YN-resolutie is voltrekken van vonnis aan misdadiger Kabinet Mackay zorgde voor grote doorbraak Kwaliteitsverbetering overheid hard nodig BINNENLAND QeidwOowuvnt Antieke tweedekker terug naar Aviodome SCHIPHOL Na een zes jaar duren de restauratie is een historisch „Dra gon Rapide"-verkeersvliegtuig uit de jaren dertig in het luchtvaartmuseum Aviodome op Schiphol tentoongesteld. De houten tweedekker behoort tot de laatste generatie vooroorlogse ver keersvliegtuigen en is een leeftijdge noot van onder meer de ,DC-2 (de „Uiver") Beide vliegtuigen maakten hun eerste vlucht in 1934. De ..Dragon Rapide" die nu in het luchtvaartmu seum is tentoongesteld, is in 1945 ge bouwd. Het heeft gevlogen voor de Royal Air Force en luchtvaartmaat schappijen in Irak, Engeland en Alge rije. In 1984 kwam Aviodome in bezit van het vliegtuig bij een ruiloperatie met een Frans luchtvaartmuseum. Zware eis tegen visafslag Urk ZWOLLE De officier van justitie bij de rechtbank in Zwolle, mr. I. van Zevenber- gen-Joele. heeft tegen de gemeente Urk als eigenaar van de gemeentelijke visafslag een boete van één miljoen gulden geëist en te rugbetaling van winst van acht ton. De af slag wordt verdacht van het vervalsen van uitbetalingsstaten in 1988, met als doel de quoteringsregelingen te ontduiken. Tegen de 63-jarige directeur en de in 1988 verant woordelijke 53-jarige wethouder visserijza ken werden gevangenisstraffen van twaalf maanden, waarvan vier voorwaardelijk ge ëist. Zij worden verdacht van het leidingge ven aan verboden gedragingen. Beiden ont kenden. De uitspraak is op 13 december. VOEDING IN INSTELLINGEN KAN MILJOENEN GOEDKOPER DEN HAAG Als gezondheidsinstel lingen hun voedingsdienst uitbesteden aan cateringbedrijven kunnen zij 100 tot 200 miljoen gulden per jaar bespa ren. Dat blijkt volgens J. van der Reij- den, voorzitter van het Landelijk Be raad Contract Catering in de Gezond heidszorg, uit een onderzoek dat is ge houden in opdracht van de Neder landse catering-organisaties. De instel lingen in Nederland zetten jaarlijks voor ruim twee miljard gulden aan voedsel om. De besparing zou kunnen worden bereikt doordat bij uitbeste ding de medewerkers efficiënter kun nen worden ingezet, de instelling een beter zicht heeft op de kosten en de medewerkers van het cateringbedrijf gemotiveerder zouden zijn dan het personeel van de instellingen. Extra plaatsen in zwakzinnigenzorg ZUTPHEN Instellingen voor zwakzinnigenzorg en verpleegin richtingen mogen twee procent meer mensen zorg bieden dan vol gens hun erkenning is toegestaan. Dat volgt uit de ondertekening door de bewindslieden van het mi nisterie van WVC van het besluit vrije-marge-erkenningen zwakzin nigen- en verpleeginrichtingen. Daardoor komen er in deze secto ren twaalfhonderd plaatsen bij. De bewindslieden kennen hoge priori teit toe aan het oplossen van de knelpunten. In de bouwprioritei- ten voor 1991 tot 1994 is voorzien in 3.550 extra plaatsen in de ver pleeghuizen en 1.250 in de zwak zinnigeninrichtingen. DR. SICCAMA VERZET ZICH TEGEN BENAMING 'OORLOG': DEN HAAG/BAGHDAD „Die resolutie van de Veiligheidsraad is géén oorlogsverklaring. Het is een uiterste middel om Saddam Husayn ertoe te bewegen zich vrijwillig terug te trekken. Weigert hij dat, dan wordt er geen oorlog gevoerd, nee, dan wordt er een vonnis vol- trokken aan een misdadi- ger". 1; Dr. Jan Geert Siccama, weten schapper van het Instituut Clingendael. maakt zich boos over al die mensen die het voorstel van de Verenigde Sta ten aan de Veiligheidsraad een oorlogsresolutie noemen. Van dat woord gaat naar zijn me ning de suggestie uit dat ook de Amerikanen en hun bond genoten schuld hebben. „Dat is niet zo. Zij houden zich precies aan hetgeen het Handvest van de Verenigde Naties voor schrijft". Dat Handvest is nu juist ge schreven met de bedoeling oorlogen te voorkómen, legt Siccama uit. Als een land zich misdadig gedraagt, hebben de VN het recht dat land te brandmerken als agressor. Trekt dat land zich daar niets van aan, dan zijn de VN ver volgens gerechtigd om straf maatregelen te nemen. „Met als uiterste middel dus het met geweld tot de orde roepen van de agressor. Wat er nu in feite gebeurt is dat 160 landen één land veroordeeld hebben, net als in een gewone rechtszaak". Ultimatum Siccama verwacht niet dat er zolang het ultimatum aan Irak niet verstreken is, van VN-zij- Dr J.G. Siccama de iets zal worden onderno men in de Perzische Golf. „Hoewel je dat ook weer niet helemaal kunt uitsluiten. De Britse minister Hurd heeft ge zegd dat de geallieerden op elk moment het recht hebben Ku- wayt te bevrijden. Dat land is immers bezet door een vreem de mogendheid en heeft de hulp ingeroepen van de VN". Wat is er dan in de komende weken te verwachten? „We hopen natuurlijk allemaal vu rig dat Saddam eieren voor zin geld kiest, dat hij zich dus als nog vrijwillig terugtrekt. Maar hij zou ook het omgekeerde kunnen doen, zelf aanvallen dus. Hij zou bijvoorbeeld Jor danië kunnen binnenvallen, om daar de PLO aan de macht te helpen en op die manier te proberen het conflict te ver breden tot ook de door Israel bezette Arabische gebieden". Dan riskeert Saddam toch een oorlog met Israël? „Ja, sterker nog, hij riskeert zelfs een atoomoorlog. De Israëli's heb ben heel duidelijk gemaakt dat zij een aanval op Jordanië niet zullen tolereren. In het geval Irak raketten met chemische of biologische wapens op Jeru zalem .of Tel Aviv afvuurt, dan is het lang niet denkbeel dig dat Israel een atoombom Dat zal Saddam Husayn toch in elk geval willen voorko men? „Ach, dat weet je nooit. Som mige mensen slepen het liefst zoveel mogelijk mensen mee in hun ondergang". Denkt Sic cama dat de Amerikanen Irak zullen verslaan? „Dat staat niet vast. Veel zal afhangen van eventuele aanvallen door de lucht. Als de Amerikanen erin slagen met bombarde menten en raketten de Iraakse bevelsstructuur uit te schake len, dan is er een kans dat de Iraakse strijdkrachten zich overgeven. Lukt dat niet, dan zou er een langdurige en bloe dige strijd op het grondgebied van Kuwayt kunnen ont- Atoombom Is er een kans dat ook ons con tinent in de strijd wordt be trokken? Siccama dénkt van niet. „Nee, daar is niet veel kans op. Saddam heeft geen bondgenoten en zijn raketten dragen niet verder dan zes honderd a duizend kilometer. Ja, als er een atoombom valt, is er natuurlijk enige kans dat de radioactieve 'fall out' ook in Europa terecht komt. Indirect hebben we natuurlijk wel alles te maken met een eventuele strijd in de Golf. Denk aan onze eigen marinemensen en denk ook aan de olieprijzen die ongetwijfeld de pan zullen uitrijzen". Wat verwacht Siccama zelf dat er gaat gebeuren? Wordt het vechten of niet? „Ik weet het werkelijk niet. Ik weet alleen dat het voor de gehele wereld van het allergrootste belang is dat de Amerikanen in hun op zet slagen. Als het nu niet lukt Saddam Husayn uit te schake len, zit hij er over drie jaar nog en tegen die tijd heeft-ie zelf een atoombom. Dan krijg je hem dus nooit meer weg. Een nog belangrijker reden re den om te hopen op Ameri kaans succes is de voorbeeld werking daarvan. Andere dic tators denk aan Gadaffi zullen het dan wel uit hun hoofd laten om op avontuur te gaan in een ander land". In dat licht bezien zijn het dus domme mensen die willen dat de Amerikanen en hun bond genoten, waaronder ook de Nederlanders, zich terugtrek ken uit de Golf? „Ach", zegt Siccama voorzichtig, „pacifis ten heb je altijd". Wat denkt de wetenschapper dat er gaat gebeuren met de Beatrix gijzelaars in Irak als de strijd losbrandt? „Ik weet het wer kelijk niet. Ik acht mij niet deskundig op dat terrein"? De Belgische parlementariërs hebben een politieke verkla ring ondertekend. Moeten De Jong en de zijnen dat ook doen0 Punte: „Het papier dat de Belgen ondertekend heb ben. zegt alleen dat ook zij een vreedzame oplossing nastre ven en dat ze zullen proberen te bewerkstelligen dat iemand van hun regering met Saddam Husayn gaat praten. Echt poli tiek is zoiets natuurlijk niet. Als het het laatste redmiddel is voor ons, zou ik zeggen: al tijd tekenen. Dan speel je ook een beetje met de politiek van Saddam Husayn mee. Je ondertekent een politiek pa pier hier en thuis draai je je standpunt helemaal om. Zoals meneer zelf ook doet". Gijzelaar De Nederlandse gijzelaars in Baghdad verkeren intussen in nog grotere spanning dan de afgelopen drie maanden. De 25-jarige Mario Punte, die voorheen werkzaam was als opticièn in Kuwayt, acht de kans dat hij nu nog wegkomt uit Irak kleiner geworden. We weten niet wat de Grote Meneer hier nu gaat doen. Misschien zegt-ie wel: nu gaan de deurtjes op slot hier en komt er niemand meer in". De missie-De Jong ook niet? Punte haast zich te zeggen: „We zijn erg blij dat de heer De Jong en de anderen willen proberen ons vrij te krijgen. Of het hun gaat lukken? Ik weet niet. Misschien. Kijk, de Ook koning Boudewijn heeft zich uitgesproken voor een po litieke oplossing van het con flict. Moet koningin Beatrix ook ziets doen? Mario Punte. „Ja, dat zou natuurlijk hele maal fantastisch zijn. Ze zou hetzelfde kunnen doen als Helmut Kohl: positieve woorden spreken over een vreedzame oplossing, aange ven dat Nederlandse regering daar ook alles aan wil doen en de hoop uitspreken dat alle re geringen daarnaar zullen stre ven. Ik vind ook echt dat dat zou moeten gebeuren. Ze kun nen nu wel een oorlog uitlok ken, maar daarna moet er toch weer gepraat worden. Waarom dan niet vooraf praten? Ik denk dat Bush hier gewoon een- keer moet komen om te prafen met meneer Saddam Husayn. Alles is beter dan oor log". RIK IN 'T HOUT Palestijnse verjaardag Oud-minister van buitenlandse zaken Van der Stoel (op de achtergrond) was gisteren in het Congresgebouw in Den Haag een van de aan wezigen bij de viering van de jaarlijkse interna tionale dag van solidariteit met het Palestijnse volk. Precies drie en veertig jaar geleden werd een VN-resolutie aangenomen die voorzag in de vestiging van een joodse en palestijnse staat. Op de voorgrond de Iraakse ambassadeur Safa Salih Al-Falaki (links) in gesprek met Hanah Mikhail Ashrawi van de universiteit van Bayrut. SUSKEENWISKE DE KLEINE POSTRUITEFt Q UDfltS DE HIT wordt sus he vph hui krhten t0c6ejuicht DOM supporters du lil dichtl droppen nppr het stpwon pe- 2PKHEN Hf) DE TPCTISCHE IN- STRUa/ES VPH DE CORCH EU EEH EUtlHE NPSSP6E 6PR tl DE SPELERS HET VELD OP. HET PU- BLIEH IS DOOR HET DOUE HEEfl, Dl VERWPIHTIN6EN z'jh HOOb 6ESPPNNEN EU DE HIP tl VP tl 5USHE WORDT RPH PLLE HRH- TEH 6ESCPNDEER0 EJ/W WORDT DE PFTRRP 6E6EUEN SUSHI HPPHT 2HH HEESTER VRH DE oRL EN SCHIET ONHOUOBPPR NP PR VOREN. IZ (C) Standaard UitgeverlJ/Wavery Produc LANDELIJK NUMMER SLACHTOFFERHULP DEN HAAG De Landelijke Organisatie Slachtofferhulp (LOS) heeft de landelijke telefoonlijn 06-8377 voor slachtoffers van mis drijven en verkeersslachtoffer geopend. Dat gebeurde naar aanlei ding van de SIRE-campagne „Slachtofferhulp". Via het telefoonnummer kunnen slachtoffers en andere geïnteres seerden informatie aanvragen. Ze worden verwezen naar één van de zestig Buro's Slachtofferhulp en andere hulpverlenende instan ties Het 06-nummer is zeven dagen in de week bereikbaar van 10.00 tot 22.00 uur. Protest Leden van het West Papua Volksfront demonstreerden gisteren op het Binnenhof in Den HONDERD JAAR CHRISTEN-DEMOCRATIE (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Bij het pu bliek zal minister-presi dent AE. baron Mackay, als men al van hem heeft gehoord, vooral bekend zijn geworden om zijn me moires. In opmerkelijk saaie bewoordingen maakte hij daarin de han del en wandel van koning Willem III langs wijntje en Trijntje openbaar. Minder bekend is wellicht dat Mackay ongeveer honderd jaar geleden, door dezelfde Willem III, werd benoemd als formateur van het eerste coali tiekabinet van anti-revolutio nairen en katholieken. Mackay werd vervolgens pre mier van dat kabinet, dat van 1888 tot 1891 functioneerde. Hij zorgde daarmee voor een historische doorbraak in de politiek, omdat die tot dan toe was bepaald door liberalen en conservatieven. Het kabinet Mackay vormde daarmee het begin van honderd jaar chris ten-democratische samenwer king. Dat feit werd gisteren herdacht met de presentatie van een boek, dat dan ook 'Het kabinet Mackay' heet. Premier Lubbers, die het eer ste exemplaar in ontvangst nam, concludeerde dat zijn il lustere voorganger zowel was geslaagd en mislukt. „Want ondanks een aantal opmerke lijke vernieuwingen, lukte het hem niet een nieuwe politieke weg in te slaan. Op zich niet zo verwonderlijk, omdat er nogal wat ijs was te breken in die tijd en omdat het een fragiele coalitie was", aldus Lubbers. Pas dertig jaar na Mackay zou bijvoorbeeld pas het kiesrecht voor vrouwen worden inge voerd. Maar de premier met Schotse voorouders zorgde met zijn „CDA avant la lettre" wel voor een aantal andere ingrij pende vernieuwingen. Makcay voerde de persoonlijke dienst plicht in, zodat die niet meer kon worden afgekocht. Hij versterkte de positie van het bijzonder onderwijs door daar voor overheidssubsidies be schikbaar te stellen. Daarnaast regelde hij de arbeidstijd van vrouwen en kinderen en stel de een arbeidsinspectie in, waardoor kinderarbeid daad werkelijk werd afgeschaft na dat daarvoor in 1876 een wet was ingediend. Het kabinet Mackay regeerde ook in een tijd waarin het libe rale kamerlid Kappeyne van de Coppello eens tegen minis ter Lohman zei: „Verknoei met uwe Bijbelse spreuken de beproefde beginselen van ons staatsrecht niet". Zulke helde re taal is tegenwoordig niet meer te horen op het Binnen hof, en dat vond voormalig minister en senator W. de V Gaay Fortman wel spijtig. Hij herinnerde eraan dat diniif politiek er destijds heel andean uitzag. De minister van bin tag nenlandse zaken kende nog a zijn ambtenaren, 41 in totaal el In de Kamer werden geer ld i stukken voorgelezen, maar de ie; batteerde men op basis van en 'fc kele punten of geheel uit hen. blote hoofd. De bedoelingei mi van de regering stond op ééi n< velltje. i De Gaay Fortman wees er oj l dat het kabinet Mackay vooiro: een belangrijke staatsrechter tii lijke vernieuwing heeft gem zorgd, omdat het als eerste eei >e regeerakkoord presenteerde i Ook nieuw was dat de dat lei i ders van de twee samenwerk kende partijen al vóór de ver f kiezingen overeenstemmin Ie: hadden bereikt over het b$e leid. Dr. J. de Bruijn van het Histo'bi risch Doeumentatiecentrurjki voor het Nederlands Protesdp tantisme verwees naar dèle commissie-Deetman, die pah 1 een rapport over staatsrechten lijke vernieuwing heeft uitgepf bracht. „De ontwikkelingen dit punt hebben zich in hdje verleden voltrokken in d|( praktijk. Daarom moet meiej niet te veel verwachten vai theorieën en constructies di(t£ door commissies worden bejei dacht. Wat dat betreft zou hefaf misschien goed zijn geweeia als in de commissie-Deetmaiy niet alleen juristen en politieels logen waren opgenomen, maajnt ook historici", aldus De Bruijnh Het rapport van de com missie-Deetman over vraagstukken van staat kundige, bestuurlijke en staatsrechtelijke vernieu wing heeft uiteenlopende reacties opgeleverd. Vooral onder de eerste reacties overheerste een gevoel van teleurstelling. Het rapport zou weinig nieuws bevatten en keu zen voor zich uitschuiven. De reacties die iets later kwamen waren veelal positiever. Dat aanvankelijk sprake was van teleurstelling zal te ma ken hebben gehad met het verwachtingspatroon dat bij veel commentatoren bestond. Eindelijk zouden nu eens baanbrekende voorstellen kunnen worden gedaan, za ken die de politiek al jaren had laten liggen zouden nu kunnen worden aangepakt. Daarbij dacht men dan vooral aan zaken als het kiesstelsel, de kabinetsformatie, het refe rendum en de verkiezing van de burgemeester. Dat vooral hiernaar de aan dacht van sommigen uitging was niet vreemd. Voorafgaan de aan de instelling van de commissie-Deetman waren het met name deze onderwer pen die genoemd werden. De Kamer heeft echter bij het in stellingsbesluit van de com missie, begin dit jaar, voor een bredere aanpak gekozen door te spreken over staatkundige, bestuurlijke en staatsrechtelij ke vernieuwing. Daaraan heeft de commissie zich wil len houden, al moet bedacht worden dat haar rapport niet meer is dan een 'vraagpun tennota', waarin mogelijke oplossingsrichtingen worden gesuggerereerd. Concrete voorstellen voor vernieuwing kunnen pas worden gedaan als de Tweede Kamer zich be gin 1991 over de nota zal heb ben uitgesproken. Kwaliteit Centraal thema in het rapport is de kwaliteitsverbetering van het overheidsoptreden. In het inleidende hoofdstuk wordt de vraag gesteld of structuurveranderingen (b.v. in de richting van een meer directe vorm van democratie dan we nu kennen) daaraan kunnen bijdragen. Andere mogelijkheden, los van de staatkundige structuren, moeten echter niet buiten be schouwing blijven. Die andere mogelijkheden lij ken op het eerste gezicht wat minder aansprekend, maar zijn zeker niet minder belang rijk. Immers, een kernpro bleem van het huidige over heidsoptreden is dat de kwali teit ervan in de ogen van de burgers niet gegroeid is met de toeneming van de omvang ervan, maar eerder is afgeno men. De overheid bemoeit zich met nagenoeg alles, maar hoe dit in zijn werk gaat is onduidelijk. Er komen tal van wetten tot stand, maar de overheid is vaak niet bij machte ze ook te handhaven. Ministers zijn verantwoorde lijk voor het handelen van de rijksoverheid, maar hoe kan dit in de praktijk als elke mi nister verantwoordelijk is voor het doen en laten van duizenden ambtenaren? Van de overheid wordt verwacht dat zij met haar beleid en wetgeving bij de tijd is, maar er komen zoveel instanties aan te pas voordat regels wor den aangepast, dat bij belang hebbende en belangstellende burgers het begrip voor de mocratische spelregels zwaar op de proef wordt gesteld. Als dan bovendien nog blijkt dat de overheid periodiek in op spraak komt vanwege fouten en onzorguldigheden, dan is het duidelijk dat de kwaliteit van de overheid op een breed front in het geding is. Daarom is het goed dat in het rapport kwaliteitsverbetering van het overheidsoptreden centraal staat. Als mensen vinden dat structuurverande ringen daaraan kunnen bij dragen, is het de moeite waard dat te onderzoeken. Als maar bedacht wordt dat zulke veranderingen hooguit een hulpmiddel voor beter functioneren kunnen zijn. In het rapport van de com missie-Deetman wordt ook het functioneren van de Ka mer aan de orde gesteld. De onverzadigbare wens van de Kamer om nota's, notities en voorontwerpen van wet te ontvangen en te bespreken leidt gemakkelijk tot extra vertraging van het wetge vingsproces en verdoezelt de eigen verantwoordelijkheden van regering en staten-gene- raal. Langdurige en gedetail leerde discussies op deelter reinen ontmoedigen burgers om het werk van de Kamer met belangstelling te volgen en dragen bij aan het ver schijnsel van verkokering van het overheidsbestuur. Dat laatste verschijnsel vormt een hoofdlijn in de kritische analyse van de commissie. Elk ministerie behartigt haar eigen belangen met haar ei gen budget. Elke kamercom missie heeft haar eigen be grensde werkterrein met de daarbij behorende contacten met ministers, ambtenaren en maatschappelijke organisaties. Zo ontstaan bij de overheid en in de samenleving kokers, waarbinnen beleid wordt be paald en gevoerd, niet zelden los van verwante beleidssecto ren, die tot een andere koker behoren. Een actueel voorbeeld vormt het kansspelbeleid. Maar liefst vijf verschillende departe menten houden zich elk met een afgerond onderdeel van dit beleid bezig. Het ministe rie van financiën met de staatsloterij, het ministerie van economische zaken met de casino's en de speelautoma ten, het ministerie van land bouw met de paardentoto, WVC met de sporttoto en Jus titie met het algemene beleid inzake kansspelen. Hoe funest dit kan werken bleek toen steeds duidelijker werd dat een aantal kansspelen sterk verslavend werkt met als ge volg dat er nu sprake is van een wijd verbreid gokversla vingsprobleem. Met dat risico was bij de verkokerende be sluitvorming geen rekening gehouden. Dat was de verant woordelijkheid van het minis terie van WVC, onderdeel volksgezondheid. Maar daar had men geen geld voor hulp verlening aan verslaafden, hoewel het rijk jaarlijks hon derden miljoenen aan inkom sten uit kansspelen ontvangt. Die inkomsten komen echter bij een ander departement binnen. Verkokering treffen we ook aan in de Kamer met haar tientallen gespecialiseerde commissies. Elke commissie en elke fractiespecialist heeft eigen contacten met organisa ties die opkomen voor de be treffende deelbelangen. Wat moet de belangstellende bur ger, die zelf niet tot zo'n ko ker behoort, hiervan denken? Terecht zal hij de overheid voorhouden dat hij geen boodschap heeft aan kokers maar dat hij van de overheid een consistent en duidelijk be leid verlangt, waarbij herken bare keuzen worden gemaakt na afweging van alle betrok ken belangen Het voorbeeld dat ik noemde is met talrijke andere aan te vullen. Hier is de kwaliteit van het overheidsoptreden di- rekt in het geding. We behoe ven discussies over structuur veranderingen niet te mijden. Maar hier liggen mogelijkhe-. den, en dus taken, om het functioneren van de overheid te verbeteren ook zónder dat besloten wordt tot grondwets wijziging. Als het rapport van de commissie-Deetman een aanzet zal geven tot zulke verbeteringen is het werk van de commissie niet tevergeefs geweest. (G.J. Schutte is van de Twee de Kamer voor het GPV).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 4