Marinepersoneel laat testament
achter en neemt sigaretten mee
Implantatie insulinepomp niet altijd dé oplossifJ
Meer rechten voor KLM
op route naar Japan
BINNENLAND/BUITENLAND
CeidaeSouacwtt
WOENSDAG 14 NOVEMBER 1990 PAGI ft
ANWB: spitsvignet
abonnement op file
DEN HAAG „Heilloos, heilloos, dat spitsvig
net". ANWB-directeur Piet Nouwen laat er
geen misverstand over bestaan. De ANWB blijft
er sterk op tegen. „Het is een abonnement ne
men op de file", vindt Nouwen, die het rampza
lig zou vinden als de Tweede Kamer zich uit
sprak voor invoering van het door minister Maij
gepropageerde spitsvignet. De kans daarop is
niet meer denkbeeldig, aangezien de verkeers-
woordvoerders van CDA, PvdA en Groen Links
deze week op een congres lieten weten dat hun
fracties het spitsvignet een goede maatregel vin
den. De ANWB, die in het vignet slechts een
middel voor de overheid ziet om aan geld te ko
men voor het openbaar vervoer, wil een combi-
kaart invoeren. Wie de auto laat staan en het
openbaar vervoer neemt, krijgt daarmee reduc
tie op de motorrijtuigenbelasting, die dan overi
gens wel eerst verhoogd wordt.
Bulgaars vrachtschip
verloor olie Noordzee
DEN HAAG De grote olievlek in de
Noordzee ten noorden van Vlieland en Ter
schelling is vrijwel zeker veroorzaakt door de
Bulgaarse bulkcarrier Shipka. Het schip is de
haven van Hamburg binnengelopen. De kapi
tein heeft aan de Duitse autoriteiten ver
klaard dat hij ongeveer tienduizend liter
brandstof heeft verloren. De Duitsers belden
daarop het Nederlandse opsporingsteam. De
ploeg is inmiddels naar Hamburg vertrokken
om samen met collega's van de Duitse politie
onderzoek doen aan boord van de Shipka.
Gezien de wijze waarop de kapitein zijn mel
ding heeft gedaan is er wellicht sprake van
een ongeluk en niet van opzet. Het wordt on
waarschijnlijk geacht dat het Bulgaarse
vrachtschip ook iets te maken heeft met de
olievlekken die afgelopen week voor IJmui-
den en Den Helder werden gevonden.
ZWOLLE Volgende week start de 'diabetes-
week', waarbij in het hele land wordt gecollecteerd
voor het Diabetesfonds Nederland. Vanavond be
steedt TROS-Aktua aandacht aan een nieuwe behan
delmethode. Afgelopen voorjaar werd voor het eerst
in Nederland een programmeerbare insulinepomp bij
een diabetespatiënt geïmplanteerd. Een primeur
voor het Zwolse ziekenhuis De Weezenlanden.
Maandag vond in dit ziekenhuis voor de tweede keer
zo'n operatie plaats.
Met deze uitbreiding van de behandelmethoden is
een belangrijke stap gezet op weg naar een kunstma
tige alvleesklier. Het apparaat is geen bloedsuiker-
meter: de patiënt moet zelf bloed blijven prikken.
Als die handeling in de toekomst ook nog geautoma
tiseerd wordt, is de kunstmatige alvleesklier een feit.
De patiënt die afgelopen maandag op de operatietafel
lag, is een 30-jarige Veluwse. De vorm van diabetes
mellitus die zij heeft is zo ernstig dat ze zich tot nu
toe uitsluitend kon voortbewegen met behulp van
een paal op wieltjes met daaraan een infuus. Door de
operatie heeft ze haar bewegingsvrijheid terug en
kan zij weer een normaal leven leiden.
„Ik wil nadrukkelijk stellen dat het geen wonder
middel betreft en dat een dergelijke implantatie geen
oplossing is voor iedere diabeet', zegt internist E. van
Ballegooie. Het is niet de bedoeling dat diabetes-pa
tiënten zich nu massaal aanmelden bij De Weezen
landen. De pomp kost een slordige 30.000 gulden en
is (nog) niet opgenomen in het ziekenfondspakket.
Dat betekent dat voor iedere patiënt afzonderlijk een
aanvraag moet worden ingediend, waarbij de reac
ties van de verschillende ziektekostenverzekeraars
sterk uiteenlopen.
Diabetes mellitus (suikerziekte) is een veel voorko
mende aandoening: in Nederland zijn naar schatting
240.000 mensen met diabetes mellitus, van wie
100.000 worden behandeld met insuline injecties. De
nieuwe implanteerbare pomp is met name bedoeld
voor de groep mensen met jeugddiabetes. Bij deze
Va
vorm, waarbij de diagnose vaak op jongere
wordt gesteld, moeten de patiënten behandt JS
den met insuline-injecties. De nieuwe insuline
wordt, net als een pacemaker, geïmplanteer de
onderhuidse vetweefsel, waarbij de toedienin er«
ter in de buikholte of in een bloedvat wordt
Op deze manier komt de insuline snel op d
van bestemming. Door een juiste programme v
gestemd op de insulinebehoefte van de
wordt een goede bloedsuikerspiegel bereikt,
grammeren gebeurt met een apparaatje, d;
veer vergelijkbaar is met een afstandsbedieni
een televisie. De pomp wordt één keer in d8j
zes weken bijgevuld. De twee patiënten die i
le zijn behandeld, dienden zeker niet als 'pro
nen': al eerder werden ongeveer vijftig pati jn
Amerika en Frankrijk met succes behandel^
[iel
FRANS PAi
Bemanningsleden van het luchtverdedigingsfregat Hr.Ms. Jacob
van Heemskerk oefenen in Den Helder met gasmaskers, terwijl
een verdieping hoger het afweersysteem 'goalkeeper' wordt
geïnspecteerd. foto: anp
Zuiderkruis extra bewapend
DEN HELDER Het bevoorradingsschip Zuiderkruis van
de Koninklijke Marine heeft met het oog op zijn missie naar
de Perzische Golf extra bewapening aan boord gekregen.
Het schip is momenteel uitgerust met het Goalkeeper-snel
vuurkanon tegen luchtdoelen voor de zeer korte afstand.
Ook gaan twee teams van drie mariniers met Stinger-raket-
ten mee. Het bevoorradingsschip vertrekt maandag om 08.15
uur vanuit Den Helder naar de Golfregio, om 11.00 uur ge
volgd door het luchtverdedigingsfregat Jacob van Heems-
kerck en het standaardfregat Philips van Almonde. De twee
fregatten lossen de thans in de Golf opererende fregatten
Witte de With en Pieter Floresz af. Dat gebeurt in Djibouti,
waar de schepen elkaar op 4 en 5 december ontmoeten.
DEN HELDER Annet
te Radder is kok op het
bevoorradingschip Hr Ms
Zuiderkruis. De 22-jarige
matroos der eerste klasse
uit Delft is één van de
weinigen op het bevoorra
dingsschip die toegeven
dat angst een rol speelt bij
de bemanning, die maan
dag op weg gaat naar de
Perzische Golf. De meeste
collega's horen dat woord
liever niet, maar Annette
zegt: „Als je er goed over
nadenkt, is er zeker bij
iedereen angst".
Wel voegt zij eraan toe het in
de weken voor het vertrek te
druk te hebben om er echt
over na te denken. „Als je een
half jaar weggaat, lijkt het wel
of je emigreert". Niet alleen
moeten er prozaïsche zaken
geregeld worden als voldoende
cheques om in het buitenland
geld te kunnen opnemen. De
marine heeft alle opvarenden
aangeraden een testament te
maken. Velen hebben die raad
opgevolgd. Ook Annette. „Het
was wel een gedoe te bepalen
wie wat moet krijgen, maar ja,
het is alleen maar gemakkelijk
voor de naaste familie", stelt
zij nuchter vast.
Die naaste familie zijn haar
ouders en haar zus. Ze zijn
nogal nuchter en denken posi
tief en hebben Annette aange
raden er maar het beste van te
maken. Ze gaat dat ook probe
ren. Toen ze bij de marine
kwam als kok, had ze niet ver
wacht dat haar iets als uitzen
ding naar een oorlogsgebied
zou overkomen. Annette put
moed uit het feit dat de be
manning goed met elkaar
overweg kan.
In de afgelopen weken is de
saamhorigheid versterkt tij
dens oefeningen. De Zuider
kruis is een week op zee ge
weest om „op te werken". De
Jacob van Heemskerck heeft
dat tijdens twee en de Philips
van Almonde tijdens vier we
ken op zee gedaan. Er is geoe
fend met het oog op een moge
lijke oorlogssituatie met aan
vallen van al of niet chemi
sche wapens of andere calami
teiten.
Saudi's leggen
alle vrouwen
rijverbod op
RIYAD De Saudi-
sche regering heeft
aangekondigd dat het
alle vrouwen in Saudi-
Arabië streng verbo
den is auto te rijden.
Deze maatregel geldt zo
wel voor Saudische
staatsburgers als voor
buitenlandse ingezete
nen. Het ministerie
waarschuwt dat vrouwen
die het verbod overtre
den gestraft zullen wor
den.
Het besluit van de rege
ring volgt op een mani
festatie van zeventig
vrouwen vorige week in
Riyad, die achter het
stuur van een aantal au
to's het recht opeisten
ook te mogen rijden.
Het is onbekend of het
verbod ook geldt voor de
Amerikaanse vrouwelij
ke militairen in de Sau
dische woestijn.
Hoe dichter we bij het vertrek
komen, hoe fanatieker de oe
feningen zijn geworden, zegt
de 26-jarige korporaal P. van
Braam uit Hillegom. Hij werkt
in de machinekamer van de
Zuiderkruis. Braam voelt zich
meer onzeker dan bang en
heeft dat ook bij zijn collega's
vastgesteld. „Misschien dat
mensen het een beetje wegdu
wen". Volgens de korporaal
wordt er thuis meer over de
mogelijke gevaren gepraat dan
aan boord.
„De Golf is een onzeker ge
bied en dat is geen prettig
vooruitzicht. Maar het is geen
vreselijk drama om ernaar toe
te gaan. Het hoort erbij. Het is
een van de consequenties die
aan dit vak zitten".
Matroos der eerste klasse Jos
Koning (21) uit Sint Pancras
heeft speciaal voor de missie
naar de Golf bijgetekend. De
belangrijkste reden: de span
ning. Bovendien biedt het hem
de mogelijkheid voorlopig bij
de marine te blijven. Zijn
vriendin is minder enthousiast
over zijn vertrek naar de Golf.
„Maar ik was nog niet bij de
marine, toen we elkaar leer
den kennen, dus ze heeft er
zelf voor gekozen. Als je te
rugkomt, heb je tien weken
verlof, dan hoor ik haar ook
niet klagen", stelt Koning re
soluut vast.
Het zit een aantal opvarenden
van de Zuiderkruis wel dwars
dat zij in de publiciteit als de
„softies" worden afgeschilderd
tegenover de echte jongens
van de fregatten.
Voorraden
De Zuiderkruis heeft niet al
leen voorraden aan boord om
aan andere schepen te leveren,
zoals 11.000 ton olie, smeer
middelen, levensmiddelen,
kleding, munitie en reserve
onderdelen. Ook voor de eigen
bemanning en het functione
ren van het eigen schip is een
aanzienlijke voorraad ingesla
gen.
Dat laatste geldt ook voor de
twee fregatten. De drie sche
pen vertrekken met zoge
naamde oorlogsvoorraden voor
zes maanden naar de Golf. Die
bestaan uit munitie, reserve
onderdelen en voeding. Zo
neemt elk schip 900 kilo kaas,
800 kilo vleeswaren, ruim 500
kilo koffie, 1000 liter melk,
1500 kilo verse groente, 2500
kilo meel en 900 zakken chips
mee. Voor de geestelijke voe
ding heeft elk schip 75 video
films aan boord. In lokale ha
vens worden vers voedsel en
pr,odukten als zuivel en fruit
ingeslagen.
Toekomst
Voor de toekomst van de Ne
derlandse marine is het waar
schijnlijk beter als niet alle in
geslagen sigaretten en shag
over zes maanden op zijn. Vol
gens een opgave van de mari
ne neemt elk schip hiervan
110.000 pakjes mee, voor twee
honderd mensen.
Met een namaak koe, een spandoek en pamfletten demonstreren leden van de actiegroep n
Dier bij de vakbeurs Intensieve Veehouderij in Utrecht. Tijdens de actie van gisteren werd|r
neergezet op echt gras.
Kamer zoekt zelf kandidaten voor mi;
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De Tweede
Kamer zal zelf kandidaten
aanzoeken voor een zware hu
manitaire missie naar Bagh
dad. Maar eerst willen de frac
tieleiders van CDA, PvdA,
VVD, D66 en Groen Links af
wachten wat het gesprek ople
vert dat zij vandaag hebben
met minister Van den Broek
(buitenlandse zaken) en de tij
delijk in Nederland terugge
keerde ambassadeur Van
Dam.
Twee opiniepeilingen tonen
aan dat de meerderheid van
de Nederlandse bevolking
vindt dat er wel degelijk met
de Iraakse leider Saddam Hu-
sayn moet worden onderhan
deld over de vrijlating van de
Nederlandse gijzelaars. In een
enquête van de krant De Gel
derlander is 69% die mening
toegedaan. Een onderzoek van
het Algemeen Dagblad levert
een meerderheid op van .57%.
Respectievelijk een kwart (De
Gelderlander) en 36% (AD) is
tegen onderhandelingen. De
rest van de ondervraagden
heeft in beide onderzoeken
geen mening.
De fractievoorzitters kwamen
gisteravond in een besloten
vergadering bijeen. Door de
grote druk van het comité fa
milieleden van de gijzelaars en
vanuit de Nederlandse samen
leving hebben de fracties hun
bezwaren tegen een humani
taire missie laten varen. Maar
een politieke missie is en blijft
uit den boze. Er mag niet met
Irak over politieke kwesties
worden onderhandeld omdat
dit in strijd is met het beleid
van de Europese Gemeen
schap (EG).
Van den Broek zal de missie
gedogen en waar nodig steun
verlenen. De minister blijft
echter principieel tegenstan
der van welke missie dan ook.
Op de achtergrond speelt mee
dat de ruim honderd bagge
raars in Irak officieel nog niet
als gijzelaar wordën be
schouwd. Over twee weken is
hun werk klaar en zouden zij
terug naar Nederland moeten
komen. Als de ruim veertig
gijzelaars in Baghdad worden
vrijgelaten kan de positie van
de baggeraars in gevaar ko
men, redeneert Van den
Broek.
Namen
Voor de missie worden de na
men genoemd van de oud-mi
nisters van buitenlandse zaken
Schmelzer, Van der Stoel en
Luns, Eerste-Kamervoorzitter
Steenkamp en de bisschoppen
Bomers (Haarlem) en Ernst
(Breda). Luns is beschikbaar
als de regering geen bezwaar
tegen zijn deelname heeft.
CDA-fractieleider Brinkman
zegt „het niet in het belang
van de gijzelaars te vinden om
nu al namen en mogelijkheden
voor de missie te noemen". Hij
meent dat de Kamer zich na
der moet oriënteren in het ge
sprek met Van den Broek en
Van Dam. „Spoedig daarna
zullen we ons opnieuw bera
den", aldus Brinkman. Vol
gens de CDA-fractieleider mo
gen geen touten work,
maakt die de gijzelll
moeilijkheden kunnei
gen.
CDA-woordvoerder
rie van Weezei voegt
toe dat hij bedenkingel){
houden tegen politieke r
Bij humanitaire miss
het nu anders, aldus Vi
zei: „Je kunt je ogen
ten voor de werkelijkhLj
ropa heeft zich door L
Husayn uit elkaar latj^
len. De Kamer kan
niet permitteren later
wijt te krijgen niets
gijzelaars te hebben g<
Leden van het comité
leden reageren met g<
gevoelens op de vei
houding van de Kam*
begint er op te lijken,
woordvoerder Ruijten<
verwacht nu snel re
die tot beëindiging vai
zeling van de Nedeijr,
zullen leiden". Domine ej
ters, wiens zoon nogn
geen uitreisvisum he.
„zowel erg blij al erg
steld" te zijn. Hij is b
Kamer nu vaart aciL*
kwestie zet, maar betr*
dat Van den Broek zie -
stand houdt. bï
De Nederlandse gijzel j0
Baghdad hebben vooi n
optimistisch gereageerd 10
besluit van de fractif
,Het klinkt al iets posira
aldus woordvoerder n
van Thiel. Hij hoopt d x
krachtig politiek perso^n
als Van der Stoel, tot d |s
zal behoren.
AMSTERDAM De KLM
heeft van de Japanse overheid
rechten gekregen voor het uit
voeren van geregelde vracht
diensten tussen Schiphol en
Nagoya, een havenstad enkele
honderden kilometers ten
zuidwesten van de hoofdstad
Tokyo. Na Tokyo wordt dit de
tweede bestemming die de
KLM in Japan mag aandoen.
De KLM heeft bovendien het
recht gekregen om het aantal
diensten naar Tokyo dat via
de zogeheten Siberië-route te
verhogen van twee naar drie.
De reistijd wordt via de Sibe-
rië-route bekort met zes uur.
De KLM zal deze extra non
stop vlucht zo spoedig moge
lijk in haar schema opnemen.
De overige diensten blijven
via gaan via de Noord-route
met een tussenlanding in An
chorage (Alaska).
Het aantal vluchten naar To
kio blijft gehandhaafd op vijf.
Wel mag de KLM vanaf 1
april 1991 in plaats van drie
maal per week, vier keer vlie
gen met een Boeing 747-vlieg-
tuigen in een volledige passa
giers-uitvoering. Dit betekent
een verhoging van de capaci
teit, voor het vervoer van pas
sagiers. De vijfde vlucht zal
worden uitgevoerd met Boeing
747 Combi-vliegtuigen.
De nieuwe vraehtdienst naar
Nagoya zal worden uitgevoerd
in samenwerking de Japanse
vrachtluchtvaartmaatschappij
Nippon Cargo Airlines. De
nieuwe dienst zal naar ver
wachting in de loop van de zo
mer van 1991 van start kun
nen gaan. Sinds juni 1988 voe
ren de twee maatschappijen
als samen geregelde vracht
vluchten tussen Schiphol en
Tokio.
SUSKEENWISKE
DE GOALGETTER
[f/JTz
Ha de zuare aanval op Suske bul
ome supersier hard Jan zich af.
De scf/eidsrechtrr schijnt niets ge
zien te hebben en nu stormt ,u'
alleen met de bal op het doel
Hielt han Suske nóg van het
winnende doek
(c) Standaard Ultgeverlj/Wavery
TU Delft:
Sneltreinbus
alternatief
voor auto
UTRECHT De Techni
sche Universiteit Delft
heeft in opdracht van NS
en het streekvervoer een
netwerk voor zogeheten
'sneltreinbussen' ontwor
pen.
Dergelijke bussen geven meer
dan 20 plaatsen zonder NS-sta-
tion een aansluiting op het
spoorwegnet. Om te kunnen
opboksen tegen de auto
moeten de snelle en luxe bus
sen in principe om het half
uur gaan rijden, zo meldt het
tijdschrift Openbaar Vervoer.
Het nieuwe busnet is in princi
pe bedoeld als aanvulling op
het nieuwe interregio-treinen-
net van de NS voor de middel
lange afstand. Dit net gaat 90
stations met elkaar verbinden.
De nieuwe bussen doen weinig
haltes aan, krijgen voorrang
bij verkeerslichten en moeten
op de snelweg 100 kilometer
per uur kunnen rijden.
Dat het openbaar vervoer in
Nederland toe is aan een gron
dige reorganisatie blijkt uit
een onderzoeksrapport van het
bureau McKinsey. In het rap
port wordt gepleit voor een re
gionale organisatie van het
openbaar vervoer. Een woord
voerder van NS bevestigde dat
het klaar is, maar hij wilde er
geen mededelingen over doen.
Het openbaar vervoer kampt
met grote versnippering in de
verwerking van het reizigers
aanbod. In sommige steden
zijn soms diverse streekver
voerders, een stadsvervoerder
en de Nederlandse Spoorwe
gen actief. Bus en trein sluiten
daardoor vaak niet goed op el
kaar aan.
Voerende robot
Nu nog iets onwezenlijks, maar binnenkort wellicht een deel-oplossing voor het tekort aan verzor
gend personeel: een robot, die een patiënt voert. Op de tentoonstelling Autofact '90 in Detroit is
het nog een speelgoedkonijn, maar de op samengeperste lucht werkende robot weet wel feilloos
de plek te vinden waar het voedsel heen moet. Op de expositie zijn honderden van dit soort inzen
dingen te zien. foto: ap
Hulp Riagg's aan migranten moeilijk
UTRECHT Psychische problemen van migranten zijn vaak
zo complex dat hulp van de Regionale Instellingen voor Ambu
lante Geestelijke Gezondheidszorg (Riagg's) alléén onvoldoende
is. Dat staat in een memorandum dat de Riagg's van Amster
dam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht gisteren hebben aangebo
den aan de vaste kamercommissies voor het minderhedenbeleid
en voor de volksgezondheid. De oorzaken van de geestelijke
problemen van migranten hebben veelal een maatschappelijk
oorzaak, zo stellen de Riagg's van de vier grote steden. In Am
sterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht woont ruim de helft
van alle migranten in Nederland. De opstellers van het memo
randum zoeken de oorzaken van veel problemen in aspecten als
slechte arbeidsomstandigheden en gebrekkige woonomstandig
heden.
Ledengroei ANWB De
ANWB heeft het verenigings
jaar afgesloten met een totaal
aantal leden van 2.909.000. Ver
geleken met vorig jaar bete
kent dit een aanwas van 85.500
leden, zo maakte de organisatie
vanmorgen bekend. Het aantal
leden van de Wegenwacht
steeg met 102.000 naar een to
taal van 2.587.000. Als oorzaken
van de groei noemt de ANWB
de toenemende behoefte aan
hulpverlening in binnen- en
buitenland, en de stijgende be
langstelling voor toeristische
informatie.
Japanse bij
voor oorlog'
slachtoffer!
DEN HAAG De S#r'
Japanse Ereschuldenr r
heeft gisteren de burj
ter van het Japanse N ni
per telegram om eeee
moeting g
De stichting wil gra J,(
hem in contact treden i
recente uitlatingen dal a
panse regering de plicl Q
te onderzoeken of sch
goeding moet worden
aan de slachtoffers 1
Jappenkampen. Burge
Hitoshi Motoshima zei
kele dagen terug tijd* e,
bezoek van een groep c|
landse ex-krijgsgeva
die in de oorlog in Jap
ben vastgezeten.
De Stichting Japans e|
schulden beijvert zie ej
zo'n 70.000 Nederlanc e
hebben geleden onder
log met Japan.
Premie aaw hip
ww-premie la
DEN HAAG De i
mie wordt voor 1991E
steld op 1,8 procent,
cent meer dan de 1,6'
die staatssecretaris
voor ogen had bij hai
sociale zekerheid
oktober.
De aaw-premie wordt?
overhevelingstoeslag
bracht door de werll
Staatssecretaris Ter Vef
de Tweede Kamer j
verder laten weten c
premie komend jaar i
procent oiplaag gaat. D'
ging wordt ponds-pon^
verdeeld over werkge P
werknemers. De wer s
spremie komt daarmi!l
1991 uit op één procere
werknemerspremie o"s
procent. Vi
