Boris Jeltsin
•waarschuwt leger
tegen couppoging
STUDIO
Deze week
slechts
Ershad vreesde
militairen, maar
volk velde hem
Verkiezingscampagne Polen ongemeen bitter
Israël wil
Saddam
per se kwijt
:;)E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
BUITENLAND
QeidU&Qowicunt
DONDERDAG 6 DECEMBER 1990 PAGINA 7
[Geheime kerkers
[ontdekt in Tchad
'DJAMENA De TchadiseJie rebel-
jen van de Patriottische Reddingsbewe-
jing hebben de vorming van een inte
rim-regering aangekondigd, waarin een
voormalige politieke gevangene en en
kele leden van het oude kabinet zijn op-
31 i genomen. In de hoofdstad N'Djamena
werd gisteren het bestaan van een aan
tal geheime gevangenissen onthuld
waar tegenstanders van de afgezette
(resident Habré werden vastgehouden.
Volgens Amnesty International had Ha
bré persoonlijk kennis van de martelin-
;en en executies die in de geheime ker
kers werden uitgevoerd. Volgens bewo
ners zijn na de vlucht van Habré veel
MÜ gevangenissen ontdekt waar nooit
76.70 eerder van was gehoord.
■550 ge
«1,
Kohl raakt minister
en medewerker kwijt
BONN De Duitse bondskanselier
Helmut Kohl moet het in de nieu
we ambtsperiode stellen zonder zijn
naaste medewerker Horst Telt-
schik. Kohls adviseur op buiten
lands en veiligheidsgebied, die al
sinds 1972 met Kohl samenwerkt,
gaat per 1 januari naar het Duitse
mediaconcern Bertelsman. Ook mi
nister van justitie Hans Engelhard
zou, om gezondheidsredenen, van
plan zijn ontslag te nemen uit het
kabinet van Kohl.
Maandag verliet de liberale minis
ter van economie, Helmut Hauss-
mann, om persoonlijke redenen de
regeringscoalitie tussen de FDP en
de CDU.
Actie Gorbatsjov
tegen pornografie
MOSKOU Sovjetpresident Michail
Gorbatsjov heeft een commissie on
der voorzitterschap van zijn minister
van cultuur opdracht gegeven een
onderzoek in te stellen naar maatre
gelen tegen pornografie. De stappen
zijn bedoeld „ter bescherming van
het moreel van het volk". Gorbatsjov
maakte melding van bezorgdheid on
der de bevolking over het verschijn
sel dat steeds meer erotische foto's,
bladen en videofilms de ronde doen.
Hij noemde in dit verband ook pseu-
do-medische literatuur. De commissie
dient zich te verdiepen in ervaringen
die andere landen op dit terrein heb
ben.
CNN: Libië achter
aanslag Lockerbie
NEW YORK Een Libische
geheim agent heeft de bom
aan boord gebracht van het
Panam-vliegtuig dat in decem
ber 1988 boven het Schotse
Lockerbie werd opgeblazen en
waarbij alle 259 passagiers om
het leven kwamen, zo meldt
de Amerikaanse tv-maat-
schappij Cabel News Network.
Volgens CNN heeft het onder
zoek naar de fatale gebeurte
nis op bijna alle vragen ant
woorden opgeleverd. De da
der, aldus CNN, was een ge
heim agent uit Libië, die was
ingehuurd door de radicale
Palestijnse leider Jibril.
Moordenaar Kahane
vrij op borgtocht
NEW YORK De moorde
naar van de othodoxe joodse
rabbi Meir Kahane, de in
Egypte geboren El Sayyid No-
sair, is gisteren op borgtocht
vrijgelaten nadat hij had ver
klaard „met schuldig" te zijn
aan de moord. Réchter Alvin
Schlesinger liet Nosair gaan na
het betalen van een borgsom
van ruim 500.000 gulden. Na
afloop van de zitting moest de
politie groepen joodse en Ara
bische militanten uit elkaar
houden. Kahane, de stichter
van de militant-orthodoxe Je
wish Defence League, werd op
5 november vermoord.
Franse advocaat dreigt
koningin aan te klagen
THIONVILLE Een advocaat uit het
Franse Thionville, Pascal Barbier, heeft
gedreigd koningin Beatrix voor de rech
ter te dagen wegens „schuldige passivi
teit", en daarmee medeplichtigheid aan
handel in verdovende middelen. Hoe
wel Barbier denkt dat er weinig kans
bestaat dat het uiteindelijk tot een pro
ces komt, is het juridisch wel mogelijk
tegen de koningin een aanklacht in te
dienen. Barbier, die drie Portugezen
verdedigt die met in Nederland gekoch
te drugs zijn opgepakt door de Franse
douane, is heel boos op de volgens hem
uiterst lakse houding van de Nederland
se overheid tegenover de handel in
drugs.
40
MOSKOU Boris Jeltsin,
lie president van de Russi-
iche Federatie, heeft het
jEovjetleger gisteren ge
waarschuwd geen poging
te doen de regering omver
werpen.
Tegen officieren van de
)zerzjinsky Militaire Acade
me zei hij: „Als het leger als
ïen actieve factor in onze ko
tende maatschappij interve-
lieert, zullen de botsingen
vele malen toenemen, en de
naatschappij naar een ramp
,Het leger kan de economi
se problemen niet oplossen
en op het moment zijn dat de
jelangrijkste problemen", zo
citeerde het met-officiële pers-
lureau Interfax Jeltsin.
lovendien is het leger niet ho-
nogeen. „Wij weten wat voor
neningsverschillen er leven,
let leger zou dus uiteen kun-
len vallen in rivaliserende
■roepen en de politieke strijd
lie vandaag vreedzaam blijft,
tou een gewapende strijd kun-
len worden", zei Jeltsin. „We-
end dat ons land een kern-
nacht is, zou dit niet alleen
;en bedreiging vormen voor
ms land, maar voor de hele
vereld".
)e voormalige Amerikaanse
(resident Ronald Reagan heeft
ir gisteren tijdens een rede
voering in het Britse Cambrid
ge op gewezen dat Gorbatsjov
de controle over zijn land
teeft verloren en zijn toe
vlucht zou kunnen nemen tot
het afkondigen van de staat
van beleg om de stabiliteit te
handhaven. Reagan gelooft dat
Gorbatsjov juist wel kan reke-
Jien op de loyaliteit van de ge-
^pieime dienst KGB en het le
niger, maar dat hij geen enkele
sfnvloed heeft op de economie
™en de politieke ontwikkelin
gen in de vijftien republieken.
127' c
g Slachtoffer
16, In een interview verklaarde
li legerkolonel Viktor Alksnis
dat Gorbatsjov zou moeten
3, verdwijnen. „Hij is het slacht-
133' rtfer geworden van zijn eigen
politiek. Hij heeft de nationali
sten de kans gegeven hun
ntimenten op te kloppen,
iemand luistert meer naar
et centrum, het land valt uit
Ikaar. De enige oplossing is
aststellen wie hier de macht
•ft en dan de crisis oplossen,
/entueel met wettelijke
laChtsmiddelen.
„Maffia beheerst Moskou"
MOSKOU Volgens het Sovjet-weekblad Commersant
wordt een groot deel van het leven in Moskou beheerst door
de maffia. Het blad heeft gisteren een „wie is wie" van de
Moskouse georganiseerde misdaad gepubliceerd en onthuld
welke bendes de verschillende wijken van de stad beheer
sen. Het ministerie van binnenlandse zaken reageerde met:
„De georganiseerde misdaad als zodanig niet bestaat in Mos
kou" Commersant zegt evenwel dat de georganiseerde mis
daad in Moskou de controle heeft over drugshandel, prosti
tutie, speelhuizen, videotheken en handel in tweedehands
auto's. De belangrijkste activiteit van de bendes is echter het
afpersen van restaurants en andere semi-particuliere bedrij
ven in ruil voor „bescherming".
Alksnis is voor de duivel niet
bang. Op 15 november stelde
hij in de Opperste Sovjet presi
dent Gorbatsjov een ultima
tum: als de landsleider niet
binnen een maand orde op za
ken in de chaos had gesteld,
zou het Congres van Volksaf
gevaardigden (het superparle-
ment dat op 17 december in
Moskou bijeenkomt) de vraag
van het al dan niet aanblijven
van de president gaan bespre
ken. De reacties onder de be
volking waren heftig. De in
tellectuelen waren ontzet: daar
had je dan de langverwachte
putschist. Voor veel gewone
mensen vertegenwoordigt
Alksnis de laatste hoop om de
anarchie en chaos in hét land
de kop in te drukken en een
KGB gaat
tijdschrift
uitgeven
MOSKOU De geheime
dienst van de Sovjetunie,
de KGB, gaat volgens de
krant Rabotsjaja Triboena
binnenkort een eigen tijd
schrift uitgeven. Het eer
ste exemplaar zal eind
deze maand verschijnen.
Het tien pagina's tellende
tweeweekse blad zal door
de uitgeverij worden gepu
bliceerd die de KGB zelf
heeft opgericht. Het bij
zondere van het tijdschrift
is dat een deel wordt ge
vuld met artikelen die zijn
gebaseerd op materiaal
van de KGB, onder meer
uit het archief van deze
geheime dienst.
onheilspellende burgeroorlog
te vermijden.
Volgens Alksnis is er geen al
ternatief voor Gorbatsjov in de
vorm van een enkele persoon.
„Dus zal er een collectief lei
derschap moeten komen
Daarin zullen vertegenwoordi
gers van het hele politieke
spectrum in ons land moeten
zitten, laat ik zeggen van
Sobtsjak (de progressieve bur
gemeester van Leningrad) tot
Nazerbajev (de behoudende
president van Kazachstan). In
geen geval mogen Gorbatsjov
of Jeltsin in dat college ko
men. Zij zijn al te ver gegaan,
ook in hun onderlinge rivali
teit. Gorbatsjov maakt strate
gische fouten. Zo heeft hij wil
lens en wetens de nationale
fronten opgericht. Dezelfde
nationale fronten die hem nu
de kop gaan kosten, maar dat
heeft hij totaal niet zien aan
komen".
Een groep leden van het Sov
jet-parlement heeft gisteren
geëist dat de noodtoestand
wordt uitgeroepen en de acti
viteiten van alle politieke par
tijen en vier parlementen, die
van Litouwen, Moldavië, Ge-
orgie en Rusland, worden op
geschort. De parlementariërs,
onder wie zich zowel leden
van de rechtse Sojoez-bewe-
ging als leden van de hervor
mingsgezinde Liberaal-Demo
cratische Partij bevonden, gin
gen nog net niet zover dat zij
openlijk opriepen tot een mili
taire staatsgreep als redmiddel
om de Sovjetunie uit de huidi
ge crisis te helpen. Volgens de
persbureaus Tass en Interfax
kondigden de leiders van de
groep de vorming aan van een
Nationaal Reddingscomité en
eisten ze dat aan dit comité de
macht zou worden overgedra
gen.
Einde
opstand
Amerikaanse
militairen be
waken aanhan
gers van de Pa
namese ex-ko-
lonel Eduardo
Herrera Has
san, die na een
spectaculaire
ontsnapping
per helikopter
uit de gevange
nis vannacht
weer is aange
houden. Herre
ra Hassan had
na zijn vlucht
met enige tien
tallen aanhan
gers het hoofd
kwartier van de
nationale politie
bezet. Toen zij
daaruit tracht
ten te onstap-
pen werden zij
aangehouden.
Herrera zou het
brein zijn ge
weest achter
een in augustus
mislukte staats
greep. Daar
voor zat hij ge
vangen.
FOTO: AFP
(Van onze correspondent
Frans Wijnands)
WARSCHAU De vraag
is niet of Lech Walesa
zondag tot president van
Polen wordt gekozen. Dat
zal wel. Veel relevanter is
de vraag hoe beschadigd
Lech Walesa aan zijn
nieuwe job zal beginnen
na de ongemeen bittere
verkiezingscampagne die
zich in deze laatste dagen
voor de beslissende slag in
Polen afspeelt.
Begin deze week zei zeventig
procent van de ondervraagden
in een representatieve steek
proef ervan overtuigd te zijn
dat Walesa de presidentsver
kiezingen zal winnen. Als hij
gekozen wordt en het
woordje 'als' houdt wel dege
lijk de mogelijkheid in dat het
niet zo is dan heeft hij er
harder voor moeten knokken
dan hij een aantal maanden
geleden zelf geloofde. „Als ik
geen tachtig procent van de
stemmen krijg, hoeft het voor
mij eigenlijk niet.zei de
toen erg van zichzelf overtuig
de Lech Walesa. Hij heeft er
ook anders voor moeten vech
ten dan hij de afgelopen tien
jaar in zijn eigen land gewend
was. Chantage, bedreigingen,
beledigingen en platvoershe-
den hebben de Poolse presi
dentsverkiezingen stilaan een
louche sfeer bezorgd.
Lech Walesa maakt excuses
WARSCHAU Lech Walesa heeft zich gisteren veront
schuldigd voor antisemitische opmerkingen tijdens zijn ver
kiezingscampagne. Hij noemde zijn uitlatingen „onhandig en
tactloos". In een televisie-interview verklaarde hij, zolang
hij iets in Polen te vertellen heeft, geen antisemitisme, chau
vinisme en nationalisme te zullen dulden. Onder meer tij
dens een bijeenkomst in oktober had Walesa gezegd: „Sinds
mijn familiegeschiedenis begon ben ik zuiver. Ik ben Pool
en ik ben hier geboren". Die opmerking kwam hem op de
stroom van kritiek te staan.
„Ik ben niet zo iemand die het
vuurtje onder de pot met de
Poolse hel zal opstoken en een
contract met de duivel sluit,
terwijl ik me tegelijkertijd
achter de Zwarte Madonna
van Czestochova verschuil".
Het is maar een citaat van op
ponent Stanislav Tyminski,
maar met dit soort opmerkin
gen maakt hij Walesa en zijn
heetgebakerde achterban ra
zend. Hij blijft onverstoorbaar
zeker van zijn kansen om zon
dag tot president te worden
gekozen en dat maakt veel Po
len nerveus.
Dagdromers
Intellectuelen uit een paar
grote steden, boeren, zelfs de
katholieke kerk en veel aan
hangers van de twee weken
geleden dramatisch verslagen
premier Mazowiecki hebben
zich inmiddels uitgesproken
voor Walesa. Alles liever dan
Tyminski, begint de slogan te
worden.
Tyminski blijft echter voor
miljoenen plattelanders, kleine
sappelaars en dagdromers, de
grote redder. Met een verlos
sende kijk op de toekomst van
de Poolse economie. Dat be
weert Tyminski tenminste
keer op keer. „Binnen een
maand bouw ik de economie
om en elke Pool zal goud ver
dienen". „Wij zijn de besten",
riep zijn Peruviaanse vrouw
op een verkiezingsbijeenkomst
deze week. De (tweede) me
vrouw Tyminski heeft de gave
om via het menselijk oog ziek
ten op te sporen.
„Ik weet dat het niet zo is",
merkte Walesa deze week
nuchter op. „Ik weet dat de
staalarbeiders en de mijnwer
kers woedend zullen zijn als ze
na een maand merken dat er
totaal niets veranderd is en
dan het presidentiële paleis
zullen platbranden". Tyminski
op zijn beurt tracht de Poolse
goegemeente ervan te overtui
gen dat ze met de keuze van
Walesa na de communistische
dictatuur de willekeur van de
Solidariteitskliek in huis ha
len.
Op 4 december, het feest van
Sinte Barbara, de patroonheili
ge van de mijnwerkers, heeft
Walesa een brief aan de mijn
werkers gericht en openlijk
om steun gevraagd. Het is een
voorbeeld van de stemmenja-
gerij die voor Walesa tamelijk
onwerkelijk moet zijn, over
tuigd als hij altijd was van zijn
grenzeloze populariteit.
Hij vecht niet alleen tegen een
nieuwe, onbekende en langza
merhand gevreesde tegenstan
der, maar vooral tegen de snel
om zich heen grijpende twijfel
die Tyminski met zijn mooi-
praterij in de harten van mil
joenen Polen heeft gezaaid.
Vooral ook met zijn verklaring
dat zijn hele verkiezingspro
gramma als twee druppels wa
ter lijkt op de uitgangsstellin
gen van Solidariteit tien jaar
geleden.
In de Poolse pers wordt intus
sen anders dan enkele we
ken geleden een opvallend
eensgezinde campagne voor
Walesa gevoerd. Niet van har
te. „Ook al willen we niet, we
moeten wel op hem stemmen",
is de algemene opvatting, te
vens een parafrase op Walesa's
eigen uitspraak dat hij liever
geen president van Polen wil
de zijn, maar het wel moet
worden, om het land van de
ondergang te redden.
(Vervolg van
de voorpagina)
BAGHDAD Irak en de
Verenigde Staten voeren
overleg over de datum
waarop zij gaan praten
over de Golfoorlog. Het is
de bedoeling dat Ameri-
ka's minister van buiten
landse zaken Baker naar
Baghdad reist en zijn col
lega Aziz naar de VS.
De berichten over de kans op
succes in dit overleg blijven
zeer tegenstrijdig. De Britse
omroep Sky News meldde
dinsdagavond dat Irak bereid
zou zijn zich terug te trekken
uit Kuwayt in ruil voor garan
ties dat het Westen niet aan
valt en Baghdad het Kuwaytse
deel van de Rumeila-olievel-
den mag houden. Uit andere
bronnen werd gisteren verno
men dat Irak op zoek is naar
een eervolle uitweg uit de cri-
De Amerikaanse president
George Bush, op bezoek in Ar
gentinië, zei echter te betwijfe
len dat de besprekingen iets
zullen opleveren. „Ik ben niet
optimistisch. Ik zie geen teke
nen dat Saddam Husayn be
reid is om volledig, zonder
voorwaarden, aan de resoluties
van de Veiligheidsraad gehoor
te geven" zei Bush wijzend op
de VN-eis dat Irak zich volle
dig terugtrekt uit Kuwayt.
Saddam Husayn op zijn beurt
sprak de hoop uit dat Bush de
rol „van een goede onderhan
delaar" en niet van „politiea
gent van de Verenigde Naties"
zal vervullen. „Irak wenst de
dialoog en laat zich geen beve
len opleggen", aldus de Iraak-
se leider.
Kuwayt overweegt een proce
dure aan te spannen tegen
Irak bij het Internationaal Ge
rechtshof in Den Haag als
eventuele onderhandelingen
met Baghdad mislukken, zo
heeft een lid van de Kuwaytse
delegatie, die rondreist in
Noord-Europa, in Den Haag
verklaard.
Israël heeft de VS laten weten
geen oplossing van de Golfcri
sis te willen waarbij de Iraakse
oorlogsmachine intact wordt
gelaten, zo verklaarde de Is
raëlische onderminister van
buitenlandse zaken, Benjamin
Netanyahu, gisteren in Jeruza
lem. Hij ontkende echter be
richten in de Israëlische pers
dat de joodse staat Washington
had gewaarschuwd zelf mili
taire actie te ondernemen te
gen Irak, als de VS dat niet
zouden doen.
De Verenigde Staten hebben
voorgesteld om in een resolu
tie van de Veiligheidsraad,
waarin het optreden van Israël
tegen de Palestijnen wordt ge
kritiseerd, de wenselijkheid
van een internationale vredes
conferentie over het Midden-
Oosten op te nemen. Het is
voor het eerst dat de VS zich
bereid tonen steun te verlent?n
aan het vastleggen van zo 'n
conferentie in een resolutie
van de Veiligheidsraad. Isratïl
heeft zich tot nu toe fel verzeit
tegen het houden van een con -
ferentie over de problemen ill
het Midden-Oosten.
Volgens politieke waarnemen;
is het Amerikaanse voorstel!
bedoeld om de Arabische lan
den, die met de VS een front
vormen tegen het Iraakse
bewind van Saddam Husayn,
gunstig te stemmen en een
verdergaande resolutie over
Israël en de Palestijnen te
voorkomen.
ADVERTENTIE
Overal te koop
Nog beter: neem meteen een
abonnement - alle nummers
tot 1 mei voor slechts 10,-.
Bel: 035 - 714714.
MYSTERIE VAN HET ZEVENGESTERNTE
De hele nacht zitten Ladrone en zijn trawanten geld te
leren. De tafel in de grote kajuit kreunt onder het gewicht van
it edel metaal! Tegen de ochtend trekt de mist op en wanneer
de tweede stuurman door een patrijspoort naar buiten kijkt,
roept hij: „Ha, daar komen onze concurrenten....; die willen het
ook nog 's proberen!" En ja hoor, daar nadert in de verte de UK
230 met de Zaankanters. „Ik heb met die arme Hollanders te
doen", spot Ladrone, „nou vissen ze achter het net". Maar even
later geeft hij bevel naar de brug om het anker te hijsen en weg
te stomen. Al te nieuwsgierige kijkers kan hij niet gebruiken. Aan
boord van de botter vraagt men zich af, waarom dit stoomschip
hier heeft stil gelegen en nu zo ijlings het hazepad kiest. Maar de
schipper meent, dat het schip wegens de mist voor anker is ge
gaan en nu gewoon zijn weg vervolgt. Ze kunnen ook niet weten,
dat iemand hun is vóór geweest....
NEW DELHI Hussain
Muhammed Ershad hield
als president van Bangla
desh het leger voortdu
rend met argwaan in de
gaten. De geschiedenis
leerde dat uit die hoek de
grootste dreigingen te ver
wachten waren. Dat pakte
even anders uit.
Voor het eerst in het negen
tienjarig bestaan van Bangla
desh heeft een president niet
door een militaire coup, maar
onder druk van het volk het
veld moeten ruimen. Ershads
belangrijkste politieke tegen
standers waren twee vrouwen,
die bekend stonden om hun
onderlinge rivaliteit en hun
wens de president af te zetten.
Vrijwel niemand had voorzien
dat de schooljuffr'ouw-achtige
Sheik Hasina en de stijlvolle
Khaleda Zia de leiders zouden
worden van een protestbewe
ging die de president tot aftre
den zou dwingen. Het waren
steeds staatsgrepen die rege
ringsleiders in hoog tempo van
de troon stootten. Ershad is
met zijn negenjarig bewind ab
soluut recordhouder.
Het is de verdienste van Ers
had dat hij een van de armste
landen ter wereld de discipline
en stabiliteit bracht waaraan
het zo'n behoefte had. Vanaf
de coup in 1982, die hem aan
de macht bracht, ontwikkelde
hij zich tot een leider die tota
litair, maar toch gematigd re
geerde. Mensenrechten-acti
visten gaven hem meestal een
goed rapportcij'fer. Vrije ver
kiezingen waren echter iets
anders. Toen Ershad zich in
1986 tot president liet kiezen,
waren buitenlandse diploma
ten en waarnemers hilarisch
over het onbeschaamde knoei
en met de uitslagen in de
stemlokalen.
Dat Ershad zo lang wist aan te
blijven was zowel zijn kracht
als zijn zwakte; hij begon zijn
overlevingskansen te over
schatten. In een interview dat
afgelopen september ver
scheen omschreef zichzelf als
„zeer pragmatisch" en had er
alle vertrouwen in de presi
dentsverkiezingen van juni
1991 te zullen winnen.
Het protest van de bevolking
dat deze maand begon te
groeien moet hem dus hebben
verrast. Ershad kondigde de
noodtoestand af en riep de
hulp van leger en politie in.
Het optreden van de troepen
bleek echter weinig uit te
richten. De door mevrouw Zia
Opgetogen aanhangers van oppositieleidster Hasina dragen een
portret van haar vermoorde vader door de straten van Dakha.
FOTO: AFP
geleide Nationalistische Partij
van Bangladesh en de Awami
Liga van Hasani riepen stakin
gen uit en het burgerlijke pro
test tegen Ershad nam alleen
maar in omvang toe.
Als de oppositie erin slaagt de
eenheid en daadkracht in
stand te houden en dus de re
geermacht in handen weet te
houden, dan zal dat voor zowel
Zia als Hasina een grote per
soonlijke genoegdoening bete
kenen. Hasina is de dochter
van Sheik Mujibur Rahman,
de eerste president van Ban
gladesh, die in 1975 bij een
staatsgreep werd vermoord.
De echtgenote van Zia, Ziaur
Rahman, was eveneens presi
dent en werd bii een militaire
coup in 1981 gedood.
Op voordracht van de opposi
tie is de president van het
Hooggerechtshof, Shahabud-
din Ahmed, benoemd tot inte
rim vice-president. De 65-jari-
ge Ahmed zal een voorlopige
regering leiden tot de algeme
ne verkiezingen, die volgens
de grondwet moeten worden
gehouden binnen een termijn
van negentig dagen.
