„Kerk is geen muziekschool ÊeidaeSou/ia/ï kerk wereld Schilder, een poging tot eerherstel Amsterdamse Taibah- moskee: promotie islam hard nodig jsi brieven van leze GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CcidócSomxvnt VRIJDAG 16 NOVEMBER 1990 PAG Vrouwelijke Anglicaanse priester dichterbij LONDEN De anglicaanse synode heeft ermee ingestemd, dat diakens op het platteland tot deken kunnen worden be noemd. Ook kunnen diakens lid van het kathedraal kapittel, het belangrijkse adviescollege van een bisschop, worden. Indi rect zijn die besluiten een aanwijzing voor de komende beslis sing over de vrouw in het priesterambt. Sinds 1987 worden ook vrouwen in de anglicaanse kerk diaken gewijd. De stemming in de drie kamers van de synode (bisschoppen, priesters en le ken) gaf daarom een indicatie van de bereidheid van de syno deleden om vrouwen tot het priesterambt toe te laten, een zaak waarover de synode over twee jaar een definitief besluit moet nemen. Evangelische leiders kritisch over liberaal beleid van Bush NEW YORK Evangelische leiders uit de Verenigde Staten hebben bij president George Bush en zijn belangrijkste mede werkers geklaagd over het beleid van de regering tegenover homoseksuelen, de overheidssteun aan „pornografische kunst" en de onvoldoende bescherming van het gezin. De leiders wa ren verontwaardigd, toen Bush eerder dit jaar vertegenwoordi gers van organisaties van homoseksuelen uitnodigde bij de on dertekening van twee wetten. Bush had hierop geantwoord dat ook hij niet erg gelukkig was met het uitnodigen van de homo seksuelen. „Wij lieten duidelijk blijken dat wij hun levensstijl veroordelen, wat bij hen een begrijpelijke woede veroorzaak te", zou Bush hebben gezegd. Niemand is alleen wijs genoeg Dr. H.A. van Munster FOTO: SP Dr. H.A. van Munster voorzitter Justitia et Pax Nederland OEGSTGEEST De bis- schoppelijke commissie Justitia et Pax Nederland heeft dr. H.A. van Mun ster o.f.m. benoemd tot voorzitter. Hij aanvaardt per 1 februari volgend jaar deze functie, wan neer hij aftreedt als se cretaris-generaal van de rk bisschoppenconferen tie. Van Munster volgt pater F.J. Thuis op die sinds maart 1988 de func tie van voorzitter heeft waargenomen. De franciscaan Van Munster was na zijn studie filosofie en theologie 12 jaar werkzaam bij het opleidingsinstituut van de franciscanen in Venray. In 1967 werd hij hoogleraar filo sofie aan de Katholieke Theo logische Hogeschool te Utrecht. Van 1970 tot 1981 was hij vicaris-generaal van het aartsbisdom Utrecht. In 1981 werd Van Munster be noemd tot secretaris-generaal van de bisschoppenconferen tie. Justitia et Pax is het officiële adviesorgaan van de bisschop pen voor zaken van gerech tigheid en vrede. Van Mun ster beschouwt de commissie als een goed instrument voor de opdracht van de kerk om op te komen voor de mensen aan wie onrecht is aangedaan. „De commissie signaleert on recht in onze samenleving en probeert mensen aan de ene kant bewust te maken en op te roepen tot actieve inzet,, aan de andere kant het on: recht ook zelf te bestrijden, zegt hij. Tijdens de tweede armoede- conferentie van de Raad van Kerken in 1988 deed Van Munster een felle aanval op het beleid van de Nederlandse regering ten aanzien van de sociale minima. Als dat beleid ertoe leidt dat honderdduizen den huishoudens op het mini mum blijven zitten en er een afgeschreven onderklasse ont staat, moet de kerk dat on recht aanklagen, aldus Van Munster. Pressie van conservatieven verhinderde eredoctoraat KANSAS CITY Pressie van behoudende groeperingen in de Verenigde Staten heeft ertoe bijgedragen dat het Va- ticaan de toestemming heeft geweigerd voor een eredocto raat voor aartsbisschop Rem- bert Weakland van Milwau kee. Dit heeft pater Roland Trauffer, secretaris van de Zwitserse bisschoppenconfe rentie, gezegd na een ontmoe ting met aartsbisschop Pio Laghi, hoofd van de Vati caanse congregatie voor het onderwijs. Weakland had dit voorjaar gezegd dat in zeer bepaalde gevallen een rooms-katholiek op grond van zijn geweten abortus niet per se hoeft af te wijzen. Conservatieve anti- abortusgroeperingen begon nen daarop handtekeningen te verzamelen voor een petitie aan de pauselijk nuntius in de Verenigde Staten. Open Kerk De Open kerkbeweging houdt zaterdag 17 november in het gebouw van de pedagogische acade mie Thomas More aan de Sta tionssingel 80 in Rotterdam haar najaarsbijeenkomst. Spreker is de hervormde IKON-predikant ds. Hans Stolp die onlangs in het nieuws kwam door zijn idee ën over engelen en reïncarna tie. Aanvang 10.30. KERKMUSICUS JOS WILDERBEEK Kan die rijst niet elders gestrooid OLDENZAAL - ..Laat niet voor het aangenaam verpozen, de ander de blikken en de dozen". Een uitspraak van de Olden- zaalse pastor Th. Siegmund over het gebruik van rijst tijdens de huwelijksvieringen in zijn kerk. Ofwel: „Ruim zelf de rom mel op na een feestelijke aangelegenheid". In het parochieblad van de Drieëenheidsparochie maakt de pastor melding van het feit, dat hij een leeg doosje Lassie to- verrijst had aangetroffen. Het lag achteloos in een hoekje van de hal. Er wordt de laatste tijd hartstochtelijk met rijst het symbool van vruchtbaarheid gestrooid. En geen vogel die het weg pikt: je kunt er dus 'heerlijk' op wegglijden. We hebben dat enige tijd geleden ervaren toen er na een huwelijksviering nog een uitvaart was. Maar ja. dan zitten de bruiloftsgasten allang achter de borrel, het schoonmaken moet de kerk dan maar doen. Mijn vraag is: kan er niet ergens anders gestrooid wor den? We laten nog maar in het midden of dit gebruik erg zin vol is", aldus de pastor in het parochieblad. A AMBT-DEL'DEN „Het is de vraag of de liturgie mag dienen als kapstok voor esthetisch genot. Als een koor er plezier in heeft om samen te zingen dan is de kerk nog geen muziekschool. Muziek is kunst. Maar men moet oppassen voor de gedach te 'kunst om de kunst'. Het is steeds de geloofs gemeenschap die bij de muziekkeuze centraal staat." Dat betoogde de kerkmusicus Jos Wilderbeek op een avond over liturgievernieuwing en kerkkoren in het Pastoraal Centrum voor Overijssel „de Zwanenhof". Wilderbeek, zelf als koorlei der verbonden aan de Paulus- parochie in Utrecht, zei te vrezen dat veel koren hun identiteit ontlenen aan de keuze van hun repertoire, of het nu koren zijn die graag meerstemmige Latijnse mis sen zingen of jongerenkoren, die als vindplaats voor hun repertoire teruggrijpen op re cente muzikale ontwikkelin gen. Het koor moet echter een soort 'werkplek' en 'oefen plaats' zijn binnen de gemeen schap, aldus Wilderbeek. En niet naast de gemeenschap. „De traditie is er voor ons en binnen de liturgie nemen een grote verantwoordelijkheid op zich met betrekking tot de rij ke muzikale traditie die in de geschiedenis zoveel prachtige muziek heeft opgeleverd. Maar het koor mag niet in de verleiding komen haar identi teit op te hangen aan wat ge noemd wordt 'de schat der eeuwen'. Het koor zal haar plaats binnen de liturgie aller eerst moeten verstaan vanuit de relatie met de gemeen schap waarbinnen zij functio neert." Een antwoord wat er nu pre cies binnen de liturgie gezon gen moet worden en wie dat dan bepaalt, is volgens de Utrechtse kerkmusicus niet te geven. Dat hangt van vele factoren af, die daarin een rol spelen: sfeer, plaats van de viering in het jaar, de ruimte van het gebouw, de mogelijk heden van het koor, en de viering als geheel. En het zin gen in een koor is allereerst gericht op het uitdrukken van het geloof, en niet direct op de techniek of de volmaakte kunst en uitvoering. „Niet wordt er in de eerste plaats een beroep gedaan op je capa citeiten, je mooie stem, je goe de koortechniek, hoe belang rijk die op zich ook kunnen zijn. Niet wat je allemaal hébt is het uitgangspunt, maar de gene die je bént, met al wat er Jos Wilderbeek in je omgaat aan hoop en twij fel, domheid, drift, plezier en zekerheid. Ik heb niet het ge- locff, ik ben gelovig en dat poogt zich uit te drukken." Zachte drang Naast de inleiding van Wil derbeek kwamen ook betrok kenen uit de regio aan het woord. Th. Siegmund, niet al leen de „Lassie-toverrijst pas tor", die onderhand nationale bekendheid heeft gekregen (zelfs RTL4 wilde hem in een talkshow hebben), maar ook de pastor van de Oldenzaalse Drieëenheid-parochie, zei er naar te streven dat het besef groeit dat de liturgie en de li turgische muziek een verant woordelijkheid is van de be trokkenen bijvoorbeeld de werkgroep liturgie of de werkgroep kinderdiensten. „Ik vind het als pastor be langrijk om dat de mensen te laten voelen, zodat ze niet bij elk liedje aan je vragen of het wel mag." Onbehagen Er werd voorts verteld over de problemen die kunnen ontstaan over het functione ren van het koor binnen de geloofdsgemeenschap. Zo werd verslag gedaan van een conflict in Enschede conflict, waarbij het kerkkoor in '86 vertrok en verder is gegaan buiten de parochie als het ste delijk koor Enschede. „Er was een gevoel van onbehagen bij de werkgroep liturgie en bij de kerkgangers. Onbehagen FOTO: PERS UNIE in de trant van: het koor zingt wel voor ons, maar niet met ons. En: we vieren wel litur gie, maar af en toe onderbre ken we de liturgie om het koor de gelegenheid te geven iets ten gehore te brengen. Het was moeilijk praten met het koor." Na een adempauze is een nieuw koor van start gegaan. „Een bescheiden koor, dat niet schitterend hoeft te zijn, ter ondersteu ning van de samenzang. Onze dirigent zegt dat je best fout mag zingen als het maar met geloof en overtuiging gebeurt. Wij zeggen altijd: 'we zingen niet voor u, maar we gaan' u voor in het zingen'. Noten le zen kunnen velen nog steeds niet, maar we zingen wel met plezier." THEO KRABBE Een archiefopname van de Lutherse Kerk in Den Haag tijdens de oorlog. FOTO: SP Ander nieuws, gewijd aan prof. K. Schilder maandag 19 november. Televisie NCRV Nederland I, 18.32. Omdat het volgende maand honderd jaar is geleden dat de tereformeerde theoloog dr. K. childer (1890 - 1952) is gebo ren heeft de NCRV-televisie een kort programma gewijd aan deze figuur. Schilder is binnen de gereformeerde ge zindte vooral bekend van de scheuring in 1944 binnen de Gereformeerde Kerken die zou leiden tot het ontstaan van de Gereformeerde Ker ken Vrijgemaakt. De oorzaken van die scheu ring, het directe gevolg van tuchtmaatregelen tegen de weerspannige Schilder, zijn complex. Een leerstellige kwestie over de doop lag er in oorsprong aan ten grondslag, een problematiek die nu licht jaren van ons verwijderd lijkt. Nog onbegrijpelijker wordt het dat die scheuring plaats had in volle oorlogstijd, toen er juist van een zekere sa menwerking tussen de ker ken sprake was. Deze zwarte bladzijde wordt maar zijdelings aangeroerd in het summiere portret dat Harm Boerma en Gerrit Bril maakten van Schilder. De programmamakers hebben geworsteld met de vraag hoe zij Schilder relevant kunnen maken in de ogen van heden daagse kijkers. De theologie die hij bedreef is dan het gro te struikelblok. Maar Schilder was ook een man die actief bezig was met het gerefor meerde erfgoed en nieuwe antwoorden zocht op grond van de veranderde tijdsom standigheden. Hij had een ac tief aandeel in het verzet te gen de nazi's door zijn stuk ken in het blad De Reforma tie dat ook buiten gerefor meerde kring werd gelezen. Hij zou daarvoor drie maan den in de gevangenis worden opgesloten. Na terugkeer daaruit op het eind van 1940 zou hij zich alleen nog maar wijden aan leerstellige kwes ties die de hele oorlog aan sleepten en tenslotte hun hoogtepunt vonden in de voorlezing van de Akte van Vrijmaking op 14 augustus in de Lutherse Kerk in Den Haag. De scheuring liep dwars door vele gezinnen heen. De paradox van Schilder is geweest dat hij die steeds voor vrij onderzoek pleitte aan de basis heeft gestaan van een van de meest gesloten prote stantse kerkgenootschappen. Het pleidooi voor open onder zoek in het verlengde van de Nederlandse gereformeerde traditie werd in de Gerefor meerde Kerken Vrijgemaakt niet gehoord. De traditie werd er bevroren. In een programma van veer tig minuten deze complexe za ken weergeven en dan ook in beelden vertalen is geen sin- cecure. De poging is dan ook maar gedeeltelijk geslaagd. Het programma blijft er toch voornamelijk een van en voor ingewijden. PAUL VAN VELTHOVEN AMSTERDAM In de Amsterdamse Taibah- moskee - 'de witte parel van Amsterdam Zuid- Oost' - is vandaag een tentoonstelling over de is lam in Nederland geo pend. „Een stukje promo tie van de islam", zegt R.M. Kasiem, dagelijks bezoeker van de moskee en tevens voorzitter van de World Islamic Mis- sion-Nederland. Die promotie is hard nodig, „na de aantijgingen aan het adres van de islam de laatste tijd". Kasiem weigert echter veel woorden vuil te maken aan de Rushdies en de Ra- soels. „Die affaires zijn voor bij", zegt hij resoluut. Met de tentoonstelling wil de Taibah-moskee, in 1985 een van de eerste nieuw gebouw de moskeeën in Nederland, laten zien dat de islam geen „enge" godsdienst is. Voor niet-moslims, maar ook voor de jongere islamitische gene ratie, die wel eens tussen wal en schip dreigt te vallen, wordt de tweede godsdienst van Nederland van verschil lende kanten belicht. Terwijl de ene na de andere uitgelaten schoolklas de mos kee binnenstormt om al voor de officiële opening van de tentoonstelling een kijkje te nemen, vertelt Kasiem dat de Taibah niet alleen de functie van moskee, maar ook die van buurthuis vervult. „We bidden niet alleen, maar van gen ook veel mensen op". Ka siem wijst bijvoorbeeld op huiswerkbegeleiding voor jongeren en „emancipatori sche activiteiten" voor vrou wengroepen. Deze samenhang van religieu ze en maatschappelijke activi teiten is terug te vinden in het werk van de World Isla mic Mission-Nederland, waar bij ruim dertig moskeege meenschappen zijn aangeslo ten, alsmede onder meer jon geren- en vrouwenorganisa ties. Deze koepelorganisatie is een afdeling van de interna tionale Mission en vertegen woordigt in Nederland over wegend moslims van Suri naamse afkomst. De WIM-Nederland is voor namelijk bezig met het schep pen van voorzieningen en fa ciliteiten voor de eigen ach terban, zegt Kasiem. „Wij opereren als pleitbezorger van onze gemeenschap, op sociaal, cultureel en religieus terrein." Het steekt de voorzitter dat de overheid dit belar financieel niet om „Als wij subsidie zouden krij gen, zouden ook de proble men van de overheid zelf minder groot kunnen zijn", merkt hij cryptisch op. De WIM-NL kan immers een grote bijdrage leveren aan de opheffing van sociale achter standen onder de Surinamers in Nederland. De organisatie moet het nu stellen met bij dragen en giften van de aan gesloten organisaties, maar „mensen die zelf in financiële nood zitten, hebben natuurlijk ook aan anderen weinig te bieden". De WIM-NL trekt op dit ter rein steeds meer samen op met koepelorganisaties van Turkse en Marokkaanse mos lims. Over de groeiende sa menwerking, die binnenkort uitloopt op de oprichting van een landelijke Islamitische Raad, is hij vol lof. In het ver leden zijn pogingen om samen te werken mislukt, omdat „onderling onbegrip troef was" Na de Rushie-affaire echter is de eensgezindheid snel ge groeid. Daarbij kwam dat van overheidswege werd aange drongen op een islamitische gesprekspartner voor bijvoor beeld de regeling van de gees telijke verzorging in rijksin stellingen. „De sfeer en saam horigheid onder moslims is nu dusdanig dat niks de vorming van een Islamitische Raad nog kan tegenhouden", verze kert Kasiem. Over de contacten met de kerken is Kasiem eveneens goed te spreken, en he Goede bedoeling onvoldoen De organisaties van werkgevers en werknemers wikrodi 'komende vijf jaar in toaal 60.000 arbeidsplaatsen ovorc voor mensen uit etnische minderheden. Dat is een movvo^ ven, maar er is reden te twijfelen aan de haalbaarheit joos omdat de overeenkomst geheel vrijblijvend is. Als hel je ac niet wordt gehaald, kan niemand zich ergens op be eegt Gezien de zeer positieve reactie van Sociale Zaken op in b koord mag worden geconcludeerd dat minister De Zi ook van zal afzien het akkoord een steviger basis te ;t Uj (si lih ;r Een ander probleem is dat het plan niet spreekt soort banen dat voor allochtone werklozen moet woi schapen. Het is bekend dat deze mensen, in meerderh geren, overwegend slecht betaald en laag gewaardeer krijgen aangeboden. De oorzaak daarvan is dat ze d< weinig of niet zijn geschoold. Het is daarom zaak groep goede scholingsprogramma's op te zetten, zodat alleen een eerlijke kans op 'een' baan krijgen, maar een goede baan. Zolang dergelijke zaken niet goed zij geld, is het lang niet zeker of van werkelijke verÜi sprake zal zijn. EVENALS het eerder dit jaar (tijdens het 'Najaarsoj!^ afgesproken plan om gedeeltelijk arbeidsongeschikte!!^' aan werk te helpen, is ook het minderheden-akkoo; deze week weinig anders dan een magere aanzet tot dflAA sing van een langdurig onderschat probleem. Over dreg tie van beide plannen niets dan lof, maar de situatie isL e hand te ernstig geworden voor goede bedoelingen a%ba jrzoe Het aantal arbeidsongeschikt verklaarde mensen isjj^, vaardbaar hoog en blijft maar oplopen. De afsprakenj,jssi( nu toe zijn gemaakt zijn dermate vaag en vrijblijvend'gev; geen garantie bieden voor betere tijden. De werkloosh gijz der etnische minderheden is momenteel ruim vier lvoei groot als het algemene werkloosheidscijfer: 37% vanQ^1 schikbare beroepsbevolking uit de groep allochtone! we geen baan, terwijl van de totale beroepsbevolking tK derland 9% werkloos is. Lrs i: 1 de GEVREESD moet worden dat met het deze week akkoord de tweede en derde generatie buitenlandse pC mers maar mondjesmaat zullen integreren in de s^al g ving. Velen van hen zullen gedoemd zijn nog jarenljeng< an li 'onderkaste' te blijven. Brieven graag kort an duidelijk geschreven De redactie behoudt zich het recht voor ingez stukken te bekorten Het voorhangsel In de Schriften wordt ons ver haald, dat bij de dood van de Heer aan het kruis 'op dat mo ment het voorhangsel in de tempel in tweeën scheurde van boven tot ondereh' (Matt.27,51). Deze passage kwam in mijn herinnering, toen we op de televisie zagen hoe bij de keizerskroning van de Japanse keizer een gordijn, dat keizer en troon verborg, werd opengeschoven en de keizer kon worden gezien. In de gehele oudheid heette een keizer of koning van god delijke afkomst en hij leefde afgezonderd in zijn paleis on zichtbaar voor zijn volk. Bij zijn troonsbestijging openbaar de hij zich voor het volk nadat de gordijnen waren wegge schoven. Zo was het ook in het Byzantijnse rijk. Op het grote wandmozaïek van keizerin Theodora in de S. Vitale te Ra venna kan men nog zo'n gor dijn zien hangen. Bij een au diëntie in de Magnaua te By zantium zat de keizer ook ach ter gordijnen, die werden opengeschoven. De keizer sprak bij de audiën tie geen woord, dat deed een woordvoerder. Na de audiëntie gingen de gordijnen weer dicht en werd de troon mecha nisch omhoog gedraaid tot deze stil hield juist voor de beeltenis van Christus op de troon in de halfronde nis van de absis van de magnuara. De keizer vormde aldus een beeld van Christus. Volgens de tra ditie is de keizer van Japan ook van goddelijke afkomst. De 'openbaring' van de keizer bij zijn kroning door het weg schuiven van de gordijnen die hem voor het volk verborgen hielden, herinnert daaraan. Het scheuren van het voor hangsel in de tempel heeft de zelfde beketenis: de Vader 'openbaarde' hiermee de god delijkheid van Zijn aan het kruis gestorven Zoon. Dr. W.J.A. Visser, DEN HAAG. Willibrordjaar Ka Willibrordusjaar mislu! we in de rubriek Wereld'. Ja wat wil jet. bestuur van deze metjj. ke naam gesierde „De Sint Willibroil u ging" de gewone menl"^ vervelen met int&' prietpraat, dan komeii ti tot eucumene. Ik citee't* c groot onvermogen bij: 00r en gelovigen om déL waarde'(?) van hunL e( naar de samenleving Ltje, brengen". Een andijgn „Zonder verdieping \j^ breding van de eiLnaJ krijgt een dergelijke^' 'een alibifunctie'(?)". j er jaar jaar geleden was 1 q< broeders op school v|t ZQ centen in de week, dlzjtt{ heer Dinges moet rrLee niet kwalijk nemen alLgj, sommige WillibrordgeL z( kronkels niet mee kanLtg Als ongestraft een piu"1. eucumenische praktij»^ botte bijl in elkaar L» kan worden dan doen eender als moeder-na komen ergens anders 1Z0 nnieuw boven de grd Waarheid is uit de aajlSC sproten, en de ge reef heeft toegezien vanuirpK; mei ps. 84". (En niei tu het kerkelijk wetboekl q mene belijden met def (j0(; makkelijk en een sch<LgS tegen de deur die ery e toe geeft is gemeen. Vret heel verstandig", staafen betreffende bericht |ancj kerk veel tijd neemt te eucumenische procesWg, dunkt u, zou vijfduizl^g genoeg zijn? Is er er^aft eucumenische euchaijerei avondmaalsviering? LUj2 naar toe gaan en Godfn j- dat je daarbij mag zijnl js den voor het behoud i. broers en zussen diej ziet en ontmoet. [q D. v. Fessem, L.. DEN HAAG. Ml. Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Kantoor: Apothekersdijk 34. Leiden Telefoon: 071 - 122 244. Postadres postbus 11, 2300 AA Leiden. Abonnee service Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17 00 u Nabezorging Telefoon: 071 - 122 248 van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15 Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.) Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-gu|K per maand 24.85 per maand f jS per kwartaal f 74,10 per kwartaal 1/ per jaar f 284,50 per jaar f. |y Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven otfer advertenties tel. 071 - 122 244. g. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941. 1 Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijs} 070 - 3902 702. Bankiers AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 2