ij mogen anderen niet vergeten"
„Meeste Irakezen
zijn zelf ook bang
JttOlTL foAAÉOM
pt-gi/r fë Lw&re m
Verhogen boetes zwartrijden gekraakt
NENLAND
EcidocSoincmt
ZATERDAG 10 NOVEMBER 1990 PAGINA 3
jere ziektepremies voor
Aanstaande bejaarden
T
HAAG Alleenstaande bejaar-
et een klein pensioen hoeven
)Qind jaar eenmalig minder ziekte-
hpremies te betalen. Op deze
er krijgen deze bejaarden com-
Itie voor hun inkomensverlies
orijevolg van het belastingplan-
t Jzo is gisteren in de ministerraad
B Jen. Tijdens de algemene be-
jwingen drong met name de
"yfractie aan op 'inkomensrepa-
ïle I voor bejaarden met een klein
Morrend ging premier
•rs overstag; aanvankelijk voel-
kabinet niets voor een speciale
lenmaatregel. Met de premie-
ng is totaal 60 miljoen gulden
Opruimen
granaten
Medewerkers van de
Explosieven
Opruimingsdienst (EOD)
tonen een deel van de
1184 brisantgranaten
die de afgelopen vier
weken in het Eerderbos
in Ommen zijn
opgegraven. Volgens de
EOD zit er nog veel in de
grond. De projectielen
bevinden tot op twee
meter onder het
maaiveld. De kosten
voor het opruimen
belopen twee miljoen.
foto: anp
Kabinet: geen instructies
voor vierdaagse werkweek
DEN HAAG Het kabinet wil
werkgevers en werknemers „geen
nieuwe instructies geven" over het al
dan niet invoeren van een vierdaagse
werkweek. „Dat is ^en zaak die de
sociale partners in principe zelf
moeten uitmaken", aldus premier
Lubbers, gisteren na afloop van de
ministerraad. Volgens Lubbers wil de
overheid zich in de discussie over de
vierdaagse aangezwengeld door
een FN V-nota zeer terughoudend
opstellen. Wel is het kabinet van me
ning dat de vierdaagse vooral als
voordeel heeft dat flexibeler arbeids
tijden mogelijk zijn. Minder fiducie
heeft de regering in het gebruiken
van de vierdaagse voor verdere ar
beidstijdverkorting.
Akkoord over
actieplan Noordzee
DEN HAAG De ministerraad
is gisteren akkoord gegaan met
het Noordzee-actieplan van mi
nister Maij (verkeer en water
staat). Daarin wordt geregeld hoe
Nederland de verplichtingen zal
nakomen die voorvloeien uit de
derde conferentie van Noordzeel
anden, die in maart in Den Haag
plaatsvond. Daarbij werd afge
sproken hoe de Noordzee be
schermd moet worden tegen ver
vuiling door gevaarlijke stoffen.
Het actieplan bevat beleidsvoor
nemens over de uitbanning van
pcb's, dumping van industrieel
afval en verontreiniging door
schepen en offshore-installaties.
WVC waarschuwt tegen
nep-oproep keuring
UTRECHT Het ministerie van
wvc heeft gisteren gewaarschuwd te
gen een brief van het niet-bestaande
Rijksinstituut voor Maatschappelijke
en Geestelijke Volksgezondheid
(Rimvg). De brief, verstuurd naar
een groot aantal burgers thuis, roept
op tot een „speciale sociaal-psychi
sche keuring" op zaterdag 24 novem
ber. Namens het Rimvg is de brief
ondertekend door B.M.G. Cristal. In
de brief staat dat de geadresseerde is
geselecteerd voor het onderzoek
„waartoe is besloten door het minis
terie van wvc". Volgens een woord
voerster van het ministerie komen er
verontruste telefoontjes uit het hele
land.
Olie opgeruimd
DEN HAAG Het
oliebestrijdingsvaar-
tuig Smal Agt heeft
gisteren haar werk
zaamheden voor de
kust van Den Helder
gestaakt en is terug
gekeerd naar Sche-
veningen. Het schip
heeft donderdag en
gisteren veel olie
voor IJmuiden en
Den Helder kunnen
ruimen. Het restant
verdampt en wordt
vermengd en afge
broken door zeewa
ter, aldus Rijkswater
staat.
"t JOOTSE ONTVANGT EX-GIJZELAARS
NKFURT/MAIN
(urlijk heeft de Iraak-
t bleider gisteravond
h. jtjes overgeschakeld
loJhet Duitse tv-kanaal.
lS zjnoet voldaan achter-
:oni hebben geleund,
ijk t, zo kon hij tevreden
ontvellen, hij heeft met
ecichterbleven gegijzel-
icu4n Irak nog emmers
gdetranen aan de
erse wereld te verge-
Waj
1; v|n eendrachtige samen
ging zorgde Lufthansa en
voijervoor dat de ontvangst
béile voormalige gevange-
itiepn uitzinnige gebeurtenis
I waar de hele Westerse
rechtstreeks getuige
pocht zijn. Een giganti-
idriiangar van de Lufthansa
snel brandschoon ge-
Een blinkend vliegtuig
je het geschikte decor
vigïeze televisie-uitzending,
is gjij 150 journalisten op
a dil afstand het mokkende
E(publiek vormde. Voor
fas gezorgd. De televisie-
n zorgden voor een ver-
"g zoals de monteurs
lagmorgen maar al te
zouden hebben, perso-
tuwde drank en hapjes
an. Helaas sloop er een
irganisatiefoutje in deze
ketel. Er waren in deze
op grote afstand van
ifdgebouwen slechts vijf
>ns voor de pers beschik-
LNC
inkomst van de gelukki
gs er niet minder om.
nd door zoveel tv-lam-
:hrikkend van het knet-
i brde fotogeflits, bovenal
weglfd door het emotionele
gehl
:jk jDER (91):
De Duitser Holger Bonas wordt in Frankfurt verwelkomd door zijn echtgenote en zijn twee maan
den oude zoon die hij voor het eerst zag. foto: epa
wederzien. Onmogelijk dat de
200 ex-gijzelaars onder wie 120
Duitsers, 20 Italianen, twaalf
Britten, tien Nederlanders,
drie Belgen, twee Amerika
nen, een Zwitser, een Noor,
een Ier, een Griek, een Portu
gees en een Luxemburger.
Show
Moet het aan boord van het
toestel zenuwslopend zijn ge
weest, in de hal leven vele
honderden familieleden naar
het begin toe van een show die
voor hen boordevol hoofdprij
zen zit: „Het vliegtuig zit al
dicht bij Frankfurt", vertelt
een stem achter een al even
gründliche geluidsinstallatie.
Applaus, voorzichtige gilletjes.
De bossen bloemen worden
nog eens geschikt. De verschil
lende nationaliteiten zullen
door bordjes ordentelijk wor
den gescheiden. Familieleden
stellen zich op, maar de mede
deling 'Damen und Herren, es
möchte Sie interessieren, das
Flugzeug ist soeben in Frank
furt gelandet', maakt de chaos
compleet. De mooie bordjes
helpen niet. Getrek, ge
schreeuw, omhelzingen. „Hal
lo Bernd. Danke Willy", zegt
een spandoek. De Duitse socia
list Brandt kan op zijn minst
in tien Nederlandse gezinnen
niet meer stuk.
„De anderen maken het goed,
maar de spanning loopt op",
zegt ex-gijzelaar Hylkema.
Evenmin als de anderen had
hij hoop,, en even verrast als
de anderen kreeg hij donder
dagavond om tien uur een te
lefoontje van het consulaat
met de mededeling dat er gro
te kans was dat hij de volgen
de ochtend zijn uitreispapieren
bij de Iraakse autoriteiten kon
afhalen. „We hadden de af
spraak: wie kan, gaat weg,
maar je bent niet echt spon
taan blij. Je weet dat er zove-
len achter blijven". De negen
Nederlanders (de tiende moest
door emoties overmand per
brandcard worden afgevoerd)
hielden het allemaal op toeval,
dat zij de uitverkorenen wa
ren. Uitverkoren door de wil
lekeurige Iraakse autoriteiten.
Baby
In de hangar gebeurt er van
alles. Zoals met de jonge Duit
ser Holger Bonas, die meer
verbaasd dan opgewonden een
baby vasthoudt. Zijn eigen
kind, alweer maanden oud,
maar nog nooit gezien". Ook
hij zal even niet denken aan
de anderen. „Als je zolang met
zoveel mensen onder zoveel
spanning vastzit, dan groeit er
iets. Dan is het wreed als de
een wel weg mag en de ander
niet".
„Fysiek is het niet zo'n pro
bleem, er is voldoende voedsel.
Maar psychisch is het voor ve
len niet meer uit te houden",
zegt een Nederlandse Belg die
in opdracht van een Duits be
drijf in Kuwayt aan het werk
was. „Wij mogen de anderen
niet vergeten. Dat mag niet",
zegt hij met klem. Met zijn ge
zicht strak van de zenuwen.
Ondertussen wordt Willy
Brandt toegejuicht. Internatio
nale afspraken doen nu even
niets af aan het geluk dat hij
heeft meegebracht. Deze han
gar biedt een fantastische
show. Maar wat zich hier vol
trekt is meer dan een show.
Wie hier bij is wordt erdoor
gegrepen, ook wetend dat er
nog duizenden zijn voor wie er
slechts angst is in plaats van
gekrijs, gehuil, bloemen en
tranen.
VINCENT RONNES
■ijheb zo
^geleefd'
Een van de tien
^ten gegijzelden is de
e F. Pino uit Leider-
la drie maanden in on-
eid te hebben geleefd,
ij vannacht in het Holi-
Hotel in Utrecht emo-
verwelkomd door zijn
nJ v*er volwassen kinde-
'e edz^n moec*er vai* 9L
yes de vermoeienissen
'nderan^e wac^ten wilde de
Jjaarde vrouw de terug-
eliil?n ^aar zoon Pers00nlijk
Aken. „Ik heb zo met die
- .j meegeleefd". Mevrouw
...lei kort voor de aan-
Jvan haar echtgenoot dat
fjnel mogelijk naar hun
e l Zuid-Frankriik zullen
reïken om daar bij te ko-
an alle emoties en span-
I van de afgelopen tijd.
nan klaagde over maag
elf vermoedt hij dat hij
het gijzelaarschap een
veer heeft opgelopen.
!r Pino was branch-ma-
fan de Nederlandse Ka-
Jriek (NKF) in Baghdad
1st met de telecommuni-
angs de oliepijpleidin-
>lj was al sinds 1984 in de
hoofdstad gestatio-
Een jaar later voegde
Srouw zich bij hem in
Mevrouw Pino: „Op 5
van dit jaar, drie da-
de inval van de Irake-
"IKuwavt. keerde ik al-
trug naar Nederland.
ipig om er vakantie te
^|l, niet beseffend dat te-
sf IjrV niet meer mogelijk
et mijn man had ik al-
og contact via de tele-
De gespreksonderwer
pen beperkt. „Meestal
lii alleen over het eten,
doodsbang om iets over
a Hysayn te zeggen. Het
natuurlijk om dat we
stemmen hoorden".
generaties
mannen. Trots
toont bet
overgrootvader
Hendrik
Schouten (99)
de jongste telg
uit zijn familie,
Brian. De
anderen,
Cornelis (66),
Henny (44) en
René (24),
omringen het
tweetal
zorgzaam.
oo u. IBAAI
door WILLEM RITSTIER
Groen Links wil
chloorbelasting
DEN HAAG Het gebruik
van chloorhoudende produk-
ten moet aan banden worden
gelegd. Bij het verbranden van
deze produkten (verpakkings
materiaal, PVC-buizen en der
gelijke) komen uiterst giftige
dioxines en furanen vrij, zoals
dat blijkt bij afvalverbran
dingsovens, zo schrijft de
Tweede-Kamerfractie van
Groen Links in een gisteren
gepubliceerde nota „Grenzen
aan chloor". Volgens Groen
Links moet de grondstof
chloor worden belast. Het geld
dat daarmee vrijkomt moet
worden gestort in een „chloor-
fonds". Met dat geld kunnen
subsidies worden betaald aan
bedrijven die alternatieve pro
cédés ontwikkelen. Groen
Links stelt een heffing van
vijftig cent per kilo chloor
voor. Dat betekent, inclusief
btw, voor PVC-produkten een
prijsverhoging van ruim 10
procent.
Rechtbank stemt
in met uitlevering
verdachte aan VS
DEN HAAG De rechtbank
in Den Haag heeft gisteren de
uitlevering van een 61-jarige
Nederlander aan de Verenigde
Staten toelaatbaar verklaard.
De man zou in 1980 in de staat
Californië ziin vriendin Cath-
leen Fauer hebben vermoord
en daarna op een borgtocht
van 100.000 gulden zijn vrijge
laten.
Volgens persrechter P. Offers
is het ongebruikelijk dat een
land een persoon van zijn ei
gen nationaliteit uitlevert. In
dit geval heeft de rechtbank
echter positief beslist, omdat
met de VS via een uitleve
ringsverdrag in 1988 is over
eengekomen, dat een Neder
lander aan de VS mag worden
uitgeleverd om te worden be
recht, als hij daarna zijn straf
in Nederland mag uitzitten.
Dat is in het geval van de 61-
jarige man verzekerd. Ook op
de tweede voorwaarde van de
rechtbank, dat een eventueel
door de rechtbank in Califor
nië opgelegde doodstraf niet
ten uitvoer zal worden ge
bracht, gingen de Amerikaan
se autoriteiten in.
Overigens moet na de beslis
sing van de rechtbank de mi
nister van justitie het laatste
oordeel over de uitlevering ge
ven. De Nederlander kan te
gen de uitspraak in cassatie
gaan bij de Hoge Raad.
Van Gent poseert bij aankomst voor de fotografen.
EX-GIJZELAAR VAN GENT:
foto: stephen evenhuis
SCHIPHOL Nuchter en
af en toe ironisch staat hij
de pers te woord. Wie niet
beter weet zou niet zeggen
dat Wil van Gent, die gis
teren vanuit Irak op
Schiphol landde, drie
maanden gijzelaar van
Saddam Husayn is ge
weest. Toch zegt hij: „De
laatste dagen, toen Willy
Brandt er eenmaal was,
werden de gijzelaars
steeds zenuwachtiger. Ie
dereen hoopte terug naar
Nederland te kunnen".
Sinds 1982 woonde Van Gent
in Baghdad, hij werkt voor de
Duitse lenzenfabrikant Zeiss
als vertegenwoordiger in ope
ratie-microscopen. Gedurende
zijn gijzelperiode mocht hij in
zijn eigen huis verblijven. „Er
is tot nog toe weinig veran
derd in de stad. Het leger zit
rond de stad en op daken en
bruggen zie je kanonnen staan.
Maar we konden vrij leven,
met de auto door de stad rijden
en eten kopen", aldus Van
Gent. Informatie over de Golf
crisis verkreeg Van Gent via
vier radio's die in zijn huis alle
op verschillende korte-golf-
zenders stonden afgestemd.
„Ik wist waarschijnlijk even
veel over de ontwikkelingen
als de rest van de wereld".
Begin augustus werd het Van
Gent te heet onder de voeten.
„Samen met een groep Neder
landers deden we op acht au
gustus een vluchtpoging. Met
een auto zijn we naar de grens
gereden, maar we werden er
niet doorgelaten". Volgens
Van Gent behandelden de Ira
kezen hem fatsoenlijk. „Op
straat werd je nooit geïntimi
deerd. Wel ben ik vaak aange
houden met de vraag 'Bent u
ook een gast?'. De mensen ver
ontschuldigden zich daarop
onmiddellijk voor de hele situ
atie. De meeste Irakezen zijn
zelf net zo bang als de gijze
laars".
Eten was er volgens Van Gent
voldoende. „Er was veel te
koop in Baghdad. In de win
kels lagen ineens allerlei luxe
goederen die voor de inval in
Koeweit niet verkrijgbaar wa
ren. Allemaal weggehaald uit
Koeweit; de prijskaartjes uit
Koeweit zaten er nog aan", al
dus Van Gent. De meeste Ira
kezen kunnen die luxe-goede
ren overigens niet betalen,
zegt Van Gent. „Anderen wei
geren het te kopen, uit princi
pe. Ze beschouwen de goede
ren als gestolen waar".
Missie
Via zijn vier radio's hoorde
Van Gent ook van de Neder
landse groep onder leiding van
dominee Wouters, die bij Sad
dam Husayn willen proberen
gijzelaars vrij te krijgen. „Ik
besef dat volgens de afgespro
ken regels van Van den Broek
zo'n missie niet mag. Maar nu
ongeveer elk. land al een mis
sie heeft gestuurd, kun je als
Nederland niet achterblijven.
De Nederlandse gijzelaars voe
len zich steeds beroerder. Ze
hebben het gevoel dat ze ach
ter in de rij staan. Overal ko
men mensen gijzelaars halen,
maar voor Nederlanders komt
niemand. Ze denken dat Ne
derland te klein en te oninte
ressant is om in onderhande
ling te gaan over een vrijla
ting", aldus Van Gent.
De geestelijke toestand van de
Nederlandse gemeenschap in
Baghdad is volgens Van Gent
„vrij goed". Maar de gijzelaars
worden steeds ongeduldiger.
„Ongemerkt sta je toch onder
een maanden durende span
ning. Toen het Rode Kruis
langskwam met psychische-
hulpverleners begon ik pas
echt te denken dat er geeste
lijk iets niet in orde was met
mij en de anderen". Van Gent
zorgde er tijdens zijn gijzelaar
schap voor altijd iets te doen te
hebben. Vooral de mensen die
nooit gewend waren in hun
vrije tijd wat anders te doen
dan televisie kijken, hebben
het volgens Van Gent nu psy
chisch moeilijk. „Ik heb nooit
verstand gehad van compu
ters, maar de afgelopen drie
maanden heb ik vaak achter
mijn computer zitten spelen en
werken".
Van Gent is goed te spreken
over de hulpverlening van Ne
derlandse overheidszijde.
„Ambassadeur Van Dam spant
zich tot het uiterste in. Hij
zorgde er persoonlijk voor dat
iedereen die het in een hotel
niet meer uithield, kon ver
huizen naar een huis met an
dere Nederlanders. Van Dam
is een soort leider voor de Ne
derlanders", aldus Van Gent,
die ook zijn waardering uit
sprak voor de organisatie van
het crisiscentrum op het mi
nisterie van buitenlandse za
ken in Den Haag.
Uitreispapieren
Zijn vrijlating noemt Van
Gent „dom" en „het simpelste
wat mogelijk was" „De dag
nadat Willy Brandt in Bagh
dad aankwam, werd ik heel
ontevreden wakker. Ik be
hoorde blijkbaar niet tot de
honderd gijzelaars die vrijgela
ten zouden worden. Toen heb
ik iets heel doms gedaan. Ik
ben naar de residentie gere
den, het gebouw waar je je
moet melden wanneer je lan
ger dan dertig dagen in het
land zit en waar ook je vertrek
geregeld wordt. Ik zei dat ik
eruit wilde en dat ik welis
waar geen Duitser was, maar
voor een Duitse firma werkte.
Voor de zoveelste keer moest
ik papieren invullen, en tien
minuten later had ik mijn pas
poort met daarin de uitreispa
pieren".
Zijn vrijlating hield Van Gent
aanvankelijk geheim voor de
overige gijzelaars. „Al eerder
zijn mensen op het laatste mo
ment weer uit een vliegtuig
gehaald. Een Duitser was zo
gelukkig met zijn terugkeer,
dat hij een dag uittrok om
boodschappen voor zijn familie
te doen. De man kon zijn te
rugkeer meteen vergeten".
Volgens Van Gent hebben ze
ker enkele landgenoten inmid
dels geprobeerd op soortgelijke
manier het land te verlaten.
Het is echter niemand gelukt.
JEAN-PIERRE GEELEN
DEN HAAG De com
missie Feiten en Tarieven,
een adviescommissie van
minister Hirsch Ballin
(justitie), heeft het besluit
van minister Maij (ver
keer en waterstaat) om de
boete voor zwartrijden in
het openbaar vervoer te
verhogen volledig afge
kraakt. Dat blijkt uit een
reeds enige weken gele
den uitgebracht, maar niet
eerder openbaar gemaakt
advies van die commissie.
De commissie, onder leiding
van de Haagse officier van jus
titie mr. I. Klopper en samen-
gesteld uit leden van het
Ipenbaar Ministerie, de politie
en andere deskundigen, ver
wacht uitsluitend negatieve ef
fecten van een verhoging van
de boete. De betalingsbereid
heid van de zwartrijders zal
verder afnemen en de werk
last van het Openbaar Ministe
rie, de politie en de kanton
rechters toenemen.
De commissie wijst erop dat
vorig iaar circa 50 procent (of
wel 73.000) van de treinreizi
gers, die werden betrapt op
zwartrijden, een valse naam
opgaf. In '87 was dit percenta
ge 70 en in '88 bedroeg dit 60
procent. De commissie vreest
dat de verhoging van de boete
tot gevolg zal hebben dat het
opgeven van een valse naam
weer zal toenemen.
De commissie pleitte ervoor
dat vervoersbedrijven zelf
door middel van een civiele
procedure de boetes innen.
Preventieve maatregelen, zo
als conducteurs op de tram en
draaihekjes bij de ingang van
stations en perrons, zullen vol
gens de commissie een veel be
tere bijdrage leveren aan een
effectieve bestrijding van het
zwartrijden. „De praktijk
heeft reeds geleerd dat derge
lijke maatregelen het percen
tage zwartrijders tot een zeer
laag en aanvaardbaar niveau
kunnen terugbrengen", aldus
de commissie.
Verder wijst de commissie er
op dat de NV Nederlandse
Spoorwegen door intensievere
controle positieve resultaten
heeft bereikt. Een groot deel
van de treinreizigers aan
vaardt de consequentie van
hun gedrag. Slechts een deel
belandt uiteindelijk in het
strafrechtelijk circuit.
De werklast van het Openbaar
Ministerie en de kantonrech
ters in verhouding tot de be
reikte resultaten noemt de
commissie eveneens onaan
vaardbaar. „Door de keuze
voor deze wijze van handha
ving kan het handhavingsbe
leid van andere terreinen van
overheidszorg, zoals bijvoor
beeld het milieu, ernstig in ge
vaar komen", zo waarschuwt
de commissie.
