Pleidooi voor versterking volkscultuur Oost-Europa Discogangers samen naar de kerk in Balk £cidócSomai kerk wereld 'Missionaire gemeente': te hoog gegrepen doel brieven van lezeii beroepingen Coornherts prenten tentoongesteld GEESTELIJK LEVEN/OPINIE QeidóeQowuvnt DONDERDAG 22 NOVEMBER 1990 PA( NI Leger des Heils actief in Sovjetunie MOSKOU/BERLIJN Het Leger des Heils is voor het eerst actief in de Sovjetunie. In de Letse hoofdstad Riga is de eerste plaatselijke afdeling (korps) in het leven geroepen, zo schrijft het Russische persbureau Tass. Tussen 1923 en 1940 was het Leger des Heils ook al actief in Riga. Toen Letland in 1940 een Sovjetrepubliek werd, werden zijn activiteiten echter verbo den. Letland is het 95ste land waar het Leger des Heils actief is, aldus TASS. Generaal Eva Burrows maakte dinsdag in Ber lijn bekend dat het Leger des Heils ook van plan is het „geeste lijk vacuüm" in de voormalige DDR op te vullen. Voordat het Leger in 1946 door de Sovjetautoriteiten verboden werd, telde het in het Oostduitse gebied ongeveer twintig korpsen. Doopsgezinden en Quakers naar Irak CHICAGO Twaalf vredestichters uit Doopsgezinde en Qua ker-kringen zijn gisteren naar Irak vertrokken om er voor een geweldloze oplossing van het Golfconflict te pleiten. Zij beho ren tot het 'Christian Peacemakers Team' (christelijke vrede- makersteam), dat na het Doopsgezind Wereldcongres van 1984 in Straatsburg werd opgericht om zich tussen strijdende partij en te begeven. „Wij willen volk en leiders van Irak duidelijk maken dat er in de Verenigde Staten en Canada ook christe nen zijn die tegen de militaire opbouw zijn en die onderhande lingen als de enige weg naar een oplossing van het conflict zien," aldus Gene Stoltzfus, coördinator bij CPT. „Wij willen niet het zaad van haat en onverdraagzaamheid zaaien waar toekomstige generaties onder moeten lijden.' De bomen dorren in het laat seizoen en wachten roerloos de den nabijen winter. Willem Kloos Steuncomité wil opheldering Fransen over moord op Doucé ROTTERDAM Er moet snel opheldering komen over de moord op de homoseksuele baptis tenvoorganger Joseph Doucé uit Parijs. Dit schrijft het Nederlandse steuncomité in een petitie die vandaag aan de Fran se ambassadeur in Den Haag is overhandigd. Doucé heeft zich „met grote ernst en verantwoordelijk heid" solidair verklaard met de seksuele minderheden, al dus het comité, waarin onder anderen de Rotterdamse do minee Hans Visser zitting heeft. Het comité, dat op 8 de cember een demonstratie wil houden, vraagt de ambassa deur al zijn invloed aan te wenden om ervoor te zorgen dat de schuldigen worden ge straft. Doucé, leider van het cen trum voor hulp aan seksuele minderheden 'Centre du Jesu Christ Libérateur', werd op 19 juli uit zijn woning gehaald door twee mannen die zich als politieman voordeden. Vorige maand werd zijn stoffelijk overschot, reeds in een ver gaande staat van ontbinding, gevonden in het bos van Rambouillet bij Parijs. De belangrijkste verdachte is politie-inspecteur Jean-Marc Dufourg van de inlichtingen dienst van de politie, omdat deze Doucé enkele malen be dreigd en geïntimideerd heeft. De inspecteur, die in middels geschorst is, is nog niet in staat van beschuldi ging gesteld. Islam-verklaring zwaar bekritiseerd LUNTEREN Een verkla ring over de ontmoeting tus sen christenen en moslims heeft gisteren "in de gerefor meerde synode zoveel kritiek gekregen, dat deze heeft be sloten haar niet naar de plaat selijke kerken te sturen. De commissie 'Ontmoeting met Moslims in Nederland' van de Gereformeerde Kerken was 'geschokt en gekwetst' door de vaak felle wijze waarop de kritiek werd verwoord. De verklaring was bedoeld ter bemoediging van degenen die zich inspannen voor een goe de verstandhouding met de moslims. Daar werd opsteller ds. P. Reedijk totaal geen re kening mee gehouden. Vele gereformeerden kunnen nog veel leren van de barmhartig heid van vele moslims vol gens Reedijk. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Kockengen P.J. Teeuw te Moordrecht (deelgem. Bethel). Bedankt voor Zoetermeer B. Ooster- om te Kampen. Gereformeerde Kerken Beroepen te Westzaan (herv.geref.) drs. Tj. Tjepkema, kand. te Kampen, die dit beroep heeft aangenomen. Christelijke gereformeerde Kerken Beroepen te Leerdam P.D.J. Buijs te Zwaagwesteinde. Gereformeerde Gemeenten Beroepen te Apeldoorn G J van Aalst te Benthuizen. OP KERKELIJKE CONFERENTIE OVER EUROPA DRIEBERGEN In het Europa zonder ijzeren gordijn dreigt opnieuw het grote gevaar dat de Oosteuropese landen die niet zoals die van het westen economisch supe rieur zijn als minder waardig worden be schouwd met alle gevol gen vandien. De spannin gen in die Oosteuropese landen tussen „oosterse" en westerse" elementen kunnen daardoor sterk oplopen. Dit betoogde gisteren Her mann Goltz, studiesecretaris van de Conferentie van de Europese Kerken, op een in ternationale studieconferentie in Driebergen over het cultu rele erfgoed in een verenigd Europa. Centraal daarin staat de vraag wat godsdienst en cultuur betekenen voor een verenigd Europa. Goltz schetste een beeld van de nieuwe tegenstellingen die Europa bedreigen als gevolg van de vernietiging van de vaak religieus geïnspireerde volksculturen onder ruim veertig jaar communistisch bewind. De weerbaarheid van de onder communistisch be stuur staande Oosteuropese volkeren is door die systema tische vernietiging van hun eigen cultuur vaak zwaar aangetast. Daardoor zijn zij ook vatbaar voor een nieuw extremisme. Minister Hedy d'Ancona pleitte in haar openingsrede voor eenheid in verscheiden heid. De nadruk op de cultu rele verscheidenheid in Euro pa mag niet leiden tot nieuwe vijandsbeelden. „Daar hebben we er al genoeg van gehad", aldus D'Ancona. Ook moet voorkomen worden dat chau vinisme, racisme en religieus fundamentalisme het gevolg zijn. Niet alleen in sommige Oost europese landen zijn deze ont wikkelingen zichtbaar, zei D'Ancona. „Ook in Westeuro- pese landen zijn er nieuwe te genstellingen tussen etnische meerderheden en minderhe den, tussen hogere en lagere klassen. Terwijl de deling van Oost- en West-Europa ver- Het Europese culturele erf goed moet volgens de minis ter, ondanks twee wereldoor logen, vooral gezocht worden in het streven naar gerechtig heid. verantwoordelijkheid, solidariteit en menselijkheid. Oost en West moeten elkaar geregeld ontmoeten, om el kaar te leren kennen en ver trouwen. De kerken kunnen hierin hun eigen rol spelen, aldus D'Ancona. Prof. dr. D.C. Mulder, voorzit ter van de Raad van Kerken, vroeg zich af of er wel een ge zamenlijk Europees cultureel erfgoed bestaat. Hij wees op de enorme verschillen in na tionaal, etnisch en religieus opzicht. Ook de grote contras- Minisfer Hedy d'Ancona 'FOTO ANP ten tussen armen en rijken en mannen en vrouwen tonen aan dat de eenheid ver te zoe- LUNTEREN Het is een mooi begrip: 'missio naire gemeente', maar in de praktijk blijkt dat ide aal te hoog gegrepen. De hele kerkelijke gemeen schap zou volgens het ideaal het missionaire werk moeten dragen, maar feitelijk is het slechts een kleine groep die aspecten van de mis sionaire presentie van de kerk in de samenleving uitdraagt. Het streven om kerkelijke gemeenten in haar totaliteit tot missio naire gemeenten 'om te vormen' is een te preten tieuze onderneming. Tot deze conclusie leidt de rapportage van de sectie mis sionair werk van de deputa- ten 'gemeenteopbouw' van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Gisteren werd het besproken op de synode in Lunteren. Vanouds richtte het eerder geheten 'evangelisatiecen trum' in Leusden zich tot de evangelisatiecommissies. Het bleek dat het niet lukte via deze commissies een proces in de gemeenten op gang te krij gen. Dat hangt mede samen met het feit dat in veel ge meenten die evangelisatie commissie een marginale plaats inneemt: weinig men sen en nauwelijks meespelend in de beleidsvorming van de kerkeraad. Pogingen van 'Leusden' om de diaconie en kerkeraad ook te betrekken bij de groei van het missionair bewustzijn leverden niet het gewenste resultaat op. Een tamelijk groot onderzoek (theologische en sociologische verheldering van het begrip 'missionaire gemeente' en een sociologisch onderzoek naar de gemeente als missionaire gemeente) werd wel begon nen, maar niet afgerond. In een nadere bezinning op ei gen werk kwam 'Leusden' tot de conclusie dat de doelstel lingen te hoog gegrepen wa ren. Voortaan willen deputaten en functionarissen hun aandacht behalve op het traditionele evangelisatiewerk ook richten op (groepen) gemeenteleden die 'met een missionaire atti tude in het leven staan'. Te denken valt aan allerlei ver banden waarbij de relatie van geloof en leven aan de orde zijn en vaak betekent dat te vens: waarbij het persoonlijk geloof aan de orde is en taal waarin dat geloof zich uit. Die verbanden zijn velerlei: in de lokale omroep, bij opvang van buitenlanders, in scholen met kinderen uit etnische minder heden, in werkgroepen 'vrouw en geloof', bij de uit voering van aspecten van het conciliair proces. Oorzaken Het mislukken van de 'mis sionaire gemeente' heeft di verse aspecten, zo blijkt uit het rapport. Zo blijkt het be grip 'gemeente' meerzinnig en een te algemene noemer: wie worden bedoeld: ook de 'pa pieren leden' of alléén de ac tieve kerkgangers? Maar er zijn actieve kerkleden die vrijwel niet naar de kerk gaan. Het aanspreken van al die groepen tegelijkertijd is niet goed mogelijk. Bovendien hebben veel missionaire acti viteiten een boven-gemeente- lijk karakter. Dat feit bemoei lijkt eveneens de benadering van de gemeente -als totaliteit. Ook is gebleken dat in het al gemeen mensen bezig willen zijn met één aspect van mis sionair werk en dan liefst ook nog voor een korte tijd. Wel licht dat in de opzet van de 'missionaire gemeente' ook nog het jaren zestig-idee van de 'maakbaarheid van de sa menleving' meespeelde en net als elders in de samenleving is die overtuiging in het alge meen gesproken niet hele maal realistisch gebleken. Behalve het zich willen rich ten op allerlei nieuwere vor men van missionaire presen tie in kerk en wereld, blijven deputaten en functionarissen zich richten op het evangeli satiewerk in de vertrouwde betekenis van het woord. Dirck Volkertsz. Coornhert GOUDA Dirck Volkertsz. Coornhert (1522-1590) dankt zijn faam voor een belangrijk deel aan zijn literaire oeuvre en de daarin verwerkte idee ën over strafrecht, politieke vrijheid en tolerantie. Hij hield er een vooruitstrevende filosofie op na en probeerde een bemiddelende rol in te nemen in een door religieuze twist verscheurde eeuw. Toch betrok Coornhert zijn belangrijkste inkomsten uit zijn gravures. Lange tijd voor zag hij zich in zijn onderhoud door het graveren van pren ten. In de Nederlandse prent kunst neemt hij een vooraan staande plaats in. In Gouda, de stad waar hij als vluchteling de laatste periode van zijn leven doorbracht, is een tentoonstelling ingericht van zijn latere grafische werk onder de titel De Wereld tus sen Goed en kwaad. Tegelij kertijd zijn deze prenten waarvan een deel nu pas voor het eerst wordt gepubliceerd, afgedrukt in een fraaie catalo gus. Zijn ideeën over geloof, de wereld en de rol van de mens daarin komen vooral in dit latere werk duidelijk naar voren. Zijn opvattingen over goed en kwaad, hoewel date rend uit de zestiende eeuw, zijn boeiend en nog steeds ac tueel. De allegoriën zijn in het werk van Coornhert een in die tijd veel gehanteerde stijlfiguur. Ze worden in deze catalogus op heldere wijze besproken door mevrouw Ilja veldman, hoogleraar kunstgeschiedenis aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. De wereld tussen goed en kwaad. Late prenten van Coornhert. Uitgave SDU. Prijs f 29.90. De tentoonstel ling van Coornherts prenten is tot 2 december te zien in het Goudse Catharinagast- huis. Tel. 01820 - 88.211. Bedrijfspastoraat bij gereformeerden wordt niet uitgebreid LUNTEREN De Gere formeerde Kerken in Ne derland zien voorlopig af van uitbreiding van het bedrijfspastoraat. Een voorstel het aantal gere formeerde bedrijfspredikan- ten uit te breiden tot drie, werd niet door de gerefor meerde synode in Lunteren overgenomen. De synode be sloot opdracht te geven tot na dere studie over hoe de ker ken de hedendaagse proble matiek rond de wereld van de arbeid dienen te benaderen. Met het voor zich uitschuiven van de eventuele uitbreiding van het bedrijfspastoraat, ging de synode voorbij aan de uit drukkelijke wens van de ge reformeerde deskundigen op het gebied van het bedrijfs pastoraat. De commissie voor Kerk en Bedrijfsleven heeft de afgelopen jaren met lede ogen aangezien hoe de be langstelling bij de kerken voor het bedrijfspastoraat is gedaald. Op dit moment is er één gere formeerde halftime industrie pastor in Gelderland. Verder betalen de gereformeerden mee aan een hervormde half- timer, ook in Gelderland. Tweë gereformeerde voltijds- banen, in Oost-Groningen en IJmond, zijn vacant. In totaal werken er 10 protestantse in-' dustriepastores in Nederland, tegenover 50 rooms-katholie- ke collega's. „We zien het aantal pastores tussen onze handen wegglippen", aldus voorzitter C. Timmer van de commissie voor Kerk en Bedrijfsleven. De teruggang heeft onder meer te maken met het terug lopend ledental en de daar door afnemende draagkracht van de betrokken kerken. BALK De serene rust en het gedragen gezang zijn klanken uit het ver leden. Geluidsboxen van 50 Watt vullen de kerk tot in de nok met geluid. Geen gevouwen handen, maar zwaaiende armen en draaiende lijven. Het oude gereformeerde kerkje in het Friese plaatsje Balk wankelt in het weekeind op zijn grondvesten: de disco trekt elk weekend 350 feestende bezoekers. Het kerkje in Balk is aan het begin van deze eeuw ge bouwd. In de tachtiger jaren groeide de gemeente het kerkje uit. De 250 zitplaatsen konden zomers in de ochtend dienst wel twee keer bezet worden. De gereformeerde gemeente verliet de kerk en trok in een nieuw, groter ge bouw. Dat gebouw werd mede met de opbrengst van het oude gebouw gefinancierd. Te klein voor de kerkdienst, maar groot genoeg voor een disco. A. van der Werf uit Balk deed een bod op de leeg staande kerk en vestigde er de 'Bar dancing the String'. Van der Werf: „Een gebouw met een dergelijke akoestiek leent zich daar uitstekend voor. En de muren zijn wel zo dik dat het geluid er niet doorheen dringt. Dat is han dig voor de buurtbewoners". De discobeheerder heeft het bestaande interieur zoveel mogelijk in ere gehouden: het orgel, de galerij en de preek stoel zijn blijvende ornamen ten. De discjockey presenteert de muziek vanaf de kansel. De dansvloer is nieuw: een roestvrijstalen platform van drie bij .vier meter. Verder schuifelt iedereen over de houten vloeren. Vanaf de ga lerij kunnen de gebeurtenis sen uitstekend in het oog wor den gehouden. Aan de zijkant van de kerk is de bar ge bouwd. De gereformeerde kerk werd in 1982 aan Van der Werf verkocht. In februari van het volgende jaar gingen de kerk deuren weer open. De disco trekt elk weekeind veel jeug dige bezoekers uit Zuid-West Friesland die al weer bijna een vaste plaats hebben in de kerk. Van der Werf heeft nieuwe kachels in de kerk la ten plaatsen. Dank zij de hoogte wordt het er nooit te warm, en dat is een voordeel voor een disco. Supermarkt De gereformeerde kerk in Balk had eerder al eens de aandacht getrokken van een groot winkelbedrijf, dat op die locatie een grote supermarkt wilde bouwen. De gemeente Gaasterland ging met die plannen niet akkoord. De gemeente had zelf plan nen om het kerkje af te bre ken, in verband met een sa nering van Balk-Zuid. Ze wil de de brug aan de Gaaike- mastrjitte verbreden. Ten bate van de verbetering van de verkeerssituatie zouden de ge reformeerde kerk, drie wo ningen en twee monumentale panden gesloopt moeten wor den. Maar ook die plannen werden niet gerealiseerd. De plannen voor de disco kre gen wel de vereiste goedkeu ring. De disco in Balk bestaat nu al bijna acht jaar en nie mand in de buurt lijkt zich nog te verbazen over de nieu we bestemming van het oude gereformeerde kerkje. De jeugd gaat er in ieder geval weer met plezier naar toe. De tot discoruimte omgetoverde kerk. FOTO: PERS UNIE Balanceren op het randje er 1 op -"Mil t R' GeEN enkel misverstand hebben de werkgeversoi han ties VNO en NCW er over laten bestaan hoe ze tegem er-, cao-onderhandelingen voor volgend jaar staan. In onj felle bewoordingen hebben ze stelling genomen te [S r vierdaagse werkweek en het herstellen van de autonutste prijscompensatie. De werkgevers zijn zelfs bereid het kingen aan te laten komen als hei nodig is deze zakei's te te houden. De eventuele kosten nemen ze graag vo rekening. Bedrijven die te toegeeflijk zijn, krijgen gei^i uit de stakingskas. De werkgevers gaan daarmee volg ,tie nister De Vries van sociale zaken wel heel erg ver. Zei'e I ceren op het randje, aldus de bewindsman. De vakcentrale FNV heeft al gezegd dat de werkgeA achterhoedegevecht leveren omdat ze elke vorm v; nieuwing willen blokkeren, terwijl in de praktijk de nemingen de komende jaren toch wel zullen overstap de vierdaagse. Bovendien zouden VNO en NCW d voor de onderhandelingen nu al grondig hebben ver TUSSEN werkgevers en werknemers zijn belangei,^ stellingen normaal, maar ze dreigen nu uit de hand t« f- De vierdaagse is niet meer dan een van de conflicten beide partijen, die ook geheel verschillend denken c aanpak van problemen zoals bestrijding van lanj werkloosheid onder etnische minderheden en natuui looneisen. t IN het verlengde daarvan speelt weer de problematijng de koppeling. De werkgevers hebben meermalen gest^gj de koppeling hen een gruwel is en dat ze geen enkele jari willen doen deze maatregel te redden. De vakcentrali entegen vinden dat het huidige kabinet geen bestaa heeft als het de koppeling laat vallen. FNV en CNV zich ook gedistancieerd van de crisistaai die werkge kabinet de afgelopen weken hebben gebezigd. atr. UE tijden van wijlen Den Uyl, ruwweg de jaren z< an< lijken te zijn teruggekeerd. Ook-toen waren de tegenin€ gen tussen de sociale partners buitengewoon scherp, 1 vooral ten koste ging van economische groei, werkg heid en uiteindelijk ook de koopkracht. Het wordt z0 dag duidelijker dat het kabinet dit jaar bij het Najaars an een enorme kans heeft gemist door geen centrale afs ;r. over de loonvorming te maken. Hoewel de vakbe w daar op had aangedrongen, achtten kabinet en werlj1 het toen niet nodig er veel woorden aan vuil te 'makje jke ZOWEL premier Lubbers als minister De Vries het'el3 afgelopen weken in bedekte termen laten merken d wel te betreuren. Terecht, want de gevolgen zijn ove lijk: de messen liggen op tafel. De werkgelegenheid 1 het kind van de rekening te worden en begin volge^ lijken stakingen onafwendbaar. Bij zo'n verhardii standpunten is niemand gebaat, zeker niet als er o eens 'zwaar weer' wordt voorspeld. ~W jen uié Brieven graag kort jn duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingezci stukken te bekorten. Asbest en woningbouw Koopkracht De bewoners van de Slaagh- wijk in Leiden zitten in wo ningen waarin asbest is ver werkt. Tien jaar geleden werd het veelvuldig in de bouw toe gepast, zo lees ik in de krant. Asbest zit niet alleen in het trappenhuis van flatwoningen maar ook als platen in de ge vel verwerkt. Ik woon reeds dertig jaar in een woning in de Oegstgeester Bloemenwijk. In zo'n 188 flatwoningen in ge noemde buurt, die in 1959/ 1960 voor het Algemeen Mijn werkers Pensioenfonds wer den gebouwd, is asbest gevel plaat gebruikt als isolatiemate riaal. Een klein deel is in de loop der jaren vewijderd en met de vuilnisman meegegaan. Maar een groot deel is nog aanwezig, ook in gevels van een aantal eengezinswoningen. Thans zit men er mee. Waar schijnlijk op dezelfde wijze als men zit met die vinyl vloerbe dekking die van een asbest- rug is voorzien. Daarvan moet in de woningen nog kilometers liggen. In andere landen wordt asbest mede toegepast. Zo is mij een geval bekend van een Nederlandse uitvinder die van afval van asbest bouw stenen weet te persen. Op Java, nabij Djakarta bouwde men daarvan huisjes voor de armsten der armen. Inder daad. ze hebben een dak bo ven het hoofd van asbest golfplaten. A. Koch, OEGSTGEEST. De oppositie (bij monde PvdA) heeft jarenlang f voor koopkrachtgaranti de lagere inkomens, om jarenlang zijn achterge e Bovendien werden er v leuke beloften zien van andere groepe Nu zit Kok in de ri mede wegens zijn mooi< ten. Hij zit er nauweli jaar en de koopkrach 5 (zelfs) de laagste inl kan niet worden gegara en er wordt bezuinigd <n£ andere sociale voorzie *n van de mensen die na wat hebben (huizenb t bijvoorbeeld), worden hun verkreger ten en eigendommen meer uitgehold (vermoj lasting, huurwaarde enz.). Allerlei tegei worden verzonnen o maatregelen te rechtvaa*°.a (Golfcrisis, rentever enz.). De pot wordt n deeld onder steeds mee !p sen, ook onder mensen^ f andere landen hier ni gelokt zijn. Wanneer g ogen van iedereen ei open om te begrijpen, a socialisme (en het ve communisme) nooit ka ken. Het ministerie van zaken moet dan eigenl ten ministerie van subsi tegenstelling tot andere teries, die ook nog wat o gen. Steeds meer w- P kiezersbedrog van de ten duidelijk. Mr. R.C. Sangster, SCHEVENINGEN. tST CciclócSouwrit Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden Telefoon 071 - 122 244. Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden. Abonnee service Telefoon. 071 - 313 677 van ma. t/m vr van 8.30 tot 17.00 u Nabezorging Telefoon 071 -122 248 van ma. t/m vr. van 18 00 tot 19 00 u op za van 14 00 tot 15.01 Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.) Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-giro per maand f. 24,85 per maand f per kwartaal f. 74,10 per kwartaal f. per jaar f. 284,50 per jaar Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel 071 - 122 244 Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941. Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijsi 070 - 3902 702. Bankiers AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 2