nuio
YN wil tegoeden Irak in speciaal fonds onderbrengen
„Ik zou als vader tot vader spreken"
„Het andere gezicht van de islam
Hongarije en
het barbarendom
BINNENLAND
CeidócSomunt
DONDERDAG 1 NOVEMBER 1990 PAGINA 4 U
(Vervolg van
de voorpagina)
BAGHDAD De Veiligheids
raad van de Verenigde Naties
zal zich binnenkort beraden
over een ontwerp-resolutie die
de bevroren Iraakse tegoeden
in een borgstellingsfond wil
onderbrengen waaruit oorlogs
schade kan worden vergoed.
De Amerikaanse VN-ambassa-
deur Thomas Pickering zei dat
het geld dat elk land op zo'n
rekening zou vastzetten pas na
afloop van de crisis kan wor
den verdeeld, omdat pas dan
de omvang van de schade kan
worden vastgesteld. Volgens
hem komt het voorstel later
deze week of begin volgende
week in de V-raad ter spfake
zou komen.
De Verenigde Staten gebrui
ken het verwijt dat Irak bui
tenlanders in Baghdad slecht
zou behandelen als voorwend
sel om het land aan te vallen,
aldus een woordvoerder van
het Iraakse ministerie van
voorlichting. Diplomaten en
buitenlanders in Irak en Ku-
wayt „worden goed behandeld
en ontvangen goede verzor
ging", aldus de woordvoerder.
Buitenlanders die in Irak heb
ben gezeten verklaren echter
dat de 1500 Britten en ruim
900 Amerikanen die daar nog
worden vastgehouden het
steeds moeilijker krijgen.
De VS hebben er bij de
NAVO-bondgenoten op aange
drongen weerstand te bieden
aan pogingen van de Iraakse
president Saddam Husayn ver
deeldheid te zaaien in de in
ternationale coalitie tegen Irak
door overeenkomsten aan te
bieden voor de vrijlating van
gijzelaars in Irak en Kuwayt.
„Wij wijzen iedere poging van
de hand om onderhandelingen
te voeren over concessies als
vrijlating van gijzelaars", aldus
de anonieme bron. Functiona
rissen hebben de bondgenoten
gezegd dat de regering-Bush
de vrijlating van gijzelaars
verwelkomt. „Maar tegelijker
tijd realiseren wij ons dat Sad
dam Husayn de gijzelaars ge
bruikt om zijn imago te verbe
teren en de internationale coa
litie tegen Irak te verdelen",
aldus de bron.
De populariteit van president
Bush is overigens niet verder
gedaald. Uit een opinieonder
zoek van het Amerikaanse tv-
station ABC bleek dat 55 pro
cent van de ondervraagden
van mening was dat de presi
dent het goed deed een
lichte verbetering vergeleken
met de 51 procent uit het voor
laatste onderzoek. Op 9 sep
tember vond nog 75 procent
van door ABC ondervraagde
personen dat Bush een goede
prestatie leverde. De achter
uitgang werd geweten aan het
voortduren van een onzekere
situatie in de Golf. Volgens ge
ruchten zou de president voor
6 november, de dag van de
Congresverkiezingen, militair
willen ingrijpen om zo zijn
imago op te krikken.
De lancering van het Ameri
kaanse ruimteveer Atlantis die
op 9 november zóu plaatvin
den is voor onbepaalde tijd uit
gesteld. In een korte verkla
ring van de luchtmacht werd
als reden voor het uitstel aan
gevoerd dat er bij testen „on
regelmatigheden" in de lading
aan het licht zijn gekomen.
Volgens deskundigen uit de
burgerluchtvaart zou Atlantis
tijdens zijn vierdaagse vlucht
een spionagesatelliet in een
baan om de aarde moeten
brengen die de Iraakse troe
penbewegingen in het Golfge-
bied doorseint.
De één werd als Palestijn geboren in Nablus op de
westelijke Jordaanoever en werd later in Neder
land imam, islamitisch geestelijke. De ander komt
uit een Fries predikantengeslacht en werd in Am
sterdam dominee onder de junkies. Als het aan hen
ligt, zitten ze binnenkort samen in vliegtuig naar
Baghdad, met een koran in hun bagage. Want daar
in staan de verzen die Saddam Husayn ervan
moeten overtuigen dat hij de Nederlandse gijzelaars
moet laten gaan.
De twee hopen nog vandaag, na een gesprek met de
ambassadeur van Irak, uitsluitsel te krijgen over de
visumaan vraag.
Ds. Douwe
Wouters:
„Onder
moslims staan
de christenen
bekend
vanwege de
kruistochten.
Zij hebben
toen een hoop
kwaad
verricht".
FOTO: ANP
AMSTERDAM Door de
gangen van het Mozeshuis
in Amsterdam vliegt een
witte baard. Het is de
baard van ds. Douwe
Wouters, wiens slungelig-
lange lichaam heen en
weer wordt geslingerd
tussen de Mozeszaal, de te
lefoon boven de bar, de
medewerkster in de hal
en de journalisten en foto
grafen die hem overal op
de nek springen.
Tot maandagavond leidde hij
een relatief anoniem bestaan.
Voorzover het bestaan van een
gereformeerd predikant, die
bovendien directeur is van een
hulpverleningscentrum voor
druggebruikers, anoniem kan
zijn. Sinds hij op de proppen
kwam met zijn plan de Neder
landse gijzelaars uit Irak te be
vrijden, behoort hij tot de uit
verkoren kaste der Bekende
Nederlanders. „Het Irak-comi-
té hè", zegt een mevrouw in
het Mozeshuis. „Ja, ik zag het
aan die baard".
Het komt allemaal door Siego.
Of nee, door Saddam Husayn.
Want die nam de 32-jarige Sie
go Wouters, die in een zieken
huis in Baghdad werkt, vast
als gijzelaar. „Ik maak mij zor
gen om mijn jongen", zegt zijn
vader, want als hij iets zegt
(„Een interview? Ókee, tien
minuten, langer niet") dan
doet hij dat openhartig, kwets
baar, onbevangen.
Piekeren
Wouters moest er niet aan
denken dat zijn zoon door Jan
maat zou worden opgehaald,
maar hij kon ook de gedachte
niet verdragen dat Siego en
de andere gijzelaars daar
maar bleven zitten in Bagh
dad. Eenzaam en verlaten, in
angst en gevaar. De Neder
landse regering kon geen be
middelaar sturen, dat zag de
predikant wel in. En zo liep hij
zondag tijdens een wandeling
te piekeren; kon er dan hele
maal niets gedaan worden?
„Ik dacht opeens: laten wij het
dan zelf doen, vanuit de groep
van familieleden en laten wij
proberen hulp te krijgen van
moslim-zijde. Dus ik belde
Hamzah Zeid en binnen drie
minuten was het rond. „Als jij
gaat, ga ik met je mee", zei
Zeid. Zonder dat ik dat wist
had ook hij die dagen zitten
peinzen over een initiatief. H>j
had een brief geschreven naar
de Iraakse ambassade dat ze
Janmaat geeen visum moesten
geven en bezon zich op een al
ternatief toen mijn telefoontje
kwam. O, ik ben zo blij dat
Hamzah meedoet. Ik ken hem
via de wereld van de hulpver
lening. Ik ben voor vijftig pro
cent predikant en voor vijftig
procent directeur van stichting
De Regenboog. We hebben
veel contact met druggebrui
kers, druggebruikers met aids
ook. Voor hen bestaat een
taakgroep, waar naast de Raad
van Kerken ook het Humanis
tisch Verbond in zit, en ook de
gevangenis-imam Hamzah
Zeid. Daar ken ik hem van".
Kruistochten
Wouters heeft niet het gevoel
dat de religie die Zeid verte
genwoordigt dezelfde is als die
welke nu zijn zoon treft. Hij
gelooft niet dat de islam syno
niem is voor onverdraagzaam
heid en bloedvergieten; islam
en islam zijn twee. Bovendien
is de predikant zich er zeer
van bewust dat het christen
dom ook lang niet altijd even
vredig is geweest. „Onder
moslims staan de christenen
bekend vanwege de kruistoch
ten. Zij hebben toen een hoop
kwaad verricht".
Wat Wouters betreft is die tijd
definitief voorbij. Hij meent
dat christenen en moslims te
veel met elkaar gemeen heb
ben om niet samen te werken,
zij het dan op sociaal en niet
op liturgisch gebied. Dat Zeid
hetzelfde vindt en moslims op
weg helpt naar integratie in de
Nederlandse samenleving,
verdient volgens Wouters
groot respect. Het stemt de
predikant zeer gelukkig dat
Zeid met hem mee wil gaan
naar Baghdag en het verschaft
hem althans een beetje
„Zeid heeft drie jaar op de
Iraakse ambassade in Den
Haag gewerkt, hij kan ons in
troduceren, naar wij hopen
zelfs bij de moefti in Irak, de
hoogste geestelijke leider. En
hij neemt de koran mee, hij
toont met gezag aan wat
de Profeet over deze dingen
zegt. Dat zou ik nooit kunnen.
Tenslotte is er nog de cultuur.
Ik heb er in het werk bij De
Regenboog tien jaar over ge
daan om te leren hoe je met
Surinamers om moet gaan. De
vreselijkste fouten heb ik ge
maakt en ik ben blij dat we nu
iemand bij ons hebben die ons
voor dergelijke fouten be
hoedt".
Dat de imam zich afgezien van
het nemen van gijzelaars ach
ter de politiek van Husayn
schaart, vergeeft de dominee
hem van harte. „We discussië
ren er wel over, maar je moet
je wel afvragen of je van een
Palestijn als hij mag verlangen
dat hij zich tegen Irak keert-
en dus kiest voor de Verenig
de Staten. Als hij dat doet, dan
is hij weg, hier en in Baghdad,
dan verliest hij alle vertrou
wen van de moslims. Boven
dien zou het tegen zijn hart in
gaan".
Vader Saddam
„Ik ben er in mijn leven naar
toe gegroeid solidariteit te be
trachten aan diegenen die lij
den aan een gebrek aan solida
riteit", zegt Wouters. „Dat is
het verband tussen mijn werk
bij De Regenboog en deze mis
sie naar Baghdad. Want als de
gijzelaars daar iets missen, dan
is het wel solidariteit. Alle re
geringen zijn al langs geweest
om iets te doen, behalve de
Nederlandse. Nederland doet
niks. Welnu, ik leef ervoor
daar te zijn waar mensen tus
sen de wielen dreigen te raken
en dat is hier het geval".
Als Douwe Wouters van aan-
fezicht tot aangezicht met
addam Husayn zou mogen
praten, zou hij hem als vader
en grootvader aanspreken.
„Mijn kracht ligt in het zeer
persoonlijk spreken. Ik ben
vader van één van de gijze
laars, hij is vader en grootva
der van zijn kinderen en
kleinkinderen, daar zou ik het
op gooien. En ik zou verwijzen
naar dat beeld dat bij mij zo
veel ontroering en woede
heeft teweeggebracht, van
Saddam die dat Engelse jonge
tje over de bol aaide; ik heb
daar nog vaak van gedroomd.
Dat zou ik hem zeggen. Ver
der heb ik niks. Ik kom met
lege handen, dat is mijn be
perktheid, maar ook mijn
kracht. Ik ben geen politicus,
ik heb geen macht, ik kom al
leen maar vragen om wat
menselijk is".
UTRECHT Nee, tijd om
te eten heeft hij niet ge
had, zegt Hamzah Zeid,
nadat we hem getroffen
hebben voor het militair
hospitaal in Utrecht; een
nette heer in een lange
jas, paraplu bij de hand.
Vanmorgen, woensdagmorgen,
zat hij met ds. Wouters te ver
gaderen in Amsterdam en de
rest van de dag is verstreken
met zijn dagelijks werk; de
geestelijke verzorging aan isla
mieten, in huizen van bewa
ringen en gevangenissen, in
ziekenhuizen en moskeeën.
Op zijn revers prijkt een
speldje. „De Palestijnse vlag",
zegt hij en hij stopt het speldje
weg als er een foto van hem
gemaakt wordt. Het tekent
zijn omzichtigheid. Er is hem
veel aan gelegen een goede
verstandhouding met Neder
land te hebben, deze imam uit
Nablus, stad op de westelijke
Jordaanoever. „Ik kwam in
1965 naar Nederland met een
driejarig contract met een
dochter van Unilever, maar
nadat in 1967 de Arabisch-Is-
raëlische oorlog had gewoed
en Israël de westelijke Jor
daanoever had bezet, mocht ik
niet meer terug. Mijn moeder
en mijn zus wonen er nog, elk
jaar dienen ze een verzoek in
of ik mijn vakantie daar mag
doorbrengen, maar elk jaar
wordt dat geweigerd. Joden
uit Etiopië en de Sovjetunie
worden graag binnengehaald,
maar ik mag niet naar mijn
geboortestad".
Misverstand
Wie bij de gedachte aan een
imam Deelden voor zich ziet
uit Iran doet Hamzah Zeid
groot onrecht; als er al iemand
op Khomeiny lijkt, dan nog
eerder ds. Wouters dan imam
Zeid. Dat Nederlanders bij een
islamitisch geestelijke eerder
denken aan Khomeiny dan
aan een nette heer met een pa
raplu illustreert treffend het
probleem dat Zeid aan wil
pakken door met Wouters
naar Irak te reizen: het slechte
imago van de islam. Dat is vol
gens Zeid te wijten aan de sji'i-
eten, de fundamentalistische
moslims, zoals de machtheb
bers in Iran. Maar er is, zo zegt
Zeid, ook een ander gezicht
van de islam, een tolerant en
humaan gezicht en dat is dat
van de sunnieten. Dat is ook
de variant van de islam die hij
in Nederland propageert en de
enige die hij in het Westen le
vensvatbaar acht. „De jongere
moslims, de tweede en derde
generatie gastarbeiders, voelen
zich niet thuis bij de orthodoxe
islam. Ze zijn soepeler, losser,
progressiever".
Het verdriet Hamzah Zeid dat
de sji'ieten het beeld van de is
lam bepalen. Hij vindt het ook
niet terecht. Volgens hem vor
men de sunnieten wereldwijd
de meerderheid. Maar ja, ze
zijn niet zo goed georganiseerd
en bovendien: de grote massa,
die toch eigenlijk ook niet
voor het fundamentalisme
voelt, heeft reserves tegenover
de sunnieten omdat zij vindt
dat die te toegeeflijk zijn te
genover de christelijke, wes
terse wereld. „Ik hoop dat dat
ooit eens tot het Westen door
dringt", zegt Zeid, „dat de ar
moede en de slavernij de men
sen in de armen van de funda
mentalistische mullahs drijft".
Kern van die zaak is, aldus
Zeid, de Palestijnse kwestie.
„Het Westen moet druk op Is
raël uitoefenen dat het zich te
rugtrekt uit de bezette gebie
den en de Palestijnen een ei
gen staat gunt. Nee, Israël
hoeft niet bang te zijn voor
zo'n staat. Want als die er is,
dan verdwijnen de kleine
groeperingen die nu zeggen de
joden te willen vernietigen
vanzelf".
De Palestijnen hebben het de
Israëliërs en ook de westerlin
gen niet gemakkelijker ge
maakt hen te vertrouwen door
zich en masse achter de Iraak
se inval in Kuwayt te scharen;
is dat de vredelievende poli
tiek van Arafat? Nou ja, zegt
Zeid, Irak had zijn gerecht
vaardigde aanspraak op het
grondgebied van Kuwayt an
ders moeten vormgeven, niet
met geweld, maar verder: „Ik
sta helemaal achter Irak. Het
Westen meet met twee maten.
Toen Saddam voorstelde Ku
wayt te verlaten als ook Israël
de bezette gebieden en Syrië
Libanon zou verlaten, werd
daar negatief op gereageerd.
Dat vind ik oneerlijk".
Hamzah Zeid is vaak in Bagh
dad geweest, de laatste keer in
1983. Hij heeft er vrienden en
familie en hij ziet de stad als
de bakermat van de Arabische
cultuur. Nu maar hopen dat
hij er de moefti mag ontmoe
ten, want als hij die aan zijn
zijde krijgt, dan mogen de fa
milieleden van de Nederland
se gijzelaars optimistisch zijn.
„Ik ken de neef van de moefti,
die heeft er ook altijd voor ge
zorgd dat ik studieboeken en
dergelijke kreeg opgestuurd.
Maar het is een sprong in het
duister, absoluut. Als het mis
lukt heeft dat zijn weerslag op
het imago van de islam in Ne
derland, dat zal ik daar ook ze
ker naar voren brengen. Ik zal
vertellen waar ik mee bezig
ben, hoe ik probeer vooroorde
len te bestrijden en hoe Irak
daaraan een bijdrage kan leve
ren door de gijzelaars vrij te
laten. Saddam is zelf een sun-
niet, dus ik wil zeker gebruik
maken van het religieuze sen
timent. Ik geloof niet dat we
hem persoonlijk zullen ont
moeten, maar ik denk ook niet
dat dat per se nodig is. Een ad
vies van de moefti kan hij niet
gemakkelijk naast zich neer
leggen. Daarom zullen we het
zo spelen dat we de moefti er
van proberen te overtuigen
dat het houden van gijzelaars
niet kan. Deze mensen hebben
er niets mee te maken, ze
staan buiten het conflict. Vaak
zijn het nog bejaarden, vrou
wen en kinderen ook. De ko
ran verbiedt dat. In de verzen
die over de oorlog handelen
staat dat ouderen, vrouwen en
kinderen er buiten moeten
worden gelaten en dat bomen
en waterbronnen niet vernie
tigd mogen worden".
STEVO AKKERMAN
SUSKEENWISKE
DE GOALGETTER
Drie jaar geëist voor kopiëren bankbiljetten
ROTTERDAM De officier
van justitie mr. H.J. Moraal
heeft voor de Rotterdamse
rechtbank drie jaar cel geëist
tegen een 51-jarige man we
gens het op grote schaal ver
valsen van bankbiljetten. Met
een in Duitsland aangeschaft
kopieerapparaat werden in
een werkplaats in Gorcum
vanaf begin vorig jaar naar
schatting 30.000 bankbiljetten
van 250 en 1000 gulden ge
maakt met een totale opdruk-
waarde van zestien miljoen
gulden vervaardigd. De Cen
trale Recherche Informatie
dienst (CRI) maakt zich intus
sen ernstig zorgen over de ex
plosieve ontwikkeling van
kleurenkopieermachines,
waarmee het steeds gemakke
lijker wordt om geld na te ma
ken. Om anderen af te schrik
ken vond mr. Moraal een hoge
gevangenisstraf op zijn plaats.
UltgeverlJ/Wavery Productions
Eigentijds of klassiek. Speels of
strak. ALNO zorgt voor
perfektie in kwaliteit en
betrouwbare service. Biedt de
sfeer die u past Van een klasse
die u herkent aan de details.
Haal gratis het dikke ALNO KeukenKijkBoek bij: Leiden: Houtwerf Keukens tel 769345.
Vandaag verschijnt in onze
krant de eerste column van
Mient Jan Faber, algemeen
secretaris van het Interker
kelijk Vredesberaad (IKV).
Faber is bezig aan een boek
over de ontwikkelingen in
Oost-Europa en reist daar
voor veel door het Oostblok.
Voortaan zal hij maandelijks
verslag doen van van zijn
ervaringen.
Op 5 september 1990 ver
scheen in een Hongaars lite
rair tijdschrift een artikel
van de bekende dichter
Csoór Sóndar.
Een historische uiteenzet
ting, onder meer over de
verhouding tussen Hongaren
en joden. Csoóri concludeer
de dat voor de Tweede We
reldoorlog er sprake was van
een vrijwel volkomen assi
milatie (aanpassing) tussen
joden en Hongaren. Maar na
die oorlog, zo betoogde hij,
lijkt het erop of de joden
proberen de Hongaren te as
simileren.
Csoóri is niet de eerste de
beste. Hij is een beroemd
dichter, was voorzitter van
de schrijversbond en boven
dien één van de oprichters
van het Hongaars Democra
tisch Forum (Hongaarse af
korting: MDF), de grootste
politieke partij van Honga
rije. Op het moment is hij lid
van het hoofdbestuur van
het MDF.
Lag het dus niet voor de
hand om ogenblikkelijk na
de publicatie van het artikel
het hoofdbestuur bijeen te
roepen en Csoóri te somme
ren zijn artikel terug te ne-
men en excuses aan te bie
den? Ik kreeg vooral ver
baasde reacties, toen ik die
vraag voorlegde aan het
MDF-hoofdkantoor in Buda
pest. Niemand had de
kwestie aangeroerd. Ook de
premier en partijvoorzitter
Antall niet.
„Maar het is waar, wat
Csoóri schreef", riep de bui
tenland-secretaris van het
MDF, heftig. En zij begon
me uit te leggen hoe na de
Tweede Wereldoorlog vele
joden zich hadden aangeslo
ten bij de communisten en
vooraanstaande posities in
de Communistische Partij
kregen. En hoe de kinderen
van deze „bolsjewieken"
thans in de grootste opposi
tiepartij, de Vrije Democra
ten (SDS), de leiding in han
den hebben genomen. „Ze
hebben geld. Ze wonen in
goede huizen en spreken
Engels, omdat ze in Amerika
hebben gestudeerd".
De eerste de beste taxichauf
feur aan wie ik, even na dit
gesprek, vraag hoe hij de po
litieke situatie in Hongarije
beoordeelt, antwoordt: „Het
stinkt. Het is me teveel na
tionalisme en antisemitis
me". Hij bezorgde mij een
gevoel van opluchting. Er
zijn gelukkig Hongaren die
het door hebben. Het stinkt.
Is er ook een verklaring te
vinden voor het opkomende
antisemitisme in Hongarije?
Opvallend is de ontkenning
van het MDF dat de partij
antisemitisch zou zijn. „Dit
etiket wordt ons opgeplakt
door anderen en vooral door
de oppositie", zo luidt het
verweer.
Ik heb er natuurlijk ook so
ciologen en historici over ge
sproken en tevens met de
oppositie gepraat. Zij stellen
allemaal dat er wel degelijk
sprake is van antisemitische
tendenzen in Hongarije.
Maar die hangen (zoéds al
tijd) nauw samen met de al
gehele situatie in het land
die door een grote onzeker
heid wordt gekenmerkt. De
jonge democratie heeft nog
geen diepe wortels gescho
ten. Zestig tot zeventig pro
cent van de bevolking ging
niet naar de stembus bij de
verkiezingen! De partijen
worstelen met hun identi
teit. De partijprogramma's
wijken niet veel van elkaar
af iedereen wil indivi
duele vrijheid en een mark
teconomie.
Om je toch te kunnen profi
leren ten opzichte van je
concurrenten, wordt vaak
een beroep op irrationele ar
gumenten gedaan. In de
ogen van de oppositie is het
MDF dan al gauw antisemi
tisch en nationalistisch, ter
wijl omgekeerd de SDS-top
bestaat uit joodse intellectue
len, voormalige bolsjewie
ken en internationalisten.
De oppositie voedt het 'ver
moeden' dat het MDF niet
veel op heeft met joden, bij
voorbeeld in de manier
waarop zij kritiek levert op
de politiek van de regering-
Antall die volgens haar te
veel op Duitsland is georiën
teerd. „Voor Antall is de
Duitse mark heilig, terwijl
de joodse dollar besmet is",
zo kreeg ik te horen.
Een ogenschijnlijk verschil
tussen MDF en SDS is dat
het MDF meer de partii van
de (opkomende) midden
klasse, van de kleinburger
is; minder elitair dan de
SDS. Het intellectuele gehal
te van de SDS is hoger, ze
ker in het parlement en bin
nen de partijtoppen. Publie
ke debatten over heikele
kwesties, in het parlement
of op tv, worden doorgaans
door de SDS-vertegenwoor-
digers gewonnen, gewoon
omdat zij meer intellectuele
bagage in huis hebben.
Dat heeft onder de huidige
omstandigheden echter ook
een averechts gevolg. Toen
de SDS in het .parlement het jl
beruchte artikel van Csoóri
aan de orde stelde en harde
kritiek leverde op de 'lais-
sez-faire' houding van het
MDF, voelden veel MDF-le-
den zich in hun onmacht zo
gebeten, dat zij van de weer- B
omstuit zeiden: „Zie je nu g*
wel; de joden proberen ons
te assimileren". Aldus ver- j
diept het antisemitisme zich,
in plaats van te worden uit-
gebannen. De kwetsbaarheid d;
van een 'middenklassepartij' >t
met een zwakke leiding rj]
werd blootgelegd.
Hongarije is diep verdeeld,
De bovenlaag, ruim dertig
procent van de bevolking,
doet min of meer actief mee 5C
aan het nieuwe partij-poli- Pi
tieke spel om de macht en V(
aan de invoering van de
markteconomie. De rest van
de samenleving wacht ang-
stig af of de onontkoombare te
prijsstijgingen en de groeien- y.
de werkloosheid op haar ,e'
schouders terecht zal komen, q
Extremistische en neo-fas- U|
cistische oprispingen liggen ie]
om de hoek, iemand hoeft jw
maar een brandende lucifer
in het kruitvat van de sa-
Rc
Ln
menleving te gooien. Want
er zijn geen maatschappelij-
ke organisaties die opkomen ,ej
voor de belangen van dee
mensen aan de onderkant L
van de samenleving. Men _e]
voelt zich op zichzelf, terug- £a;
geworpen, machteloos en ra- |a
deloos. Er hoeft maar één 3e
demagoog op te staan en de _jr
poppen zijn aan het dansen, j.^
Zigeuners
Maar er is nog een probleem
dat met name de onderkant hr
van de samenleving splijt. In r
Hongarije woont ruim een
half miljoen zigeuners. Do
minee Antall Hadhózy, die*,
al meer dan tien jaar in de V
zigeunergemeenschap werkt,
vertelde mij over de toene- 1
mende vijandigheid jegens
zigeuners. Zij worden gelijk-!
gesteld aan criminelen en
hun maatschappelijke ach
terstand is groot. i1"
De pogingen die gedaan
worden om de zigeuners uit[el
hun isolement te halen fa-.ee
len. Dat komt omdat er geen'er
direct en intensief contact isPa
met de zigeuners. Gedwon-^
gen spreiding van zigeunersjAK
over meer wijken en dorpen, e
werkt averechts. j?n
Hadhózy, zo vertellen enke-?e
le van zijn collega-predikan-^
ten mij, is één van de zeer
weinigen die het heeft aan-'er
gedurfd om tussen de zigeu-'an
ners te wonen en te werken.un
Wat hij daar doet? Een kin-V?
derkoor begeleiden dat zi-^f
geunerliederen zingt, want. 1
zo leren zigeunerkinderen.11^
dat ze een eigen cultuur, een1.33
identiteit hebben. Of zigeu-ini
ners in contact brengen me^
andere lagen van de bevol-J'
king, omdat ze feitelijk al-!et(
leen in de onderste laag ver-'00
toeven. Laat ze eens kennis32^
maken met mensen die een'?0-
wasmachine in huis hebberL1S0
of met een gezin met school-^
gaande kinderen die welan:
hun huiswerk maken. DatJ°e
soort dingen, heel triviaal,-"a
maar onontbeerlijk. ea(
Hongarije wil, na zoveel jaar've:
communistische overheer-133
sing, terug naar Europa!*3'
Naar ons! Het land wil zd
gauw mogelijk lid worderhr
van de EG. Toen hij half oWL
tober in Nederland was,
heeft Premier Antall daflÏÏLT
nog eens beklemtoond erl^
bovendien gewaarschuwd,
dat, als het Westen nief
helpt, er tegen de dreigend*
zondvloed in Oost-Europ;
geen Westeuropese wal op]
gewassen zal zijn. De werk
lozen en ontheemden zullei
in grote getallen op sta]
gaan. Westwaarts!
Kijkend, vragend en luiste]
rend heb ik de indruk da
Antall geen loze dreigemen
ten uit. En hoe ongerijmd
het voor het volk van dij
kenbouwers ook klinken
mag, het lijkt ook mij bete]
om zo snel mogelijk Hongai
rije toe te laten tot de EG en
met vereende krachten aaiPa(l
de oplossing van de probler®!1
men in dat land te gaar,
werken. juP^
MIENT JAN FABEp
0ba
ÏÏ37
i
