Broeders Maastricht: vitaal, ondernemend „Ommekeer komt niet uit de politiek maar vanuit de mensen Ccktöc Qowuvnt kerk wereld Paus hoopt op her evangelisatie van Nederland CcidócSomor Tante Truus Stop het stierenvechten! Giro 6131211 U Ar £cidóe(Bowumt GEESTELIJK LEVEN/OPINIE DONDERDAG 8 NOVEMBER 1990 PAGII Paus waagt zich op grondgebied van Camorra VATICAANSTAD Paus Johannes Paulus II waagt zich van vrijdag tot dinsdag op het grondgebied van de Camorra, de Na- politaanse maffia. Nooit eerder heeft hij voor een binnenlands bezoek zoveel tijd genomen, maar de lijst met problemen is in Napels dan ook aanzienlijk langer dan in andere Italiaanse ste den. De strijd van de 400 Camorra-clans om de heerschappij i: de drugswereld kost bijna dagelijks slachtoffers, steeds vake ook onder onschuldige burgers. Winkeliers en andere zakenlie den worden voortdurend bedreigd en betalen uit angst forse bedragen om te voorkomen dat hun bedrijf in vlammen op gaat. Naast de georganiseerde misdaad tobt de stad met politie ke chaos, corruptie en gigantische verkeersproblemen. De bis schop van Napels overweegt excommunicatie van Camorra-le- den. Cassidy: relaties met joden weer normaal ROME De problemen tussen het Vaticaan en de joodse ge meenschap zijn volgens mgr. Edward Cassidy overwonnen. „Wij kijken weer met vertrouwen naar de toekomst", aldus de Australische bisschop, die als opvolger van kardinaal Wille- brands verantwoordelijk is voor de religieuze betrekkingen van het Vaticaan met het Joodse volk. Begin september werd in Praag na drie jaar de dialoog tussen de RK Kerk en de jood se gemeenschap werd hervat. Cassidy, van '84 tot '88 nuntius in Nederland, noemde de bijeenkomst in Praag „zeer positief". Bovendien hebben de joden tijdens die ontmoeting „onmiddel lijk" het aanbod van het Vaticaan aanvaard om in december in aanwezigheid van paus Johannes Paulus II het feit te vieren dat het Tweede Vaticaans Concilie 25 jaar geleden Nostra Ae- tate uitgaf. Iedere vleier leeft op kosten van degene die hem aanhoort. MAASTRICHT Een bijzondere congregatie. In Maastricht geworteld en toch met een grote Hol landse inbreng en uitstra ling, zegt broeder Wim Swüste, lid van het be stuur van het grote kloos tercomplex de Beyart van de Broeders F.I.C. in het hartje van Maastricht. De Beyart is het hart van deze broedercongregatie, de oudste in Nederland. Zij viert deze maand haar honderdvijf tig jarig bestaan. Ontelbare aantallen leerlingen, ook in Den Haag en omstreken, zijn gevormd in de scholen van de broeders die in het onderwijs een van hun belangrijkste ta ken gevonden hebben. En ook al hebben de broeders nu vrij wel al hun scholen van de hand gedaan, veroudering en het teruglopen van het aantal roepingen heeft hen daartoe gedwongen de vi taliteit is niet uit de orde ver dwenen. De Beyart is daar zelf een goed voorbeeld van. In dit enorme kloostercomplex wo nen ruim honderdveertig broeders en zusters. In zekere zin is dit gebouw de eindbe stemming van elke broeder' van Maastricht en met 315 le den in Nederland - maar de congregatie is buiten Neder land in vijf andere landen ac tief en blijft daar wortel schieten - zal die rol voorlopig niet afnemen. Het telt een af deling waar zieke broeders van de congregatie verpleegd worden. Deze zieke broeders leven bewust temidden van hun gezonde broeders. Elk van hen heeft binnen het complex gekozen voor een ei gen communiteit, zodat een eenvormige massaliteit ont breekt. Daar zijn er in het hele complex acht van. Er be horen ook drie contemplatie ve zustercommuniteiten toe en het is deze mengeling van communiteiten die aan het complex zijn eigen vitaliteit Het kloostercomplex De Beyart van de Broeders van Maastricht. tief gebleven", Swüste, „maar toch bevalt het hen zeer dat ze onder een dak leven met een groep mensen die hun roeping op een heel andere manier beleven. De zusters hebben hun eigen dag orde met het daarbij behoren de koorgebed. Wat hier ge beurt is overigens niet uniek voor Nederland. Er zijn meer congregaties waar vrouwen en mannen in een klooster sa men leven Wat wel bijzon der is zijn de vele communi teiten. Elke broeder maakt zelf een keuze en het is niet zo dat hij daar voor de rest van zijn leven aan vast zit. Hij kan veranderen en dat zie je ook gebeuren. Die communi teiten zijn geen eenheidswor sten Elk heeft zijn eigen stijl, zijn eigen gebedsruimte, re creatiezaal en eetgelegem heid" Hier zie je ook iets van het ondernemende karakter van onze congregatie. Het devies was, zeg maar, niet lullen, maar poetsen". Het drie hectare omvattende complex is gebouwd met het kapitaal dat de broeders als leraren en onderwijzers heb ben verdiend. Daar blijkt hun zeer economische systeem van werken uit. Swüste: „Nog al tijd geldt voor elke broeder de gelofte van armoede. Je kunt niet zo maar alles kopen wat je zou willen. Als ik een be langrijke uitgave wil doen, zal ik daarvoor moeten aanklop pen bij mijn superieuren". Alleen het gedeelte van het complex waar de zieke broe ders verpleegd worden, wordt gesubsidieerd door het minis terie van WVC. Het ministe rie is zeer gecharmeerd van de open wijze waaróp deze kloosterbejaardenafdeling in d erest van het complex is ge ïntegreerd. Hoewel de meeste broeders in de Beyart op leeftijd zijn, heb ben de meesten nog steeds ac tiviteiten buiten de deur. Sommigen zijn nog in het on derwijs actief of geven bijles. Swüste noemt zich zelf een seculiere leek. „Wat ons als broeders kenmerkt is onze be schikbaarheid. We zijn niet zo gebonden als de priesters. Daar komt bij dat onze con-i gregatie niet onder het gezag van de bisschop valt, maar onder dat van de paus. Dat is met andere broedercongrega ties - er zijn er in Nederland naast die van maastricht er nog zo'n vijftien - wel anders. Bij de verkiezing van een nieuw hoofd moet de bisschop daarin gekend zijn. Wij zijn formeel van Rome afhanke lijk, maar voorschriften van die kant kennen altijd hun vertaling naar de plaatselijke situatie toe". „Ons klooster is, zoals abt Baeten van de abdij Heeswijk eens heeft gezegd, een soort vrijplaats. Wij kunnen hier werken aan nieuwe vormen van religieus leven. Ik denk dat er voor onze congregatie zeker een toekomst is en daar bezinnen wij ons ook op bij gelegenheid van dit jubileum. Maar het is ook duidelijk dat we niet langer de bekende ge baande wegen kunnen gaan". Geschiedenis Honderdvijftig jaar geleden leek het schijnbaar allemaal zo veel simpeler. De stichter van de broeders van Maas tricht was de priester Louis Rutten, telg uit een gegoede katholieke familie. Hij had geen zin in een vertrouwde priestercarrière toen hij de ar moe en ellende zag die in de stad Maastricht ontstond als gevolg van de opkomende in dustrialisatie. Hij wilde aan pakken. Kinderen stierven massaal in de kinderarbeid. Hij begon met een schooltje voor deze kinderen en maak te zich vooral bezorgd over het feit dat deze kinderen elke christelijke opvoeding misten doordat zij van jongs af aan in de fabrieken werk ten. Hij ging deze kinderen cathechismusles geven in de Servaaskerk. In 1840 krijgt hij er een compagnon bij, Jacob Hoecken en daat gaat het snel. Er komt een door Rome goedgekeurde leefregel en een naam: broeders van de Onbëvlekte Ontvangenis, het- geemin het latijn leidt tot de afkorting F.I.C.nog steeds de officiële aanduiding van de broeders. De congregatie ont wikkelt zich tot een echte on- derwijscomngregatie die voor al na de financiële gelijkstel ling in het onderwijs in het begin van deze eeuw zijn vleugels kan uitslaan. In 1920 vertrekken ook de eerste broeders naar Indonesië. La ter gaan er ook broeders naar Chili, Sierra Leone (tot 1970), Malawi, Pakistan (tot 1985), Spanje (tot 1984), Ghana en Zambia (tot 1990). In al deze landen komt onderwijs en vorming op de eerste plaats. Op dit moment telt de congre gatie 550 leden over de hele wereld. Behalve Nederlandse leden zijn er broeders uit Chi li, Malawi, Spanje, Indoesië en Ghana. Voorop In het onderwijs in Nederland liepen de broeders voorop. Swüste wijst er op dat de broeders bij elkaar geteld wel negenhonderdtachtig curuss- sen voor het onderwijs schre ven. Zelf heeft hij er ook de nodige geschreven. Daarnaast pionierden de broeders in schoolbegeleidingsdiensten en ook had ze een belangrijk aandeel in het onlangs opge heven Hoger Katechetisch In stituut in Nijmegen. Voor de toekomst zijn de ta ken minder vanzelfsprekend. Maar Swüste twijfelt er niet aan of er is een toekomst voor zijn congregatie. Erg stimule rend vindt hij het voorbeeld overigens niet dat hij uit de kerk van Limburg ervaart. „Wat je hier ook doet, bemoe diging vanuit de plaatselijke kerk krijg je hier zelden of nooit. Bisschop Gijsen heeft het over de slechte tijden waarin we leven, maar hij ziet de mensen die hart en ziel hebben voor de kerk niet staan. Er ontstaan hier soms ruzies over de meest futiele dingen. Iedereen is op zijn hoede en dat maakt het (ker kelijk) leven hier erg inge wikkeld. Je zult bijvoorbeeld maar verantwoordelijk zijn voor katechese en de nieuwe kindercatechismus van bis schop Gijsen voorgeschoteld krijgen met zijn vooroorlogse zekerheden. Mij is de kerk óók een zorg, maar je moet wel naar elkaar kunnen luis teren. Dat gebeurt nou juist niet". PAUL VAN VELTHOVEN Blanke NG-kerk Synode voorzitter dr. P. Potgieter heeft gisteren namens de blanke Nederduitse Gerefor meerde Kerk in Zuid-Afrika (NGK) schuld beleden voor de steun aan apartheid. Hij deed dat gisteren op de grote nationale kerkenconferentie in Rustenburg. Potgieter schaarde zich met zijn verkla ring achter prof. Willie Jon ker, die dit dinsdag al deed. VATICAANSTAD Paus Johannes Paulus II heeft de hoop uitgespro ken dat de herdenking van Willibrord „krachtig bijdraagt tot de nieuwe evangelisatie en nieuwe bloei van het christelijke leven" in Nederland. Tijdens de algemene audiëntie richtte de paus zich gisteren in het Nederlands „vooral tot de talrijke Nederlanders die naar Rome zijn gekomen voor de sluiting van het Willi- brordjaar". Op het feest van de heilige Willibrord, de stichter en de patroon van de Kerk in Nederland, begroette hij hen van harte. Vandaag is de paus in een plechtige eucharistieviering in de Sint Pieter voorgegaan ter afsluiting van het Willi- brordjaar. In de Kerk der Friezen vier de gisteren het Sint Willibror- dusgilde uit Heeswijk een wil dernis. Daarin werd Jan van Daal als nieuwe koning van het gilde ingehuldigd door de gilde-heer, drs. M. van de Ven, abt-generaal van de Orde der Norbertijnen. De dienst werd beëindigdmet het zingen van 'Brabant, were di'. Van de Ven, geboren in Din- ther, was abt van de abdij Berne in Heeswijk-Dinther totdat hij in 1972 de leiding van zijn orde in Rome kreeg opgedragen. Vorige maand was hij een van de Neder-( landse deelnemers aan de bis schoppensynode over de vor ming van priesters. BAS DE GAAY FORTMAN: AMERSFOORT We le ven in een beslissende tijd. Er hangen grote ver anderingen in de lucht. Die zullen niet vanuit de politiek komen, ook niet vanuit de christelijke par tijen. Ze komen vanuit de breedte in de samenle ving, net als in de DDR en in Zuid-Afrika. De kerken kunnen in die ommekeer een grote rol spelen. Het gaat om de vertaalslag van het chris telijk geloof voor de praktijk van alle dag. Die praktijk ziet er slecht uit. De westerse samenleving vraègt, zo niet schreeuwt om een ommekeer die haar op de grondvesten doet schudden. Bas de Gaay Fortman erkent dat de wereldwijde kerkelijke bezinning rond 'vrede, ge rechtigheid en behoud van de schepping' iets op gang heeft gebracht maar dat kerken er nog onvoldoende maatschap pelijke kracht uit hebben ge put. Kerkmensen lopen vol gens hem maatschappelijk niet voorop als het gaat om het tegengaan van verspilling van grondstoffen en energie, alsmede steun aan de Derde Wereld („We trekken van de ontwikkelingslanden alleen maar profijt en zijn er nog niet aan toe wat voor hen over te hebben De ver wachting en de hoop zijn er wel maar die zijn te eenzijdig verbonden met het geloven op zondag. De daden van de ontbreken. De internationalisering van het leven heeft volgens hem geleid tot het besef dat we reldwijd mensen op elkaar zijn aangewezen, hun proble men met elkaar zijn vervloch ten. „De aarde is rond gewor den." Tegelijk uit zich elke avond op de Nederlandse tele visieschermen een kolossale ongelijkheid. Dat de mens in het Westen dertig keer zoveel energie verbruikt als de mens in pakweg Tanzania; in Euro pa honderd tot tweehonderd keer zoveel artsen per hoofd van de bevolking aanwezig zijn; voor elke hectare inten sieve veehouderij in Neder land in Thailand zeven hecta re nodig is om de produktie van veevoer te leveren. „Als iedereen zich zo ging voeden als wij in het Westen, dan was er een extra aarde nodig." Het IJzeren Gordijn is door het Oostblok afgebroken maar dreigt in zijn ogen door het westen in het 'Fort Euro pa' weer opgetrokken te wor den, dit keer om de stroom van economische vluchtelin gen uit oost en zuid tegen te houden. „Het is een illusie om te denken dat dit lukt, tenzij we van Europa een nieuwe DDR maken met schietende grensbeambten." De gelovigen en met hen de kerken in Europa zijn volgens de senator van Groen Links op het totaal van deze proble matiek te weinig betrokken. Hij citeert de apostel Paulus die rept over 'Gij christenen zijt heel anders'. De praktijk van het christelijk geloof le vert weinig anders op dan 'Gij christenen zijt net zo.' Niks raar dus dat de kerken zo weinig aantrekkingskracht hebben. Het geloven op zon dag trekt niet, het gaat om de maatschappelijke betekenis ervan voor door de week. Het gesprek komt op christelijke politiek en partijen die zich daarop voorstaan. „Ik kan me de teleurstelling wel voorstel len van mensen die vinden dat er van de christelijke poli tiek meer zou moeten uitgaan, het is ook moeilijk, tenzij het om een reformatorische getui genispartij gaat, die vanaf de zijlijn 's maandags herhaalt wat op zondag is verkondigd." Christelijke politiek loopt in de ogen van De Gaay Fort man doorgaans uit op een te leurstelling omdat de politiek een 'enorme vervlakkende werking' heeft waardoor de 'c' ondergesneeuwd raakt in compromissen die nu eenmaal aan de politiek ten grondslag liggen. „Zeker een christelijke partij die zich in het centrum van de macht bevindt, zal zich niet makkelijk van ande re partijen kunnen onder scheiden en dus niet geloof waardig blijven. Met als resul taat teleurstelling." De Gaay Fortman: ,,'t Scherpst was een man als Troelstra daarover. Hij verweet de christelijke po litiek niet dat ze christelijk was, maar dat ze het niet Concreet naar het CDA toe: dat mag met het nodige chris telijke decorum haar tienjarig bestaan gevierd hebben, maar hoe kan het Nationaal Milieu beleidsplan, dat mede door haar als regeringspartij tot stand is gekomen, nog uitgaan van een stijging van het auto verkeer. Zijn conclusie: „Ik verwacht van de christelijke politiek in Nederland geen boodschap meer tot omme keer." Evenmin van de poli tiek in haar geheel, voegt hij er aan toe. Daartoe wordt de politiek volgens hem teveel in beslag genomen door de staatszaken van alledag. Het zelfreinigend vermogen zal vanuit de samenleving als haar geheel moeten komen, vanuit maatschappelijke en kerkelijke geledingen. Juist kerken kunnen dat volgens hem makkelijker doen dan de politiek, „omdat de kerk wil dienen en de politiek al gauw opgaat in machtsvorming en machtsuitoefening." Christe nen kunnen dan ook beter niet met een christelijke pre tentie in de politiek gaan. Dat leidt alleen maar tot desillu sie, zo meent hij. Het Evange lie is immers iets dat boven elk politiek programma uit stijgt. Zijn alternatief: „Laten we als Senator Bas De Gaay Fortman: „Schudden aan de grondslagen van de samenleving". foto- sp christenen de zaken die aan gepakt moeten worden aan de orde stellen, eenieder in de ei gen partij. Je moet het chris telijk geloof niet vereenzelvi gen met één politieke partij. Alle partijen hebben hun voors en tegens. Die moet je vanuit de kerken weten aan te spreken en trachten de po litiek als geheel te beïnvloe den, mikken op een 'momen tum' net zoals in DDR waar de mensen vanuit de kerken de straat op zijn gegaan. Schudden aan de grondslagen van de samenleving. Ook door niet-christenen, alsmede andere religies zoals de islam. Die wereldgodsdienst biedt nu meer verzet tegen het consu mentisme dan waartoe het christendom tot nu toe in staat is gebleken." JAN TER HAAR Tweede deel van de serie Ge loof in de Week waarvan de eerste aflevering in de krant van dinsdag verscheen. rat< Hi In het sociale vlak blijft zich bij de PvdA een opmerf^J ommezwaai voltrekken, zij het dat de socialisten daarbiNa een paar passen, maar soms ook jaren achterlopen d CDA. Nadat CDA-fractieleider Brinkman maandag defar regeerakkoord vastgelegde belofte de koopkracht vjpJ; inkomensgroepen tot 1994 te handhaven op losse schlg^ had gezet, volgde gisteren in de Tweede Kamer de heeLn kert van de PvdA. jen HIJ gaf in de discussie toe, dat de PvdA als de nood 1st' man komt niet langer bereid is de laagste inkomensgr"1 mensen met een uitkering of een minimuminkonf10 voor de jaren na 1991 een harde koopkrachtgarantie r ven. Hij leverde er in één adem de argumentatie bij. j minder te verdelen is, moet iedere Nederlander bijq zoals ook iedere Nederlander moet meedelen als er r verdelen". Fractieleider waitgens van de PvdA, die dezei voor de tweede keer in enkele dagen heeft gepleit voj hardere aanpak van werklozen die werk blijven wel loopt daarmee jaren achter bij oud-minister Ruding. ontstond er vooral bij de PvdA grote opwinding na merking van 's lands toenmalige schatkistbewaardej onwillige werklozen. Ze zouden zich er met een Janlj Leiden van afmaken en liever bij Tante Truus blijvt serieus-naar een baan zoeken, aldus Ruding. MaAR de tijden veranderen. De leider van de soci; mocratische fractie in de Tweede Kamer vindt dat iej die in staat is en de kans heeft om te werken, de plicht heeft dat te doen. Niet ten onrechte constatee: gens dat er daarbij sprake moet zijn van een tweevoui soen. Van de overheid mogen we verlangen dat zij ooi nen die een uitkering hebben, laat delen in de wi Maar aan de andere kant mag van de burger wordi langd dat hij of zij de kansen op werk benut. HET pleidooi van de heer Wöltgens is een herhaliike het betoog van minister Ruding uit 1984. De toonzetL^ weliswaar anders, maar niet minder hard. In 1984 kL ceerde de oppositieleider uit die dagen, Joop den Uyl,Lr merkingen van de heer Ruding als ondermaatse borrel Nu beweert zijn opvolger exact hetzelfde. Wat heeft de op zo'n laat tijdstip tot dit nieuwe inzicht gebracht? pes n ruf UP het moment dat de heer Ruding over onwillige \yolj zen repte, had de werkloosheid in ons land een gigaF omvang bereikt: omstreeks 800.000 mensen waren F61 baan. In de jaren die volgden beleefde de international6^ junctuur een geweldige opleving. In hoog tempo werdjegr in ons land voor werkgelegenheid gezorgd. Ten opzichfn. 1984 is de werkloosheid gehalveerd. Bovendien lai a. meest recente cijfers zien dat er een geweldige spann|25: de arbeidsmarkt bestaat. nt Het bedrijfsleven kan op dit moment 150.000 ban^n vervullen. Het gaat daarbij vaak om hoog geschoold, z^en specialiseerd en daardoor uiterst schaars personeel. Miite de cijfers wat nauwkeuriger analyseert komt tot de le sende ontdekking dat een groot deel van de openstaai*rs var boe ibei Bit Toen de PvdA, na lange jaren in de oppositie te verkeerd, weer tot regeren werd geroepen, is de kop tussen de ontwikkeling van lonen in het bedrijfsleveijwe hoogte van de uitkeringen, als symbool van het „nieu mo leid" van het kabinet Lubbers/Kok in ere hersteld.-spi een blijk van solidariteit. Maar die solidariteit wordt v op de proef gesteld wanneer een te groot aantal men1 oneigenlijke gronden een beroep blijft doen op de uil gen. Nu er in economisch opzicht zwaar weer op'komst i( onder anderen vice-premier Wim Kok ons voorhoudt^ de koppeling onbetaalbaar te worden. Tegen die achte|| is het weer oplaaien van de discussie over werklor*-' geen zin hebben om te werken verklaarbaar. Maar h« hoogst opmerkelijk te constateren dat deze discussie ocj ~W de PvdA met overtuiging wordt gevoerd. l J XEI erd n jak este Steun het Comité Anti Stierenvechten, Postbus 757, 3500 AT Utrecht |leid Na overmaking van uw hiidrage ontvangt u van ons I gratis informatie, stickers en een button. Uitgave Westerper's (behorende tot Sijthoff Pers). L Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden. Telefoon: 071 - 122 244. L Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden. k 1 onl Abonnee service Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u. Nabezorging UB Telefoon: 071 - 122 248 van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15 OIÈIC /y Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW) Cl5i Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-giro» per maand f. 24,85 per maand f. per kwartaal f. 74,10 per kwartaal f. tërT per jaar f 284.50 per jaar JLjl Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel 071-122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941 IL, Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijsij V 070 - 3902 702. Bankiers v. f AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050 1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 2