KRO vreest plannen
van Marcel van Dam
INXSals een orkaan; krachtig en hevig
Bach lijdt onder beademings- aanpai
Julia Varady vervangt
Montserrat Caballé
RTL 4 weer best
bekeken tv-zender
Oude horror en
grand guignol
Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Een krant voor u!
H
V-
KUNST/RTV
C^idócGouocmt
VRIJDAG 2 NOVEMBER 1990 PAGINAL—
Engels erelidmaatschap
voor Frans de Ruiter
DEN HAAG Frans de Ruiter, di
recteur van het Koninklijk Conser
vatorium in Den Haag, ontvangt 6
november, uit handen van de burge
meester van Londen, het erelidmaat
schap van de Guildhall School of
Music and Drama. Hij krijgt de on
derscheiding voor zijn grote verdien
sten voor de muziek in het algemeen
en de oude muziek in het bijzonder.
De Guilhall School wil hiermee de
speciale relatie met het Koninklijk
Conservatorium benadrukken. De
Engelse acteur Dirk Bogarde ont
vangt dit jaar ook het erelidmaat
schap van de school uit het Londen-
se Barbican Centre. Vladimir Ashke-
nazy, Michael Tippett, Michael Til-
son Thomas en Oliver Knussen gin-
gen hen al voor.
Frans de Ruiter
Improvisatie
Bent je Braam
DEN HAAG Met als uit
gangspunt de composities van
Michiel Braam improviseert
het kwartet Bentje Braam vrij
dag 9 november in het Korzo
theater in Den Haag. De mu
ziek van Bentje Braam sluit
aan bij de klanken van de
Tweede Weense School, met
als componisten Schönberg,
Berg en Weber en toont raak
vlakken met de Amerikaanse
jazzmuziek. Michiel Braam
ontving vorig jaar de podium-
prijs van de Stichting Jazz en
Geïmproviseerde muziek in
Nederland.
Het koor van het Amsterdams
Sweelinck Conservatorium en het
orkest van het Koninklijk Conserva
torium met werken van Bach en
Handel. Dirigenten Jos van Veldho
ven en Hidemi Suzuki. Koninklijk
Conservatorium, Den Haag, gister-
Kunstmatige beademing
toepassen bij een 'patiënt'
die springlevend is heeft
een al even overbodige
functie als van Bach meer
willen maken dan hij zelf
in zijn composities geeft.
Aan die overbodigdheid
bezondigde zich gister
avond in de Schönberg-
zaal dirigent Jos van
Veldhoven bij het concert
dat werd gegeven door
het koor van het Amster
dams Sweelinck Conser
vatorium en het orkest
van het Koninklijk Con
servatorium.
De Bach-cantate 'Weinen,
Klagen, Sorgen, Zagen' werd
door de muziekstudenten zo
kunstmatig uitgevoerd, zo na
drukkelijk en beeldend, zo ac
centrijk dat Bach zelf niet
meer aan het woord kwam.
Natuurlijk klinkt een uitvoe
ring door conservatoriumstu
denten niet volmaakt, dat ver
wacht ook niemand. Welis
waar speelde de hoboïste wel
erg slecht en de koorsolisten
moeten nog bijzonder veel le
ren, maar kwalijker is dat
Bach op deze wijze werd bena
derd. Het etiket .authentiek' is
geen vrijbrief voor overtrok
ken musiceren.
Bach en Handel, zij waren tijd
genoten, maar Jos van Veld
hoven zette Handels Fui
Anthem, geschreven bij d<
grafenis van de Engelse
ningin Caroline, plots wt
natuurlijke wijze neer.
schitterende muziek kon
men en vloeide als zuiver
ter, zelfs de emotie wer
klanken omgezet. Het beki
verschil van dag en nacht
rigent Hidemi Suzuki lefisc
de uitvoering van Hëi\.
concerto grosso op.6 nr.3.
boeiende, levendige, kleurJO N
en glansvolle verklan
door i
gnf>
orkest dat ontsjgesi
ADRIAAN HAO
VARA WIL GODSDIENSTIGE OMROEPEN OP EEN NET
HILVERSUM De
NCRV vindt het ver af
staan van wat ze zelf wil,
de KRO vraagt zich af of
het voorstel wel tot de
grootste concurrentie
leidt tegenover de com
merciële zenders: het
voorstel van VARA-
voorzitter Marcel van
Dam KRO, NCRV en EO
op Nederland 1, AVRO,
TROS en Veronica op
Nederland 2 en VARA,
NOS en VPRO op Neder
land 3 te zetten.
KRO's media-directeur Ri
chard Schoonhoven meent
dat Van Dams voorstel is in
gegeven door politiek-maat-
schappelijke structuren. Ech
te samenwerking moet zich
volgens Schoonhoven richten
op het productievlak, zelfs
tussen omroepen die niet op
dezelfde zender zitten. En
Schoonhoven meent verder
dat als 'godsdienst' nadruk
kelijk naar een net wordt
verwezen, er een soort 'gods-
dienst-ghetto' ontstaat. Dat
mag volgens hem niet gebeu-
Van Dam maakte zijn plan
nen gisteren bekend tijdens
de opening van het VARA-
gebouw in Hilversum. Daar
reageerde hij onder meer op
de speech van minister
D'Ancona van welzijn, volks
gezondheid en cultuur. Die
zei bereid te zijn de omroe
preserve aan te spreken, mits
de omroepen bereid zijn uit
hun eigen reserves te putten
voor het financieren van
programma's.
De omroepreserve bevat op
het moment ongeveer 300
miljoen gulden, maar de om
roepen mogen daar niet aan
komen. De pot wordt be
heerd door het ministerie.
Als nu de omroepen bereid
zijn dat deel van hun reser
ves, vergaard door winst op
hun omroepbladen, aan te
wenden voor programma's,
dan wil de minister het be
drag dat Hilversum uit eigen
middelen op tafel kan leggen
verdubbelen.
Hoewel een aantal omroepen
al wel eigen geld in de pro
gramma's steekt worden die
toch in eerste instantie be
taald uit de onmroepbijdrage.
Volgens D'Ancona hebben de
gezamenlijke omroepen on
geveer 270 miljoen gulden
aan eigen geld in kas.
Sigaar
VARA-voorzitter M. van
Dam dankte de minister ter
plekke hartelijk voor deze
„twee sigaren uit eigen doos".
De omroepreserve is al geld
van de omroep, zo zei Van
Dam (de reserve is opge
bouwd uit door het ministe
rie niet aan de omroep uitge
keerde omroepbijdragen).
„Dat geld mogen we hebben
als we ander geld, dat ook
van onszelf is, uitgeven",
spotte de VARA-voorzitter.
Hij vond in eerste instantie
zijn collega's van d^ andere
omroepen aan zijn zijde, die
na afloop van de bijeenkomst
desgevraagd om strijd be
toogden dat zij niet zo rijk
zijn als de minister het doet
voorkomen, omdat het groot
ste deel van hun vermogen
vast zit in gebouwen.
TROS-directeur Wolzak:
„Een doekje voor het bloe
den, geen oplossing op lange
■termijn". NCRV-voorzitter
Herstel: „De minister heeft
ons geld in de kluis zitten en
als we een greep in de eigen
portemonnee doen krijgen
Minister D'Ancona neemt tijdens de viering van het VARA-jubileum plaats voor een beeldscherm
dat onderdeef is van een kunstwerk van Peter Struycken. foto: anp
we even het sleuteltje van de
kluis".
D'Ancona hamerde opnieuw
op de noodzaak van samen
werking tussen de omroepen
en die kan wat haar betreft
zover gaan dat er in de prak
tijk sprake zal zijn van fusie.
Ze drong aan op een ingrij
pende herindeling van zen
ders en een behoorlijke reor
ganisatie, die erop gericht
moet zijn organisatiekosten te
drukken ten behoeve van
programma's.
Van Dam toonde zich niet
onder de indruk: in het afge
lopen decennium is de televi
siezendtijd met 60 procent
toegenomen, zijn de uurbe
dragen met 20 procent ge
zakt, de algemene prijsindex
met 14 procent gestegen en
wat de VARA betreft: het
personeelsbestand is met 35
procent afgenomen. „Als de
overheid de vriend is van de
publieke omroep, dan heeft
zij wel elke vlieg op het
voorhoofd van die vriend
met een bijl verwijderd",
vond de VARA-voorzitter.
AMSTERDAM De sop
raan Montserrat Caballé
heeft haar medewerking
aan het jaarlijkse galacon-
concert van het Konink
lijk Concertgebouworkest
wegens ziekte moeten af
zeggen.
In haar plaats staat zaterdaga
vond de sopraan Julia Varady
op het podium. Varady zingt
na de pauze het recitatief en
de aria „Crudele! - Non mi
dir" van Dona Anna uit de
tweede akte van Mozarts Don
Giovanni. Op het programma
staan verder onder meer de
Ouverture en het Bacchanaal
uit Wagners Tannhauser en de
Fantasie-ouverture Romeo en
Julia van Tsjaikowsky. Er'zijn
nog steeds kaarten voor het
concert onder leiding van Ric-
cardo Chailly te krijgen, aldus
een woordvoerster van het
KCO. De opbrengst van het
gala, vorig jaar ruim een ton,
komt ten goede aan het orkest.
De toegangskaarten kosten 150
gulden voor het concert alleen
en 225 gulden voor het concert
en een feestelijk buffet na af
loop.
HILVERSUM RTL 4 is in de maand oktober, net als in sep
tember, nationaal gemeten het best bekeken station in Neder
land. De commerciële zender haalde een marktaandeel van 26,6
procent. Nederland 1 haalde 24 procent, het tweede net bereikte
23,9 procent en Nederland 3 kwam tot 8,7 procent. Opvallend is
dat de totale kijktijd in oktober met zes minuten is toegenomen.
Daarmee lijkt de trend dat de Nederlander steeds minder televi
sie is gaan kijken doorbroken.
Verzamelde grafiek Erasmus in Schiedam
SCHIEDAM Het Stedelijk Museum van Schiedam stelt van
15 december tot 20 januari 'Erasmus verzamelt grafiek' ten toon.
De tentoonstelling, een initiatief van de Erasmus Universiteit in
Rotterdam en het Stedelijk Museum, geeft een beeld van de col
lectie grafiek die de universiteit de afgelopen 25 jaar heeft opge
bouwd. De tentoonstelling omvat ongeveer duizend kunstwer
ken waaronder een linoleumsnede van Picasso uit 1959 en werk
van Appel, Beys, Penck, Warhol en Escher.
Concert INXS. Ahoy', Rotterdam.
Voorprogramma Absent Friends.
Gisteravond.
Veel overtuigingskracht
hoefde INXS gisteravond
niet in de strijd te gooien
om het publiek voor zich
te winnen., De zes Austra
liërs vonden eigenlijk
vanaf de eerste minuut
een feestende menigte te
genover zich, die de groep
op handen droeg.
Toch koos INXS niet voor de
gemakkelijkste weg, maar
stond garant voor de best geo-'
liede rock rollmachine uit
de jaren negentig, ofwel de
meest ideale levende jukebox
voor zo'n feestje.
'Rolling Stones pas op! INXS is
in de stad' wordt straks de
nieuwe slogan op t-shirts. Het
is om aan te geven dat de 'Ur
ban Junglers' met een gerust
hart met pensioen kunnen
gaan. Niet dat INXS ooit heeft
geprobeerd The Rolling Stones
naar de kroon te steken. Dat
hoeft ook niet. INXS is een
klasse apart. Ze gebruiken hun
rock roll-wortels óm er iets
nieuws uit te laten ontstaan.
Dat proces heeft een paar el
pees geduurd, maar lijkt met
'X' zijn vervolmaking te berei
ken. Zoals de hossende menig
te in een bomvol Ahoy' tel
kens weer aangaf, is het aan
stekelijke, soms funkende
dansmuziek, die zijn eigen
koers vaart... het ware gezicht
van INXS dus.
En de groep schrikt nergens
voor terug. Het getuigt van
durf om met 'Suicide Blond',
het huidige hitsucces, de show
te openen en daarbij een licht
show te tonen die zo fraai
oogt, dat het onmogelijk lijkt
deze nog te overtreffen. Al
snel blijkt het slechts een eer
ste vingeroefening te zijn. In
.een wisselende lichtzee aan
kleuren en veel rook (de enige
visuele attributen) opent INXS
daarna de aanval met twee gi
taren. De groep blijkt een or
kaan; krachtig en hevig. Ge
durende het bijna een uur en
drie kwartier durende optre
den nemen hartebreker Mi
chael Hutchence en zijn kor
nuiten nauwelijks gas terug.
De eerste dertig minuten
rijgen ze hun meest aansteke
lijke dansklanken op nonstop-
basis aaneen. Er is het veder
lichte gitaarspel in 'Calling all
nations', de eerste echte sax
solo van Kirk Pengilly in het
ontspannen 'Know the diffe
rence' en het doordringende
mondharmonicaspel van An
drew Farriss in 'On my way'.
Dan pas neemt Michael even
de tijd om het publiek toe te
spreken: „we hebben elkaar
lang niet gezien, maar het is
leuk om terug te zijn", om de
machine vervolgens in een ho
gere versnelling te zetten voor
spetterende rock roll in bij
voorbeeld 'Tiny Daggers'.
Groei
De opbouw van de show geeft
een aardig beeld van de groei
die INXS heeft doorgemaakt.
Dat wordt nog eens extra ge
accentueerd omdat van impro
viseren niet veel komt. Hier
door kan het oude materiaal
gemakkelijk worden afgezet
tegen de nieuwe
daar waar de compositie wel is
aangepakt, blijkt het vakman
schap van INXS. Zo is de
'nieuwe' versie van 'Listen
like thieves' een juweel. Het
accent is meer op het ritme
komen te liggen, maar behalve
dat drummer Jon Farriss zich
kan uitleven, is ook de piano-
improvisatie van de in een
zwart pak geklede Andrew
Farriss een lust voor het oor.
INXS is overigens niet meer
de INXS van twee jaar gele
den. De verschillende solo-uit
stapjes en de rustpauze hebben
een duidelijke verschuiving
van accenten tot gevolg gehad.
Zo speelt Andrew een meer
prominente rol als toetsenist
en worden niet alle gitaarsoli
meer opgeeist door Tim Far
riss, maar mag de uiterst soe
pel spelende Kirk Pengilly nu
soms ook ongenadig uithalen.
Hij heeft daarvoor wel wat
scheurende saxofoonpartijen
moeten inleveren. INXS zoekt
het nu wat meer in subtilitei
ten inplaats van rauwe rock
roll.
Maar de meeste bewondering
dwingt Michael Hutchence af.
Hij zette, vocaal gezien, nog
nooit zo'n sterke zangpartij
neer. Zijn stem blijft geduren
de het gehele concert krachtig
en soepel ondanks zijn onuit
puttelijke gang over het to
neel. Het enige wat bij hem
veranderde, was zijn uiterlijk.
Hij begon als een nette heer in
pak en eindigde als de (ver
trouwde) vaatdoek.
HANS PIËT
Miljoen bezoekers
minder in bioscoop
AMSTERDAM Het bio-
scoopbezoek over de eerste 32
weken van 1990 is met 11,9
procent gedaald ten opzichte
van dezelfde periode in '89.
Dat betekent dat er 1.131.226
bezoekers minder in de biosco
pen kwamen. De bioscopen
wijten die teruggang aan het
wereldkampioenschap voetbal
en aan het ontbreken van
commerciële zomerfilms (vorig
jaar 'Indiana Jones' en de laat
ste James Bond-film). In de
eerste helft van 1990 gingen in
totaal 8.399.176 mensen naar
de bioscoop. Uitgesproken top-
film in die periode was 'Look
who's talking' met 1.242.223
bezoekers. De Vlaamse Urba-
nus-film 'Koko Chanel' is
tweede (8,4 met 704.687 be
zoekers, derde 'Back to the fu
ture II' (premiere december
vorig jaar), vierde 'She's out of
control' en vijfde 'War of the
Roses'. De lijst wordt dus aan
gevoerd door komedies of an
der luchtig filmwerk. Op de
zesde plaats komt verrassend
Peter Weirs kwaliteitsfilm
'Dead Poets Society'. De enige
Nederlandse film op de top
twintig-lijst is 'Theo en Thea',
december vorig jaar in pre
mière en dit jaar nog goed
voor 131.631 bezoekers.
DARKMAN
LUXOR LEIDEN: 'Darkman' met
Liam Neeson, Frances McDormand
en Larry Drake. Regie: Sam Raimi.
Wie een (slecht) opgeklopt
mengsel wil zien van oude
horror-klassiekers als 'The
Mummy', 'The face behind the
mask' en 'The Phantom of the
opera' kan bij 'Darkman' te
recht. Een als stripverhaal
verteld brok 'grand guignol'
van regisseur Sam Raimi, die
eerder twee 'Evil dead'-films
maakte en aan een derde bezig
is.
'Darkman' is een wetenschap
per (volgens klassiek recept
met Japanse assistent, denk
aan Lupardi en Yoto) die dan
nog wel niet 'mad' is, maar het
wel wordt. Liam Neeson
schmiert een eind weg in die
rol, met allerlei buisjes bezig
een houdbare kunsthuid te
creëren. Zijn vriendin is een
corruptieschandaal op het
spoor met als gevolg dat Nee
sons lab en hijzelf grondig
worden vernield. In het zie
kenhuis snijden ze zijn aange
taste zenuwen maar liever
door, zodat Neeson wakker
wordt zonder pijn en met al
leen nog brute ongecontroleer
de kracht. Raimi c.s. plukken
nieuwe computers voor hem
uit het niets en hij begint zijn
wraaktocht, zijn verwoeste ge
laat als een mummie in wind
selen Verborgen'houdend.
Neeson fabriceert een kunst
huid die honderd minuten
houdbaar is en blijkt vervol
gens de tronies van zijn tegen-
Larry Drake, bekend geworden als een geestelijk gehandicapte
in de tv-serie 'L.A. Law', onherkenbaar als barre boef in 'Dark
man'.
standers te kunnen namaken:
dus gaat hij als Larry Drake -
geestelijk gehandicapte in de
tv-serie 'L.A.Law', hier onher
kenbaar als barre boef - Larry
Drake aan z'n eind helpen.
Regisseur Raimi vertikt het
iets aan logica te doen en smijt
met smakeloze effecten ge
drenkt in Batman-muziek (de
zelfde componist). Het gaat om
wraak, dus mag het erg zijn en
het is toch maar film. Maar
wanneer je in een scène (vóór
de titels al iemands vingers
ziet afsnijden via een groot
uitgevallen sigareknipper, kan
hij bij mij geen goed meer
doen.
BERT JANSMA
Hoog tempc
nekt stuk N
Boelgakov 'Z
«Rik
Het Gebeuren: „De Meester enftGE
garita" naar Michail Boelgakovyd a
werking: Jan van der Mast. Rnnr
Peter van Muijen. Met o.a. M,
Visee, Erica Brand en Jan Wali
Hendriks. Theater aan de Hienc
donderdag 1 november, herhali^-,.
t/m 10 november. bt
De duivel heeft het m N
druk in de kunsten. J.a\
een zekere regelno r
geeft hij acte de prese& R
in de hitparades en ootf B
de podia is hij niet we£ i
denken. 5 z
o A
De schrijver Michail Bo^ n
kov (1891-1940) laat de dm b
de kunstenaars in Moskoup b
zoeken. Zijn roman 'De
ter en Margarita' is een
slag daarvan. Boelgakov
de duivel een schrijver,>DI
Meester, uit een inrichtingio V
len om hem te verenigen*W£
zijn geliefde Margarita. |0
gaat niet zomaar en met'Lei
uitstapjes naar de ontmoeagn
tussen Pontius Pilatus eni19-1
zus, het onderwerp van deQ
man van de Meester, pas^ndl
vrijwel hetzelfde gegeverin
dat van het klassieke Faeti
thema de revue. N'
Regisseur Peter van Mir~
laat in zijn debuut onger
feld veel tekst weg en diko li
sfeer van „De Meester en ïek
garita" aan met fragmeP F
van de componist Berlio^,
twaalf korte, heftige se
ziet het publiek de duivel o i
land en zijn trawanten diDe
pret hebben met de opoffe"'"
de liefde van Margarita ]q,
haar melancholische auteur.
Schoonheidsfoutjes in de ien
taling daargelaten - een lAs
komt niet gereed, maar is'°®
levert „De Meester en Ma
rita" een bont kijkspel op. |ov
Muijen heeft aardige vond.35
bedacht, maar gunt zichze?
het publiek amper enige U
om daarvan te genieten. in
acht acteurs en actrices lidi
sen, sissen, zwieren en zv?en
en en zien zelfs kans onj*3
tekst in rad tempo redr9'
verstaanbaar de zaal in te lo
geren. In de strijd met deDv
vel lijkt in dit stuk v<? e
haast geboden; dat is jamÉ"1
De emotie wordt wat afg£i
feld, lichtvoetigheid wng
verward met snelheid. 12:
Dat Van Muijen met lra'
„Meester en Margarita" Q|
meer heeft bedoeld dar^ A
pure slapstick, waar de v i-
stelling nog het meest aan Iry
denken, klinkt door in de
ziek van Berlioz. Met de
dicht valt dan heel wat t^rs
leven. L f
PETER SlDe
Wereldomro$
K>p
krijgt geen
steun voor r
zender Azië gj
AMSTERDAM Het
binet stemt niet in
plannen van Radio Nee
land Wereldomroep
een nieuw relaisstatior
bouwen in Thailand.
Minister d'Ancona van cull
heeft de Wereldomroep l|
weten dat het te veel
kost. De Wereldomroep h
„met teleurstelling" gel
geerd 'op het kabinetsbes
De 35 miljoen gulden die n£
zou zijn voor de bouw vai
steunzender en de zeven wc
joen gulden aan jaarlijksesti
ploitatiekosten vindt het bei
net niet in verhouding saf
tot de doelen die de Werer
omroep voor ogen heeft, aJ V
D'Ancona. Die doelen zijnia
der meer een verbetering st
het kortegolfsignaal in Od
Azië, het bedienen van
Volksrepubliek China enng
uitdragen van de Nederlai
cultuur in de regio. De L
reldomroep wil de niel I
steunzender vanwege de l
teruitgang van het ontvaL
tsignaal in Oost-Azië.
komt door de groeiende
currentie van andere stat-
die in dat gebied uitzeiT
met sterke signalen via oiD'
andere plaatselijke steun>r<
ders. Daardoor nemen den*
ringskansen voor de Werdf
omroep toe. ia
