Jremmer, de vooroorlogse Pierre Janssen
JJU J
produktiemedewerker
produktiemedewerkers
SLIMME SINTERKLAZEN RUILEN NU HUN PAARD IN!
GELESTO POTGROND B.V.
15.000 EN 30.000 KM ONDERHOUDSBEURTEN GRATIS!*
SAMARA
14.885.-
i4jnst/rtv
CcidoeSouocwt
WOENSDAG 5 DECEMBER 1990 PAGINA 13
'oneelgroepen geven
imen één blad uit
^TTERDAM Zeven grote toneelgezelschappen
ons land brengen een nieuw tijdschrift uit dat vier
i^al Per th63*61"88*20611 informeert over de aktuele
jt dukties die zij op de planken brengen. Het gratis
fiodiek, Nederland Toneel, wordt in een oplage
130.000 verspreid via Vrij Nederland en de
ouwburgen en theaters. De eerste editie ver-
ijnt vrijdag. De stichting Nederland Toneel, in op-
cht waarvan het blad wordt uitgegeven, deelde
'dinsdag mee. De stichting is een samenwerkings-
rband van Toneelgroep Amsterdam, Toneelgroep
Appel, Theater van het Oosten, Ro Theater, Het
idelijk Toneel, Noordelijk Theater De Voorziening
Het Nationale Toneel Constant Meijers voert de
dredactie. Naast de volledige agenda en stukken
;r de produkties van de betrokken gezelschappen,
iteedt het blad ook aandacht aan andere belang-
geachte aktiviteiten op de Nederlandse podia.
Jacques van Kollenburg
overleden
HILVERSUM In Hilversum is dit
weekeinde de 68-jarige journalist en
tekstschrijver Jacques van Kollenburg
overleden. Hij was al geruime tijd ziek.
Van Kollenburg werkte van 1964 tot aan
zijn pensioen in 1984 bij de KRO, onder
meer voor het uitermate populaire radio
programma 'Van Twaalf tot Twee'. Van
Kollenburg was verder eind jaren zestig
vooral bekend als samensteller en regis
seur van het wekelijkse zaterdagochtend
programma „Djinn". Met „Djinn", dat
van 1962 tot 1970 werd uitgezonden,
maakte hij 264 uitzendingen. Vlak voor
dat hij met de VUT ging vervaardigde
Van Kollenburg een documentaire over
Annie M.G. Schmidt, die vier maanden
lang wekelijks werd uitgezonden.
Hickory Dickory naar
finale 'Grote Prijs'
AMSTERDAM De Haagse groep Hickory Dickory is
een van de zes finalisten van 'De Grote Prijs van Neder
land', het jaarlijks terugkerende nationale concours voor
popgroepen. De finale wordt gehouden op 15 december in
de Amsterdamse poptempel Paradiso. De andere groepen
die in de finale terecht zijn gekomen zijn Gotcha uit Haar
lem, La Lupa uit Kampen, Little Mary Big uit Hoorn, Red
Kidney The Jellybeans uit Waalwijk en Rump uit Am
sterdam. De jury onder voorzitterschap van Margriet Koe-
dooder, juriste bij de Stichting Popmuziek Nederland, be
staat uit Claw Boys Claw-zanger Peter te Bos, Oor-hoofd
redacteur Paul Evers, NCRV's 'Paperclip'-eindredacteu
Jelle Koolstra, KRO-disc-jockey Mare Stakenburg, produ
eer Robert Musso, Torhout/Werchter-programmeur Her
man Schueremans en Herman van der Zwan van Phono
gram. De VAR A-radio verzorgt 's nachts vanaf twaalf
een uitzending vanuit Paradiso, waarin omstreeks half
twee de uitslag bekend zal worden gemaakt.
Cicciolina trouwt
met Jeff Koons
ROME De 'fax'-liefde tussen het Italiaanse par
lementslid en pornoster Cicciolina en de Ameri
kaanse beeldhouwer Jeff Koons wordt op Valen
tijnsdag, 14 februari, bezegeld door een huwelijk.
De trouwerij is in het stadhuis van Rome gepland.
Jeff Koons en de pornoster ontmoetten elkaar tij
dens de Biënnale van Venetië, waar het paar zich
zelf afbeeldde op enkele kunstwerken Daarna
bleef het tweetal vooral in contact via fax. De por
noster kwam in 1987 in het Italiaanse parlement
via de lijst van de Radicale Partij. Zij baarde vooral
opzien door enkele jaren geleden in een auto naakt
door Rome te rijden uit protest tegen het kernonge
val bij Tsjernobyl. Koons is in ons land bekend
door zijn kitscherige beeldje 'Ushering in Banality',
dat voor enkele tonnen werd aangekocht door het
Stedelijk Museum in Amsterdam.
Kleurenfeest Den Bosch
trekt 80.000 bezoekers
DEN BOSCH De tentoonstelling 'Een feest
van kleur', die dit najaar werd gehouden in het
Noordbrabants Museum in Den Bosch, heeft in
totaal 80.000 bezoekers getrokken. De tentoon
stelling was samengesteld uit bruiklenen van on
der meer de verzamelaar baron Thyssen-Borne-
misza. op de Britse koningin na de grootste
kunstverzamelaar ter wereld. Uit zijn verzame
ling kwam onder meer 'Mata Mua' van Gauguin,
dat als hoogtepunt werd beschouwd van de expo
sitie. 'Een feest van kleur' was geheel gewijd aan
het Post-impressionisme, een stroming die nog
niet eerder als zodanig was te zien in een Neder
lands museum. Vanaf 16 december brengt het
Noordbrabants Museum nu een expositie over
het bloemmotief in de kunst, onder de titel 'Flo
ra's schatkamer', met onder meer veel aandacht
voor art nouveau en rococo.
UNSTCOLLECTIE ONDER DE HAMER BIJ CHRISTIE'S
3U
SdSTERDAM Me-
louw Hélène Kröller-
iller zei ooit eens over
Haagse kunstverzame-
H.P. Bremmer: „Hij
is mijn eerste minister
naast hem voelde ik
ij als een koningin. Maar
I was er trots op dat ik
ni ie op kunstgebied gaarne
h^ndergeschikt aan hem
rlijfielde". Dit tekende de
hoglatie tussen de vrouw,
B.|ier kunstcollectie de ba-
1 vormde van het latere
^ksmuseum Kröller-Mül-
hjr en het fenomeen
baf emmer, smaakmaker
l vjn de kunst in eerste
1 wfelft van deze eeuw.
iatj
ligjb 12 december gaat bij Chris-
(st.f's in Amsterdam een deel
eeipn de collectie van Bremmer
ctepder de hamer, waaronder
Je jjf tekeningen en een olie-
injhets van Vincent van Gogh.
of in totaal 150 kunstwerken
tatjaren eigendom van zijn vo-
sug jaar overleden schoondoch-
iigj|r, mevrouw Bremmer-Holl-
e, (jann. Zij woonde tot haar
id pod in het huis van haar
'jhoonvader aan de Tromp-
Dkjraat in Den Haag.
ogiremmer (1871-1956) begon
pn loopbaan achter de ezel.
uj schilderde vooral stille-
ens, die hij met een engelen-
eduld op het doek zette. Hij
iond duidelijk onder invloed
an Charley Toorop (1881-
f55) en Seurat. Hij - miste
enwel de virtuositeit van
n Toorop. Kunsthistoricus
tske Homan van der Heide,
lerkzaam bij Christie's, ver-
aoedt dat Bremmer dat op
gnen gegeven moment zelf^ook
■•el inzag en het daarom over
andere boeg gooide. De
lunstpaus in spé, hij werd la-
ti&r één van de meest invloed-
jke figuren in de Nederland
kunstwereld, woonde aan
hankelijk in Leiden. Daar had
?nlij ook zijn atelier. In zijn
eidse periode legde hij al
intacten met veel kunste
van wie hij later wer-
:n zou verzamelen. Zijn ate-
r groeide uit tot een pleis-
plaats voor schrijvers, dich-
p,prs en kunstenaars. Om dit te
nruetureren organiseerde
Iremmer regelmatig literaire
[vonden. Jetske: „Toen gaf hij
mjl blijk van zijn sterke organi
satorische talent. En hij was
|ok een zeer begaafd spreker.
De mensen waren altijd erg
inder de indruk van zijn ver-
>ale expressie. Daarvan heeft
lij later veel profijt gehad bij
- iet lesgeven"
Bremmer was in zijn tijd een
loort Pierre Janssen. Ook hij
B Wtoeé1 <jV* {nodi*! 'I i
voelde zich geroepen om het
volk de liefde voor de kunst
bij te brengen. Pierre Janssen
bediende zich echter van de
televisie, befaamd werd zijn
programma 'Kunstgrepen'
waarbij de kijker behalve
kunstwerken ook de handen
van de spreker uitvoerig leer
de kennen Bremmer werd te
vroeg geboren om nog te kun
nen profiteren van de collec
tieve kijkbuis-cultuur. Daarom
trok hij door het land om het
volk ter plaatse te onderrich
ten. Jetske; „Zijn tijdgenoten
'moesten vaak niets hebben
van de moderne kunst. Zij ble
ven hangen aan de -negentien
de eeuwse smaak, de roman
tiek. Voor hen waren zelfs im
pressionisten al moeilijk.
Bremmer heeft er ontzettend
veel aan gedaan om hen in
contact te brengen met eigen
tijdse kunst. Hij gaf geen ku
nsthistorische lessen, maar
leerde de mensen naar kunst
te kijken. Dikwijls nam hij
werken mee uit zijn eigen ver
zameling, die dan van hand tot
hand gingen. Hij had ook een
eigen tijdschrift 'Beeldende
Kunst' genaamd, dat was min
of meer de voorloper van
Openbaar Kunstbezit. In dat
blad stond elke maand een
plaat van een kunstwerk met
een verklarende tekst. Dik
wijls waren dat zeer poëtische
teksten. Als je dat nu leest, ril
je ervan. Maar in Bremmers
tijd was dat heel vernieu-
Oprechte kunst
Behalve 'leraar' was Bremmer
een verwoed verzamelaar. Hij
bouwde een indrukwekkende
collectie op, waarbij hij zich
uitsluitend liet leiden door zijn
eigen smaak. Hij verzamelde
waar hij in geloofde. En dat
was eerlijke, oprechte kunst.
En het maakte hem niet uit of
de kunstenaar nou Vincent
Van Gogh heette of meneer
Pietersen. Het ging hem om de
kunstuiting op zich. Dat ver
klaart ook waarom er nage
noeg geen lijn in zijn collectie
te ontdekken valt. Kunstvo
gels van diverse pluimage
vonden bij hem onderdak.
Jetske: „Kunsthistorische fei
ten vond hij al evenmin be
langrijk. Zijn stelling was; je
moet gewoon goed kijken naar
wat je ziet en je moet zoeken
naar de waarheid, de eerlijk
heid van het kunstwerk. Maar
in welk jaar een kunstwerk
gemaakt was, interesseerde
hem niet. Maar hij had wel
een zeer goed ontwikkeld oog
voor kwaliteit. Hij is dan ook
heel lang de grote smaakma
ker geweest. Als je nu kijkt
stoel zit mevrouw
naar de opbouw van musea-
en privécollecties, vind je vaak
de smaak van Bremmer terug.
Zo heeft Bremmer op het punt
van verzamelen erg veel in
vloed gehad op Hannema,
voormalig directeur van het
museum Boymans-Van Beu-
ningen. In de collectie van het
Rotterdamse museum vind je
dan ook vroege Van Goghs en
Bram van der Lecks. Brem
mer beschouwde Van der
Leek, hij kende hem overigens
persoonlijk, als de belangrijk
ste kunstenaar van zijn tijd".
Bremmer passeerde hiermee
wel grote mensen als bijvoor
beeld Pablo Picasso. „Dat is
waar", zegt Jetske. „Maar Van
der Leek is natuurlijk wel een
heel interessant kunstenaar.
Iemand die leven en kunst
met elkaar verbindt. Hij houdt
vast aan de werkelijkheid,
maar gaat toch tot het uiterste,
tot de abstractie, waardoor je
het idee van het zuivere over
houdt. Dat zuivere sprak
Bremmer erg aan. Dat gold
ook mevrouw Kröller-Müller.
Bremmer was haar persoonlij
ke adviseur. Hun ideeën over
kunst kwamen sterk overeen.
Ze gingen samen naar veilin
gen. In 1909 kochten zij de
eerste drie Van Goghs voor
haar collectie. Bremmer was
een groot bewonderaar van
Van Gogh. Hij is ook zeer be
langrijk geweest voor de
beeldbepaling van Van Gogh
in Nederland. Hij had even
eens een grote bewondering
voor Odilon Redon. Daarom
komt ook Redon in de collectie
voor. Bremmer zei over hem:
'Tot het rijk der mysteneën
behoort het werk van Redon.
Hij heeft in zijn werk vooral
de grote angst uitgedrukt voor
de dingen, die wij niet begrij
pen' Die symboliek van Re
don sprak hem erg aan".
Bremmer en zijn 'koningin'
hielden vast aan figuratieve
kunst, de abstractie sprak hen
niet aan. Dat vond men zin
loos, te decoratief. Zo raakte
Bart van der Leek even uit de
gratie "bij mevrouw Kröller-
Müller toen hij doorschoot
naar het abstracte Maar ook
de abstracte kunst van Mon
driaan werd minzaam ter zijde
geschoven.
Bremmerianen
Toch werd Bremmer ook door
veel kunstenaars als de kunst
kenner bij uitstek beschouwd.
Hij werd dan ook veelvuldig
geraadpleegd. De kunstpaus
had ook een hele groep jonge
kunstenaars om zich een ver-
wn
Voetballers met een scheidsrechter, geschilderd door Bart van der Leek.
zameld, onder wie Lodeizen,
Van Daalhoff en Zandleven.
Zij stonden sterk onder zijn in
vloed en worden ook wel
'Bremmerianen' genoemd. Zij
schilderden realistisch, evenals
Bremmer vaak stillevens, een
beetje in de stijl van Van
Gogh. En via de meester kwa
men zij aan de bak. Hij kocht
hun werk voor zijn eigen ver
zameling of verkocht het aan
derden. Behalve Redon en
Van Gogh kende Bremmer
alle kunstenaars, die hij verza
melde persoonlijk. Jetske:
„Wat dat betreft leek hij wel
een beetje op de moderne mu
seumdirecteur, die ook weer
persoonlijke contacten wil
hebben met kunstenaars. En
op basis van die vriendschap
wordt een collectie aangelegd
Bremmer was eveneens de
grote beslisser. En als je niet
tot het Bremmerkamp behoor
de, had je het soms erg moei
lijk".
Na zijn dood werd Bremmers
collectie over zijn drie kinde
ren verdeeld. Mevrouw Brem-
mer-Hollmann kwam in het
bezit van haar deel van de col
lectie na de dood van haar
man, de musicus Floris Brem
mer. die in 1981 overleed.
Haar collectie omvat werken
van Van Gogh. Bremmer. Is-
raëls, H.W Mesdag, Toorop,
Redon, Bart van der Leek en
Cornelis Veth.
GÉ ANSEMS
Westeinderweg 2b 2266 HH Stompwijk
zoekt met ingang van 1 februari 1991:
een full-time
Twee full-time
voor de periode maart t/m mei 1991
Opleiding: MAVO/LTS
Eventuele gegadigden moeten gewend zijn aan te pakken, bereid zijn eventueel
zwaar werk te verrichten en indien noodzakelijk op onreqelmatiqe tijden
te werken.
Werkzaamheden
- laden van auto's m.b.v. heftruck
- bediening van de automatische vulmachine
- laden van de vulmachine m.b.v. shovel
- laden van containers
- onderhoud van de machines
- overige werkzaamheden
Geïnteresseerden in een van de bovengenoemde funkties kunnen voor nadere informatie kon-
takt opnemen met dhr. J. Lelieveld, tel. 01715-1516.
Schriftelijke sollicitaties kunt u sturen naar bovengenoemd adres.
GRATIS
Eerste service-beurt
tussen 2.000 en 3.000 km
arbeidsloon materialen
GRATIS
15.000 km-beurt
arbeidsloon materialen
GRATIS
30.000 km-beurt
arbeidsloon materialen
'uitvoering conform Samara
onderhoudsboekje
LEIDEN AUTOBEDRIJF VAN HAASTEREN B.V, POTGIETERLAAN 32, TEL. 071 - 310800
NOORDWUKERHOUT AUTOBEDRUE A. KLEVERLAAN, DE VLASHOVEN 8, TEL. 02523 - 73724
Prijzen incl. BTW en katalysator, excl. afleveringskosten en ML-behandeling.
JASKETBAL
kwalificatie EK mannen, poule D:
iovjetunie-Frankrijk 85-84 (44-44).
•tand: Frankrijk 6-10. Sovjetunie 6-9,
fsjechoslowakiie 5-7. Israël 5- 7
JURLING
:K in Lillehammer (Noo)
jannen, 1e ronde: Wales-ltalië 13-2,
:rankrijk-Nederland 6-5, Zweden-En-
leland 7-5, Oostenrijk-Denemarken
"-2, Duitsland-Tsjechoslowakije 14-2,
Iwitserland-Finland 7-2. 2e ronde:
Tankrijk-Zweden 4-3, Schotland-Wa-
es 8-2, Finland-Tsjechoslowakije 14-
2, Duitsland-Zwitserland 9-5, Noorwe-
jen-Oostenrijk 9-2, Engeland-Neder-
bnd 10-2.
Vrouwen, 1e ronde: Schotland-Ne
derland 11-1, Frankrljk-Wales 9-3,
Noorwegen-Oostenrijk 9-3, Denemar-
ken-Engeland 8-1, Italië-Finland 3-10;
2e ronde: Oostenrijk-Engeland 8-7.
HANDBAL
WK vrouwen in Seoul
Finale: Sovjetunie-Joegoslavië 24-22
(14-9), 3e plaats: DDR-Bondsrepu-
bliek 25-19 (12-7), 5e plaats: Oosten-
rijk-Noorwegen 23-19 (16-9). 7e
plaats: Roemenië-China 23-19 (16-9),
9e plaats: Polen-Denemarken 27-26
(14-7). 11e plaats: Zuid-Korea-Bulga-
rije 36-23 (20-9).
PAARDESPORT
Koersen van Hilversum
1e koers, 2440 m: 1 Exception (Ao.
de Wrede) 3.16,7-1.20,6, 2 Early Ri-
cardo, 3. Eagle Tornado. Niet gestart:
Erica A. Toto: winnend 1,20 plaats
1,00 1,40 koppel 3,20 trio 8,40.
2e koers, 2000 m: 1. Daan Wielinga
(B. Schwarz) 2.04.4-1.20.2. 2.1 Money
Galore, 3. White Ink. Toto: winnend
2,50 plaats 1,80 3,10 koppel 8,80 trio
232.00.
3e koers, 2000 m: 1. Dazraff B (A.
Mollema) 2.38,7-1.19,4. 2. Earldevil
Belwin, 3. Derby Star, 4 Bianca Pe-
trosla. Niet gestart: Dean d'Aster.
Toto winnend 2.90 plaats 1,50 1,80
1,60 koppel 12,00 trio 89,10 kwartet
4e koers, 2000 m: 1. Elkeklus (J. Oor-
thuijsen) 2.42,1-1.21,1, 2. Egon ter
Lune, 4 Elly Jeanet. TOTO: winnend
1,30 plaats 1,10 1,70 koppel 8,70 trio
33,40.
5e koers, 2000 m: 1 Evlta van Weert
(F. Cranssen) 2.41,6-1.20,8, 2. Dia-
m ,nd Space, 3. Claudia Pride. Niet
gestart: Ditha O en Evergreen V.
Toto: winnend 9,50 plaats 2,90 2,00,
koppel 16,30 trio 161,80.
6e koers, 1609 m: 1. Don Juan (B.
Schwarz) 2.04,1-1.17,1, 2. Carlina
d'Almere, 3. JJ's Joel. 4 Bermuda S.
Niet gestart: Dior America en Yamba-
laya. Toto: winnend 1,90 plaats 2,60
44,40 koppel 60,70 trio 720,50 kwar
tet 1.055,40.
7e koers. 2000 m: 1. Dave Shoeing
(Mej. M, Swaab) 2.40,0-1.20,0, 2.
Charitable, 3. Diamant C Toto: win
nend 1,70 plaats 1,40 2,40 2,00 kop
pel 13,70trio 100,40.
8# koers. 1609 m: 1. Brigitte G (W
Velis) 2.04,9-1.17,6, 2. Zlta Morgan,
3. Benn Jeanet. Niet gestart: Chokey
Treen. Toto: winnend 5,40 plaats 2,50
2,20 koppel 9,80 trio 121,20.
9e koers. 2000 m: 1. Apollo (Mej. M.
Hi'ël) 2.40,1-1.20,1, 2. Cheetah Arlo,
3. Bo van de Lente, 4. Zorba Osse-
waard Niet gestart: Betram Rodney
en Adrienne. Toto: winnend 4,20
plaats 2,20 2,10 koppel 8,20 trio
66,20 kwartet 213,70.
10e koers. 2900 m: 1 Dalida Belve
dere (S. Woudstra) 4.02.2-1.23.5. 2.
Den du Bois, 3. Celerite d'lvens. Niet
gestart: Yaffingale. Toto: winnend
3,40 plaats 2,30 4,10 koppel 18,30
trio 494.20.
W5 (3-10-4-3-9): 2.027.40
Omzet totalisator: 215.016.00.
SQUASH
Eredivisie i
Victoria-Centre Court 3-0, HSRC-Et-
ten Leur 3-0, ASRC-Dickysquash 0-3,
De) ker Squash-ESCV 2-1.
VOETBAL
Tussenronde KNVB beker
Heracles-Telstar 5-2 (1-1): 6. Van
den Hoogenband 0-1, 36. Velten 1-1,
48. Hasselbaink 1-2, 54. Reuser 2-2,
72. Velten 3-2. 78 Velten 4-2. 85.
Waslander 5-2. Scheidsrechter: Jans
sen Toeschouwers 1.000. Gele
kaart Van Goozen (Heracles) en Ma-
sefield (Telstar).
Eindhoven-Wageningen 1-3 na ver
lenging (0-0, 1-1): 53. Oosterhuis 0-1
(strafschop), 7. Custers 1-1, 103.
Evers 1-2, 110. Oosterhuis 1-3.
Scheidsrechter: Klootwijk. Toeschou
wers: 1100. Rode kaart: 27. Schrijner
(Wageningen). Gele kaart: Van Cor-
stanje (Eindhoven), Verspul (Wage
ningen), Oosterhuis (Wageningen).
2e ronde: (15 december): Heracles-
Feyenoord en NEC-Wageningen.
Reservedivisie A: SVV 2-AZ 2 1-2,
Feyenoord 2-Excelsior 2 0-2, FC
Utrecht 2-Haarlem 2 2-0. B: Emmen
2-Vitesse 2 0-3, Veendam 2-Cambuur
2 6-0. Heerenveen 2-FC Zwolle 2 1-0.
C: BW Den Bosch 2-MW 2 2-2, For-
adverteren
je weet niet half waf de krant voor oplossing brengt