Bisschop die geen vertrouwen
krijgt zou moeten vertrekken'
Castro kwaad op Overeem
Ceidoe Souoatr
kerk
wereld
boekwijzer
beroepingen
r>r>
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
QeidwQowuvnt
WOENSDAG 21 NOVEMBER 1990 PAG1
[N]
Italiaan vervolgd wegens praten met de Maagd Maria
VICENZA Een man die beweert de Maagd Maria geregeld
te zien en met haar te praten, wordt vervolgd wegens het
kwetsen van de katholieke kerk. Een magistraat in Vicenza
stelt een onderzoek in naar Renato Baron en de 35 leden van
zijn organisatie „Werk van Liefde", die Italiaanse en buiten
landse bedevaartgangers leidt naar de bergtop waar Barons
ontmoetingen met de Madonna zouden plaatsvinden. Als de le
den van de organisatie schuldig Worden bevonden hangt hun
een straf van maximaal drie maanden cel en twee miljoen lire
(ongeveer 3.000 gulden) boete boven het hoofd. De geldboete
zal misschien niet het grootste probleem zijn: de organisatie ac
cepteerde veel giften van de gelovigen die op de bergtop sa
mendromden in de hoop een glimp van de maagd op te van
gen.
Geen psychologische test voor predikanten
LUNTEREN De gereformeerde synode wijst een psycholo
gische test om de geschiktheid van aanstaande predikanten tij
dens hun studie te testen vooralsnog af. Zij kiest in beginsel
voor een vorm van begeleiding waarbij op bepaalde momenten
gesprekken worden gevoerd met studenten die predikant wil
len worden. De waarde van een test moet niet worden over
schat, zo werd op de synode gezegd. Iemand die als student
slecht scoort, kan toch een uitstekend predikant blijken te zijn.
De synode had twee jaar geleden de deputaten (deskundigen)
toerusting en begeleiding gevraagd om een onderzoek naar de
invoering van een psycho-technisch onderzoek van aankomen
de predikanten. Zij overwoog onder meer dat het werk van de
predikant zwaarder is geworden door de toegenomen plurali
teit in de kerk.
Het is altijd plezierig
om verwacht te
worden en niet te
komen opdagen.
Rotterdamse
Pauluskerk
jubileert met
'Nacht voor God'
ROTTERDAM De Rot-
terdamse Pauluskerk
viert vrijdag haar 30-jarig
bestaan met een 'Nacht
voor God'. In de nacht
van vrijdag op zaterdag
krijgt heel religieus Rot
terdam de gelegenheid
zich te presenteren. Ook
Rotterdammers die gods
dienst achterhaald vin
den, zijn van de partij.
,\De nacht is vanouds altijd
het moment geweest waarop
de mens overhoop ligt met
God. Juist in de nacht is het
moeilijk om in God te gelo
ven", licht ds. Hans Visser
toe Maar verder moeten er
geen „diepliggende bedoelin
gen" achter de keuze voor de
nacht gezocht worden.
Tussen vrijdagavond half acht
en zaterdagochtend zes uur
mogen moslims, bahai's, soe-
fies, humanisten, nieuw-apo-
stolischen, vrije evangeli-
schen, remonstranten en aan
hangers van de New Age-be-
weging vertellen wat zij
waardevol in hun eigen geloof
vinden. Kunstenaars, musici
en dichters zorgen tussendoor
voor enige ontspanning.
Klokslag twaalf uur staat een
toespraakje van bisschop
R Ph. Bar van Rotterdam op
het programma.
„Omdat religie weer in is",
leek het Visser aardig om te
kijken wat er op dit gebied in
Rotterdam te koop is. De pre
dikant hoopt ook dat de con
tacten erdoor verstevigd wor
den. „Je ziet elkaar haast
nooit. Iedereen heeft zijn ei
gen clubje". Vrijgemaakten,
pinkstergelovigen, Jehovah-
getuigen en „andere groepen
die denken de waarheid in
pacht te hebben" zijn niet op
Vissers uitnodiging ingegaan.
Jaarboek KDC
Onlangs is jhet negentiende
Jaarboek van het Katholiek
Documentatie Centrum ver
schenen. Naast een verslag
van de in 1989 verrichte
werkzaamheden bevat het
een viertal artikelen. In het
eerste artikel schrijft B. van
Raaij over de opkomst en
neergang van de katholieke
studentenbeweging tijdens het
Interbellum. P Boven d'Eert
belicht de overheid als zeden
meester na de Tweede We
reldoorlog en neemt als voor
beeld het wetsontwerp op de
leesbibliotheken. Over de op
richting van de eerste levens
scholen en over het tot stand
komen van een landelijk or
gaan geeft H. Vossen een re
laas. In het laatste artikel be
steedt P. de Haan aandacht
aan de rol van mgr. A.C.
Ramselaar bij de voorberei
dingen van het tweede Vati
caans Concilie.
Het documentaire gedeelte
van het jaarboek bevat drie
bijdragen. J. Jacobs introdu
ceert de bronnen waaruit ge
put kan worden om de be
trokkenheid van Nederlan
ders bij Vaticanum II te on
derzoeken. Th. Schepens geeft
een statistich overzicht van
theologische faculteiten en
hogescholen voor theologie in
Nederland. 1977- 1987. Daar
uit blijkt dat het aantal stu
denten fors is verminderd.
Tenslotte heeft P. Begheyn SJ
naar aanleiding van de her
denking van de geboortedag
van Igantius van Loyola (500
jaar geleden) en van de stich
ting van de orde (450 jaar ge
leden) een bibliografie samen
gesteld betreffende de ge
schiedenis van de jezuïeten in
Nederland.
Het jaarboek kan besteld worden
bij het secretariaat van het KDC.
De prijs bedraagt 29,50. Adres
Erasmuslaan 36, 6525 GG Nijmegen.
Tel. 080 - 51.24.12.
Nederlandse Hervormde Kerk
Benoemd tot bijstand in het pasto
raat te Wirdum (Fr.) S. Brandsma,
emeritus predikan. te Kollum, die
deze benoeming heeft aangenomen.
Beroepen te Willige-Langerak P.J.
Krijgsman, kand. te Ridderkerk; te
Bodegraven drs. J.A. de Koeijer te
Wilnis.
Aangenomen naar Wesepe mw. A.
Fuhrmann. vicaris te Hoogvliet, die
bedankte voor Ruinerwold.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Dokkum drs. T. Deel
stra te Oldehove; te IJsselmuiden-
Grafhorst drs. A.J.J. van Noord te
Streekgemeente Midden-Betuwe,
wonende te Kesteren.
MGR. BLUYSSEN:
NIJMEGEN Vele uren
spraken de theoloog Her-
wi Rikhof en KRO's pers
chef Ben Spekman met
bisschop J. Bluyssen op
zijn kamer bij de zusters
van Huize Mariënburg in
Den Bosch. In drie ge
spreksrondes legden Rik
hof en Spekman de man,
die als hulpbisschop van
mgr. Bekkers deelnam
aan het Tweede Vati
caans Concilie, in 1966
zeer jong zelf bisschop
van Den Bosch werd en
in 1984 wegens gezond
heidsredenen moest te
rugtreden, vragen voor
over het Tweede Vati
caans Concilie, over hoe
ingrijpend de kerkvisie
van het Concilie door
werkte, over zijn invul
ling van het bisschop
sambt, de keuzes die hij
in zijn leven maakte, en
zijn visie op God, spiritua
liteit en bidden. De resul
taten van die gesprekken
hebben ze verwerkt in
een boek. 'In hoop leven.
Gesprekken met bisschop
Jan Bluyssen'. Vanmid
dag werd het boek in Nij
megen gepresenteerd en
een eerste exemplaar aan
bisschop Bluyssen aange
boden.
..Dagelijks dienstbaar" liiidt
zijn wapenspreuk. Zelf zegt
mgr. J. Bluyssen, daarover:
„Je bent als bisschop, als
priester geroepen dienstbaar
te zijn aan de mensen omwille
van het evangelie. Het gaat
erom dat de blijde boodschap
over kan komen en beleefd
kan worden. Dat heeft conse
quenties voor het omgaan met
mensen voor wie je staat. Zij
zijn geen schapen of slaven
waar je maar mee doen kunt
wat je wilt. Het zijn mensen
met een eigen verantwoorde
lijkheid en een eigen kijk op
zaken, op geloven en kerk.
Dat heeft het Tweede Vati
caans Concilie heel sterk be
nadrukt. Mensen worden aan
gesproken op hun eigen ver
antwoordelijkheid van Gods
wege, vanuit de kerk en van
uit hun eigen omgeving. Zo
moet je met mensen omgaan,
dat is heerlijk, want het
bouwt bruggen. En dat is mijn
beleid als bisschop geweest."
Alleen al uit dit citaat, dat ty
perend is voor bisschop
Bluyssen, komt naar voren
hoezeer de oud-bisschop van
Den Bosch geïnspireerd is
door het Tweede Vaticaanse
Concilie en die nieuwe inzich
ten in geloof en kerkvisie
daadwerkelijk tot richtsnoer
van zijn eigen handelen heeft
gemaakt. Vertrouwen in men
sen hebben, samenwerking,
collegialiteit, niet veroorde
len, maar bruggen bouwen,
dienstbaarheid betrachten en
luisteren, het loopt als een
rode draad door de gesprek
ken die Rikhof en Spekman
met hem voerden. Harde uit
spraken over het huidige bis
schoppencollege en het kille
klimaat in de RK Kerk wor
den er door mgr. Bluyssen
niet gedaan. Het interview
boek is een persoonlijke te
rugblik op zijn leven.
Goed overleg
„Je kunt als bisschop alleen
goed functioneren als je sa
men met anderen,
overleg, te werk gaat", zegt
Bluyssen tegen zijn gespreks
partners. „De inspraakmoge
lijkheden moeten zeer groot
zijn. Dat is niet alleen een
zaak van praktisch werken,
maar het is ook theologisch
verantwoord. Ik vind het erg
belangrijk dat een pastor, en
ook een bisschop, op basis van
vertrouwen kan werken. Dat
kun je natuurlijk aanvechten,
bestuurlijk en theologisch,
want het zou tot de conclusie
moeten leiden dat een bis
schop die geen vertrouwen
heeft moet vertrekken. Die
conclusie zou ik voor mijzelf
trekken. Een ander zal dat
niet doen. Ik wil ook niet zeg
gen dat dat per se in de kerk
moet. Zonder dat vertrouwen
is niet te werken. Je kunt ook
uitgaan van het standpunt: ik
heb gelijk en de anderen on
gelijk, en ik moet mijn gelijk
blijven verkondigen, dan
maar tegen alle anderen in.
Zo eenvoudig en simpel of
helder ligt het niet. Je moet je
steeds afvragen hoe zit het
nou precies. Een kleine kerk
van zuiveren kan niet Chris
tus' ideaal zijn geweest. Dat
gaat in tegen de werking van
de Heilige Geest."
Voordat hij door mgr. Bek
kers werd aangesteld tot zijn
hulpbisschop, was Jan Bluys
sen tweeënhalf jaar kapelaan
in Veghel en surveillant op
het klein seminarie. Daarna
verbleef hij voor studie in de
ascese en de mystiek enige
tijd in Rome en teruggekeerd
uit Rome werd hij geestelijk
directeur op het klein-semi-
narie. Alleen het priester
schap was zijn eigen keus.
Daarna werd er werd er
steeds voor Bluyssen gekozen,
maar spijt daarvan heeft hij
niet. „Ik zou het nu niet meer
zo gemakkelijk accepteren",
zegt hij er nu van, al voegt hij
er aan toe: „Ik heb veel geluk
gehad, geluk in alle beteke
nissen van het woord."
goffd Optimisme
Over de omslag in de RK
Kerk in Nederland begin ja
ren zeventig, toen Rome be
gon met de benoeming van
conservatieve bisschoppen en
de Nederlandse kerkprovincie
onder curatele stelde, is bis
schop Bluyssen wel diep te
leurgesteld, maar niet verbit
terd. Ook hier blijft hij met
optimisme, hoop en vertrou*
wen spreken. „Het heeft een
groot gevoel gevoel van jam
mer en van teleurstelling be
tékend dat zaken geblokkeerd
werden in de kerk. Maar ik
denk, als het er nu niet ip zit,
dan hoop ik dat het er over
tien of twintig jaar wel inzit.
We hebben getracht eruit te
halen vvat erin zat op het ge
bied van inspraak, van lokaal
beraad, met de beste bedoelin
gen. Op den duur is dat niet
verder mogelijk geblekeji, tot
grote teleurstelling ook van
collega's. Maar er komt een
tijd dat dit weer terugkomt.
Deze stromingen en evolutie'
in de maatschappij kun je niet
onderdrukken. Het komt te
rug en dan definitief, ben ik
geneigd te denken. Ik beleef
deze ontwikkeling niet als
tragisch. Het zal wel zo
moeten, het is een fase in een
noodzakelijke ontwikkeling."
Dat vertrouwen en optimisme
tekent ook zijn spiritualiteit,
die Rikhof en Spekman goed
in het boek hebben laten uit
komen. „Hoop, geloof en lief
de worden je gegeven, ze
moeten steeds opnieuw afge
beden worden om ze te kun
nen krijgen. Ontvangen en
ontvankelijkheid zijn voor mij
kernwoorden. Er is nieuwe
hoop nu er allerlei ontwikke
lingen in de wereld gaande
zijn."
Ik denk niet alleen aan de po
litieke situatie of de zorg om
de ecologie, maar ook aan het
zoeken van God. Veel mensen
zoeken naar God in hun le
ven, proberen tekenen van
Hem te vinden, staan daar
voor open. Daar mogen we als
kerk bij zijn en in de naam
van Jezus proberen er een
handreiking voor te bieden
aan hen die Hem zoeken."
THEO KRABBE
In hoop leven. Gesprekken met bis
schop Jan Bluyssen. Onder redac
tie van Herwi Rikhof en Ben Spek
man. Uitgeverij Meinema, Den
Haag. Prijs 19,90
Charisma TV
vraagt
opnieuiy
zendtijd
LEEUWARDEN De stich
ting Charisma TV heeft voor
de tweede keer een aanvraag
voor zendtijd ingediend bij
het Commissariaat voor de
Media. De eerste aanvraag
werd in april afgewezen, om
dat het Commissariaat vond
dat er voor de boodschap van
de Pinkstergemeenten al
ruimte wordt geboden door de
Evangelische Omroep (EO).
Voorzitter G.A. Panhuise
heeft echter opnieuw een po
ging gewaagd, nadat de EO in
gesprek met Charisma TV
had toegegeven dat het voor
haar „niet mogelijk is de spe
cifieke accenten van de Pink
sterbeweging in de program
ma's te laten uitkomen". Cha
risma TV komt graag als klei
ne zendgemachtigde in aan
merking voor een uur televi
sie-zendtijd en twee uur ra
dio-zendtijd per week.
Kopten verwijten Egyptische regering discriminatie
CAIRO/BONN De
Egyptische regering dis
crimineert Koptische
christenen door ze syste
matisch uit het parlement
te weren. Deze klacht
hebben leiders van de
Koptische kerk laten ho
ren, nadat duidelijk werd
dat er van de 444 kandi
daten van de Nationaal-
democratische partij
(NDP) voor de parle
mentsverkiezingen eind
november slechts twee
christen zijn.
„Ik werd helemaal beroerd en
voelde me ziek toen de NDP
de kandidatuur van maar
twee christenen bekend
maakte", schrijft Anton Seid-
Egypte niet gebeurd sinds de
onafhankelijkheid in 1923. De
verschillende partijen hadden
bij verkiezingen altijd Kopti-
Paus Shenouda II foto: ap
sche kandidaten naast hun is
lamitische broeders."
Het betreft hier yolgens Seid-
hom 'officieel beleid', omdat
de NDP de regerende partij is.
Ook in andere sectoren voert
de partij van president Hosni
Mubarak de discriminatie
door. Van de 209 onlangs
nieuw aangestelde openbare
aanklagers zijn er slechts vier
christen en ook onder de 255
nieuwe adjudanten zijn de
Kopten op de vingers van één
hand te tellen.
Volgens Seidhom hadden de
twee Kopten op de NDP-lijst
zich beter kunnen terugtrek
ken. „Dat had van christelijke
waardigheid getuigd." Het
tweetal reageerde daarop met
een advertentie in Al-Watani,
waarin zij de Kopten oproe
pen de strijd niet op te geven.
De voornaamste oppositiepar
tijen zullen de parlementsver
kiezingen van 29 november
boycotten, omdat er te weinig
garanties zijn dat deze eerlijk
zullen verlopen.
In de semi-officiële krant Al-
Akhbar werd de onderverte
genwoordiging van christenen
bij de verkiezingen „een ver
gissing door tijdgebrek" en
„een onbedoelde fout" ge
noemd. In dezelfde krant
vraagt echter een vooraan
staand christen hoe dr. Yusuf
Wali, voorzitter van de NDP,
nou kan vergeten twintig of
dertig Kopten op de kandida
tenlijst te zetten.
Ook paus Shenouda III, de
leider van de Kopten die
thans Duitsland bezoekt, wijst
geregeld op de „benarde toe
stand" van de christenen in
Egypte. Sinds 1980 is de ver
volging van christenen toege
nomen, zegt hij. Vooralin het
noorden, waar de meeste
Kopten wonen, worden chris
tenen geregeld bedreigd, ont
voerd of zelfs vermoord.
De kerk groeit echter tegen
de verdrukking in, aldus de
117de opvolger van Sint Mar
cus. De Koptische Kerk telt
ruim acht miljoen leden (op
52 miljoen inwoners) en hun
aantal groeit gestaag. Steeds
meer jonge mensen voelen
voor de kerk en voor het
klooster, aldus Shenouda III,
die ook onder de Kopten 'in
ballingschap' bijvoorbeeld in
de Verenigde Staten, een op
leving ziet.
LUNTEREN De voor
zitter van de gerefor
meerde synode, ds. E.
Overeem, heeft gisteren
de woede van secretaris
generaal dr. Emilio Ca
stro van de Wereldraad
van Kerken opgewekt,
toen hij de kritiek van de
synode op het mensen-
rechtenbeleid van de We
reldraad uiteenzette.
Castro voelde zich door Over
eem „oneerlijk" behandeld,
omdat de synodevoorzitter db
kritiek na zijn toespraak tot
de synode uitsprak. Hij wees
er in een tweede rede tot de
synode op, dat de Wereldraad
altijd rekening houdt met de
mensen die leven onder een
dictatoriaal regime. „Wij heb
ben een gezamenlijke verant
woordelijkheid voor de
ijkheid voor de men- de westerse publieke opinie
sen die betalen voor hun le- tevreden willen stellen"-, hield
ven. We moeten niet alleen Castro de synode voor.
Dë synode zette in april dit
jaar ernstige vraagtekens bij
het beleid van de Wereldraad
van Kerken, dat de lidkerken
in een bepaald land worden
geraadpleegd, voordat er een
uitspraak over de schending
van de mensenrechten in dat
land wordt gedaan. Dat leidde
ertoe, dat de Wereldraad zich
niet uitsprak over de schen
ding van de mensenrechten
in Roemenië onder Ceausescu,
omdat de leiding van de Roe
meens-Orthodoxe Kerk daar
tegen was. In maart dit jaar
noemde het Centraal Comité
(algemeen bestuur) van de
Wereldraad zijn zwijgen over
Roemenië een foute beoorde
ling, maar het weigerde boete
te doen en zich tegenover het
Roemeense volk te veront
schuldigen.
Volgens de uit Uruguay af
komstige Castro, die vier da
gen in ons land verblijft, werd
de leiding vam.de Roemeens-
Orthodoxe Kerk door de Roe
menen vertrouwd. „Als men
dat betwijfelt, kan men zich
ook afvragen, of bijvoorbeeld
de Nederlandse katholieken
zich vertegenwoordigd voelen
door hun kardinaal. Degenen
die de kerk moeten beoorde
len, zijn de
aldus Castro.
Castro wilde niet ingaan op
het rapport dat de hervormde
synode deze week bespreekt.
Daarin wordt voorgesteld in
Oost-Europa niet samen te
werken met de Wereldraad,
omdat die zich daar heeft ge
compromitteerd, maar met or
ganisaties als Pax Christi en
het IKV, die een veel betere
reputatie in Oost-Europa héb
ben. Hij volstond met de op
merking, dat de Wereldraad
al samenwerkt met Pax
Christi. Castro spreekt mor
gen de hervormde synode toe
en zal dan ongetwijfeld op
deze zaak ingaan.
Castro heeft morgen ook een
gesprek met premier Lubbers.
Het gaat om een bezoek uit
hoffelijkheid, aldus Castro,
die tegensprak dat hij van de
Gereformeerde Kerken, die
hem hebben uitgenodigd, had
geëist, dat een onderhoud met
de minister-president op het
programma zou staan. Als
problemen van de Nederland
se samenleving noemde hij
onder meer de opvang van
asielzoekers en de nieuwe si
tuatie na 1992, als de Europese
binnengrenzen verdwijnen.
Europa na 'Parijs'
Het historisch karakter van de Conferentie voor V
heid en Samenwerking in Europa (CVSE) ten spijt,
vandaag afgesloten bijeenkomst in Parijs niet veel meeieid
weest dan een lange aaneenschakeling van saaie en vaer
meenplaatsen bol staande redevoeringen. Het was d
danks belangrijk dat staatshoofden en regeringsleider^
deze gelegenheden de kans kregen om intensief met e rerh
te overleggen, zowel formeel als informeel. Zulke bijeen in h
sten dragen daarom bij aan een verbetering van het 'int 3.3i
tionale klimaat'. Op zich had natuurlijk ook met één dagk
gaderen kunnen worden volstaan.
VANMORGEN hebben de in Parijs verzamelde leider
„Handvest van Parijs voor een nieuw Europa" ondertel
achttien pagina's vol verheven beginselen en fraaie vo<
mens. Die gebeurtenis mag, met enig gevoel voor dram;
best als het begin van een nieuw tijdperk voor Europa
den aangemerkt. In Parijs is nu ook officieel een streep J
achter een tragische reeks van ideologische geschillen,
tieke tegenstellingen en militaire dreigingen die de afgei
halve eeuw de naam Koude Oorlog zijn gaan drager
vraag die het handvest echter onbeantwoord laat is h g
vreedzame dialoog en de samenwerkingsplannen van j
CVSE-landen zich in de naaste toekomst moeten ontwl
Er zijn, deels in CVSE-verband, nog enkele niet gehei
beduidende vlekken weg te werken. Zo komen nu pas drier
sprekingen over de personele inkrimpingen van de
machten van NAVO'en Warschau Pact op gang. Int
slepen de onderhandelingen tussen de VS en de Sovje
over de halvering van de strategische kernwapens ziel
steeds voort. Afgesproken is ook dat er gepraat gaat wt
over de te land geplaatste kernwapens voor de korte afs ;t
Maar de Amerikaanse president Bush heeft op dat pue
weinig toeschietelijkheid getoond, dat hij grote ongerus
heeft gewekt bij de Sovjets die liever vandaag dan mi
over dat onderwerp willen gaan onderhandelen.
OOK het maandag ondertekende akkoord over de vei
dering van de conventionele wapens in Europa (CFE)
nog tal van vragen op, al was het maar omdat gebleken
de Sovjets heel wat meer wapens achter de Oeral hebbtsoi
ruggetrokken dan de westelijke landen lief is. Het CF
koord zet bovendien een hoogst ingewikkeld verificatie
ces in gang dat veel mogelijkheden tot wederzijdse iri
in zich draagt. Ten slotte zal ook nog moeten blijken
regelingen, die in het kader van de CVSE in het levei|t
geroepen, toereikend zijn voor de praktische uitwerkin
de goede bedoelingen, die de afgelopen dagen in zo
mate zijn geëtaleerd.
op
Hulp voor Sovjetunie
NAAST de vragen van militaire aard zijn er meer alge
problemen. Zo staat nu al vast dat het CVSE-proces vet
glans en vaart zal verliezen als het Westen niet bereid
chaotische economie van de Sovjetunie voor de totale o
gang te behoeden. Dat kost niet alleen een maximui
goede wil, maar ook een ongekende hoeveelheid gel<
uiteindelijke rendement van die politiek-economische
tering is bovendien zeer moeilijk op voorhand vast te si
De westelijke bereidheid de Oosteuropese landen de hi
de hand te bieden is zeer groot, ook al omdat-hun t
mieën overzichtelijk zijn en gemakkelijk kunnen wordt
voegd naar het vrije marktmechanisme zoals dat in het
ten bestaat. Met de onmetelijk grote en niet te overzien*
jeteconomie ligt dat volstrekt anders. De omvang van dt
blemen daar onttrekken zich in feite aan ieders voo
lingsvermogen.
DAN hebben we het nog niet gehad over vraagsti
rond de politieke plaats die de Sovjetunie op het Eur
toneel zal gaan innemen. Kan dat reusachtige land, dat
democratische traditie kent, in sociaal en politiek O]
dichter bij West-Europa komen? Zal het economisch
nancieel ooit in de pas kunnen lopen van zijn rijke We
buren, waarvan het nieuwe Duitsland straks de indus
krachtbron is? En zullen de ontmoedigde Sovjetmass.
democratische gezindheden kunnen ontwikkelen z
welke van een mentale aansluiting bij het zich snel vei
wende Europa geen sprake kan zijn? De verwarring ov<|a|
soort kwesties was zichtbaar en hoorbaar achter de
overmoedige retoriek waarop de wereldleiders de Parij: va
de afgelopen dagen in zo ruime mate hebben vergast.
VOORJAAR 1992 komen de staatshoofden en regerin
ders van de 34 bij het Parijse overleg betrokken lande
nieuw bijeen in Helsinki. Dan moet op vele vragen
nog leven een fundamenteel antwoord zijn gegeven,
moet het kwijnende Warschau Pact of een nieuwe
hebben of geheel zijn opgedoekt. Dan moet de NAVÖ
wijs hebben geleverd dat ze inderdaad een instrumen tber
de vrede is in plaats van een in militair denken vastgei
organisatie. Dan moet duidelijk zijn of de economisch*
vormingen van Gorbatsjov hun beoogde effect hebben
teerd.
De bijeenkomst in Parijs heeft een moeilijk en veeli
programma in gang gezet dat niets minder beoogt dan 1
één noemer brengen van de enorme politieke, soek
zelfs religieuze en ideologische verschillen die tot'dusv
historische realiteiten van Europa hebben bepaald. In
zicht markeert de Parijse top een nieuw tijdperk dat
ingezet, maar dat hopelijk niet een te grote uitdaging
voor de 34 CVSE-landen
mT £cld6c(2ouxcuit
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers)
Kantoor Apothekersdijk 34, Leiden
Telefoon 071-122 244
Postadres, postbus 11, 2300 AA Leiden.
Abonnee service
Telefoon- 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8 30 tot 17 00 u
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15 00
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-giroké
per maand f. 24,85 per maand f.
per kwartaal 74,10 per kwartaal
per jaar 284,50 per jaar
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 -122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswij
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
