E
1
Cas Juffermans weidt verder uit
over het specifieke bandstoten
Speurtocht naar Leidse kastelen
1
IA/1
IL
jê I A m gS !S 5 JU .-Jf#
Pleegouders moeten verspreiding
van brief over incest staken
LEIDEN OMGEVING
CeicLe Soutuut
VRIJDAG 30 NOVEMBER 1990 PAGINA 13
HUMMER DRIE IN DE VOORLICHTING VANEEN VEENSE BILJARTFREAK: „EEN KETSER IS EEN VEEG TEKEN"
LANGS
OMWEGEN
Cas Juffermans heeft al
weer enige tijd geleden
zijn „hattrick" gescoord. Wat
wil zeggen, dat hij een derde
uitgekookt boekwerkje over
de kunst van biljarten heeft
geschreven dat in de serie
basisboeken van Tirion
Sport, Baarn, de titel „Band
stoten, techniek, taktiek, oe
fenstof" meekreeg. En dat is
niet niks. Voor een buiten
staander is het evenwel niet
te verteren, maar voor hem
dit leer- en stootboek ook
niet geschreven. Het zijn de
ware liefhebbers op het groe
ne laken die zich ongetwij
feld met een razend enthou
siasme op dit „Bandstoten"
zullen werpen en de inhoud
ervan zich eigen willen ma
ken. Cas verkondigt een
ware blijde boodschap die ik
me nog herinner van twee
jaar geleden, toen hij z'n
tweede basisboek introdu
ceerde. Ook toen toonde Juf
fermans zich een profeet en
bazuinende heraut. Ik zal
nooit vergeten dat hij mij in
opperste verwarring bracht
met zijn serieuze kryptische
wijsheid: „De durvers met in
zicht kunnen zo soms even
de mini-kunststoter in eigen
kring zijn. Waar precisie in
het gedrang komt, vormt het
tekstblok voor een aanvul
lend begrip". Dit sloeg dan
op de aanwezigheid op zijn
school van een biljarttafel
waarop de koters zich buiten
de lesuren om konden uitle
ven. En, getuigend van een
nauwelijks te peilen wijsheid:
„Het biljarten beoogt, met bal
één, via bal twee, de derde
bal te raken. Te snel afstoten
getuigt van overmoed of
overgave. Na de afstoot zie ie
pas hoe zeker rnen is over de
afloop. Een fraaie stoot moet
je telkens opnieuw kunnen
maken En een ketser is een
veeg teken..."
Bezonken idealist
Het is weer zover. De ketsers
zijn weliswaar de wereld niet
uit, maar we zijn weer twee
jaar verder en het is hele
maal in deze geest dat Cas
Juffermans zou zeggen: „Ja,
a, de tijd gaat niet voorbij,
iet zijn wij die voorbij gaan".
Hij is inmiddels 49 geworden
en zijn wijsheid heeft zich al
leen maar verder verdiept.
Cas kan ook lachen hoor, al
leen zijn ernst is die van een
bezonken idealist. Dat geldt
niet alleen het biljart, maar
ook de jeugd die hij als op
voeder de weg moet wijzen
en tracht te inspireren; en
Op mijn omwegen door
stad en land kom ik
graag mensen tegen. U
kunt mij telefonisch of
schriftelijk vertellen wie
u graag in deze rubriek
zou willen tegenkomen.
Ik ben bereikbaar via
071-122244.
Cas Juffermans in 1986 toen zijn eerste boek over biljarten verscheen.
dat in deze tijd. Als C.H.A-
.Juffermans is Cas in het da
gelijks leven hoofd van de
Maria-basisschool in Roelof-
arendsveen, en dat zal hij
deze eeuw uit nog wel blij
ven, voorvoelt hij. Maar een
maal vrij is Cas een „Mr.Hy-
de" die „Dr.Jekyll" is gewor
den. Dan is hij op de eerste
plaats biljarter en promotor
van deze edele sport. Cas
weet als weinigen, theore
tisch, hoe de drie ballen
moeten rollen. Een verant
woorde stoot is voor hem een
geloofsact. Bij hem thuis is de
biljarttafel boven bijna een
heilig schrijn, in een soort
huiskapel. Wie faalt tussen
de banden mag niet tot zijn
leerlingen gerekend worden.
Het begon eind '86, met Cas'
eersteling, het basisboek Bil
jarten Instructie Verzamelen
Spelsituaties. Daarin was, bij
voorbeeld, ook opgenomen
een verzuchting van God
fried Bomans, die zich eens
identificeerde met een onno
zele biljartbal: „Ik ben een
ivoren bal in 't diepst van
mijn gedachten, en lig op de
eerste stoot geduldig te wach
ten". Wel, dit sprak Cas wel
aan, al bleef zijn opvatting
van het spel bloedserieus.
Het eerste basisboek sloeg ui
teraard aan, zoiets bestond
nog niet eerder en Cas Juf
fermans werd een graag ge
raadpleegde onderwijsinstel
ling. Met veel waardering en
erkentelijkheid vanwege de
Kon.Ned.Biljart Bond, de
KNBB (die overigens zowat
30.000 leden telt, een aantal
waarbij het district Bollen
streek, waarin ook Cas geïn
corporeerd is, met ca. 650 le
den een wat magere indruk
maakt).
In '88 verscheen nummer
twee: „Spelsoorten biljarten".
Mevrouw Juffermans had
net een heerlijke rustige tijd
achter de rug waarin zij aan
haar man geen kind had.
Maar ja hoor, dat lieve leven
begon opnieuw, toen haar
„eigen biljartbal" zijn deel
drie ging voorbereiden, op
uitnodiging van uitgever Ti
rion. Het hoorde thuis in de
reeks basisboeken over min
der courante sporten als
darts, hardlopen, zaalvoetbal,
keeperstraining, biljarten en
triathlon, maar ook paardrij
den. Daar ligt nu Cas Juffer
mans' derde basisboek. Met
een voorwoord van Hans
Vultink, Neerlands „Ray
mond Ceulemans" (bij wie je
in Mechelen overigens uitste
kend kunt eten aan de
Markt).
Het is een welkome aanvul
ling en specialisatie dat het
bandstoten aangaat. Een Gro
te Biljartkatechismus, inclu
sief de kleine lettertjes. Een
blik op de inhoud confron
teert de lezer (en praktisch
student) meteen met de leer-
FOTO: WIM VAN NOORT
stof van een hogeschool:
„Mikpuntbepaling, bal en be
weging, afstoot, tempo en
wijking, positie - annonce
ring, curve en traagheid, de
lange rolstoot, de klotsstoot
en aanspeeldikte, amorti-
stootvormen, gemaskeerde
posities, doorschieten, masse
ren en pikeren". Verder
wordt op bijna 200 pagina's
behalve aan techniek ook
aan oefenstof gedaan. Van al
lerlei mogelijke kampioenen
is een lijst opgenomen. Er is
ook weer, als een bijdrage tot
een wat luchtiger kout, een
verzameling wijsheden die
via Cas de kennis en het in
zicht van de ware biljarter
kan verrijken.
Bandstoten voedings
bodem
Als een bewaarder en bewa
ker van het enig juiste bil-
jartgeloof spreekt Cas intro
ducerend „ex cathedra":
„Bandstoten is de voedings
bodem van alle biljartvor-
men". Als je dit axioma aan
neemt, ben je al half inge
wijd. En verder: „Om de
kennis over het biljarten
goed te kunnen benutten, is
er een ruim deel oefenstof
opgenomen. Het boek is op
meerdere wijzen te gebrui
ken. Naar gelang de persoon
lijke voorkeur, kan er wor
den gelezen en gekeken". Er
is sprake van een „wereld
van het driebandenspel" die
betreden moet worden.
Verder hoef ik echt niet te
gaan. De weetgierige en op
prestaties gerichte amateur-
biljarter zal meteen al wor
den gegrepen en via de boek
handel, op de valreep van
St.Nicolaas wellicht, deel drie
van Cas zich aanschaffen.
Wie niet het einde van alle
vertier in het biljartspel ziet,
zal de aankondiging van
Bandstoten voor kennisge
ving aannemen. Maar wel
licht kan diegene zich nog
wat vermaken met de aante
keningen die ik aan Cas' on
voorstelbaar, docerend in
zicht ontleend heb terwijl
ik onwillekeurig me een
voorstelling probeer te ma
ken van de „Uitwerking der
stootinvloeden".
Geen aanhalingen van Bo
mans ditmaal, maar een op
somming van „bijzonderhe
den": „Als je meent beter te
zijn dan je tegenstander, toon
dat dan op het biljartlaken",
„Sportief gedrag aan tafel,
kan een nederlaag beperkt
houden", „De verliezer be
paalt de speelvreugde van de
winnaar", „Ga niet te losban
dig om met een losse-band-
stoot", „Als je echt twijfelt, is
je enige kans een mazzeltje",
„Te snel afstoten getuigt van
overmoed of overgave",
„Kleine weetjes kunnen soms
tragische missers voorko
men", „Als je weet waarom
je miste, dan miste je onno
dig". En tenslotte: „Biljarten
is kijken, voorbereiden en
uitvoeren om tevreden te
kunnen zijn". En dan toch
dat altijd verpletterende in
zicht dat Cas tentoonspreidt:
„Een kampioen moet het
soms hebben van de tegen
slag van anderen".
Enfin, het boek Bandstoten,
techniek, taktiek, oefenstof,
zal het leren. Je hoeft er niet
meer met een uitvlucht voor
naar de kroeg en eindeloos je
handje verveelde toeschou
wers vermoeien en hen uit
lokken tot welhaast ongepas
te uitroepen. Biljarten is niet
slechts een sport, het is ook
in de ogen van Juffermans
en vele speelgenoten een
ware kunst. Cas Juffermans
is een leraar en dat zal hij al
tijd blijven. En als hij de keu
in handen heeft en de kan
sen tegen elkaar afweegt en
de ballen in de juiste context
kan krijgen, dan is er kans
op een geweldige voldoening.
Ach ja: Bandstoten, de „ba
kermat van het biljart"; het
biljart zit hoog bij deze Veen-
se onderwijsman, die in zijn
van huisuit favoriete Lissese
biljartvereniging De Engel
(40 jaar club) zijn inzichten in
de praktijk brengt.
Zelf schat hij zijn prestaties
niet al te hoog in, maar dat
hoeft ook niet. In de wereld
der muziek zijn er top-com-
ponisten die zelf de uitvoe
ring hunner opussen (opera)
aan meer praktische virtuo
zen overlaten. Toch zou ik
weieens willen weten wat er
allemaal in het basisboek
voor de hardlopers staat. Dat
neem je toch ook niet mee
naar bed, veronderstel ik.
Dan, eerder, zou ik iets wil
len overhouden aan sir Tho
mas More's bestseller Utopia.
Maar die schreef dat boek
meer voor eigen gebruik en
schier onbereikbaar vermaak
van anderen.
Cas Juffermans lijkt me
praktischer van aard, en als
hij de keu, met tegenzin,
even opzii heeft gezet, zegt
hij: „Met de informatie uit dit
boek over bandstoten kun
nen biljarters met een be
scheiden gemiddelde een
flinke niveaustap voorwaarts
maken. Het tijdsbeeld plaatst
het driebanden te sterk cen
traal. Dit boek is een afron
ding van een ruime hoeveel
heid kennis en oefenstof om
het carambolebiljarten een
flinke duw te geven..." Mooi
toch zeker!
Voorschoten gaat
toch door met
jongerenwerk
VOORSCHOTEN Het pro
ject open jeugd- en jongeren
werk wordt minstens tot 1
april volgend jaar op dezelfde
wijze voortgezet en daarna
kan het jongerenwerk reke
nen op een jaarlijkse subsidie
en begeleiding van een be
roepskracht. Dit werd gisteren
besloten door de gemeenteraad
van Voorschoten. B en W wil
den het project stopzetten.
In de decembervergadering
zal de gemeenteraad exact de
subsidiebedragen en de uren
ondersteuning voor een be
roepskracht vaststellen. De ge
meenteraad was gisteravond
duidelijk onder de indruk van
het grote aantal jongeren dat
de vergadering bijwoonde. De
raad bleek ook een willig oor
te hebben voor de nadere in
formatie die verstrekt was
door het buro Sheldon en de
Groot. Het voorstel van burge
meester en wethouders om de
subsidiëring van het project
per 1 januari stop te zetten en
de maand december te gebrui
ken voor de afbouw van het
project kreeg geen enkele on
dersteuning vanuit de ge
meenteraad.
De fracties van CDA, VVD en
PvdA dienden een initiatief
voorstel in waardoor voortzet
ting mogelijk zou zijn en nader
beraad noodzakelijk om te ko
men tot een verantwoord ge
heel. D66 was het met voort
zetting eens, maar oneens over
het aantal uren van de be
roepsmatige ondersteuning. De
coalitie-partners willen 80 uur
ondersteuning in totaal voor
buurthuiswerk en het open
jeugd- en jongerenwerk. Dat
betekent in de praktijk 20 uur
voor het open jongerenwerk
en dat is volgens D66 te wei
nig. Groen Links meent dat in
totaal 90 uur ondersteuning
voor buurthuis en jongeren
werk nodig is.
In de discussie kwam wel naar
voren het onbegrip bij de frac
ties over het voorstel tot stop
zetting, terwijl in de commissie
welzijn gebleken was dat
voortzetting op prijs gesteld
werd door CDA, VVD en
Groen Links. R. Kalfsbeek
(PvdA) zette uiteen dat de
conclusie van het eindrapport
vorige maand alleen kon zijn
stopzetting omdat de cijfers
het niet aanvaardbaar maak
ten zoveel geld aan zo weinig
jongeren te besteden. De laatst
uitgekomen cijfers laten zien
dat het sociëteitswerk sterk
toegenomen is, waardoor
voortzetting reëel genoemd
kan worden. G. Cremers
(CDA): „Om in onze termen te
zeggen: de PvdA is bekeerd.
Waarom, dat interesseert ons
niet. Het CDA heeft steeds ge
pleit voor voortzetting en ook
de VVD toonde zich daar
voorstander van. Daarom
heeft het CDA geen behoefte
aan het voorstel van B en W
tot stopzetting".
N JAARVERSLAG ARCHEOLOGISCH BODEMONDERZOEK
071 A
tich SIDEN Fragmenten
*nge in 476 stuks keramiek, 1
n asscherf5 spijkers, 1
en agment van een ijzeren
J nJ ïutel en 1 geelkoperen
3kuu nning. Dat is het resul-
at van het archeologisch
5041 kernonderzoek op het
3ku" lormalige terrein van de
1S heepswerf Boot dat in
werd uitgevoerd. Dat
aruit blijkt dat het trot-
Huis Steneveld op de
R^| ikeroever van De Zijl in
73 werd afgebroken,
|ndi| irdt in het onlangs
nin°ü esenteerde „Bodemon-
rzoek in Leiden, Arche-
ogisch Jaarverslag
19^05 88/1989" uitgelegd.
Leid
5,NS1 een reeks artikelen wordt
071 or de afdeling archeologisch
demonderzoek gemeente
nilieutiden verslag gedaan van op-
ivingen van de afgelopen
te jaar in de Leidse bodem.
CEN 'er Steneveld is maar weinig
n aakend. Beweerd wordt dat op
1 terrein een middeleeuws
steel heeft gestaan dat in
werd verwoest. Gemeen-
ijilarehivaris T. Schelhaas be
ta ijfelt dat echter Hij grijpt
ug naar de Hoekse en Ka-
1906 ?uwse twisten. Jan van
0 eren belegerde en verover-
in 1420 het Hoekse Leiden,
deze belegering werden de
ite kastelen Ter Does, Ter
qole
Uf-
ij
H et k asteel
de Coebel
dat in 1573
werd verwoest. -™
Zijl en Ten Waarde veroverd
en verwoest. Over een kasteel
Steneveld, dat er vlak bij lag,
dat zou zijn gespaard of ver
woest, wordt nergens in de
bronnen gerept.
De oudste vermelding van het
huis is uit 1541. De naam Ste
neveld duikt voor het eerst op
in de archieven van 1515. Ger-
rit Jan Kerstantszz wordt dan
onder de naam Gerrit Jansz
ILLUSTRATIE: PR
van Steeneveld benoemd tot
hoogheemraad van Rijnland.
Schelhaas vermoedt dat hij de
eerste eigenaar is geweest en
dat hij ook het Huis Steneveld
heeft gebouwd. Gerrit zou zich
met de bouw van Steneveld
niet alleen van een aanzienlij
ke woning, maar ook van een
aanzienlijke achternaam heb
ben voorzien. Wat bij de op
gravingen werd aangetroffen
wijst namelijk op een periode
rond 1500 en niet eerder,
waarmee aan de mythe over
het middeleeuwse kasteel een
einde is gekomen.
Forse ruzie
Nog een „kasteel" waarnaar
het onderzoek moeizaam ver
liep, was het buiten Coebel on
der Zoeterwoude. Niet alleen
de 205 gevopden aardewerk
fragmenten vertellen een ver
taal. Dankzij de zestiende
eeuwse belastingen is er ook
iets meer duidelijkheid te ver
krijgen over de Coebel, schrij
ven P. de Baar en I. Nuijten.
De vroegste vermelding is een
post uit 1544 in het morgen-
boek van Zoeterwoude. Een
morgen was een oppervlakte-
maat, gelijk aan een stuk land
dat in één morgen geploegd
kon worden. In de morgenboe-
ken werden de eigenaars van
het land opgetekend met het
aantal morgens dat ze bezaten.
„Dirck Koebel in Den Haech"
bezat een lap grond van 2
morgen, 1 hond, 32 roeden, of
tewel een terrein van 190 are.
Voorts staat opgetekend dat
Mees Dircxz. Vos de „bruye-
ker" was van het land.
Dirck Coebel had jarenlang
forse ruzie met de stad Leiden.
Hij had namelijk een terrein
bij de Oude Vliet en Ter Wad
ding in gebruik Voor een kal
koven. Aan het strand van
Katwijk opgeviste schelpen
werden zodanig verhit dat zij
verpulverden en er ongebluste
kalk ontstond. Dat was een
onontbeerlijk onderdeel van
metselspecie. Het terrein lag
echter te dicht bij de stad Lei
den. De stad wilde een voor
beeld stellen en pakte de Ha
genaar stevig aan. Zo kon aan
de overige bezitters van kalko
vens worden getoond wat wel
en niet door de beugel kon. Er
werden diverse processen ge
voerd, tot de hoogste organen
toe. Coebel verloor, maar wei
gerde in 1547 zijn oven af te
breken. In 1550 koos hij eieren
voor zijn geld en legde de
oven stil.
Zodra Leiden zich in 1572 aan
de kant van de opstandelingen
tegen Philips II had geschaard,
moest het rekening hóuden
met militaire acties van
Spaanse troepen. Na Haarlem
en Alkmaar was de kans groot
dat Leiden aan de beurt was.
Daarom werd besloten ieder
kasteel, slot of versterkbaar
huis plat te branden. Het kas
teel van de gehate Hagenaar
Coebel is als een van de eerste
in de fik gestoken en met de
grond gelijk gemaakt. Iets la
ter was 't Huis Steneveld aan
de beurt.
KARIN SWIERS
Bodemonderzoek in Leiden,
Archeologisch Jaarverslag
1988/1989 is voor 20 gulden
verkrijgbaar aan de balie
van het Leidse stadhuis en
stadsbouwhuis.
S artsuiker
KW.
recteur
55 unnekewey
ORDWIJKERHOUT P.
iuiker wordt de nieuwe
icteur van verzorgingste-
5 Munnekewey in Noord-
terhout. Hij volgt per 10
"ember directrice A.S.M.
Isky-Heynen op, die al
ier werd vervangen door
interim directeur J. Send-
Tijdens een receptie op
andag 10 december in de
reatiezaal van Munneke-
wordt afscheid van me-
uw Wolsky genomen. Deze
enkomst is van half vijf tot
DEN HAAG/SASSEN-
HEIM De pleegouders
van een 45-jarige Sassen-
heimse mogen niet langer
geschriften verspreiden of
wereldkundig maken die
de eer of goede naam van
de pleegdochter en haar
gezin schaden. Dat be
paalde gisteren de Haagse
rechtbank in een kort ge
ding dat de dochter tegen
haar pleegouders had aan
gespannen.
Op elke overtreding van dit
verbod staat een boete van 250
gulden. Tevens zijn de pleeg
ouders, die eveneens in Sas-
senheim wonen, veroordeeld
tot betaling van de kosten van
het kort geding.
De pleegvader zou met zijn
pleegdochter gedurende haar
jeugd incestueuze handelingen
hebben gepleegd. Omdat het
allemaal te lang geleden was,
is de man daar niet voor ver
volgd. De incest is ook nooit
bewezen. Teneinde het ver
werkingsproces te bevorderen
zette de Sassenheimse een en
ander over haar ervaringen op
papier en stuurde zij dit schrij
ven naar haar pleegouders met
wie ze inmiddels had gebro
ken. Het echtpaar kopieerde
de brief en verspreidde hem in
de straat en onder anderen.
Als reden voerde het echtpaar
tijdens de behandeling van het
kort geding aan dat het schrij
ven de onschuld van het twee
tal zou aantonen. Zij voelden
zich hiertoe geroepen omdat
vaak beschuldigende opmer
kingen vanuit de buurt in de
richting van de man werden
gemaakt. Ook werd het echt
paar bestookt met anonieme
telefoontjes over de vermeen
de incestueuze handelingen.
Kerststukjes
Kinderen vanaf acht jaar
kunnen woensdag 12 de
cember bij K&O in Kat
wijk terecht voor een korte
cursus kerststukje maken.
Dit gebeurt onder leiding
van een docente die ook de
cursus voor volwassenen
verzorgt. Deelname kost
f12,50 inclusief alle materi
alen. Belangstellenden kun
nen zich tot 7 december in
schrijven bij Volksuniversi-
tiet K&O aan de Sluisweg
Bejaardensoos
Een bejaardensoos wordt
dinsdagmiddag 4 december
van twee uur tot half vijf
gehouden in verzorgingste
huis Aar en Amstel in
Nieuwkoop.
Zangdienst
In de hulp en Heilkerk van
het psychiatrisch centrum
Robèrt-Fleury (Schaken-
bosch) aan de Veursestraat-
weg in Leidschendam
wordt zondagochtend om
tien uur een zangdienst ge
houden. Voorganger is ds.
A.F. Verheule. Muzikale
medewerking wordt ver
leend door Frieda van En
gelenburg, alt, Willem Lek-
kerkerker. trompet, en Ri
chard Heidema, orgel. Na
afloop koffiedrinken in Het
Veurhuis.
Veldrijden
Ter voorbereiding op het
Zoeterwouds kampioen
schap veldrijden, dat op het
programma staat voor de
eerste zondag na Sinter
klaas, wordt zondag in de
Geerpolder een zogenoem
de zuivel-veldrit verreden.
Een drietal zuivel boerderij
en heeft de handen ineen
geslagen en houdt zondag
een wieier festijn. De veldrit
begint om twaalf uur ter
hoogte van de boerderij van
Theo van Leeuwen. Het
gaat om vier ronden van
circa anderhalve kilometer
dwars door de Geerpolder.
Deelname aan de veldrit is
gratis en ook bezitters van
de populaire terreinfietsen
zijn welkom. Inschrijven
vanaf elf uur bij Van Leeu
wen, Geerweg 5. Parcours-
verkennen vanaf half
twaalf. Nadere informatie:
01715-1415.
Film
De film „The Healing"
wordt zaterdagavond ver
toond in evangelisch ont
moetingscentrum De Ark
aan het Picképlein 1 in
Noord wijk aan Zee De
film gaat over een jonge
arts die zijn vrouw door een
ongeval verliest. Hij komt
er niet overheen, wordt on
verschillig, raakt aan de
drank en verliest zijn baan.
Aanvang acht uur, toegang
is gratis.
Rockabilly
De groep Blue Moon Boys
treedt zaterdagavond op in
Join aan de Weteringkade
in Noordwijk-Binnen. Het
trio speelt rockabilly. De
zaal gaat om negen uur
open, toegang kost f6.
