'.Het is makkelijk schieten
ipp mensen met 'n uitkering
JJOCIALE DIENSTEN BEGRIJPEN VERWIJT WÖLTGENS NIET
s/[ammoetfusie brengt toch goedkopere verzekeringen
Binnenland
CeidócSommit
ZATERDAG 10 NOVEMBER 1990 PAGINA 7
7?£N HAAG Wöltgens
aftelt geen onzin, zegt de
27*ecteur van het arbeids
bureau. Wöltgens moet
52^t zulke ongenuanceer-
59j en zelfs ergerlijke din-
19Ï1 zeggen, vindt de di-
36^teur van de sociale
%nst. De ene directeur,
37i Amsterdam, zou het
Jjjjaag zo zien: wie geen
i92)rk heeft krijgt voortaan
194eds voor één maand
uitkering en moet aan
4jjt eind daarvan heel
ggjed kunnen aantonen
43jt hij recht heeft op een
1jJ}kering voor de volgen-
41j maand. De andere di-
Mpteur, in Leiden, maakt
ijjh een beetje kwaad:
fet heel hard 'boe!' roe-
gii, krijg je echt geen
Hlinsen aan het werk".
^Irrouw S. Noorman wil
tag duidelijk zijn. Als direc-
8^r van de sociale dienst in
1fden kent ze aanzienlijk
2jJer mensen die aan het werk
jflen maar voor wie geen
jan is, dan mensen die wel
101 het werk kunnen maar
15wi zin hebben. „Ik vind het
Jjt schandalig als men erop
Jspeelt dat mensen met een
3*ering allemaal lapzwansen
3T, zegt ze. „Dat waren ze*
in de tijd dat Ruding zijn
195jatingen deed en dat zijn ze
3ook niet".
enige waarin ze Wöltgens
I54jk geeft, is dat de situatie
Jes jaar is veranderd. „Toen
Sing zijn uitspraak deed,
7fen er eenvoudig geen ba-
21. Toen kon je mensen wel
19|ngen honderd sollicitatie-
^ven in de week te schrij
ft, maar je wist dat dat vol-
9»kt zinloos was. Nu is dat
7|ers. Er is meer kans op een
jjin, dus mag je meer van
3pen eisen. Dat doen we
f,. Als iemand ten onrechte
5?i baan weigert, krijgt hij of
tninder uitkering".
Is mensen bij de heroriënte-
«sgesprekken bij het ar-
2«sbureau niet komen opda-
2, kunnen ze daarvoor wor-
ifl gestraft. Die gesprekken
bedoeld om te kijken of
Het was een mooie zin. „Waar de berekenende burger en een
lakse overheid elkaar ontmoeten wordt de publieke moraal ver
malen". Thijs Wöltgens, fractievoorzitter van de PvdA nota
bene, bedoelde er iets lelijks mee: menig burger die een uitke
ring heeft loopt de kantjes er af en de sociale dienst doet daar
niets tegen. Dat kan en mag niet meer; wie een baan weigert
moet maar minder of zelfs geheel geen uitkering krijgen. Joop
den Uyl moet zich hebben omgedraaid in zijn graf. Zes jaar gele
den kritiseerde de toenmalige PvdA-leider fel en gedreven der
gelijke „borrelpraat van mensen die het goed hebben". Het mik
punt was toen Onno Ruding, volgens wie werklozen zich er met
een Jantje van Leiden vanaf maakten en liever thuis zaten bij
tante Truus. Krijgt hij alsnog gelijk? „Wöltgens heeft eerder ge
lijk dan Ruding, maar het blijft ergerlijk te roepen dat mensen
met een uitkering allemaal lapzwansen zijn".
mensen die langdurig werk
loos zijn weer kans hebben op
een baan. Dat nemen wij se
rieus, dus moet de werkloze
dat ook doen. Op dat soort za
ken zijn we alert, en als daar
voor reden is, grijpen we in.
Wöltgens zegt van niet, hij wil
de sociale diensten eens flink
door elkaar rammelen. Daar
mee zit hij dus fout".
Opleiding
Er zijn meer mensen dan er
banen zijn, dus heeft niet ie
dereen werk. Niettemin zijn er
ongeveer 150.000 vacatures en
volgens Wöltgens, maar ook
volgens zijn collega's Brink
man (CDA) en Bolkestein
(VVD>, is het te gek voor
woorden dat die niet worden
opgevuld. Voor mevrouw
Noorman is de oorzaak een
voudig: de mensen hebben de
opleiding niet om die banen
aan te kunnen.
„Er worden bijvoorbeeld
enorm veel ambachtslieden
gezocht, maar een goede bak
ker of iemand die fijnmetaal
kan bewerken is in geen vel
den of wegen te bekennen.
Dan kun je wel tegen een on-
geschoolde zeggen: solliciteer
bij die bakker, anders gaat je
uitkering omlaag, maar dat is
toch quatsch, dat kun je toch
niet in alle redelijkheid eisen".
Een ander probleem waaraan
volgens Noorman nu eindelijk
eens aandacht moet worden
besteed, is de houding'van de
werkgevers. Want die staan
helemaal niet te trappelen om
iemand in dienst te nemen die
werkloos is geweest. „Bedrij
ven hebben jarenlang het
neusje van de zalm gehad van
de beroepsbevolking. Werkge
vers konden kiezen en zijn
daardoor enorm verwend. Ze
vinden het maar niks als er
een werkloze komt die weer
moet wennen, die zeker in het
begin niet alles even soepeitjes
doet. Werkgevers moeten le
ren hoe ze met werklozen
moeten omgaan. Dat kunnen
ze nauwelijks, zodat veel ex-
werklozen er weer snel uit
vliegen. Nou, probeer diè
daarna dan maar weer eens
een baan aan te praten. Lo
gisch, dat die mensen niet
staan te trappelen. Maar moet
je ze dan wel meteen maar
korten op hun uitkering of ze
die uitkering zelfs helemaal
afnemen? Kom nou toch".
Plekje
Directeur Van Ravensberg
van het gewestelijk arbeidsbu
reau in Amsterdam vindt dat
de grens wel is bereikt; zoveel
vacatures en toch zoveel men
sen zonder werk, dat kan niet.
„Het begrip 'passende arbeid'
moeten we onderhand maar
eens overboord gooien", zegt
hij. „Het idee is achterhaald
dat er voor iedereen wel er
gens een (werk)plekje is. Zo'n
individuele aanpak werkt niet
meer, daarom denk ik dat het
beter is dat de overheid een
paar duidelijke regels stelt, die
wij vervolgens toepassen. Dan
kun je van meet af aan zeggen
hoe de zaken er voor staan:
geen uitkering, tenzijAl
leen als iemand zwaarwegende
argumenten heeft krijgt hij of
zij een uitkering. Anders: pech
gehad".
„Het arbeidsbureau moet wel
de kans krijgen te bemiddelen,
maar als iemand na school
geen baan kan krijgen, moet je
niet zeggen: alsjeblieft, hier
heb je een uitkering en het
beste ermee. Op die manier
maak je mensen passief, krijg
je het hangmat-effect zoals
prof. Albeda dat noemt. Het
idee dat die mevrouw of me
neer van het arbeidsbureau
het wel voor je regelt, is dode
lijk, dan maak je patiënten
van ze. Vergeet niet, dat voor
al jongeren die drie maanden
achtereen een uitkering heb
ben gehad vrijwel niet meer
aan het werk komen".
Van Ravensberg zegt dat
werklozen niet in de rij staan
om een baan aan te nemen. Hij
vraagt zich af hoe je ze toch
kunt motiveren. Nief door ze
zes weken 'een klere-eind' van
huis bollen te laten pellen,
maar door ze betere voorlich
ting te geven, door ze kennis
te laten maken met een bedrijf
dat mensen zoekt. Van Ra
vensberg: „Amsterdamse jon
geren van etnische minderhe
den hebben een enorme af
keer van werk in de industrie.
Hun ouders hebben er ge
werkt en tegen hun kinderen
gezegd dat zij dat niet moeten
doen. Want wat zijn ze dan op
geschoten, als ook hun kinde
ren slecht betaald en laag ge
waardeerd werk moeten doen?
Tegelijkertijd zit de industrie,
vooral de metaal, te schreeu
wen om mensen. Als je die
jongeren meer vertrouwd kunt
maken met het werk en als ze
verplicht worden Nederlands
te leren, zullen ze, denk ik, dat
werk toch eerder aanpakken.
Daarbij zou je ze moeten ga
randeren dat als ze die baan
aannemen, ze ander werk krij
gen als ze onverhoopt die eer
ste baan verliezen. Óp die ma
nier stimuleer je mensen".
Pijlers
Het bestrijden van de werk
loosheid is één van de pijlers
van de sociale vernieuwing.
Daarmee hebben de gemeen
ten, en dus de sociale diensten,
nog amper een begin kunnen
maken omdat de regelingen
pas per 1 januari van kracht
worden. „Beter is het", zegt S.
Noorman, „als mensen als
Wöltgens om te beginnen eens
twee jaar wachten met roepen.
Laten ze de gemeenten die tijd
gunnen om projecten op te zet
ten. Daarna mogen ze kijken
wat we er van terecht hebben
gebracht en dan mogen ze ook
kritiek leveren".
„De sociale diensten hebben
de afgelopen jaren bewezen
dat ze mensen aan het werk
kunnen helpen. En niet zo'n
beetje ook: het aantal werklo
zen is aanzienlijk teruggelo
pen! Dat is het gevolg van een
degelijke, zakelijke aanpak en
niet van gelapzwans. Ik be
grijp het wel, politici vinden
dat de werkloosheid sneller
moet afnemen, want dat be
spaart ze geld. Best, allemaal
best, maar dan moeten ze geen
onheuse beschuldigingen uiten
aan het adres van werklozen
en de sociale diensten".
„Laat ik een voorbeeld noe
men. In Leiden zijn we begon
nen met een project voor der
tig Turkse en Marokkaanse
vrouwen die een opleiding
volgen voor kraamverzorgster.
Die opleiding duurt anderhalf
jaar, maar daarna zijn deze
vrouwen verzekerd van een
baan. Dat is éen enorme in
spanning, waardoor pas na
lange tijd werklozen aan werk
worden geholpen en waardoor
het totale aantal werklozen
nauwelijks zichtbaar afneemt.
Het is echter niet redelijk om
te zeggen dat die vrouwen
morgen een baan moeten heb-
Aan de slag
Directeur Van Ravensberg
van het arbeidsbureau in Am
sterdam ziet het simpeler: „Er
is werk, dus aan de slag. Jam
mer voor veel jongeren, maar
ze zullen niet meer zoveel no
ten op hun zang moeten heb
ben. Ze zullen er vrede mee
moeten hebben dat ze in het
begin niet zo gek veel verdie
nen, dat ze er geen auto aan
over zullen houden. Maar als
we hun de garantie kunnen
geven dat ze ook na een eerste,
misschien wat vervelende
baan absoluut een tweede baan
krijgen, gaat het misschien
toch wat makkelijker".
„Ik vind het echt schandalig als men erop zinspeelt dat mensen met een uitkering allemaal lap
zwansen zijn", zegt mevrouw S. Noorman, directeur van de sociale dienst in Leiden. foto: wim van
noort
Mevrouw Noorman: „Zo sim
pel werkt het niet. Dat helpt
echt niets. We zullen veel cre
atiever met de problemen
moeten omgaan. Sociale dien
sten doen dat al. Vroeger was
alles gericht op de uitkering;
als er iemand voor het eerst
kwam, ging het gesprek hele
maal daarover. Tegenwoordig
gaat het volledig over de mo
gelijkheden aan werk te ko-
„Dat moet je niet doen in de
trant van: hup, niet zeuren.
Alsof die werkloze het zo leuk
vindt dat-ie geen baan heeft.
Ja, natuurlijk, ze zijn er. maar
de overgrote meerderheid wil
dolgraag aan de slag, liever
vandaag dan morgen. Waarom
geloven veel mensen me toch
niet als ik dat zeg? Denken die
echt dat het zo leuk is om met
een uitkering een gezin of een
paar kinderen te onderhou
den? Die hele discusie over de
nieuwe armoede is niet zo
maar ergens vandaan geko
men, hoor. Het is blijkbaar
makkelijk schieten op mensen
met een uitkering".
DICK HOFLAND
ÜWELIJK N ATION ALE - NEDERLANDEN EN NMB POSTBANK GOED VOOR CONSUMENT
gigant als de Postbank te over-
Creativiteit
De fusie tussen NN en de
NMB Postbank zal, zo ver
wacht Scheffer, een impuls ge
ven aan een hele reeks nieuwe
financiële produkten zoals
nieuwe spaar-, beleggings- en
verzekeringsvormen. De crea
tiviteit die de samenwerking
tussen verzekeraars en ban
kiers losmaakt lijkt wat dat
betreft onbegrensd. De tussen
personen krijgen met de regel
maat van de klok modieus ge
klede heren en dames over de
vloer die weer een nieuw fi
nancieel produkt komen aan
bieden. Met de komst van de
NMB Postbank in de verzeke
ringswereld zal de consument
vermoedelijk nog meer te kie
zen krijgen.
Scheffer: „Wij als verzeke
ringsbemiddelaars staan onder
grote druk om meer bankza
ken te gaan doen, want spa
ren, beleggen en verzekerin
gen komen steeds dichter bij
elkaar te liggen. De klant zelf
wil ook het liefst al zijn zaken
aan één loket doen. Het is een
trend die niet te keren is. Om
op de nieuwe taken voorbereid
te zijn hebben wij een hele
reeks cursussen voor onze le
den in de steigers gezet, in sa
menwerking met het oplei
dingsinstituut van het bankbe
drijf. Het komt langzaam maar
gestaag van de grond. Lang
zaam, omdat de kwaliteit van
de bemiddeling er niet onder
mag lijden. Wij moeten wel
weten waar we over praten als
we een nieuwe hypotheek-
vorm of lijfrentepolis willen
aanbieden". Terwijl de onaf
hankelijke bemiddelaars stu
deren op gemengde spaarver-
zekeringen, beleggingsvormen
en andere financiële toverbal
len, houden de topmensen van
grote en kleine banken en
verzekeringsmaatschappijen in
binnen- en buitenland elkaar
intussen scherp in de gaten.
Wat wordt de volgende grote
fusie in de financiële wereld?
Gaat een grote buitenlandse
bank iets doen met Ohra, of
heeft Stad Rotterdam een ban
kier op het oog? Wordt het
overname of fusie, een nieuw
etentje op een zonneterras of
een overval bij klaarlichte
dag7
Volgens Scheffer zal de we
reld van het grootkapitaal ook
de komende jaren nog wel
voor verrassingen blijven zor
gen. „Je ziet nu al dat steeds
meer buitenlandse maatschap
pijen in Nederland gaan ope
reren. Als met name de Duitse
markt opengaat zullen Neder
landse banken en verzeke
raars ook déér veel meer za
ken gaan doen. De fusie tussen
Nationale-Nederlanden en
NMB Postbank zal zeker niet
de laatste zijn".
PAUL KOOPMAN
Mr. H. Scheffer, directeur van de Nederlandse Vereniging van
Makelaars in Assurantiën en Assurantieadviseurs (NVA), meent:
„Koppelverkoop is een verschijnsel dat hier nauwelijks voor
komt, want de Nederlandse consument is wel wijs genoeg om
daar niet in te tuinen". foto: brand overeem
dig wat in de melk te brokke
len. De NV A-leden, allemaal
onafhankelijke verzekerings
adviseurs, bestierden vorig
jaar samen zo'n driekwart van
de verzekeringsmarkt in Ne
derland. Allemaal hebben ze
in hun kantoren dikke map
pen staan met de polisvoor
waarden van verschillende
verzekeringsmaatschappijen.
Omdat een tussenpersoon de
ene tegen de andere maat
schappij kan uitspelen heeft de
consument, zo betoogt Schef
fer, over concurrentie nu al
niet te klagen.
Hij legt zijn sigaar terzijde,
pakt een stuk papier en rekent
voor: „Op het moment zijn er
87 levensverzekeringsmaat
schappijen in ons land, waar
van tien buitenlandse, en bo
vendien 380 schadeverzeke
raars, waarvan 142 buiten
landse. Bij elkaar telt ons land
dus 467 verzekeringsmaat
schappijen, het hoogste aantal
per hoofd van de bevolking in
de EG. Omdat een aantal grote
maatschappijen zonder tussen
personen werkt en goedkopere
polissen aanbiedt, staan de
marges continu onder druk.
Voor de klant een gezonde si
tuatie. Uit internationale ver
gelijkingen blijkt ook dat de
Nederlandse polissen samen
met de Britse de beste kwali
teit/prijsverhouding hebben".
Prijsschieten
Een gezonde situatie voor de
cliënt, maar hoe staat het met
de adviseur, die blijkens de re
clames overal zoveel verstand
van heeft? Wordt het voor de
Postbank ^een prijsschieten
onder de duiven van de NVA-
leden, die vanwege hun eigen
commissies in de meeste geval
len wat duurdere polissen aan
bieden? Scheffer maakt zich
daar niet zoveel zorgen over.
„Het verkopen van een polis is
op zich geen kunst, die klus is
zo geklaard. Maar het echte
werk komt pas later, bij ziekte,
ongevallen en schade. De afge
lopen jaren hebben aange
toond dat steeds meer mensen
toch zaken willen doen met
een persoonlijke adviseur in
plaats van hun claims zélf via
de post of aan de bankbalie af
te wikkelen. Dat blijkt alleen
al uit de stormachtige perso-
neelsaanwas onder onze leden;
zeven en twintig procent in
drie jaar! Wie wèl pijn gaan lij
den zijn de duizenden kleinere
tussenpersonen die onvoldoen
de kwaliteit kunnen leveren
om de concurrentie met een
■UN HAAG In de we
ll van het grote geld
tdt het voorstellings-
ïjmogen vaak op de
tef gesteld. Is het bij-
Jrbeeld mogelijk dat
►e heren, zittend op het
Jneterras van een kan-
in Amsterdam-Zuid,
guiten om één van de
otste concerns in Ne-
gg^land te gaan smeden
een eigen vermogen
ruim vijftien miljard
®^tfen? Het lijkt onvoor-
260 [baar veel geld, maar
300 h: het is mogelijk.
beide managers maakten
|JH! week tenminste bekend
gjhun genoeglijke lunch van
^^alopen zomer is uitgemond
^^tederlands jongste mam-
Jtfusie, namelijk die tussen
verzekeraar Nationale-Ne-
landen en het bankbedrijf
eb [B Postbank. Het nieuws
jg in de financiële wereld
fis een bom. Op de effec-
igl jjeurs werd het aandelen-
th ket van Nationale-Neder-
len dinsdag iri één klap
miljard gulden minder
jrd. Tegelijkertijd roerde
rzitter Jacob van Rijn van
^^^lationale in het Amster-
^Hse Park Plaza Hotel be-
HBd in zijn kopje thee. „Ik
ervan overtuigd dat we
prima zaak gedaan heb-
;n tol', merkte hij terloops op.
:ent.(kkend naar zijn fusiepart-
bank Scherpenhuijsen Rom,
?n nipn van de NMB Post-
laag#; „Waar kun je nu een ke
rn sa van bijna tweeduizend
ter doren kopen voor nog geen
i eenpnderdvijftig miljoen gul-
ïinigl"
ondsf goede verstandhouding
jke (En Van Rijn en Scherp-
donfen Rom had sinds hun ge-
kwapobjke lunch op het terras
i zeM het NMB-hoofdkwartier
)t /li vlucht genomen dat zij
lubbfp haast moesten maken
zo di het openbaar maken van
meenieuwe fusie. Want, zoals
;e du'gaat bij potentiële huwe-
langePartners, het nieuws was
bijlan rondzingen voordat de
^okkf^kaartjes waren ver-
ig gifd- Op de beursvloer en in
arkt (verzekeringswereld werd
3 groi°°k al zo'n vijf weken ge-
;eg eMeerd over een samen-
>0. Df'ng tussen de verzekeraar
tbanlJe .hank. Maar een volledi-
iden Msie. daar had vrijwel nie-
e ,.fd °P gerekend. De NMB
/Ohmmers nog maar net een
Nat» met de Postbank achter
!0.
Er spelen echter geweldige
krachten op de achtergrond
die de banken en verzekeraars
van Europa in eikaars armen
drijven en ervoor zorgen dat
in de financiële wereld zo'n
beetje iedereen op iedereen
loert. 'Concentratie en schaal
vergroting' zijn de toverwoor
den. De banken en verzeke
raars willen groot en sterk zijn
om in het verenigde Europa
van na 1992 de internationale
concurrentie aan te kunnen en
uit te groeien tot werkelijk
Europees opererende concerns.
Ook defensieve argumenten
spelen een rol: wie klein en
zelfstandig blijft loopt immers
het risico vroeg of laat door
een ander (buitenlands) con
cern overgenomen te worden.
De fusies tussen AMRO en
ABN, AMEV en de Verenigde
Spaarbank (eveneens dit jaar),
en De Centrale en Concordia
met drie kleine banken waren
al de voorboden van de nieu
we concentratietendens. De
Rabobank kwam met Interpo
lis op de proppen. Ook AMRO
en ABN hebben aangekondigd
een verzekeringspoot op te
willen richten. Samenwerking
tussen banken en. verzeke
raars, overigens pas sinds 1 ja
nuari j.l. mogelijk, is de derde
drijfveer voor de schaalver
groting. De voordelen liggen
voor het oprapen. Verzeke
ringsmaatschappijen zijn rijker
dan banken, maar beschikken
niet over een eigen kantoren-
netwerk om hun polissen te
verkopen. Banken weten op
hun beurt wel raad met het
geld van de verzekeringsmaat
schappijen en kunnen hun
kantoren rendabeler maken
als er behalve geld ook verze
keringen over de toonbank
gaan. Overigens waren de
banken en verzekeraars al
eerder steeds meer op eikaars
terrein gekomen. Wie een hy
potheek regelt op basis van
een levensverzekering kan er
over meepraten: heeft hij nu
een banklening of een verze
kering afgesloten, of beide?
Gevolgen
Nu de rookwolken rond de fu
sie wat zijn opgetrokken wordt
hier en daar de angstige vraag
gesteld wat verder de gevol
gen zullen zijn. Worden verze
keringen duurder of kwalita
tief slechter nu de grootste
verzekeraar van Nederland
gemene zaken gaat maken met
een van de grootste banken?
Zal de nieuwe gigant als een
hongerige roofvis allerlei klei
ne maatschappijtjes opslokken
en nóg meer greep op de
markt krijgen? Kunnen de
zelfstandige verzekeringsadvi
seurs, die nu nog als een spin
in hun clièntenweb zitten, wel
inpakken als Nationale-Neder
landen zijn verzekeringen ook
via de postkantoren en reke
ninghouders van de NMB
Postbank gaat verkopen?
De Consumentenbond rea
geerde geschrokken. De kans
is groot dat de consument het
onderspit delft, verkondigde
de bond. Door fusies neemt
het aantal concurrenten im
mers af en liggen er prijsver
hogingen en slechtere voor
waarden in het verschiet, zo
redeneerde men. Bovendien
waarschuwde de bond voor
het risico van koppelverkoop.
De Postbank zou bijvoorbeeld
bij de verkoop van een hypo
theek tevens een verplichte ei
gen brandverzekering kunnen
aanbieden en bij een lening
voor een auto een (eigen) all-
riskverzekering.
„Onzin", beweert echter mr.
H. Scheffer, directeur van de
Nederlandse Vereniging van
Makelaars in Assurantiën en
Assurantieadviseurs (NVA).
„Koppelverkoop is een ver
schijnsel dat in Nederland
nauwelijks voorkomt, want de
Nederlandse consument is wel
wijs genoeg om daar niet in te
tuinen. En een prijsverhoging
op verzekeringspolissen is al
helemaal onwaarschijnlijk,
omdat de concurrentie door
deze fusie alleen maar zal toe
nemen. Er komt namelijk een
zeer grote concurrent bij: de
Postbank. Die bank heeft een
goede reputatie en deed tot op
heden nog niet in verzekerin
gen. De andere verzekeraars
zullen moeten vechten als
leeuwen om hun marktaan
deel te verdedigen. Het gevolg:
lagere prijzen, wat misschien
ik hoop het niet ten kos
te zal gaan van de kwaliteit".
Melk
De 'club' van Scheffer
ruim 950 makelaarskantoren
in verzekeringen heeft aar-
