nuitr
Beste kansen Walesa
bij Poolse verkiezingen
thanksgiving,
epetitie voor
e kerstdagen
Aftreden van
Thatcher niet
meer verwacht
Jeltsin wil referendum
over macht Gorbatsjov
Moskou vraagt Europese
Gemeenschap voedselhulp
'HU W©fl£
AG JITENLAND
CcidócSouoont
DONDERDAG 22 NOVEMBER 1990 PAGINA 5'
^TA-complot ontdekt
H gen Barcelona '92
[CELONA De Spaanse en Franse
I tie hebben documenten gevonden waar-
rjblijkt dat Baskische terreurbeweging
van plan is aanslagen te plegen in
:elona in de aanloop naar de Olympi-
reg( Spelen van 1992. Volgens het dagblad
rt er fanguardia zijn de documenten gevon-
'n t0 in de auto van een belangrijke ETA-
jker ir, die vorige week werd gearresteerd.
er de gevonden documenten bevonden
dg plattegronden en gegevens van militai-
gebouwen, politiebureaus, gevangenissen
tort' edrijven in en rond Barcelona. Bij de
Lind nse terreurbestrijders is al langer be
ng^ i dat Barcelona '92 een favoriet doelwit
J* v, in terroristen vanwege de enorme pu-
ïles te't ^ie aanslagen in deze stad zullen
Dor. ^eren
.Lenin beval executie tsaar'
MOSKOU De oprichter van de Sovjetunie,
Vladimir Iljitsj Lenin, heeft in 1918 de execu
tie bevolen van de afgezette tsaar Nicolaas II
en zijn familie, zo blijkt uit een artikel in het
blad Argumenten en Feiten, het meest gele
zen Sovjetblad van dit ogenblik.
In het blad komt een onderzoeker aan het
woord die zegt een telegram te hebben ge
vonden dat is ondertekend is door Lenin,
waarin de lokale autoriteiten van de stad Je-
katerinboerg wordt bevolen de tsaar te exe
cuteren In 1924 werd Jekaterinboerg her-
noemd in Sverdlovsk. De onthullingen over
de rol van Lenin bij de moord op de tsaar
zullen het imago van de eerste Sovjetleider
nog verder aantasten.
De officiële lezing is nog steeds dat Lenin en
de andere communistische leiders er pas na
dien achter kwamen dat de tsaar en zijn fa
milie waren vermoord.
MOSKOU Boris Jeltsin, de
president van de Russische Fede
ratie, heeft gisteren opgeroepen
een referendum te houden over
de vraag of Sovjetpresident Mi-
chail Gorbatsjov vergaande be
voegdheden moet krijgen om het
land uit de economische crisis te
halen.
Een volksraadpleging zou in we
zen een openbare motie van wan
trouwen zijn tegen Gorba^jov,
die in maart door het parlement
tot president werd gekozen. Ra
dicalen, onder wie Jeltsin, had
den toen al gepleit voor het hou
den van algemene verkiezingen.
De Opperste Sovjet (parlement)
heeft het afgelopen weekeinde in
principe de versterking van Gor-
batsjovs presidentiële macht
goedgekeurd door het kabinet
onder zijn directe controle te
plaatsen. De uiteindelijke goed
keuring hierover in het Congres
van Volksafgevaardigden wordt
in december verwacht. Met zijn
oproep om de macht van de pre
sident publiekelijk te laten ratifi
ceren, heeft de radicale Jeltsin
zich aangesloten bij zijn politieke
tegenstanders van rechts in een
nieuwe aanval op Gorbatsjov.
ident Bush had gisteren, na aankomst in Saudi-Arabië, een
irek met de Saudische koning Fahd. foto: epa
LSHINGTON De
000 Amerikaanse mili-
m|en in het Golfgebied
koiben vandaag een fees-
jke, bijna emotionele
beleefd. Thanksgiving
Jerli r°°r veel Amerikanen,
fron Kerstmis, de belang-
ieiri ste jaarlijkse feestdag,
ara
nksgiving is bij uitstek een
ns- en familiefeest, met als
mii iax het diner waarin de
lei drol per definitie is weg-
gd voor een kolossale tur
een kalkoen. Kalkoen
d vandaag dan ook op het
,u toen Barbara en presi-
George Bush in de woes-
van Saudi-Arabië met de
aanzaten aan
nksgiving-maal. Vijftig
end van die vetgemeste
cona vogels zijn naar de Golf
du gevlogen om de kwart
Amerikaanse soldaten
even het idee van
at di is' te geven.
nksgiving bestaat in Ame-
al sedert de vroege zeven-
Ie eeuw, toen Europese
rims in navolging van de
ijkt tfeesten in Engeland een
;dag voor het gewas in
namen. Het feest werd in
'Urin nieuwe wereld aanvanke-
en samen gevierd met de In-
't hoien, die toen nog vriend-
el ippelijk met de vroege
r zij ranten verkeerden. Tegen-
Su rdig heefL-'Thanksgiving
Wes
Tv,
geen religieus accent meer,
maar des te meer emotionele
lading in een Amerika waar
de vrije dagen schaars zijn en
familieleden vaak duizenden
kilometers uiteen wonen. De
dag voor 'turkeyday' proberen
miljoenen Amerikanen tege
lijk naar elkaar op reis te
gaan, wat leidt tot verstopte
highways en luchthavens.
Amerikanen kunnen eindeloos
fantaseren over de smaak van
een perfect bereide kalkoen,
maar de ervaring leert dat het
heel moeilijk is om een grote
kalkoen lekker klaar te ma
ken zeker ook in de Saudi
sche woestijn. Buitenlanders
die bij Amerikanen op een
Thanksgiving-dinner worden
uitgenodigd zien zich vaak
voor het probleem geplaatst de
kok een geloofwaardig compli
ment te maken voor een
hoofdgerecht dat eigenlijk
niet. nou ja, dat beter had
gekund. Voor koken nemen
Amerikaanse mannen en
vrouwen immers zelden de
tijd, zodat de ervaring ont
breekt. In het land van de
diepvries- en magnetronmaal
tijden hoeft menig burger
slechts twee maal per jaar zijn
culinaire best te doen: met
Thanksgiving en met Kerstmis
(wanneer eveneens turkey
wordt gegeten). Als de kal
koen vandaag weer eens gas
tronomisch was mishandeld,
was er ook voor de troepen
overzee de troostrijke ge
dachte dat Thanksgiving ei
genlijk de generale repetitie
voor Kerstmis is.
ADVERTENTIE
PASOP!
✓^1
/VALLENDE KETELS!
't Regent CV-ketels!
Ikog ,nt iedereen kiest de Radson
e J)XHR.
de S< H°°g Rendement,
dus Superzuinig.
Milieuvriendelijk.
Overal royaal warm water
Plus f 350.- subsidie!
ove 'urdelig en milieubewust
nieten van het hoogste
ovjel irmtekomfort Kies Radson!
bioj or folders over 1^^^^
NOX HR ImMI
J 04 7(
H 84 8
(Van onze correspondent
Frans Wijnands)
WARSCHAU „Het
vuurwerk moet nog ko
men", zei presidentskan
didaat Tadeusz Mazowieki
toen hem werd gevraagd
waarom zijn verkiezings
campagne zo sloom ver
liep. Al eerder had Mazo-
wiecki duidelijk gemaakt
dat hij er niets voor voel
de om zich voor de tv of
waar dan ook „aan te stel
len als een opgewonden
jonge meid die aan de
man wil komen". Een
overbodige opmerking.
Mazowiecki lijkt net zo min op
een vrolijke deerne als me
vrouw Thatcher op Berend
Botje zonder tanden. En het
beloofde vuurwerk komt ook
niet, Mazowiecki keerde pas
gisteren de loop van de mid
dag duidelijk vermoeid in
Warschau terug van de CVSE-
top in Parijs. Veel tijd voor
een spetterend slot van zijn
campagne is er niet meer,
want vanaf morgenmiddag
twaalf uur moeten alle kandi
daten zich rustig houden. Zon
dag mogen de Polen dan voor
het eerst in hun geschiedenis
rechtstreeks zeggen wie hun
nieuwe president wordt: Lech
Walesa, de nu al legendarische
leider van Solidariteit, of Ma
zowiecki, die de Polen het af
gelopen jaar hebben leren
kennen als een gewetensvolle,
hardwerkende, zeer integere
en bij vlagen zelfs briljante po
liticus en premier.
Miljonair
Tenzij de 'boer Koekoek van
Polen' alsnog voor een verras
sing zorgt. Stanislaw Tymins-
ki, jaren geleden geëmigreerd
en in Canada op bijna klas-
siek-Amerikaanse wijze miljo
nair geworden, was een paar
weken geleden niet meer dan
een folkloristisch element in
de Poolse presidentsverkiezin
gen. Maar de gladde prater to
verde zijn landgenoten de af
gelopen weken de hemel op
aarde voor, als hij gekozen zou
worden. Sprookjes vinden juist
in tijden van bittere nood gre
tig gehoor.
In de laatste opiniepeilingen
met Walesa onveranderd
op kop streefde Tyminski
Premier Tadeusz Mazowiecki tijdens de verkiezingscampagne
om het presidentsschap van Polen, waarin hij het opneemt tegen
de vakbondsleider Lech Walesa. foto: ap
zelfs Mazowiecki voorbij.
Klaarblijkelijk zien veel kie
zers geen andere mogelijkheid
hun ontevredenheid over de
andere kandidaten te uiten
dan zich achter de geslaagde
emigrant te scharen. Hoe grap
pig het Tyminski-element ook
moge zijn, de verstandige Po
len en dat zijn er zeer ve
len moeten er niet aan den
ken dat Tyminski straks als
verrassende tweede met Wale
sa in de beslissende verkie
zingsronde komt en de eerste
minister met lege handen blijft
staan. Vooral ter eigen gerust
stelling is te beluisteren dat
het zo'n vaart wel niet zal lo
pen, en dat Tyminski in de
uitslag nergens zal blijven. Als
dat gebeurt mag hij het zich
zelf verwijten.
Eerst beschuldigde hij Mazo
wiecki van volksbedrog. De
premier zou florerende bedrij
ven voor een habbekrats heb
ben verkwanseld aan buiten
landers. Maar Tyminski's 'ge
heime bron' bleek een alge
meen bekend regeringsrapport
over de privatisering. Alleen
had Tyminski nogal amateu
ristisch een paar bedragen met
elkaar verward.
Mazowiecki's staf nam de af
faire hoog op en inmiddels
heeft de minister van justitie
een vooronderzoek wegens be
lediging gelast. De kandidaat
uit Canada ging vooral in de
fout toen hij geen antwoord
gaf op vragen waarom nie
mand van de Poolse gemeen
schap in Canada hem kent, of
hij in Zweden met de Poolse
geheime dienst had samenge
werkt en wie de medefinan
ciers van zijn verkiezingscam
pagne zijn.
Als Tyminski over een paar
dagen niet meer dan een
kleurrijke luchtballon blijkt te
zijn, zou het Mazowiecki extra
stemmen kunnen opleveren.
Stemmen die hem dan worden
nagedragen, zoals de meeste,
want ervoor gevochten heeft
hij niet of nauwelijks. „Dat is
zijn aard ook niet", hoor je in
zijn omgeving zeggen. Mazo
wiecki is eerder het type dat
de ogen bezorgd ten hemel
slaat dan de mouwen op
stroopt, zoals Walesa doet.
Alle uithoeken
Terwijl Mazowiecki wegens
drukke werkzaamheden al
leen in de weekeinden de
straat opging, trok Walesa er
dagelijks op uit. Naar alle uit
hoeken van het land; hij sprak
met intellectuelen wiens favo
riete kandidaat hij niet is, en
praatte met de Joodse lobby,
om uit te leggen dat een moge
lijk wat ongelukkige uitspraak
van hem allesbehalve antise
mitisch was bedoeld. Voor de
rest praat Walesa met veel hu
mor en vol slimheid, in een
stijl van ouwe-jongens-kren-
tenbrood.
Ook in deze laatste fase be
steedt Mazowiecki relatief
weinig tijd aan zijn campagne.
Gisteravond verscheen hij
weliswaar in de Technische
Universiteit van Warschau,
maar de zaal was grotendeels
gevuld met uitgenodigde me
dewerkers van de premier uit
het hele land. „Die hebben
hard voor hem gewerkt en de
premier wiide hen daarvoor
bedanken", was de verklaring
van campagneleider Henryk
Wozniakowski. Een gezellig
partijfeestje derhalve, maar
geen wervende bijeenkomst.
Had hij niet beter de boer op
kunnen gaan, werd hem ge
vraagd. Letterlijk dan, want
de omvangrijke boerenstand
in Polen zal in de eerste ronde
nog wel op de eigen kandidaat
stemmen, maar daarna? „Ik
moet toegeven dat het agrari
sche hervormingsplan van de
regering beter uitgewerkt had
moeten worden", gaf Mazo
wiecki toe, kennelijk in een
poging nog wat boerenstem-
men binnen te halen.
Mazowiecki wijst vaak op wat
zijn regering het afgelopen
jaar tot stand heeft gebracht.
Dat is niet weinig. Bovendien
scoorde de premier zelf nog
een paa.r fraaie punten dank
zij het grensverdrag met de
Duitsers en zijn opvallende op
treden op de Parijse top. Het
heeft zijn aanzien vergroot,
maar ook zijn aanhang? Onder
veel van de enorme verkie
zingsposters met Mazowiecki's
gezicht zijn kleine biljetjes ge
plakt, bijna voetnoten, met de
tekst: „Blijf lachen, we winnen
toch!", getekend: Lech Walesa.
(Vervolg van de voorpagina)
LONDEN Het nieuws
van Thatchers aftreden
verraste Groot-Brittannië.
Gisteren verklaarde zij
nog de strijd om het par
tijleiderschap niet te zul
len opgeven en door te
gaan naar de tweede ver
kiezingsronde.
Naar verluidt hebben minis
ters gisteravond druk uitgeoe
fend om Thatcher tot aftreden
te bewegen om verdere verne
dering te voorkomen en om
een „eenheidskandidaat" de
kans te geven de positie van
de conservatieven te verster
ken voor de verkiezingen van
medio 1992. Recente opiniepei
lingen hadden aangegeven daf
de Conservatieve Partij het
beter zou doen met een ander
als leider.
Paddy Ashdown, leider van de
liberalen, noemde Thatchers
handelswijze „een goed be
sluit". Neil Kinnock, de leider
van de Labourpartij. sprak
van „zeer goed" nieuws.
Eerste vrouw
Margaret Thatcher was in
Groot-Brittannië de eerste
vrouw die premier werd. Zij
heeft deze functie langer be
kleedt dan een van haar voor
gangers in deze eeuw.
Als dochter van een winkelier
kwam zij in 1979 aan de macht
met het idee dat het haar be
stemming was Groot-Brittan
nië eind twintigste eeuw te
transformeren. Tijdens haar
regeringsperiode werden be
lastingen verlaagd, werd de
macht van de vakbonden ge
broken en gingen staatsbedrij
ven over in particuliere han
den.
De laatste maanden geraakte
het land steeds dieper in een
economische recessie. Haar
partij raakte bovendien scherp
verdeeld over haar afWijzende
houding ten aanzien van de
Europese integratie.
Chronologie van de hoogte
punten uit de carriere van de
Britse premier Margaret That
cher:
- 1958 - Gekozen in het Lager
huis als vertegenwoordiger
voor het Noorlondense district
Finchley.
- 1961 - Benoemd tot staatsse
cretaris voor pensioenen en
nationale verzekeringen, in
functie tot 1964.
- 1970 - Benoemd tot minister
van onderwijs in het kabinet
van de Conservatieve premier
Edward Heath, in functie tot
1974.
- 11 februari 1975 - Verslaat
Edward Heath in de strijd om
het leiderschap van de destijds
oppositionele Conservatieve
Partij.
- 4 mei 1979 - Wordt premier
van Groot-Brittannie na een
verkiezingsoverwinning van
de Conservatieven.
- 2 april 1982 - Argentinië valt
de Falkland-eilanden aan, om
dat de Britse kolonie Argen
tijns bezit zou zijn. Groot-Brit
tannie stuurt de marine en
neemt de eilanden half juni
weer in nadat Argentinië zich
heeft overgegeven. In de oor
log komen 255 Britten en 650
Argentijnen om.
- 9 juli 1982 - Begint tweede
termijn als premier na verkie
zingsoverwinning van de Con
servatieven.
- 12 maart 1982 - De Nationale
Bond van Mijnwerkers begint
uit protest tegen de plannen
om 20 onrendabele mijnen te
sluiten een staking van 51 we
ken. Het wordt de langste en
meest gewelddadige staking in
de Britse geschiedenis, die een
keerpunt betekent in de po
gingen van Thatcher om de
macht van de vakbonden te
breken.
- 12 oktober 1984 - Ontsnapt
aan verwondingen als de IRA
het hotel in Brighton opblaast
waar de Conservatieve Partij
aan een conferentie bezig is.
Bij de bomaanslag vallen vijf
doden en 31 gewonden.
- 3 maart 1985 - Mijnwerkers
besluiten weer aan het werk te
gaan, zonder dat hun conflict
met de overheid is bijgelegd.
- 6 januari 1986 - Minister van
defensie Michael Heseltine
neemt ontslag omdat hij het er
niet mee eens is dat de heli-
kopterfabriek Westland in
Amerikaanse handen komt.
Heseltine wilde een Brits-Eu-
ropese reddingsoperatie.
- 11 juni 1987 - Leidt Conser
vatieven andermaal naar een
verkiezingsoverwinning,
waardoor ze de enige premier
wordt die deze eeuw drie ver
kiezingen achtereen weet te
- 26 oktober 1989 - Minister
van financien Nigel Lawson
neemt ontslag omdat hij met
Thatcher van mening ver
schilt over de monetaire poli
tiek.
- 1 november 1990 - Vice-pre
mier Sir Geoffrey Howe, voor
malig minister van buiten
landse zaken en nog als enige
over uit Thatchers oorspron
kelijke kabinet van 1979, stapt
op omdat hij het niet eens is
met de ideeen die de premier
heeft ten aanzien van de Euro
pese eenwording.
- 13 november 1990 - Howe
zegt in het Lagerhuis dat
Thatcher vitale Britse belan
gen in het geding brengt en
verdeeldheid zaait binnen de
Heseltine kondigt aan dat hij
tegenkandidaat van Thatcher
zal zijn bij de jaarlijkse verkie
zingen om het leiderschap van
de Conservatieve Partij. Het is
de eerste serieuze uitdaging
voor Thatcher, die dan 15 jaar
de partij leidt en ruim elf jaar
premier is.
- 20 november 1990 - Michael
Heseltine dwingt Thatcher bij
de partijverkiezingen een
tweede ronde af, die 27 no
vember wordt gehouden.
- 22 november 1990 - Thatcher
kondigt aan dat ze niet aan de
tweede ronde deel zal nemen
en na de partijverkiezingen zal
terugtreden als premier.
PARIJS Sovjetleider
Michail Gorbatsjov heeft
in Parijs, waar hij de Con
ferentie voor Veiligheid
en Samenwerking in Eu
ropa (CVSE) bijwoont, de
westerse landen een lijst
gegeven met eerste le
vensbehoeften die de Sov
jetunie nodig heeft om de
winter 'door te komen.
De Duitse minister van bui
tenlandse zaken, Hans-Die-
trich Genscher heeft gezegd
dat de Europese Gemeenschap
haar uiterste best moet doen zo
snel mogelijk voedselhulp aan
de Sovjetunie te verstrekken.
Hij noemde daarbij een bedrag
van 1 miljard dollar (1,65 mil
jard gulden). De hulp aan de
Sovjetunie vormt een van de
belangrijkste onderwerpen op
de aankomende Europese top.
die medio december in Rome
wordt gehouden.
Bondskanselier Helmut Kohl
beloofde Gorbatsjov voedsel
dat door middel van particu
liere inzamelingsacties in
Duitsland Zal worden ver
gaard. Hij zei ook dat Bonn de
voorraden graan, meel, melk
poeder en babyvoedsel zou
kunnen sturen, die waren aan
gelegd voor het geval de Sov
jetunie. net als in 1948-1949,
tot een blokkade van het voor
malige West-Berlijn had beslo
ten.
In Leningrad maakte de tele
visie gisteren bekend dat de
rantsoenering van voedsel in
die stad op 1 december zal be
ginnen. Leningrad (vier mil
joen inwoners) zal de komende
winter worden geconfronteerd
met de grootste voedseltekor
ten sinds de Tweede Wereld
oorlog, toen de stad door Duit
se troepen werd belegerd.
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
MYSTERIE VAN HET ZEVENGESTERNTE
De verrassing is volkomen! Een wolk van wit schuim be-
brek t de twee schurken, die één ogenblik absoluut niets zien en
atie is juist voldoende voor Rob en Ladrone om zich op hun te-
is ti standers te werpen. De steward vuurt zijn pistool af, maar het
raci ot treft geen doel. En binnen enkele minuten zijn de mannen
rmeesterd. Maar wat nu? Ladrone, Dynamite-Kid en dr. Pron-
CHOpeken de koppen bij elkaar, ,,'t Liefst zou ik die knapen aan
litie overleveren", gromt Ladrone, maar Dynamite-Kid zegt
lachend: „Ja, ja en dacht je, dat ze dan over óns zouden zwij
gen? Trouwens, ze hebben ons goed geholpen bij de diefstal van
de diamanten. We zetten ze gewoon aan wal". Dat wordt beslo
ten, de vlet komt langszij en de twee mannen klimmen over
boord. Er is haast bij, want de „Ranger" staat op het punt te
vertrekken. Juist nadert in de verte weer de patrouilleboot van
de politie te water, de R.P.75.
Geweld in Bangladesh
Studenten van de Universiteit van Ohaka in Bangladesh hebben gisteren ernstige vernielingen aan
gericht bij een hevig protest tegen de regering. Daarbij zouden volgens getuigen vijfentwintig per
sonen gewond zijn geraakt. Op weg van school naar huis passeert hier een schooljongen een bran
dende jeep. foto: ap
Moskou eert
vijf spionnen
op postzegel
MOSKOU De Sovjetunie
heeft aan vijf meesterspion
nen, onder wie de Brit Kim
Philby, een postzegel gewijd.
Philby, wiens voornaam ei
genlijk Harold was, werkte in
Groot-Brittannie 26 jaar lang
voor de KGB. Na zijn ontmas
kering vluchtte hij in 1963
naar de Sovjetunie, waar hij in
'88 overleed. Een van de ande
re agenten die op een postzegel
verschijnt is Rudolf Abel, die
voor de Sovjetunie spioneerde.
Nederlaag
communisten
Bosnië-
Hercegovina
BELGRADO De commu
nisten zijn er niet in geslaagd
ook maar één zetel te behalen
in het parlement van de Joe
goslavische deelrepubliek Bos-
nië-Hercegovina. zo is geble
ken na telling van 85 procent
van de stemmen die zijn uitge
bracht in de eerste vrije ver
kiezingen die sinds '45 in deze
republiek zijn gehouden.
Volgens de voorlopige uitsla
gen wonnen de nationalisti
sche partijen 57 van de 110 ze
tels in de Kamer van Commu
nes. In de overige 53 kiesdis
tricten volgt nog een tweede
stemmingsronde. De commu
nisten maken ook daarbij wei
nig kans. De uitslag van de
verkiezingen heeft het uiteen
vallen van Joegoslavië weer
een stap dichterbij gebracht.
(ADVERTENTIE)
Eigentijds of klassiek. Speels of strak.
ALNO zorgt voor perfektie in
kwaliteit en betrouwbare service.
Biedt de allure die u past Van een
klasse die u herkent aan de details.
Wereldklasse die u toekomt
Hul gratis hel dikke ALNO KeukenKijkBoek bij: Den Hug: Hel Koenehui», Munweg 32, 25» AA Den Hug. TeL 347)434.
