Vier generaties Van Marwijk-machinisten
Melden de Geerpolder 125 jaar droog
LANGS
OMWEGEN
Architectenbureau pleit voor
een derde brug over de Vliet
'Kantorenburcht'' in Forepark
aiiendafer
EUW GEMAAL A UTOMATISCH AAN OF UIT
v-.',.:
lT%S
-
18.45!
raat ijongste Van
voieuinpinstallatie
ooK
i (16);
Marwijk, Wim, hier bij zijn nieuwe „vestzakwatergemaal"; een volautomatische
die de oude „reus", op de achtergrond, heeft vervangen. FOTO'S: PR
Het zit er op. De familie kan
wel inpakken, althans in fi
guurlijke zin, want Van Mar
wijk blijft gewoon zitten en
functioneren. Maar het is al
lemaal veel gemakkelijker
geworden en er is noodge
dwongen met de tijd meege
gaan. Hier is het korte ver
haal van een waterschap en
vier generaties van polder-
machinisten. De romantiek
(van zwaar werk met opge
stroopte mouwen overigens)
is er vanaf, maar het gemak
dient nu eenmaal de mens.
Machinisten, dat waren per
definitie eerlijke bonken van
kerels die enorme machines
bedienden, soms op de onmo
gelijkste tijden als een nor
maal christenmens lag te sla
pen. Welnu, de bonken zijn
er niet meer en de „machi
nist" van vandaag kan alles
op z'n dooie akkertje aan; een
luxe werkpaardje, van alle
elektronische gemakken
voorzien.
Dezer dagen heeft het water
schap Meer en Woude een
andere naam voor een oude
constellatie een nieuwe
bemalingsinstallatie voor de
Geer en Kleine Blankaard-
polder in gebruik genomen.
Met de ingebruikneming van
dit moderne gemaal, dat ge
heel automatisch werkt, is
een einde gekomen aan een
periode waarin gedurende
125 jaar onafgebroken met
mankracht de bemaling door
machinisten moest worden
verzorgd.
Het bijzondere nu aan de
125-jarige bemaling van de
„Geerpolder" is, dat deze 125
jaar zijn overbrugd door vier
generaties Van Marwijk. Het
begon met overgrootvader
Willem, gevolgd door groot
vader Adriaan die de geolie
de geheimen van het vak
weer leerde aan vader Wil
lem, en tenslotte is het zoon
Wim van Marwijk die de
computerachtige „nieuwe
tijd" bereikt heeft en daar
van nu de vruchten kan
plukken. Alle vier generaties
Van Marwijk hebben met
hun gezinnen gewoond en
gewerkt in het huis annex
gemaalgebouw, dat nu in ei
gendom is overgegaan van
het waterschap naar Wim, de
jongste telg van de familie.
De geschiedenis van de eer
biedwaardige polder begon in
1615, toen de Verenigde Pro
vinciën nog volop in oorlog
met de Spaanse koning wa
ren. Maar ook het vechten
tegen het water moest door
gaan; dat is in deze zeer wa
terrijke gewesten altijd een
noodzaak geweest. Je moest
je voeten en landerijen droog
zien te houden. En er kwam
steeds meer land bij. Het ene
meer of plas na het andere
verdween en werd droogge
legd. Kort na het inpolderen
van het Zoetermeerse Meer
(waarover de geuzenvloot
met rumoerig scheepsvolk,
haring en wittebrood in 1574
nog zeilde of voortgeboomd
werd om in het benarde en
belegerde Leiden te komen)
ontstond het idee om de
„Geeren" in te polderen.
De Geeren was een smalle, in
een punt uitlopende strook
land dat uit veen bestond. Bij
de inpoldering werd meteen
een ander stuk grond, De
Cleyne Blankaert, meegeno
men. Waarschijnlijk is deze
naam ontleend aan het „blin
kende water" dat deze
„veenkolonie" kenmerkte.
Ter oriëntatie: het gebied De
Geeren ligt voornamelijk in
de gemeente Zoeterwoude,
voor de rest in Stompwijk
dat eens een eigen gemeente
was en nog lang gecombi
neerd met de raad van Veur
z'n gemeenteraadsvergade
ringen hield. Totdat de ge
meente Leidschendam ont
stond. Enfin de grens tussen
Stompwijk en Zoeterwoude
loopt dus midden door deze
fraaie polder.
Vanaf de moddervette inpol
dering heeft steeds verder
gaande vervening plaatsge
vonden. Rond 1860 was bijna
de hele polder (weer) in wa
ter Veranderd. Ik zie het bij
na vóór me, terwijl buiten de
regen met bakken tegelijk uit
de hemel valt. Door het zoge
heten „slagturven" (uit, het
water opbaggeren van veen)
was de bodem tot liefst vijf
meter diep gelegen. Dat was,
neem me niet kwalijk, een
enorm maar wel echt Hol
lands niveauverschil.
Paardekracht
In 1864 werd concessie ver
leend om de vervening droog
te maken. Dat moest met
paardekrachten geregeld
worden. Zo werd het nu nog
bestaande gebouw aan de
Ondermeerweg 6 gebouwd,
met een magnifieke, onver
woestbare, stoommachine
Op mijn omwegen door
stad en land kom ik
graag mensen tegen. U
kunt mij telefonisch of
schriftelijk vertellen wie
u graag in deze rubriek
zou willen tegenkomen.
Ik ben bereikbaar via
071-122244.
voor de bemaling. Willem
van Marwijk, de eerste uit de
kluiten gewassen machinist,
heeft het niet gemakkelijk
gehad. Hij heeft die stoom
machine anderhalf jaar lang
moeten laten draaien voordat
de gronden eindelijk droog
vielen.
In 1915 werd zijn zoon Adri
aan machinist. Die heeft zijn
taak veertig jaar lang vol
bracht. Zijn oudste zoon Wil
lem trad in Adriaans voet
sporen en maalde 26 jaar
door tot 1981, toen hij op 65-
jarige leeftijd het machinist
schap overdroeg aan zijn
zoon Wim. Officieel heet dat:
ten gunste van zijn zoon
Wim. Nou, Wim beschouwt
het zeker als een gunst, im
mers ambachtelijk gezien
heeft hij er een makkie aan
vergeleken bij de arbeid die
zijn voorgeslacht moest ver
richten. Maar waar was dat
niet. Vroeger was wel een
ouwe tijd, maar goed was die
niet.
Er heerst nu rust in en rond „de stee" der Van Marwijks die met vier machinistengeneraties hier
hebben gewoond (rechts) en gemalen (links).
Kijken we nu naar Wim van
Marwijk, 40 jaar jong. Hij
heeft, sinds een dag of wat,
nu nog slechts enige zorg
voor het in orde maken van
het terrein waarop de nieuwe
pompinstallatie is geplaatst.
Het gebouwtje, in feite een
stalen huisje, in een soort
groen geverfd dat qua kleur
toon niet harmonieert met
het kroos dat Wim bij tijden
van de uitlaat verwijdert (zie
foto) bevat een pompinstal
latie en wat elektronica, en
een telefooninstallatie. Het
gemaal gaat volautomatisch
aan of uit, al naar gelang de
waterstand in de polder. En
wat de telefoon betreft: bij
storingen belt de installatie
naar het kantoor van het wa
terschap in Zoetermeer
waar men overigens de
100.000ste inwoner verwacht
van waaruit dan actie
wordt ondernomen. Menselij
ke arbeid voor het drooghou-
den van de polder is zo tot
een minimum beperkt.
De modernisering van de be
maling de diepste ingreep
in de polder sinds de droog
legging heeft van het wa
terschap een investering ge
vergd van 450.000 gulden.
Het nieuwe gemaal voor de
Geer- en Kleine Blankaard-
polder is tevens het eerste ge
maal dat onder het bestuur
van het waterschap Meer en
Woude tot stand is gekomen.
Meer en Woude is in 1990
ontstaan door een praktische
fusie van de waterschappen
Noordwoude en De Omme-
dijck. Het waterschap heeft
de zorg voor de waterkering
en waterbeheersing in een
stuk of 30 polders, die teza
men een oppervlakte beslaan
van ruim 12.000 hectare tus
sen het Rijn- en Schiekanaal,
de Oude (Nieuwe) Rijn en de
Gouwe. Het waterland zorgt
goed voor zichzelf, en zo
moet het blijven. Met Wim
van Marwijk nog steeds als
een tussenschakeltje.
>EN OMGEVING CckUcSomcmt vrijdag 2 november 1990 pagina 11
16.00,
*'k^Jjtichting Buiten Spelen
de dfnteerl zondag Carmen,
4.30. clownesk toneelstuk
SEN: 4 iedereen boven de zes
a. OO.i Het toneelstuk wordt
chkMl en in ^et Micro-thea-
jnperium, aan de Oude
33e.
genezend medium Jo-
da gaat zondag op her
ig in het Antonius
aan de Lange
Na haar optreden op 7
\mber laat zij vanaf
I uur opnieuw zien op
T{\e wijze zij in staat
y \Jt gesteld boodschapj
de andere wereld" door
daven en mensen te gene-
d
atet ^d
Knooppunt voor
Begifren wordt maandag
A.maaltijd op water en
WOr<? gehouden. Jongeren
aliseel; djdens een eenvou-
maaltijd van gedachten
':-vjlen over de zin van het
econsf De ™aK']d begint
es uur en wordt gehou-
/prlct r'j het Jongerenpasto-
n is niaan Oude diijn 44b in
nipMpf"- Voor Informatie
Tr>070.
iDe!theologe A. van Wie-
verzorgt dinsdag een
e\rar€zmg over Noord-Afri-
F occV7 het Witte Huis in
-Jfgeest. Aandacht gaat
J%ame uit naar het nc
van Tunesië, Algerije
larokko. Toegangskaar-
III[z//.n verkrijgbaar bij
Leiden en Oegstgeest.
taring en energie, dat is
j het onderwerp van
informatiemiddag voor
De bijeenkomst
plaats in het gebouw
Ve ouderen activiteiten-
p issie aan de Hoge-
65. Het E-team van
Jnergie- en Watervoor-
rig Rijnland gaat vanaf
uur op talloze vragen
Theosofisch Genoot-
geen P verzorgt dinsdag een
>erde wracht over het onder-
1993. „het mysterie van de
evoera". De bijeenkomst vindt
uk. js in de Pieterskerk 1
jit om 20.15 uur.
Politie Alphen
keurt verlichting
ALPHEN AAN DEN RIJN
In het kader van een lan
delijke actie controleert de
politie van Alphen aan den
Rijn op 8 en 9 november gra
tis de verlichting van auto's.
Dat gebeurt tussen half zes
en negen uur bij het politie
bureau aan de Oudshoornse-
weg.
De actie valt in een periode
van twee maanden waarin
de politie extra scherp zal
controleren op het voeren
van de juiste en goed afge
stelde verlichting. Dat geldt
niet alleen voor auto's, maar
ook voor fietsers en brom
fietsers. Tijdens de gratis
keuring van de verlchting
zal ook de bandenspanning
worden gemeten en even
tueel op peil gebracht. Ook
het gehalte aan kooldioxide
(C02) in de uitlaatgassen zal
worden gemeten.
LEIDSCHENDAM Een
brug over de Vliet, onge
veer ter hoogte van de
aan te leggen Verlengde
Landscheidingsweg, en
de, reeds omstreden, door
braak van de Delfland
straat zijn de twee meest
ingrijpende veranderin
gen die in de toekomst het
beeld van Leidschendam
zullen bepalen.
Tenminste als raad en bevol
king van de gemeente deze
voorstellen van OD205, de ma
kers van de nieuwste struc
tuurschets van de gemeente,
zullen aanvaarden. De brug
over de Vliet is een verrassing
na al het gepraat binnen de
gemeente over een derde oe
ververbinding ter hoogte van
De Star en door de nieuwe
wijk De Rietvink aan de ande
re kant van de gemeente.
De brug zou onderdeel moeten
worden van een gelijkvloerse
zo en kan binnen de de dorps
kern aansluiting geven op de
winkelcentra Damlaan en
Leidsenhage en de openbare
voorzieningen. Het zou een be
weegbare brug moeten worden
met ruimte-reservering voor
het openbaar vervoer.
De Rijnlandstraat moet recht
streeks worden aangesloten op
de Bachlaan. Dat betekent met
zoveel woorden dat de wonin
gen aan de Delflandstraat
(toch) geheel of gedeeltelijk
zouden moeten worden afge
broken. De Rijnjandstraat die,
evenals de Damiaan, eenrich
tingverkeer moet krijgen is
volgens het Delftse bureau
voor architectuur, stedebouw,
onderzoek en landschap, on
misbaar voor het fasegewijd
ontlasten van het oude cen
trum van gemotoriseerd ver
keer. Ter ontlasting van het
verkeer op de Koningin Julia
na weg en de Voorburgseweg
zou het stukje Bachlaan tussen
de Oude Trambaan de Kon.
Julianaweg tweerichtingver-
keer moeten krijgen.
Wat het parkeren betreft zou
den de meest afgelegen par
keerterreinen van Leidsen
hage moeten worden vervan
gen door een parkeerdak of
een parkeergarage ter hoogte
van de kruising Bachlaan/
Noordsingel. In het oude cen
trum wordt gedacht aan een
parkeergarage ongeveer bij de
kruising Bachlaan/Oude
Trambaan. Over het wonen
wordt in de centrumnota ge
zegd dat tussen de Rijnland-
straat en de Schoorlaan (ver
vangende) nieuwbouw kan
plaatsvinden.
Gemeente moet wijk-
groepen serieuzer nemen
LEIDEN Projectgroepen hebben weinig zin als deze niet se
rieus worden genomen. Dit schrijft de buurtvereniging Mare-
dorp aan het college van B en W in een reactie op de raamnota
sociale voorziening.
Daarnaast worden kanttekeningen geplaatst bii het opzetten van
milieumeldpunten en -projecten. Volgens de bewoners worden
de kritische kanttekeningen gevoed door persoonlijke ervarin
gen. „De invloed van de rehabilitatie-projectgroep Maredorp is
steeds minder geworden. De invloed op grote zaken ontbreekt.
De gemeente noemt grotere ontwikkelingen vaak bovenwijks
belang, zodat directe invloed van bewoners wordt uitgescha
keld", schrijft de buurtvereniging in de brief. De voorberei
dingsgroep Vrouwenkerkplein functioneert daarnaast erg slecht.
Pleitte de vereniging voor kleinschalige invulling van het plein,
projectontwikkelaars en gemeente kwamen met grootschaliger
bouwplannen. De vereniging noemt het een „staaltje van slechte
inspraak".
Over de milieumeldpunten is de vereniging van mening dat ze
moeten bijdragen tot een fundamentele aanpak van de proble
men. Zo vinden de bewoners van Maredorp dat de meldpunten
moeten hameren op een aanpak bij de bron, dienen bij te dragen
aan betere en snellere controle op de wetten en dat meer groen
voorzieningen in de wijken komen.
De buurtvereniging heeft'overigens hoge verwachtingen van de
raamnota.
Het wereldberoemde NMB-t
tectuur en stedebouw heeft
uitgewerkt. Het kantoor langs
de A 4 (Den Haag/Amster-
dam) - een toplocatie - heeft
in het eerste ontwerp een ge
weldige uitstraling dat zowel
negatieve als positieve gevoe
lens oproept. Het is moeilijk te
zeggen waardoor dat gevoel
wordt opgewekt. Zijn het de
scheve wanden? De plastische
vormen of eigenzinnige to
rens? Volgens een woord voer-
in Amsterdam-Zuidoost:
der van Matser is het niet be
kend of het gebouw zoals vol
gens het eerste ontwerp wer
kelijk scheve muren krijgt.
Volgens Alberts wordt evenals
bij het Amsterdamse NMB-
kantoor op deze manier opti
maal gebruik gemaakt van de
zon als natuurlijke energie
bron. Bovendien biedt de con
structie akoestische voordelen
en is de geluidsweerkaatsing
aanmerkelijk minder. De
organische architectuur.
FOTO: BOB FLEUMER
schuine gevels sturen de
straatgeluiden van verkeer op
de A 4 de ruimte in. Een func
tie die overeenkomt met ge-
luidsschilden. Het daglicht
wordt in het kantorencomplex
opvallend goed benut. Als de
plannen doorgaan dan kunnen
in dit kantoor alle ramen open
en de temperatuur wordt gere
geld door een ventilatiesys
teem.
JOËL BATENBURG
VISITEKAARTJE VAN 60 MILJOEN
over drie gebouwen: een van
circa 10.000 vierkante meter
en twee van 5000 vierkante
meter. Het gebouw in het cen
trum van het complex wordt
bestemd als bedrijfsrestaurant
en (produkt)expositieruimte.
Naar alle waarschijnlijkheid
vestigt Brink Groep (bouwbe-
geleiding en bouwadviezen)
zich in het grootste kantoor en
worden de twee andere gebou
wen op het terrein aan derden
verhuurd. Er wordt uitgegaan
van een huurprijsniveau van
rond de 235 gulden per vier
kante meter. Aan de overzijde
van het complex bouwt Apron
een driesterrenhotel ver
moedelijk met de naam
Oase plus restaurant en
vergadercentrum.
Architect Ton Alberts is be
kend geworden door bijzonde
re woningbouwprojecten in
Zoetermeer en het dubbel
woonhuis 'De Wpal' in
Utrecht. De voorlopige krpon
op het werk is het NMB-
hoofdkantoor in Amsterdam-
Zuidoost. Een wonderlijk ge
bouw dat qua vloeroppervlak
ruim twee keer zo groot is als
het te bouwen kantoor in Fo
repark en bijna drie keer zo
duur.
Uitstraling
Interessant is de manier waar
op Alberts in dit nieuwe ont
werp zijn ideeën over de or-
gansische aspecten van archi-
LEIDSCHENDAM Het
Amsterdamse architecten
bureau Alberts en Van
Huut bekend van het
fraaie NMB-hoofdkantoor
in Amsterdam heeft
voor Brink Groep in Fo
repark, aan de A 4 bij
Leidschendam, een opval
lend kantorencomplex
ontworpen. De kosten van
de bizarre kantorenburcht
worden geraamd op 60
miljoen gulden. De eerste
paal gaat voorjaar 1991 de
grond in. Eind 1992 begin
'93 is het complex klaar.
Omdat het kantoor aan de
rand van Forepark wordt ge
bouwd, moet het volgens wet
houder F. IJmkers (economi
sche zaken en voorzitter van
de Stichting Forepark) visueel
het visitekaartje worden van
het circa 110 hectare grote be
drijventerrein. IJmkers is en
thousiast over het ontwerp
van het architecten-duo. De
hoogste toren van het kantoor
is 40 meter. Dat is in strijd met
het huidige bestemmingsplan,
maar een woordvoerder van
projectontwikkelaar Matser zei
te hopen dat Leidschendam
'zwicht' en het bestemmings
plan wijzigt.
Driesterrenhotel
Het geheel wordt 20.000 vier
kante meter groot, verdeeld
Het kantorencomplex van architect Alberts zoals dat volgens een voorlopig ontwerp aan de A 4 bij
Leidschendam op bedrijventerrein Forepark wordt gebouwd. tekening: pr
