In 'koopparadijs' Moskou
is nu alles op de bon
„Ik heb geen lichamelijke relatie met het ANC"
Afvalberg groeit ons boven het hoofd
FPE
BINNENLAND
EeUtócSotvuMit
VRIJDAG 7 DECEMBER 1990 PAGI1
Oost-Europa vraagt
hulp voor onderwijs
BRUSSEL De onderwijsministers uit Po
len, Hongarije en Tsjechoslowakije hebben
de Europese Gemeenschap om hulp ge
vraagd bij de hervorming van het onderwijs
in hun landen.
Tijdens een bijeenkomst van de EG-minis-
ters van onderwijs in Brussel zei het drietal
dat het onderwijzend personeel in het Oost
blok jarenlang geïndoctrineerd is door het
communisme. .Slechts een diepgaande her
vorming van het onderwijs kan de democra
tie in onze landen versterken", aldus de drie
ministers. Ze willen geld voor her- en bij
scholing van hun leraren en hoogleraren.
Ook zouden meer studenten uit hun landen
kennis moeten kunnen maken met onder
wijs en wetenschap in het Westen.
Verzet Angola eist
snel verkiezingen
JAMBA Als de Angolese regering bereid is
een meerpartijenstelsel in te voeren, zal de
verzetsbeweging Unita een eind maken aan de
nu al vijftien jaar durende burgeroorlog in het
land. Unita-leider Jonas Savimbi heeft dit in
zijn hoofdkwartier in Jamba verklaard. De re
gerende communistische MPLA (Volksbewe
ging voor de Bevrijding van Angola), is giste
ren in Luanda begonnen aan een vierdaags
congres. De partij heeft onlangs aangekondigd
dat zij het marxisme zal afzweren en binnen
drie jaar na een bestand met de-Unita vrije
verkiezingen zal organiseren. Unita wil dat er
al in december 1991 algemene verkiezingen
gehouden worden. Volgende maand begint in
Lissabon een zesde onderhandelingsronde tus
sen de Unita en de MPLA.
Duitsland wil Honecker
medisch onderzoeken
BERLIJN Het Duitse openbaar mi
nisterie wil de voormalige communisti
sche partijleider van de DDR, Erich Ho
necker. zelf medisch onderzoeken om te
bepalen of hij inderdaad te ziek is om
gearresteerd te worden.
Cornel Christoffel, een zegman van de
Duitse Justitie, heeft dit gisteren in Ber
lijn verklaard. Tegen de 78-jarige Ho
necker is vorige week een arrestatiebe
vel uitgevaardigd. Hij wordt beschul
digd van medeplichtigheid aan moord
op Oostduitsers die zijn omgekomen bij
pogingen naar het Westen te vluchten.
De Sovjetunie heeft nog geen toestem
ming gegeven de ex-partijleider te ar
resteren. Hij zou hiervoor te ziek zijn.
De Duitsers hebben daarover zo hun
twijfels.
Referendum Slovenië
over afscheiding
LUBLJANA Het Sloveense parle
ment heeft gisteren met een overwel
digende meerderheid van stemmen
besloten een referendum te houden
over de afscheiding van Joegoslavië.
Op 23 december zullen de 1,5 miljoen
kiesgerechtigden in Slovenië zich
kunnen uitspreken.
Deze laatste stap op weg naar onaf
hankelijkheid van het op West-Euro
pa georiënteerde Slovenië zal zeker
de spanning met de centrale regering
in Belgrado en met Servië, de groot
ste Joegoslavische republiek, verho
gen.
Het is niet waarschijnlijk dat Belgra
do de geldigheid van de volksraad
pleging zal erkennen.
Rechter roept
hond in
getuigenbank
OSLO Een Noorse rechter
heeft een hond als getuige „ge
hoord" in een proces tegen een
man die door de dierenbe
scherming was aangeklaagd
wegens mishandeling van het
huisdier. De officier van justi
tie bij het proces in Namdal
verklaarde dat de hond geen
extra belastend materiaal
heeft aangevoerd, omdat het
dier zich niet bepaald schw
tegenover zijn baas ge
hem zelfs het gezicht
likken. Het is onduidelijk wat
de rechter met de „getuigenis"
van het dier aan moet.
Eenwording leidt tot'sr
meer verkeersdodenH
WIESBADEN Een van de niet onmidlK^
voor hand liggende gevolgen waartoe de I
eenwording heeft geleid, is een drastisch
ging van het aantal verkeersdoden. In eeni
ren gepubliceerd rapport van het Duitse n
voor statistiek blijkt dat dit jaar in de vijft
duitse deelstaten al 85 procent meer verkej
den vielen dan vorig jaar, terwijl ook het f
doden op de Westduitse wegen een stijginj
toont Als belangrijkste reden voor de
verkeersveiligheid wordt gezien dat vee
duitsers hun Trabantjes aan de kant hebbt
zet en zijn overgestapt op een racemonste^
Westduitse makelij, waarvoor zij onvoldj
rijvaardigheid bezitten. Bovendien is het \j
derde Oostduitse wegennet niet ingestejl
voertuigen die snelheden van 160 of 1
nen bereiken.
MOSKOU In Moskou,
voor de Russen ooit het
'koopparadijs' van de Sov
jetunie, zijn vanaf gisteren
consumptiegoederen al
leen nog via de bonkaart
verkrijgbaar. De radicale
stadsbestuurders vrezen
echter dat de Westerse
voedselhulp aan de Sov
jetunie ondanks de nood
aan Moskou voorbij zal
gaan.
De Moskovieten hebben bon
kaarten gekregen waarmee zij
schaarse goederen zoals van
jassen, schoenen en huishoude
lijke artikelen kunnen kopen.
Inkopen mag alleen in speciaal
daartoe aangewezen zaken en
op speciale tijden inkopen
doen Bovendien mogen de
burgers niet meer dan 150 roe
bel (450 gulden tegen de offi
ciële wisselkoers) aan bood
schappen uitgeven.
Voordat er sprake was van de
huidige omvangrijke schaarste
werd Moskou bijna dagelijks
overstroomd door kopers uit
de omringende provincies. De
mensen kwamen af op de goe
deren die wel in Moskou maar
niet of nauwelijks in de rest
van de Sovjetunie verkrijgbaar
waren. Niet-Moskovieten wor
den inmiddels als kopers uit
de stad geweerd, maar ook de
plaatselijke bevolking heeft nu
moeite de gebruikelijke goede
ren in huis te halen. Acht uur
in de rij staan voior schoenen
is geen uitzondering. Volgens
Moskovieten „bedoelen ze het
Een Israëlisch chartervliegtuig waarmee voedsel is gestuurd, wordt in Moskou uitgeladen.
wel goed maar dit is ver
schrikkelijk, de rantsoenering
lost het probleem van tekorten
niet op".
In tegenstelling tot andere
Sovjetsteden weigerde Moskou
tot gisteren een rantsoene
ringsysteem in te voeren. De
autoriteiten vreesden dat de
bevolking dan massaal zou
gaan hamsteren en dat de
meeste goederen op de zwarte
markt terecht zouden komen.
Vladimir Plotnikov, gemeen
teraadslid, verwacht dat de
rantsoenering binnenkort ook
toegepast zal worden op alle
voedselprodukten. Hij heeft
weinig hoop op de komende
voedselhulp die president Mi-
chail Gorbatsjov van het Wes
ten heeft weten los te krijgen.
FOTO: AP
„De voedselhulp komt in eer
ste instantie terecht in de dis
tributiekanalen van de centra
le regering. En het is geen ge
heim dat een aantal leden van
die regering de Moskouse be
volking wil straffen voor het
kiezen van radicalen en demo
craten als stadsbestuurders".
„Ons centralistische economi-
schè systeem stort binnenkort
in. Maar de vernietiging gaat
zo snel dat wij niet in staat zijn
de produktie van goederen zo
danig op te voeren dat de te
korten worden opgeheven", zo
legt Plotnikov uit.
Enkele Westerse diplomaten
in Moskou hebben verbaasd
gereageerd op de massale
voedselhulp die het Westen de
Sovjetunie wil aanbieden. Vol
gens hen zijn de tekorten
voornamelijk te wijten aan het
falende distributiesysteem in
het immense land.
Binnen- en buitenlandse be
drijven beginnen de actie Help
de Russen de winter door
meer en meer te steunen. De
Russische luchtvaartmaat
schappij Aeroflot bood aan
eind volgende week veertig
ton aan voedselpakketten gra
tis naar Moskou te vervoeren.
AKZO uit Arnhem heeft
200.000 kilo keukenzout be
schikbaar gesteld, een produkt
waaraan in Rusland grote be
hoefte is. Voorzitter Braks de
stichting „Voedselhulp aan
Russen", zei sympatiek te
staan tegen alle vormen van
hulp. Onder leiding van het
CDA-Tweede-Kamerlid De
Kok vertrekt zondag namens
de stichting een 'fact-finding-
mission' naar Moskou om de
stand van zaken rond de voed
selschaarste te onderzoeken.
De groep bestaat verder uit
vertegenwoordigers van het
Rode Kruis en het ministerie
van landbouw, een tolk en een
deskundige op het gebied van
de inkoop van voedsel. Zij ke
ren 13 december terug.
i waalf doden bij vliegramp Bologna
EHBO'ers geven eerste hulp aan gewonden bij
een technische school in Casaelecchio de Reno,
zes kilometer buiten Bologna. Een stuurloos ge
worden trainingsvliegtuigje van de Italiaanse
luchtmacht vloog gisteren brandend de school
binnen, waardoor twaalf mensen om het leven
kwamen. Zeker honderd personen werden naar
ziekenhuizen gebracht. Op het tijdstip van het
ongeluk bevonden zich in de school ongeveer
tweehonderd leerlingen.
Het toestel was bezig aan een vlucht van£nm
na naar Bologna. Volgens de politie had
loot de verkeerstoren van Bologna laten r'P1
dat zijn bedieningsinstrumenten geblokf
waren en de motor in brand stond. De P?®
wist zich met een schietstoel in veilighffen^
brengen. Hij is gewond in een ziekenhuis r Y
logna opgenomen. reel
FOTF"
f50 I
De
Praag barricadeert grens met Sovjetur
PRAAG Tsjechoslowa
kije, dat eerder dit jaar
alle grensversperringen
aan zijn westerse grenzen
afbrak, is gisteren begon
nen aan de bouw van bar
ricades aan de oostelijke
grens met de Sovjetunie.
De regering wil hiermee te
voorkomen dat Tsjechoslowa
kije binnenkort wordt over
spoeld door Sovjetburgers die
hun land willen verlaten als
Moskou komend jaar de vi-
sumwet liberaliseert.'Het land
heeft aangekondigd militaire
versterkingen te sturen naar
het grensgebied. Maar volgens
een regeringswoordvoerder is
zijn land niet van plan een
nieuw ijzeren gordijn neer te
laten aan zijn grenzen met de
Sovjetunie.
Gisteren bespraken de minis
ters van binnenlandse zaken
van de EG iri Rome over de
volgens sommige experts te
verwachten stroom van mi
granten uit Oost-Europabaje
tracht wordt een gezamf^
beleid op te zetten voor.
migratie Volgens schattig v
kan de 'volksverhuizing'
komende vijf jaar oplopi c|
meer dan drie miljoen mf c
uit de voormalige socialisf
republieken. Er bleek t>aj(
stand te bestaan van f
land, Groot-Brittannië, Nmaa
land, Ierland en Denem^an
tegen een voorstel voor t^a
fieke controle aan de grfcnÊ
van de twaalf EG-landeifL*
SIETSE BOSGRA VOOR HET EERST IN ZUID-AFRIKA
(Van onze correspondent
Raymond Hasselerharm)
JOHANNESBURG Een
lange man met bril en opval
lende witgrijze krullen wan
delt door de drukke straten
van Hillbrow, een wijk in Jo
hannesburg. Hij houdt zijn
schoudertas stevig tegen zich
aangedrukt in de hoop geen
slachtoffer te worden van een
van de ontelbare straatover
vallen. Voor het eerst loopt
Sietse Bosgra, voorzitter van
het Komitee Zuidelijk Afrika,
in het land waarvoor hij vijf
tien jaar, dag-in-dag-uit, actie
heeft gevoerd.
Hillbrow is een oorspronkelijk
blanke wijk die zich heeft
overgegeven aan de opruk
kende zWarte gemeenschap.
De trottoirs worden gebruikt
om handelswaar uit te stallen.
Relatief welvarende zwarte
bewoners delen hier tegen
woekerprijzen wankele appar
tementsgebouwen met blan
ken die zich geen ommuurde
woning in de buitenwijk kun
nen veroorloven.
Bosgra's hotel, genaamd Mi
mosa, heeft betere tijden ge
kend. ,.U komt hier zeker per
manent wonen?", veronder
stelt de receptionist bij binnen
komst. Het blijkt een pension
te zijn waar arme blanken hun
oude dag doorbrengen. Be
scheiden huisvesting voor de
voorzitter van een organisatie
met vijftien medewerkers en
een jaarlijkse omzet van 11
miljoen gulden. „Voor mij is
dit goed genoeg en ik kom
hier aardige mensen tegen",
vindt 3osgra. Tijdens de eerste
dag van zijn drieweeks bezoek
gaat hij naar de begrafenis van
een zwart slachtoffer van poli-
tiegeweld. Het is een bijzonde
re gebeurtenis, want de dode
krijgt een plek op een begraaf
plaats die tot dan exclusief
voor blanken was. Zelfs Nel
son Mandela is aanwezig en na
afloop spreekt hij even een
paar woorden tot Bosgra, die
duidelijk onder de indruk is.
„Het leek aisol Mandela me
herkende, maar ja, hij is een
echte diplomaat dus je weet 't
nooit zeker", aldus Bosgra.
Volgens hem heeft de 72-jarige
Mandela behoefte aan een goe
de vervanger, zodat hij af en
toe tot rust kan komen. Maar
er moet nog wel wat meer ver
anderen binnen Mandeia's 'on
georganiseerde' ANC. „Er zou
een bureau móeten komen dat
het ANC grondig onderzoekt
en dan zegt: jij eruit en jij weg
en jij moet nu dat gaan doen",
stelt Bosgra op een manier die
doet vermoeden dat hij het sa
neringsproces bij Philips op de
voet volgt. „Het zal nog lang
nodig zijn dat de blanken hier
de belangrijkste posities bezet
ten, omschakelen is een proces
van tientallen jaren", meent
hij. „We zien zwarten graag in
topfuncties, maar door achter
stand in scholing en ervaring
kunnen ze dat, op een uitzon
dering na,-nog niet aan".
Sietse Bosgra is professioneel,
full-time actievoerder. Na vijf
tien jaar protesteren om de on
afhankelijkheid van Angola
en Mozambique te bereiken
verlegde hij in 1975 zijn doel
naar Zuid-Afrika. Daarvoor
studeerde hij natuurkunde en
promoveerde zelfs.
Dat hij Zuid-Afrika nooit kon
bezoeken, vond hij geen han
dicap. „De communicatie-ka
nalen stonden altijd open en ik
merk, nu hier zo een paar da
gen rondloop, dat het niet an
ders is dan ik had verwacht".
Een land bezoeken na er vijf
tien jaar voor geknokt te heb
ben en dan zo weinig emoties.
Hoe kan dat? „Ik ben wat af
standelijker dan anderen.
Kijk, Conny Braams, de voor
zitster van de Anti Apartheids
Beweging is dolblij dat ze hier
heen gaat maar zij heeft dan
ook een lichamelijke relatie
met het ANC. Ik kan me nog
goed herinneren dat we tijdens
een conferentie een kamer
deelden en dat ik af en toe de
deur uit moest omdat zij weer
met de een of ander in het bed
dook".
Het is duidelijk dat de relatie
tussen de twee anti-apartheid
sorganisaties niet optimaal is.
Tijdens het bezoek van De
Klerk aan Nederland is nood
gedwongen even samenge
werkt, maar nu zijn er weer
problemen over geldwervings
acties.
Tot eind december duurt zijn
verblijf in Zuid-Afrika, en
veel tijd daarvan zal worden
besteed aan de voorbereiding-
van een cultureel festival.
Rond juni volgend jaar kun
nen Johannesburg en Kaap
stad kennis maken met Neder
landse schrijvers, films en mu
ziek. In samenwerking met
het Afrikaanstalige 'Vrije
Weekblad' moet dat twee we
ken durende festijn het einde
van de culturele boycot inlui-
(ADVERTENTIE)
MEDEDELING AAN DE ABONNEES VA
DE LEIDSE COURANT
Kostenstijgingen maken voor de Nederlandse Dagbladen een
aanpassing van de abonnementspnjzen noodzakelijk In verba
hiermee zijn onze abonnementsprijzen per 1 januari 1991 als,
volgt .vastgesteld
Bij automatische betaling
per maand 25 70
per kwartaal 76 60
per jaar 294.30
Bij betaling per acceptgiro
per maand 26 70
per kwartaal 78 60
per jaar 299.30
Wij verzoeken u bij het overmaken van uw abonnementsgeld
giro of bank gebruik te maken van onze acceptgirokaart De
nieuwe abonnementsprijs is daarop ingevuld
Wij nemen graag aan dat de abonnees, die een machtiging t nis
automatische afschrijving hebben verstrekt, ermee akkoord g^Va;
dat bij de eerstvolgende afschrijving de nieuwe
abonnementsprijs wordt aangehouden
Landen Zuidpoolverdrag dicht bij milieu-akkoord
VINA DEL MAR De 39
landen die zijn betrokken bij
het zogenoemde Zuidpoolver
drag hebben gisteren inge
stemd met een concept-proto
col waarin maatregelen staan
vermeld ter bescherming van
de unieke ecologie van de
Zuidpool. Geen overeenstem
ming werd bereikt over een
verbod op ontginningswerk
zaamheden Vertegenwoordi
gers van de landen omschre
ven de bereikte resultaten als
„een basis voor een internatio
naal akkoord over de bescher
ming van het Zuidpoolmilieu".
In het door Noorwegen ter ta
fel gebrachte protocol wordt
onder meer gesproken over de
oprichting van een permanent
milieubureau dat moet toezien
op de gevolgen van de mense
lijke activiteiten in het Zuid-
SUSKE EN WISKE
Suske knjgt dr bal in ujn
beul en paneert mei veel
gemak de buitenspeler dan
stevent hu recht op de
verdedigers af
DE GOALGETTER
Hu onluüklgrandioos tedere aanval,
nopl de bal over de verdediging heen,
duikt onder de spelers door en
(c) Standaard Ultgeverl|/Wavery Produc
Een van de verrassingen
bij de presentatie van het
kabinet-Lubbers III was
vorig jaar het aantreden
van de heer Alders als
minister van volkshuis
vesting, ruimtelijke orde
ning en milieu (VROM).
De heer Alders had zich
in enkele jaren ontpopt
als een bekwaam PvdA-
kamerlid, maar met het
VROM-beleid, en dan
met name het hoofdstuk
milieu, had hij althans in
het publieke debat niet
of nauwelijks van zich
laten horen.
Nu een jaar later kennen we
minister Hans Alders hij
laat zich door een ieder graag
bij zijn voornaam noemen
als een zeer toegewijd en des
kundig milieuminister. Hij
heeft zijn enthousiaste voor
ganger Ed Nijpels al haast,
doen vergeten. Alders heeft
met het Nationaal Milieube
leidsplan-plus (NMP-plus) de
puntjes op de i gezet en wil
nu heel concreet aa!n de slag.
Dat bleek ook onlangs weer
toen de Kamer met Alders
discussieerde over het afval
beleid. Zeker niet het minst
belangrijke punt in het mi
lieubeleid.
Het afvalprobleem groeit ons
in Nederland letterlijk en fi
guurlijk boven het hoofd. De
gevolgen van de wegwerp
maatschappij laten zich op al
lerlei manier gevoelen. Een
gemiddelde Nederlander pro
duceert zo'n 350 kilogram af
val per jaar. Veel van dat af
val wordt verbrand of komt
op een stortplaats. Het pro
bleem lijkt daarmee opgelost,
maar zo is het niet. Veel
schadelijke stoffen komen
door verbranding in de lucht
of bij storten in bodem en
water. De hoeveelheid afval
groeit nog voortdurend. Er is
voldoende capaciteit om dat
allemaal op verantwoorde
wijze te verwerken. We
groeien zodoende vast in tal
en last, om een bekende
dichtregel van Joost van den
Vondel te gebruiken. Een
probleem dus, en wel zo
groot, dat de Kamer er wat
aan wil doen.
De kans van slagen hangt
voor een niet gering deel af
van de bereidheid van elke
individuele burger om een
bijdrage te leveren in de slag
tegen de groeiende afvalstro
men. Het milieuprobleem is
ten diepste een luxe-pro
bleem. De welvaart in de
geïndustrialiseerde wereld
vraagt een hoge prijs: ernsti
ge milieuvervuiling. We
moeten daar met elkaar wat
aan doen, wil het leven op
aarde niet worden uitge
doofd. Ook hier geldt: voor
komen is beter dan genezen.
Kort en goed, we moeten
minder afval produceren en
als het even kan er voor zor
gen dat we het afval zelf ver
werken. Het is niet zonder
betekenis dat de helft van de
350 kilo die we gemiddeld
produceren, bestaat uit
groente-, fruit- en tuinafval
(GFT). Gescheiden verzame
len en ophalen is het minste
dat kan worden gedaan. Het
GFT-afval kan verwerkt
worden tot compost, dat op
allerlei manieren weer kan
worden gebruikt en zelfs als
vervanging kan dienen van
bepaalde bemestingsvormen.
Met ingang van 1994 worden
gemeenten verplicht tot ge
scheiden inzamelen. Gelet op
de ernst van de afvalproble-
matiek zou een zichzelf res
pecterende gemeente veel
eerder dan 1994 tot die maat
regel moeten overgaan.
Daarnaast kunnen burgers
worden gestimuleerd het ei
gen GFT-afval zelf te com-
posteren. Het is een van de
mogelijkheden om duidelijk
te maken, dat we allemaal
heel concreet een aandeel
kunnen leveren in de strijd
tegen de afvalbergen. Minis
ter Alders heeft wat mij be
treft gelijk: nu geen dikke
nota's en langdurige discus
sies meer, maar zeker waar
het om de afvalproblematiek
gaat aan de slag. Geen
woorden maar daden!
Het gaat daarbij ook om een
verandering van mentaliteit.
De wegwerpmaatschappij
moeten we van ons afschud
den. In het groot (reparatie
laten prevaleren boven
nieuwkoop) en in het klein
(geen wegwerpbekertjes,
wegwerpaanstekers). Indrin
gende en het grote publiek
iep
on
aansprekende voorlichtinhos
daarbij nodig om effect te
reiken. De bij het posth-aa<
toor gratis verkrijgbare
der '60 Dingen die u voor
milieu kunt doen' is da«
een aardige aanzet.
Het wordt intussen meer
duidelijk dat de aanpak
het milieuvraagstuk pas ^ter
ge kans van slagen heeftj
de mens individueel en f
lectief zich meer
wordt van de consequei
van zijn eigen handelen,
is ondenkbaar dat we ad
loos kunnen voortle1
waarbij de overheid oplo:
gen aanbiedt voor pr<
men. Bovendien mogen
nooit vergeten dat de n
verantwoord dient te hai
len. Hij heeft immers de
de niet alleen van zijn kil
ren geleend, zoals sommi
dat uitdrukken, maar
mens is voor alles
als rentmeester. In opdi
van de Schepper moet I
mens het leefmilieu op
houden. In balans laten,
de balans is danig versti
Niet in de laatste plaats
het de afvalproduktie bet
De heer M Leerling
van de Tweede Kamer
de RPF.
