver
schil: tegenwoordig is er televisie.
