CeidaeSotvumt
„Kerken moeten
Russische joden
in Israël helpen"
brieven van lezers
kerk
wereld
Politiek slagveld in Polen
£eidóe(Boti/ia/tii
Blanke NG-Kerk krijgt links en rechts klappen
Tegenaanval op groei sekten en protestante kerken Brazilië
CHRISTENEN VOOR ISRAËL:
„RK kerk debet
aan werkloosheid
in jaren dertig"
Mafia verdiende mogelijk aan bezoek van paus aan Napels
NAPELS Het openbaar ministerie
in Napels onderzoekt of bij de voorbe
reiding van het bezoek van paus Jo
hannes Paulus II aan Napels eerder
deze maand geld bij de Napolitaanse
maffia, de Camorra, terecht is geko-
Tijdens een vergadering van de ge
meenteraad van Napels werd vooral
gewezen op de uitgaven voor tribunes,
de huur van stoelen en het schoonma
ken van de straten. De kosten daar
voor bedroegen *1,5 miljard lire (onge
veer 2,2 miljoen gulden). De kosten
waren eerder begroot op iets meer dan
de helft van dit bedrag.
De autoriteiten werd verweten dat zij
onder meer voor de huur van een stoel
4300 lire plus BTW hebben uitgege
ven. De aankoop van zo'n stoel zou
1000 lire goedkoper zijn geweest. De
tribune op een plein in het centrum
van Napels, waar de paus een ontmoe
ting had met de gelovigen van de stad,
werd al 14 dagen tevoren door een be
drijf van buiten de stad gebouwd. Kort
voor dé komst van de paus zette een
onderneming uit Napels tegen vergoe
ding de tribune op een andere plek.
De paus veroordeelde tijdens zijn be
zoek de „speculatieve hebzucht" en
het geweld „van enorme omvang" in
Zuid-Italië. Zonder de Camorra te
noemen, veroordeelde hij het dat de
Napolitanen in gijzeling worden ge
houden door de georganiseerde mis
daad.
Hou van de anderen
zoals ze zijn:
er zijn geen andere!
DONDERDAG 29 NOVEMBER 1990 P.
'AGINAjïI
LeCH WALESA heeft een ereplaats verdiend in de p00i5 ovi
geschiedenis. Dank zij de moed en vasthoudendheid van d Is1
elektriciën uit Gdansk kon de vakbond Solidariteit uitgroei,aa
en tot een brede volksbeweging. En door Solidariteit wei ?n
het communistische bewind ten val gebracht. De vrije w< L
reld eerde Walesa met de Nobelprijs voor de vrede. Het w ,0i
mooi geweest indien de leider van Solidariteit daarna als ee ij c
verzoenende vredesapostel door het nieuwe, vrije Polen zo an<
zijn getrokken om de bevolking moed in te spreken en oud1,01
tegenstellingen te helpen overwinnen. Helaas koos 'Lecchi
voor een geheel andere rol.
HlJ heeft zich de afgelopen anderhalf jaar niet ontpopt a
een vader des vaderlands in ruste, maar als een luis in i
pels van de overgangsregering van zijn oude strijdmakki U
Tadeusz Mazowiecki. Vooral door toedoen van Walesa is hi
anti-communistische monsterverbond van arbeiders en into
lectuelen dat Solidariteit ooit was, uiteen gevallen. Maa
wiecki is de voorman van de intelligentsia die beseft dat 1
Polen eerst door een heel diep dal zullen moeten, voordat;
de vurig verlangde toppen van welvaart en voorspoed 1
zicht krijgen. De sanering van de totaal verrotte, volslage en
inefficiënte en improduktieve economie vergt tijd en gro ar
materiële offers. aar
in
De man in de straat heeft echter nauwelijks iets te offere !n
En hij heeft geen tijd. Hij heeft, vindt hij, lang genoeg g ine
wacht op de zekerheid van brood op de plank en op af en t aar
een beetje luxe. Polen was het eerste Oosteuropese land wa n\
een communistisch regime door demonstrerende burgers v
de kaart werd geveegd. Polen was vervolgens het een Brj
voormalige Oostblokland waar de bevolking al heel snel di r
delijke tekenen van ongeduld begon te vertonen. Er was g
hoopt op een mirakel, en toen bleek dat vrijheid en democr !gf
tie niet eetbaar zijn, stak de onvrede de kop op.
WALESA heeft daarbij van begin af aan een merkwaardi oei
dubbelrol gespeeld. Hij gooie enkele malen zijn volle gewic de
in de strijd om een dreigende nationale .staking te voork jjj>
men. Walesa is in Polen een levende legende en hij wist
morrende arbeiders tot matiging van hun onrealistisc jnc]
looneisen te bewegen. Maar gelijktijdig maakte hij zich 1 nd
tolk van hèt stijgende ongenoegen onder de Polen. Steeds v ker
ker richtte hij zijn pijlen op Mazowiecki en diens kabinet. I '8e
regering zou een verkeerde koers varen, te aarzelend opti
den en veel te drastisch bezuinigen. Uiteindelijk wonn v
persoonlijke eerzucht en groteske zelfoverschatting het v jet
verantwoordelijkheidsbesef en gezond verstand. Wale
wierp zich op als de politieke rivaal van Mazowiecki in
strijd om het presidentschap. e j
>m
WALESA'S privé-ambities hebben Polen in een politik
slagveld veranderd. De breuk tussen de oorspronkelijke 'JZl
beiderskern van Solidariteit en de intellectuele aanhang v10
de vakbeweging annex politieke partij is nu definitief. I a
bij de kiezers afgebrande Mazowiecki vertrok als premi^1
Hij zoekt zijn politieke toekomst voortaan buiten Solidarit
en neemt daarbij zeker een deel van de burgerlijke achtfW
ban met zich mee.
WALESA zal op zondag 9 december in de tweede verk
zingsronde ongetwijfeld zegevieren over de merkwaard
tegenkandidaat Stanislaw Tyminski, de miljonair die een I
ruaans en rebels tintje aan de Poolse presidentsverkiezing 1
heeft gegeven. Tyminski is een exotisch dwaallicht en he f"
geen politieke wortels in de Poolse samenleving. Des te m
kwaardiger was het hoge percentage stemmen dat hij wist
verzamelen. Op het platteland en in de kleine steden v
oudsher de uitgesproken kwetsbare plekken van solidaOI
teit scoorde Tyminski massa's proteststemmen. >g<
ee]
Dat voorspelt bitter weinig goeds. Het laatste wat Polen lc^
kan gebruiken is politieke polarisatie. Het is des te meerls
betreuren dat Lech Walesa, die bij uitstek de bindende oe
guur achter het onvermijdelijk pijnlijke herstelbeleid \e
Mazowiecki had kunnen zijn, een splijtzwam is geword 1C*
Met zijn retoriek en loze beloften zal hij de Poolse econoi va
in geen geval kunnen redden.
Brieven graag kort an duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonde
stukken te bekorten.
Sunnnrtprctrnn stond was dit u«teraard Slde
Supporterstrein voor de echte supporters i( m
trein. Maar de verniel» lr
Met enig leedvermaak heb ik die vervolgens zijn aangei "li
en wellicht velen met mij het waren ook niet mis. Op d P'
bericht gelezen waarin stond zag ik dat de supporters
dat zondag de FC Den Haag- liever met bussen naar
„supporters" met trein en al wedstrijd gaan. Alternatii
zijn teruggestuurd van Rotter- misschien ook voortaan go
dam naar Den Haag, toen zij renwagens in te zetten i
zonder enige noodzaak, uit ba- supporters, desnoods met^oc
lorigheid aan de noodrem had- vast in gemonteerde zitl be
den getrokken. Urenlang za- ken. Daar valt weinig aan 'ea
ten ze in de trein vast, zonder pot te maken en een nood 1 ei
iets van de wedstrijd in de zjt daar bij mijn weten niet
Kuip te kunnen zien. Zoals in w. van den Burgh,
het stukje op de voorpagina bij VOORBURG,
de wervingsbon voor abonnees
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apóthekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071-122 244
Postadres, postbus 11, 2300 AA Leiden
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon. 071-122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaar
per maand f. 24,85 per maand 25,r
per kwartaal 74,10 per kwartaal f. 75,1
per jaar f. 284,50 per jaar 285,!
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
Nederlands Hervormde Kerk
Beroepen te Groningen als studen
tenpredikant (toez.) mw.drs. A Die-
semter, kand te Hattem.
-oepen te Honselersdijk
1 Niékerk te Dronrijp.
Gereformeerde Kerken vrijge-
Beroepen te De Bilt-Bilthoven A.H.
Driest te Buitenpost; te Kampen E.
Hoogendoorn te Dalfsen; te Win-
sum-Obergum A.J. Mol te Neede; te
Utrecht-Centrum (wijk Houten)
R A Houtman te Deventer.
Beroepen te Vollenhove-Kadoelen
P de Jong te Siegerswoude-Frie-
schepalen. Bedankt voor Sneek-
Koudum H J D. Smit te Marknesse.
JOHANNESBURG De
Nederduitse Gerefor
meerde Kerk in Zuid-
Afrika (NGK) krijgt de
zer dagen links en rechts
klappen uitgedeeld. De
linkerflank vindt dat de
leiding van de kerk niet
ver-genoeg is gegaan met
haar schuldbelijdenis
over apartheid. De rech
terflank daarentegen
neemt het de kerkleiding
kwalijk, dat ze zich van
de apartheid heeft gedis
tantieerd.
Zoals in het verleden wel va
ker het geval was, weerspie
gelt de situatie in de blanke
kerk de situatie in de rege
rende Nasionale Party. Onge
veer tachtig procent van de
kerkleden is lid van deze par
tij, die sinds 1948 de apart
heidspolitiek belichaamt.
Prof. Willie Jonker, een voor
aanstaande blank theoloog,
erkende tijdens de nationale
kerkenconferentie in Rusten
burg (5-9 november) openlijk
dat hijzelf, de Afrikaners en
de NGK schuldig zijn aan het
apartheidssysteem in Zuid-
afrika. Synodevoorzitter dr.
Pieter Potgieter nam deze
schuldbelijdenis namens de
NGK over.
De linkerflank van de kerk
vindt, samen met de zwarte
NG-zusterkerken, de Engels
talige kerken en vele zwarte
theologen, dat de verklaring
'te goedkoop' is. De schuldbe
lijdenis kan al het onrecht uit
de afgelopen jaren niet goed
maken, aldus deze critici, die
bovendien vrezen dat de lei
ding onder druk van rechts
van de verklaring zal terug
komen.
De rechterflank ziet in de
schuldbelijdenis een onnodige
en ongewenste aanval op de
Afrikaners. De critici krijgen
volop steun van de Afrikaan
se Protestantse Kerk, die zich
in 1986 van de NGK afsplitste
omdat deze heel voorzichtig
kritiek op apartheid leverde,
en van de eveneens blanke
Nederduitsche Hervormde
Kerk.
De behoudende kerkleden
treffen elkaar zaterdag tijdens
een protestmanifestatie in
Pretoria. Het is niet de bedoe
ling dat hier wordt opgeroe
pen de NGK massaal te verla
ten, zoals vele leden en ook
hele gemeenten graag zouden
zien. Veeleer zal worden ge
probeerd het huidige liberale
tij te keren in de kerkleiding.
De manifestatie staat onder
leiding van dr. Andries
Treurnicht, leider van de
Conservatieve Partij.
Aanstaande dinsdag zal de lei
ding van de andere kant de
wind van voren krijgen. Ze
heeft dan een onderhoud met
de zwarte NG-zusterkerken,
de voormalige 'dochterker
ken' voor kleurlingen en
zwarten die onlangs hebben
besloten samen te gaan. Hier
aan vooraf gaat een aparte
vergadering van het blanke
synodebestuur, waarin ge
poogd wordt een uitweg uit de
impasse te vinden.
Woordvoerder Pierre Ros-
souw zei twee weken geleden
dat de NGK niet van de
schuldbelijdenis zal terugko
men en dat zij evenmin een
compromis accepteert. Dan
zou de kerk haar geloofwaar
digheid verliezen, aldus Ros-
souw. Hij kon niet zeggen of
het synodebestuur op de pro
testmanifestatie in Pretoria is
vertegenwoordigd.
GEESTELITK LEVEN/OPINIE £eidóe(2ou/uwit
SAO PAULO De Cha
rismatische Beweging en
andere katholieke groe
pen in Brazilië openen op
16 december in Brasilia
een decennium voor de
herevangelisatie van Bra
zilië. De campagne richt
zich vooral op versterking
van het rooms-katholieke
geluid in de media.
Op die dag is in Brasilia voor
het eerst het radiostation
'Nova Alianza' te beluisteren.
Deze zender, die nauwe, ban
den heeft met de charismati
sche beweging, heeft een be
reik van 150 kilometer en kan
door ongeveer drie miljoen
mensen worden beluisterd.
Ter omlijsting van het begin
van de campgane wordt in het
midden van de volgende
maand een nationaal festival
van evangelisatiemuziek ge
houden. Verder kunnen pries
ters deelnemen aan een retrai
te.
De Braziliaanse bisschoppen
maken zich al langer bezorgd
over de groei van de prote
stantse kerken en de sekten in
hun land. Jaarlijks verliezen
zij in het 'grootste katholieke
land ter wereld' ongeveer
120 miljoen van de 148 miljoen
inwoners zijn in naam rooms-
katholiek ruim 600.000 le
den aan deze kerken en sek
ten, waarvan het ledental op
ongeveer 12 miljoen wordt ge
schat.
Paus Johannes Paulus II heeft
eveneens diverse keren ge
waarschuwd voor de sekten.
Tijdens zijn bezoek aan Mexico
in mei dit jaar riep hij de gelo
vigen op de sekten te bestrij
den, vaker gebruik te maken
van de sacramenten en terug
te keren naar traditionele ge
bruiken, zoals de verering van
patroonsheiligen.
NIJKERK Christenen
voor Israël roept de Ne
derlandse kerken op Is
raël te helpen bij de op
vang van Russische joden.
De vier miljoen Israëli's
zijn niet in staat de miljar
den guldens die voor deze
opvang nodig zijn, bijeen
te brengen, aldus de orga
nisatie in een open brief
aan de kerken.
Christenen voor Israël wijst
erop, dat joden door gifgas uit
Irak worden bedreigd, nadat
reeds zes miljoen joden tijdens
de Tweede Wereldoorlog zijn
vergast. Iedere Israëliër heeft
een gasmasker om te voorko
men, dat hij of zij sterft aan dit
gifgas, dat voor het grootste
deel door Duitsland aan Irak is
geleverd.
De organisatie verwijt de Ver
enigde Naties, de Europese
Gemeenschapen de Wereld
raad van Kerken, dat zij vaak
als eerste klaar staan om Israël
te veroordelen. Als het echter
gaat om de bloedbaden in Li
banon of Afrika of het met
gifgas uitroeien van Koerden
in Irak laten zij niets van zich
horen.
Ook hebben de kerken tot nu
toe gezwegen over de opvang
van Russische joden, die „uit
GRONINGEN De ex
treem hoge werkloosheid
in de jaren dertig heeft
niets te maken met de
destijds gevoerde econo
mische politiek, maar is
voornamelijk het gevolg
van de door de rooms-ka
tholieke kerk gevoerde
bevolkingspolitiek in de
jaren na de Eerste We
reldoorlog.
Deze geheel nieuwe visie op
de crisis destijds is afkomstig
van prof. drs J. Drukker. In
zijn proefschrift „Waarom de
crisis hier langer duurde",
waarop de onderzoeker 6 de
cember promoveert tot doctor
in de economische weten
schappen, zet hij zijn theorie
verder uiteen.
De promovendus bestrijdt de
algemene opvatting dat het
heftige en langdurige karak
ter van de grote crisis ver
klaard moet worden uit het
handhaven van een vaste wis
selkoers, de zogenoemde gou
den standaard, door ons land
tot in de herfst van 1936. Hij
constateert in zijn proefschrift
dat de vraag naar arbeid in
Nederland tussen 1929 en
1938 sneller steeg dan in Bel
gië, Zweden en Zwitserland.
Ook het aanbod van arbeid
maakte een uitzonderlijk
snelle stijging door in deze pe
ricyte. Maar aan het eind van
de jaren dertig ontstond toch
een steeds dieper wordende
kloof tussen vraag naar en
aanbod van arbeid.
Deze kloof werd volgens
Drukker veroorzaakt door
twee factoren. De eerste was
een sterk dalende vraag naar
arbeid. De tweede factor had
volgens hem niets te maken
met het economische beleid
van de jaren dertig. Sommige
landen, die net als Nederland
tot in de herfst van 1936 de
vaste wisselkoers handhaaf
den, kenden destijds een uit
zonderlijk laag werkloos
heidsniveau.
Dat de werkloosheid in die
periode in Nederland gedu
rende een zo lange reeks van
jaren een zo extreme omvang
had, schrijft de promovendus
toe aan de uitzonderlijk snelle
groei van het arbeidsaanbod.
Deze was weer het gevolg van
de grote bevolkingstoename
in de periode voorafgaande
aan de crisisjaren.
De voornaamste reden van
deze toename was, zo schrijft
Drukker in zijn proefschrift,
de bevolkingspolitiek van de
rooms-katholieke kerk in de
eerste decennia van de twin
tigste eeuw. Deze politiek
vloeide volgens hem voort uit
een doelbewuste poging van
de kerk de Nederlandse sa
menleving op langere termijn
te „re-katholiseren".
puur lijfsbehoud voor het vi
rulente antisemitisme in de
Sovjetunie" naar Israël vluch-
De kerken moeten het volgens
Christenen voor Israël niet la
ten bij „interessante Israël-
avonden over de wortels van
het christelijk geloof", maar
Israël te hulp schieten, nu
maandelijks 20.000 Russische
joden naar dat land komen.
Enkele maanden geleden werd in Israël de honderdduizendste immigrant uit de Sovjet-Unie wel
kom geheten. De vreugde die minister Yitzak Peretz (r) uitsprak bij de aankomst van de Russi
sche jood Yitzhak Garchentzik uit Leningrad (tweede van links) lost evenwel de problemen die de
massale komst van Russische joden met zich mee brengt, niet op.
foto: ap
Christenen voor Israël is be
gonnen met de actie 'Help de
joden thuis te komen', die
wordt gevoerd is samenwer
king met de Jeruzalem Foun-'
dation, waarvan burgemeester
Teddy Koliek van Jeruzalem
voorzitter is. De organisatie
heeft eerder met de Founda
tion samengewerkt bij de in
richting van een opvangcen
trum voor Russische joden in
hartje Jeruzalem. Van de een
miljoen gulden die Christenen
voor Israël toen toezegde, is
inmiddels 850.000 gulden bin-
Het is het werk van de architect Claus Harttung die in zijn crea
tie sneeuwvlokken van kristalglas verwerkte. foto: ap
Voor de in de steigers staande Madeleine-kerk in Parijs is gis
teren een meer dan acht meter hoge Kerstboom opgebouwd.
Kerstsfeer in Parijs
