'Kerk doet te weinig voor
slachtoffers in landbouw'
Ëoidóe1
Gesprek over zending in Nederland stokt
Wat krijgen we nou?
Almelo krijgt eerste christelijk hospieehuis
kerk
wereld
beroepingen
Runcie
kapittelt
EG-beleid
Thatcher
Hulpbisschop Castermans
weg als vicaris-generaal
■8*
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CeidócSowuvnt
DINSDAG 13 NOVEMBER 1990 PAcEJ
ALMELO De stichting De
Poort in Almelo heeft de be
schikking gekregen over een
pand, waarin zo spoedig mo
gelijk zal worden begonnen
met de opvang van terminale
patiënten. Het wordt het eer
ste 'hospice-huis' in Neder
land dat wordt geleid door
christenen, afkomstig uit di
verse kerken.
Het doel van de stichting is
in de terminale fase
van hun leven liefdevol te be
geleiden, zodat zij op een
waardige wijze afscheid van
dit leven kunnen nemen.
Daarvoor zijn hospicehuizen
nodig. Vaak gewone maar
aangepaste huizen, waarin
twee of drie patiënten ver
zorgd kunnen worden.
Het merendeel van de termi
nale patiënten sterft in zie
kenhuizen, verpleeghuizen
e.d. Thuis sterven is vaak niet
mogelijk vanwege het tekort
aan kennis en de grote druk
op de familie. Voor opname in
een verzorgingshuis is er dik
wijls een lange wachtlijst.
Wanneer iemand niet in een
verpleeg- of ziekenhuis wenst
te sterven en evenmin thuis
verzorgd kan worden, is er
het hospieehuis. De dood
wordt geaccepteerd, de ster
vende niet weggestopt. Aan
pijnbestrijding wordt intensief
aandacht besteed. Dat geldt
eveneens voor pastorale en/
of maatschappelijke begelei
ding van patiënt en familie.
Alle medewerkers van De
Poort zijn belijdende christe
nen behorend tot verschillen
de kerkgenootschappen. Er
wordt gewerkt met vrijwilli
gers die een speciale opleiding
krijgen. Euthanasie is in het
hospieehuis niet mogelijk.
God schrijft recht
met kromme lijnen
Portugees spreekwoord
PROBLEMATIEK AMPER BINNEN KERK BESPREEKBAAR
EDE „De kerk is nu
bezig met het verbinden
van de slachtoffers. Wan
neer u een politiek stand
punt bepaalt, kunt u mis
schien voorkomen dat er
nog meer slachtoffers
vallen", aldus de harte-
kreet van een boerin.
Niet alle aanwezigen van
de gecombineerde verga
dering van de hervormde
en gereformeerde provin
ciale synode in Gelder
land waren het met haar
eens, maar het maakte de
stemmen wel los.
De bijeenkomst was belegd
om de problematiek in de
landbouw, zoals die ook in de
provincie Gelderland speelt,
binnen de kerken bespreek
baar te maken. Als voorbeeld
diende het rapport 'Kerken
en Landbouw', dat de Raad
van Kerken vorig jaar op ta
fel heeft gelegd.
De technologische ontwikke
lingen hebben de wereld er
niet leefbaarder op gemaakt,
zo werd geconcludeerd. Bin
nengehaald als welkome hulp
bij zware lichamelijke arbeid,
heeft de machine inmiddels
de mens vrijwel verdrongen.
Volledige automatisering is
met ver meer af. De kerken
zijn in deze problematiek te
weinig gesprekspartner ge
weest. Pastores en gemeente
leden hebben te weinig oor
gehad voor wie het voorva
derlijk bedrijf ten onder zag
gaan of worstelde met ethi
sche vragen van milieu en
honger in de Derde Wereld.
Begeleid door een pastorale
brief vanuit de provinciale or
ganen, en in het kader van
het Conciliair Proces moeten
kerkleden op plaatselijk vlak
met elkaar in gesprek. Aldus
enkele van de conclusies op
deze bijeenkomst.
Zorgen
Het waren vooral de 'erva
ringsdeskundigen'. mevrouw
D. Bielderman-Huurnink uit
Harfsen, W. van Steenbergen
uit Bennekom en H.J. van
Huet Lindeman uit Woold,
die indruk op de aanwezigen
maakten. Twee van de drie
hebben het bedrijf inmiddels
moeten beëindigen. De derde
zag nog wel toekomst op korte
termijn, maar maakte zich
zorgen over de toekomst van
de volgende generatie.
In Nederland wordt dagelijks
een boerenbedrijf gesloten,
omdat men het financieel niet
meer redt. Slechts een enke
ling betrekt de milieuproble
matiek of de voedselsituatie
de Derde Wereld in deze
beslissing. Uit verantwoorde
lijkheid tegenover het gezin
kan men zich een dergelijke
'luxe' niet veroorloven. Daar
door komt men in geweten
sproblemen en daarvoor is
weinig gehoor in de kerken,
zo werd gesteld. Als taak voor
de kerken werd herhaaldelijk
gewezen op het bewustmaken
van deze problematiek, voor
zover de samenleving zich
tenminste door de kerken nog
laat gezeggen. „Maar of de po
litiek en de samenleving nu
luisteren of niet, in elk geval
hebben de kerken dan ge
sproken", zo werd gezegd.
Daarnaast werd gewezen op
voorbeelden als de Max Have-
laar koffie en de scharreleie
ren, die in korte tijd een flink
stuk van de markt hebben
veroverd: de consument heeft
dus invloed op de produktie.
Emoties
Boeren op de moderne ma
nier, opgejaagd door banken
en technologie, bleek gespan
nen en vaak gefrustreerde
mensen op te leveren. Me
vrouw Bielderman: „Vroeger
moest je eerst geld verdienen
voor je wat kon kopen, nu
moet je investeren en dan
maar afwachten of dat geld er
weer uit komt. Je wordt bijna
gedwongen tot steeds meer en
steeds groter. Stilstand is ach
teruitgang".
De emoties die gepaard gaan
met het opgeven van een be
drijf dat vaak al generaties in
de familie was, zijn door de
kerken niet voldoende opge
vangen, zo bleek uit de erva
ringsverhalen. De kerk heeft
de arbeiders laten gaan, wil
men de vanouds kerkelijke
boerenbevolking, behouden,
dan zal een andere, meer pas
torale koers gevaren moeten
worden, zo werd de kerkelij
ke bestuurders duidelijk ge
maakt.
Boerengezinnen zijn vaak on
zeker over de toekomst, on
voldoende geïnformeerd over
ingrijpende zaken als geneti
sche manipulatie en biotech
nologie, teleurgesteld, en
overgeleverd aan willekeur.
De kerken kunnen waarschu
wen voor een doorgeschoten
technische ontwikkeling, wij
zen op de noodzaak van be
heersing en het overzien van
de gevolgen van het hande
len. Onderlinge solidariteit,
het levend houden van de
hoop en het orde scheppen in
de ethische uitgangspunten
werden als onderwerpen ge
noemd, want de zorg voor de
kwaliteit van het leven is wel
degelijk een taak voor de
kerk, zo werd geconcludeerd.
Haagse joden gaan Surinamers helpen
DEN HAAG Een delegatie van de Nederlands-Israëlietischë'
Gemeente Den Haag bezoekt van 14 tot 29 november Suriname
voor bijstand aan de twee Joodse Gemeenten in dat land. Er
zijn halachische problemen betreffende kosjer voedsel, mikwe
(ritueel bad) en de toetreding van Surinamers tot het joden
dom.
Verder willen rabbijn P.A. Meijers,- voorzitter mr. T.A. Rodri-
gues Pereira en raadslid dr. J.A. Wijnveld proberen de Portu-
gees-Israëlietische Gemeente en de Hoogduitse Gemeente tot
samengaan te bewegen. Samen hebben ze nog ongeveer 120 le
den. Zoals andere Surinamers hebben ook de meeste joden Su
riname in de loop der tijden verlaten.
De Joodse Gemeente Den Haag 'adopteerde' vorig jaar de
Joodse Gemeenschap in Den Haag. Afgesproken werd dat Rab
bijn Meijers enkele malen per jaar naar de West reist om er
rabbinale bijstand te verlenen.
Vorig jaar werd er een oplossing gevonden voor kosjer brood.
Nu moet de levering van kosjer vlees nog worden geregeld.
Meijers wil dat dit uit Florida wordt geïmporteerd.
Kruistochten
wordt Open
Doors
Nederland
ERMELO De evangelische
stichting Kruistochten, die
vooral bekend is geworden
door de smokkel van bijbels
naar Oost-Europa, gaat voort
aan door het leven onder de
naam 'Open Doors Neder
land'.
De stichting wil zich na de
veranderingen in Oost-Euro
pa gaan richten op de 'lijden
de kerk' in de islamitische
wereld en achtte de naam
'Kruistochten' gezien zijn be
tekenis in het verleden onge
schikt. Er is gekozen voor de
naam waaronder Kruistoch
ten in andere landen al be
kend is.
De koerswijziging van Open
Doors Nederland zal zich ge
leidelijk voltrekken. Voorlo
pig ligt het accent op Neder
land zelf. Er komt een voor-
lichtingscampgane voor Ne
derlandse christenen over de
discriminatie van hun ge
loofsgenoten in islamitische
landen. Verder begint de
stichting een gebedsactie voor
de kerk in de moslimwereld.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Geertruldenberg, Made
en Oud Drimmelen M. de Boer te
Middelburg; te Huizen dr. P. Ver
meer te Kesteren. Beroepen te te
Wesepe mw. A. Fuhrmann, vicaris te
Hoogvliet; te Boskoop H. Nap te
Ede; te Ter Aar P.L. Tolhoek te
Jaarsveld. Aangenomen naar Berli-
cum-Rosmalen (herv.geref.) D.
Floors te Scharnegoutum-Loënga
c.a..
Aangenomen naar Dronrijp mw. E.M.
van der Weijde-Wisselaar te Elahui-
zen en Oudega (H.O.). Toegelaten tot
de evangeliebediening mw. W.C.H.P.
Weersma. Waterloostraat 123-C,
3062 PK Rotterdam, tel: 010-
4127956; A A. van der Wel, Thorbec-
kehof 67B, 2343 DP Oegstgeest, tel:
071-177208; mw. R. Zandstra,
Dorpstraat Holysloot 32, 1028 BE
Amsterdam, tel: 02904-919. Toege
laten tot de evangeliebediening en
beroepbaar mw.T. Beima, Stouten-
berg 49, 1121 GJ Landsmeer, tel:
02908-1773; mw. A. Breed-van
Rootselaar, Bakhuizen van den
Brinkhof 38, 1065 BA Amsterdam,
tel: 020-143949; mw. A.U. Melzer,
Haarlemmerweg 153 III, 1051 KZ
Haarlem; J.T. Schneider, Galvanl-
straat 97, 2517 RD 's-Gravenhage,
tel: 070-3459431; mw. M.J. de
Waard-van Kalsbeek, Overwolde 2.
3191 AG Hoogvliet RT. tel: 010-
4161200.
Gereformeerde Kerken
Aangenomen naar Oenkerk drs. A.
Linde te Kornhorn (part-time). Be
dankt voor Andijk drs. A.W. Mol te
Domburg en Westkapelle.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Beroepen te Eemdijk A.K. Wallet te
Sliedrecht. Aangenomen naar Arn
hem M.W. Vrijhof te Wildervank-
Veendam.
Bedankt voor Harderwijk-Zeewolde
J. Westerink te Bunschoten.
AMSTERDAM De or
ganisaties die betrokken
waren bij het gesprek
over zending in Neder
land, hebben besloten de
gezamenlijke bijeenkom
sten voorlopig te staken.
„De formule bleek niet
bruikbaar. Sommige or
ganisaties wilden de bij
eenkomsten beperkt hou
den tot interne gesprek
ken, andere wilden juist
naar buiten treden", al
dus secretaris binnenland
van de Nederlandse Zen
dingsraad, dr. J. van Sla
geren.
Bij de gesprekken waren on
der meer betrokken de
(rooms-katholieke) Neder
landse Missieraad, de Zen
dingsraad, het hervormde
vormingsinstituut Kerk en
Wereld, de Inwendige Zen-
dingsbond van de Gerefor
meerde Bond, de Vrije Evan
gelische gemeenten en de
Baptistenunie.
Zij baseerden zich op de erva
ringen met het project Zen
ding in Nederland van de
Raad van Kerken. In het ka
der daarvan kwamen in 1977
negen christenen uit ontwik
kelingslanden naar ons land
om te bekijken of de christe
nen in Nederland missionair
elan tonen en aantrekkings
kracht uitoefenen op de sa
menleving.
De negen constateerden een
grote kloof tussen de kerk als
instituut en het leven van de
gelovigen. Ook hadden zij kri
tiek op het gebrekkig inzicht
in de samenleving van de Ne
derlandse christenen.
De organisaties wilden de ge
volgen van hun bevindingen
voor hun eigen functioneren
onderzoeken, maar tot veel
meer dan boeiende gesprek
ken heeft dat niet geleid.
Een commissie probeert in op
dracht van de Missieraad en'
de Zendingsraad een uitweg
uit de impasse te vinden. Zij
hoopt begin volgend jaar met
voorstellen te komen.
Bidden met geweer
Het is sinds de toename van de onlusten in Jeruzalem niet meer ongewoon in Jeruzalem, aan de
Klaagmuur: biddende militairen, gewapend met automatische geweren. foto- ap
LONDEN De Anglicaanse
aartsbisschop Runcie heeft de
Britse regering opgeroepen
„volledige integratie van
Groot-Brittannië in de Euro
pese Gemeenschap na te stre
ven". Hij zei dit tijdens een
dienst in Coventry ter her
denking van de slachtoffers
van de Tweede Wereldoorlog.
Runcie sprak over een visioen
van een nieuw Europa. „Dit
nieuwe Europa heeft ons no
dig zoals ook wij het nodig
hebben als we geen zelfzuch
tig en afgesloten bastion wil
len worden. We moeten daar
entegen een plaats van hoop
voor de nooddruftigen en on
derdrukten van deze wereld
worden," zo zei Runcie.
Hij riep Groot-Brittannië op
mee te bouwen aan het Euro
pese huis en erin te gaan wo-
Aartsbisschop Runcie
FOTO: AP
nen. Daarmee keerde de
aartsbisschop van Canterbury
zich tegen het terughoudende
Europabeleid van premier
Margareth Thatcher. De kriti
sche preek van Runcie komt
Thatcher slecht uit: anderhal
ve week geleden trad vice-
premier sir Geoffrey Howe af
uit onvrede met het halsstar
rige optreden van De Ijzeren
Lady.
ROERMOND Hulpbis
schop A.M.H.A. Caster
mans treedt in de loop
van volgend jaar af als vi
caris-generaal van het
bisdom Roermond. Dat
heeft de woordvoerder
van het bisdom bevestigd.
Castermans blijft hulpbis
schop. Hij blijft zich bo
vendien bezighouden met
de zorg voor de emeritus
priesters.
Castermans wil het in ver
band met zijn leeftijd rustiger
aan gaan doen. Hij wordt 4
april 1991 67 jaar.
Castermans was na zijn pries
terwijding zeven jaar kape
laan in Heerlen. Daarna
werkte hij veertien jaar als
rector in het rooms-katholie-
ke ziekenhuis van Sittard. In
1972 werd mgr. Castermans
vicaris-generaal van de nieu
we bisschop, dr. J.M. Gijsen.
In 1982 benoemde paus Jo
hannes Paulus II hem tot
hulpbisschop van Roermond.
Als vicaris-generaal houdt
Castermans zich onder meer
bezig met personeelszaken, de
gezinspastoraal en missieza
ken. Volgens de woordvoer
der is er geen sprake van een
conflict met de bisschop. Een
waarnemer die regelmatig
met beide bisschoppen contact
heeft, merkt daarentegen op
dat mgr. Castermans zeer te
leurgesteld was over de gang
van zaken vorig jaar bij het
ontslag van kannunik W. van
der Valk als hoofd van het
Missiebureau. Van der Valk
moest vertrekken, nadat hij
kritiek had geuit op het beleid
van Gijsen.
Consument 'vastgepind'
T He
IN Zeeuws-Vlaanderen zullen benzinestations geengrot
in rekening brengen als de klant afrekent via de bet£
maat. De pompstationhouders in het grensgebied i
land zullen het Zeeuwse voorbeeld waarschijnlijk j
Niet alleen is de benzine in tegenstelling tot diesejniïit
togas in België goedkoper, maar onze zuiderbureireic
gen ook geen centime in rekening voor elektronisch [c
En de Zeeuwse pompstationhouders willen hun
klanten uiteraard wel behouden.
ONDERTUSSEN zet in de rest van ons land de Bov|
nisatie het overleg voort over haar voorstel de koi
het betalen via een betaalautomaat, aan de automof
rekening te brengen. Ook de discussie óver de hoog
'naheffing' één of twee kwartjes is nog in volj
maar dat is in zekere zin van ondergeschikt belanj
aan de orde, is de vraag of het juist is dat 'de pri
vooruitgang' bij de consument in rekening wordt
Grote winnaars bij de automatisering van het 1
verkeer zijn de banken en de postgiro. Deze instellin]
fiteren ervan doordat zij eerder over hun geld beschil
minder administratieve handelingen en dus i
personeel hoeven te verrichten. Bovendien is aanfj
dat mensen, nu zij dank zij de 'vooruitgang' 24 uurgl
geld uit de muur kunnen halen, méér rood staan en d'
via debetrente méér opleveren.
De Bovag wil de consument straks de dupe
van de automatisering bij de benzinepomp. Bij de h
geling draaien de pompstationhouders volledig op v<
nanciële consequenties. Als eersten hebben zij op gr<
ge wijze hun loketten voor automatische betaling
steld. Omdat daardoor minder contant geld
wordt de veiligheid van het personeel in benzine]
tions bevorderd, omdat ze een minder aantrekkelij]fSpr
vormen voor overvallers. Maar het elektronisch betal) 12
teem is toch in de eerste plaats ontworpen in het bel
de bankinstellingen.
De pompstationhouders hebben terwille van de
gang' apparatuur moeten aanschaffen en die moeten je
ten op BEA, een gezamenlijk net van de banken.
die wordt gevuld komt de pomphouder volgens de 1
ongeveer twee kwartjes te staan, hetgeen neerkon:
middeld één cent per liter. Op een brutowinst van
per liter betekent dat volgens de Bovag een verlies i
veer 12 procent, een kostenpost die de pompstationhol
Zeeuws-Vlaanderen overigens lager inschatten.
TJ M
HOEWEL hier en daar de benzinemaatschappij dat ei
geheel of gedeeltelijk voor haar rekening neemt, Fer
voor de hand dat, waar dat niet het geval is, de pomp
van die financiële schadepost af wil. De vraag is e<
vervolgens de consument er voor moet opdraaien. I
plan moet het automatisch betalen een steeds grontri
gaan spelen in ons dagelijks leven. Als de opstelliif d«
kwestie van de betaalautomaat bij het benzinepon
een testcase is voor de komende ontwikkelingen, da
consument steeds vaker met dergelijke heffingen L
van de 'vooruitgang' worden geconfronteerd. jid-
BlIJKBAAR proberen de banken nu het heffen v;
voor transacties door te drukken wat in het verledö*/[i
is mislukt. Toch is in wezen de discussie dezelfde
jaren zestig. Toen werd voor het gemak van de geldi ge
gen heel Nederland aan een postgiro- of banknummi
pen. Nu iedereen daarop is 'vastgepind', zijn de b;
zijn zachtst gezegd zeer onhoffelijk door de minder
ve kanten van de zaak op de consument te willen
len. Het ligt veel meer voor de hand, dat banken en
maatschappijen de kosten gezamenlijk voor hun
Onwetendheid over epilepsie heeft zeer vervelende gevolgen.
Steil u zich eens voor, daar lig! u dan.
Overgeleverd aan hel oordeel van anderen
Epilepsiebestrijding:
staat of valt met uw steun!
GIRO 347C'
\atiunaal Epilepsie Fonds-De Machl san hel Kleine, lelefoon (0301 (>fi() 144
itgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Lc
Uitgave:
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden
Telefoon 071-122 244
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma t/m vr. van 8.30 tot 17 00 u U
Nabezorging Bi
Telefoon: 071 - 122 248 L__
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15 <t
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.) t
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-giiR*
per maand 24,85 per maand f.
per kwartaal 74,10 per kwartaal
per jaar f. 284,50 per jaar f
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rij^J
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
