£olenvergassing op proef in Limburg Bedrijfswinst van banken kan beter GELD GOED IILIEUBEWEGING SCEPTISCH Beurs uan Amsterdam Markt weer in mineur CONOMIE EcidóeSomcwit ZATERDAG 27 OKTOBER 19 90 PAGINA 7 lollentelers ABM orden uitbetaald IN HAAG De naar schatting dui- d bollentelers die nog geld tegoed iben van het bollenbemiddelingsbu- ABM in Lisse, zullen worden uit- aald. Dat is gisteren bekendgemaakt ir de bewindvoerders van het in eilijkheden verkerende ABM. De htbank in Haarlem verschafte ABM ensdag surséance van betaling, nadat bedrijf in financiële problemen was tomen. De telers die deze zomer hun It via ABM hadden verkocht, vrees dat ze niet uitbetaald zouden krij- Het geld dat bollenexporteurs de nende tijd betalen aan ABM komt der beheer van een speciale stichting het geld zal doorsluizen naar de te- 'Naked bike' In de Rai in Amster dam is gisteren de grote jaarlijkse motor tentoonstelling begon nen. De nieuwe trend op de Motorai is de 'naked bike'. Dat bete kent zoveel als: terug naar de oervorm, de wedergeboorte van de motor zonder franje. Volgens dat mode beeld mag de machine niet langer verborgen worden achter een glanzende carrosserie. De Motorai (vandaag tot 21.00 uur te bezoe ken) duurt tot morgen middag vijf uur. FOTO: ANP Werkonderbreking bij de Postbank UTRECHT Bij de Postbank worden maandag werkonderbrekingen gehouden. Als die relatief zachte acties niet helpen, wilen de vakbonden van af half november naar hardere actiemiddelen grij pen. „Daarbij zijn stakingen niet uitgesloten. Dan kunnen de rekeninghouders er ook wat van gaan merken", aldus een woordvoerder van de Diensten bond FNV. Maandag hebben de Dienstenbond CNV, de Unie BLHP en de Dienstenbond FNV werkonderbrekingen van enkele uren op het pro gramma staan bij girokantoor de Leeuwenburg in Amsterdam (waar ook het hoofdkantoor zetelt) en bij de codeercentra in Roermond en Breda. De bon den willen met hun acties bereiken dat de raad van bestuur van de NMB Postbank Groep alsnog garan deert dat er bij de modernisering van het betalings verkeer geen gedwongen ontslagen zullen vallen. JGGENUM Minister adriessen (economische ken) geeft woensdag in Limburgse Buggenum symbolische startsein or de bouwvan een lenkolenvergasser. Het >rdt de grootste installa- in West-Europa, met n vermogen van 250 egawatt. Het is boven- en de eerste centrale in wereld waar kolenver- ssing gebruikt wordt tor het opwekken van ïktriciteit. De milieube- »ging heeft kritiek op t project. belangrijkste winstpunt n Buggenum is de vermin- ring van de uitstoot van aveldioxide en stikstof, ee stoffen die voor een be- igrijk deel verantwoordelijk voor de verzuring. Ruim helft van de zwaveldioxide dertig procent van de stik- fdioxiden die in de atmos- tr terecht komen, is afkom- van kolenverbranding. vendien loopt het rende- int op tot 43 procent, door- zowel een gas- als een omturbine stroom opwek- n. In een conventionele cen- le, waar door middel van elektriciteit wordt ge- iduceerd, ligt het rende- int op ongeveer 37 procent, lewel de milieubeweging lenvergassing als een be- ïgrijke stap vooruit be- louwd, is er ernstige kritiek het demonstratieproject van I' Samenwerkende Elektrici- iproducenten (SEP). „Het ïatuurlijk schoner dan con- ntionele centrales, maar in ggenum was veel meer mo- ijk geweest", zegt drs. Mar- n Bootsma van de Stichting tuur en Milieu, „De terug- inning van de zware meta- de ontzwaveling en het te- [brengen van de stikstof- issies... De vervuiling kan tl verder teruggedrongen daar gebeurt", uitstoot van het broeikas kooldioxide wordt nauwe- :s verminderd in Limburg. De kerncentrale in Dodewaard. Na lange tijd van politieke stilte, heeft minister Andriessen te ken nen gegeven dat kernenergie weer een serieuze optie is. En dat had wel anders ge kund, meent Bootsma: „Met chemische technieken kan C02 vrij gemakkelijk afgevan gen worden. Kijk, als je toch een proefinstallatie opstelt moet je zoveel mogelijk nieu we technische vindingen uit proberen. Dan moet je er zo hard mogelijk aan trekken. Dat gebeurt dus niet in Bugge num". In reactie op de kritiek stelt woordvoerder ir. J. Hellemans van Demkolec - een vennoot schap die het project uitvoert - dat terugdringen van uitstoot niet het primaire doel is van de installatie in Buggenum. „We willen kolen vergassing onder de knie krijgen. Aan het bepalen van de kosten en be trouwbaarheid van het proces hebben we onze handen vol". Voorraden Verzuring, broeikaseffect, smog. Het zijn drie vormen van ernstige milieuvervuiling en aan alle drie draagt ver branding van fossiele brand stoffen in niet geringe mate bij. Een kleine negentig pro cent van de energie die in de wereld wordt verbruikt, wordt opgewekt door verbranding van olie, aardgas en kolen. Volgens een Ijijdrage in bet septembernummer van het Amerikaanse tijschrift Scienti fic American kan de uitstoot van kolencentrales met vijftig procent teruggebracht worden met bestaande technieken. Dat komt niet de buurt bij de tach tig a negentig procent die vol gens onder meer het Rijksin stituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne nodig is om de milieuschade binnen de perken te houden. Dat lukt ook niet wanneer ko len als energiebron, wordt ver vangen door aardgas. Gas heeft duidelijke voordelen ten opzichte van kolen: het rende ment is veel hoger (tot zeven tig procent) en de installatie is eenvoudiger, omdat er bijvoor beeld geen onbrandbare delen in voorkomen. Omschakeling op aardgas heeft echter ook bezwaren. Bij de winning van gas komt nog al wat methaan (CH4) vrij, en dat is evenals kooldioxide een broeikasgas. Zo lang daar geen technische oplossing voor komt, betekent het aanboren van meer gasvelden dat de atomosfeer van de wal in de sloot wordt geholpen. Een aanzienlijk bijkomend probleem: bij het huidige con sumptieniveau kan nog 1500 jaar op rendabele wijze kolen worden gedolven, terwijl de voorraad aardgas niet verder strekt dan 120 jaar. Als kolen in alle installaties vervangen zou worden door aardgas, zijn we over 55 jaar door de voor raden heen. Omschakeling op aardgas voor de opwekking van elektriciteit is voor het milieu dus ook al niet de oplossing. Wat dan wel? „De reductie van de kool- dioxide-emissies met vijftig tot tachtig procent kan alleen be reikt worden wanneer op gro te schaal omgeschakeld wordt op niet-fossiele bronnen", stelt de Scientific American. Kernenergie is zo'n bron. Rond het onderwerp hangt sinds de ongelukken in Harris- burg en Tsjernobyl een taboes feer. Toch lijken de voorstan der de laatste tijd voorzichtig weer uit hun schulp te krui pen. Minister Andriessen heeft al duidelijk gemaakt dat wat hem betreft kernenergie weer een serieuze optie is. Er kan volgens de minister nauwelijks meer bespaard worden en duurzame bronnen als zon, water en wind, zouden niet rendabel zijn. Niet alleen *de technische moeilijkheden, maar ook de lage olieprijzen worden opgevoerd als belem mering voor grootschalige bouw van zonnepanelen en windmolens. Naast het verbe teren van verbrandingstech nieken wordt daarom voor zichtig geprobeerd kernener gie weer op de agenda te krij gen. Wetenschappers in bin nen- en buitenland die in het verleden hartstochtelijke plei dooien tegen kernenergie hiel den, menen nu dat er op z'n minst gepraat kan worden. Risico's Pleitbezorgers van kernener gie werpen zich op als de red ders van het milieu. Immers de uitstoot van verontreini gende stoffen is minimaal. Nieuwe technische snufjes bie den, zo stellen zij, oplossingen voor het voorkomen van onge lukken en voor het opbergen van afval. De milieubeweging doet niet mee aan het groeiende opti misme over kernenergie. „De 'veilige' centrale bestaat alleen nog maar op de tekentafel", schampert Marleen Bootsma, „Misschien dat de radioactivi teit van het afval beperkt kan worden tot 8 a 9 eeuwen, maar dat duurt ook nog veel te lang. Bovendien zijn er nog andere risico's, bijvoorbeeld bij urani- umwinning, transport en pro liferatie. Wil je daar wat aan doen, dan is er ontzettend veel geld nodig. Geld dat je beter kunt gebruiken voor besparing en gebruik van duurzame bronnen". Bootsma wijst er verder op dat grootschalige omschakeling tot snelle uitput ting van de uraniumvoorraden leidt. Trendbreuk Natuur en Milieu heeft met de Vereniging Milieudefensie een onderzoek laten uitvoeren naar alternatieve energiesce nario's. Daaruit blijkt dat er nog „een enorm technisch be sparingspotentieel" is. Met verbetering of vervanging van (delen van) produktieproces- sen, een grotere efficiëntie van elektromotoren en verlichting en het gebruik van proces- en afvalwarmte is ten opzichte van 1985 in 2010 een energie besparing te realiseren van 25 procent. Voor daadwerkelijke tempe ring van het broeikaseffect en overlevingsperspectieven van de bossen is dat nog niet vol doende, zo schrijven de twee milieu-organisaties. Er zal op timaal gebruik gemaakt moeten worden van warmte kracht-koppeling - gebruik van afvalwarmte voor verwar ming van instellingen of in dustriële processen - en duur zame energiebronnen, voorna melijk in de vorm van wind molenparken. Verder is er „ook een trendbreuk nodig op verkeersgebied (verandering vervoerswijzen, aanpak mobi liteitsgroei), in de landbouw (minder kunstmest, minder kastuinbouw) en in het ge bruik van grondstoffen (terug dringen overbodig gebruik zo als eenmalige verpakkingen, en hergebruik van aluminium, staal en kunststoffen). Ook de energie-intensieve groei van produktie en consumptie zou ter discussie moeten komen. FRANS BOSSCHER ilinder orders oor industrie ^DORBURG De onderne- irs in de industrie waren september iets minder nstig gestemd over de ont- ngst van orders dan in au- stus, terwijl gelet op het izoen een verbetering was rwacht, aldus het Centraal jJireau voor de Statistiek BS). Daarmee werd de sta- :1e tendens van de laatste gen maanden doorbroken, et indexcijfer van de order- sitie van de industrie daal- van 122 in augustus naar in september, aldus het IS. De invoer van goede- n bedroeg in juli van dit ir 17,5 miljard gulden, een ging van 6 procent in ver- ijking met juli '89. De uit- :r van goederen bedroeg ,4 miljard gulden, 13 pro- it meer dan in juli vorig ir. Gerekend over de eer- zeven maanden van dit ir bedroeg het saldo op de ndelsbalans (het uitvoero- f rschot) 4,6 miljard gulden [enover 4 miljard gulden rig jaar. (ADVERTENTIE) Hoog Rendement, dus Superzuinig. Milieuvriendelijk. Overal royaal warm water. N Plus f 350,- subsidie! Voordelig en milieubewust genieten van het hoogste Warmtekomfort. Kies Radson! De algemene banken be ginnen de hete adem van hun EG-concurrenten met de dag meer in de nek te voelen. Amro Be- leggingsresearch heeft daarom een analyse pro beren te maken van de sterke en zwakke kanten van de grootste Neder landse banken. Zoals ik het zie geeft de Amro zichzelf en de andere grote banken niet meer dan een magere 7. De Nederlandse banken zijn weliswaar be hoorlijk solvabel, zo blijkt uit de studie, maar hun rentabili teit is aanzienlijk minder. De scherpe concurrentie op de Nederlandse markt is daarvan een belangrijke oorzaak. Bo vendien is de inflatie in Ne derland laag en zorgt de ster ke solvabiliteitspositie voor een drukkend effect op de rentabiliteit. Voor de particuliere klanten bevat de studie eqkele verve lende zaken. Ik lees: „Kosten dekking van alle geleverde diensten in plaats van kruis lingse subsidiëring zal de ko mende jaren een belangrijk streven zijn. In dit kader wordt onder meer een voort gaande stijging van de beta- lingsverkeerprovisies ver wacht". Dat lijkt mij een dui delijke nieuwe aanwijzing dat het gratis giroverkeer zijn langste tijd heeft gehad. De lasten van de grote ban ken zijn de afgelopen jaren fors gestegen, met name door de toenemende automatise ringsinspanningen. De gelei delijke liberalisering van de kapitaalmarkten en de toene mende concurrentie maken een efficiënte bedrijfsvoering in dè toekomst van groot be lang. In Nederland bestaan op dit gebied zowel koplopers als achterblijvers. In het kader van de komende Europese eenwording is voor bijvoorbeeld de Amro Bank en de NMB Postbank Groep het feit onaangenaam dat hun buitenlandse kantorennet te klein is. De ABN Bank is daarentegen onbetwist de in- ternationaalste van de Neder landse banken. De Rabobank bedekt met 3240 kantoren Ne derland 'fijnmazig'. In het buitenland heeft deze grote bank slechts 30 vestigingen. tijen van West-Europa mogen worden gerekend. Een geheel ander aspect van het bankwezen is dat sinds 1 januari 1990 fusies met verze keringsmaatschappijen moge lijk zijn geworden door de li beralisering van het struc tuurbeleid. Europa ziet in toe nemende mate dergelijke fu sies tot stand komen - in Ne- Eén van de conclusies uit de studie is dat een heroverwe ging van strategische keuzes noodzakelijk wordt door de snel veranderende omgeving en de nadering van 1992. „De uitgangspositie van de Neder landse banken met het oog op 1992 biedt kansen door het heersende lage prijsniveau en de concurrerende opstelling van de banken, die al jaren te maken hebben met een sterke concurrentie op de binnen landse markt. Bedreigingen zullen met name afkomstig zijn van gespecialiseerde fi nanciële instellingen, die de krenten uit de pap trachten te halen". Wie zijn dat? Blader ik het Bankenboekje door, dan vind ik onder meer: Bank Cantrade Itec, Bank Mendes Gans, Banque Paribas Neder land, Banque de Suez Neder land, H. Albert de Bary en Co., Credit Suisse First Boston Nederland (een geduchte con current op de emissiemarkt), Kempen en Co., F. van Lan- schot Bankiers en De Natio nale Investeringsbank. Nu moet ik hieraan meteen toevoegen dat de ABN Bank in Mees en Hope en de Amro Bank in Pierson, Heldring en Pierson gespecialiseerde fi nanciële instellingen bezitten die door hun grote internatio nale bancaire kennis en ver nuft tot de .sterkste marktpar- derland is als eerste de Vere nigde Spaarbank Groep sa mengegaan met het verzeke ringsconcern Amev. De Nationale-Nederlanden en Aegon hebben forse belangen bij grote banken als AB- N+Amro en NMB Postbank. Bij de NMB Postbank Groep heerst op het ogenblik nogal wat onvrede. De vrees voor een forse personeelsinkrim ping bij de Postbank heeft de gemoederen verhit en in de studie van Amro Beleggings- research wordt het vuurtje nog iets aangewakkerd met de constatering dat het hoge kostenniveau bij de Postbank met name wordt veroorzaakt door de vergoedingen die aan de PTT betaald moeten wor den voor onder meer loket- werkzaamheden in 2605 post kantoren en voor het postver voer. Een consequentie van de komende afslanking van het kantorennet der PTT is dat de Postbankklanten in toenemende mate in regen en wind mogen staan om wat geld uit de muur te kunnen trekken. Die rijtjes Postbank klanten vind ik maar een troosteloos gezicht - even troosteloos overigens als de toestanden bij sommige geld automaten van andere ban ken. Binnen vetters Zijn de banken binnenvet ters? Zij zijn solvabel, maar hoe solvabel zal eerst blijken als publikatie van de voorzie ningen voor algemene be drijfsrisico's, de VAR's, ver plicht wordt. Zoals u zich mis schien herinnert, worden deze VAR's gebruikt voor het op vangen van verliezen uit hoofde van bijvoorbeeld de kredietverlening. Die VAR's zitten thans verstopt onder de crediteuren. De jaarlijkse do taties aan die VAR's zijn. aan zienlijk. In 1989 legden de Amro en ABN bank, de NMB Postbank Groep en de Rabo bank uit hun bedrijfswinst te zamen 2555 miljoen gulden terzijde voor die dotaties. In de vier boekjaren van 1985 tot 1988 waren die dotaties ach tereenvolgens 2550, 2577, 2317 en 2365 miljoen gulden groot. Samengeteld is dat 12.364 mil joen gulden. Hoeveel van die ruim 12 miljard gulden is overgebleven weet alleen de Nederlandsche Bank. En ten slotte: één van de aar digste conclusies van de studie is dat een invasie van buiten landse banken niet te ver wachten is door een relatief laag prijspeil van de verschil lende diensten en concurre rende houding van de grote Nederlandse banken met hun overheersende rol op de Am sterdamse effectenbeurs. Wel lijkt het mij waarschijnlijk dat kleine gespecialiseerde bui tenlandse banken zich in toe nemende mate in Nederland vestigen. Het zou mij niets verbazen als het Nederlandse bankwezen in een razendsnel tempo bijna onherkenbaar verandert. WIM VAN DER MEULEN geen Schoo én geen Bukman én geen Pronk i Ir nal Wilt u het anders? Het Papoeafonds doet het zonder onderscheidt; voor nog eens 3 verzorgingstehuizen voor honderden scholieren en studenten voor duizenden Papuavluchtelingen. Doe het anders Papoea-fonds Postgiro 243000 Arnhemseweg 72 16711 HG Ede Bank: Rabo-Ede Rek.nr. 44 40 72 470 Secretariaat: Van Randwijcklaan 104 3815 MT Amersfoort Telefoon 033-728690 Stichting Hulp aan Papoea's in Nood Noteringen van vrijdag 26 oktober 1990 (tot 16:30 uur) 86/87 5% st. 89 ƒ2.65 89/90 ƒ4.24 89 3.50 89 2.75 88/89 1.85 89 2.50 89 7.40 89 3.50 89 5.75 89 ƒ2.- 89 3.60+d. 89/90 1.80 89 2.40 89 ƒ3.30 89 2.75 89 10.00 89 6.60+d. 89 2.00 89 3.32 89 2.40 88/89 1.80 78 4.40+5% St. 89 1.25 89 4.72 89 ƒ3.60 89 1.95 ho dd 41.053/1 133.50 18/7 148.50 15/6 141.903/1 160.20 22/10 63.60 3/1 91.70 4/1 94.50 8/6 75.60 20/7 91.30 9/7 43.803/1 142.502/8 126.50 18/4 97.1017/7 53.50 18/7 35.808/6 16.901/8 134.80 16/7 91.00 3/1 111.50 2/1 107.4011/1 50.30 4/1 53.60 3/1 156.70 2/8 76.90 23/5 109.80 18/4 54.70 23/5 63.70 9/5 227.50 26/7 47.80 3/1 37.8018/5 111.80 4/1 82.001/3 110.80 4/1 60.20 19/7 59.70 20/7 166.00 4/1 115.0010/1 47.3028/6 53.50 2/1 76.40 30/5 57.20 25/5 la dd 29.70 5/10 102.70 26/2 111.5026/2 75.80 26/10 152.30 23/2 44.50 5/10 76.20 12/10 66.20 26/2 49.60 25/9 72.306/3 18.4026/10 122.00 28/9 81.005/10 70.10 24/9 31.90 21/2 22.00 28/9 11.50 7/3 100.00 26/2 48.80 5/10 56.00 26/9 56.0022/8 20.00 17/10 35.60 1/3 132.80 18/10 49.90 10/10 35.1010/10 36.7028/9 36.00 12/10 141.90 2/1 19.8026/10 52.10 26/10 77.60 28/9 57.1013/3 41.00 26/9 133.00 25/9 73.50 10/10 33.20 5/1 fokkw c gist-br c hes tschn 76.20 76.20 127.00 126.70 126.90 126.80 126.50 12620 149.00 148.30 148.00 Slotkoers vrijdag 26 c amsl rubber 4.50 4.40 ant.verf 435.00 atag hold c 117.00 118.30 auto-i r 74.10 74.10 auto ind pr 46.00 46.00 belindo c 337.00 337.00 berkel 1.75 1.70 blyd will 41.00 41.00 bobel 3.20 ONG boer druk 290 50 290.00 boer wink c 72.00 71.90 burg heybr 2800 00B 2800.00B calvé 961.00 953.00 calvè c 961.00 953.00 calve pr 850.00 845.00 center pa c 79.00 79.20 chamotte 3.25- 3.25- cred lyonn 36.00 35.80 eriks 91.50 llexovit 80.00 furness 164.00 gamma hold 97.00 gamma h 5 pr 5.50 getronics 30.40 geveke 46.00 142.00 205.00 109.00 holl.kloos 444.00 ihc caland indust.mij infotheek c kbb c.pr. c 84.50 koppelpoort 277.00 krasnapols. 215.00L landre gl c 65.80 moeara c op 14700.0 moeara wb 15600.0 vd moolen 29.00 mulder bosk 55.00L multihouse 8.90 mijnbouw c 381.00 naeft 320.00X nagron c 48.10 nat.inv.bnk 559.00 nbm-amstel 9.00 nedap 370.00 n spr.sl c 10500.0 nkl hold e 240.00 rivac sarakreek schuttersv smitintc sphinx c staal bank c stad rott c unil 7 pr. unil.6 pr vnu97 pr wgnr-tijl c west invest west-inv wb k c 73.50 73.20 221.00 221.00 65.50 65.50 21.10 20.90 i c 121.00 119.00 156.00 156.00 h. 46.20 46.00 48.00 47.00 73.00 73.00 40.30 40.00 40.30 40.30 71.70 70.20 22.00 21.50 1680.00 1710.00 43.80 44.50 52.00 52.00 148.00 149.00 19.80 19.40 44.70 44.00 86.30 86.00 77,50 77.50 32.50 32.00 122.00L 118.00L 90.50 90.00 147.00 147.00 -X 95.80 95.80 76.00 76.00 52.00 52.00 59.00 59.00 320.00 320.00 17 00 17.00 575O0L 49.90 49.90 71.00 70.50 15.50 15.10 59.00 58.50 231.00L 231.00 24.00L 24.00 100.00L 100.00L 82.50B 82.00B 202.00 200.00 38.00 38.00 GOUD Nieuw Vorige ZILVER onbewerkt 20110 - 20710 20140 - 20740 onbewerkt 195 - 265 195 - 265 22340 bewerkt 310 310 25 7/8 58 5/8 87 5/8 861/2 47 3/8 46 25 3/4 253/8 AMSTERDAM Het Damrak heeft zich gisteren weer van een slechte zijde laten zien waarbij de algemene stem mingsindex 1,5 punt daalde tot 96,8. De CBS koersindex zakte 1,2 punt tot 172,1. De aandele- nomzet bleef met 526 miljoen aan de lage kant. De daling deed zich over een breed front voor als gevolg van de toegenomen spanning in de Golf en een hernieuwde stijging van de olieprijzen. Ko ninklijke Olie bleëf op f 135 prijshoudend, maar de pro bleemfondsen DAF en Philips zagen de koersen tot ongeken de diepten dalen. DAF verloor 1,50 op f 19 na een duik tot 18,60 en Philips ging naar huis met 0,40 verlies op 19,80. Unilever liet f 1 liggen op f 148. Ook Akzo lag met 2 verlies op f 75,80 slecht in de markt, in haar kielzog gevolgd door collega DSM met 1,60 verlies op 81,50. Hoogovens, die de verwachtingen voor het twee de halfjaar kan handhaven, moest toch wat terug en wel 0,80 tot/53,20. Zwak in de markt lagen on dernemingen in de kapitaal- goederensfeer. Zo zag Fokker zich f 2,40 in prijs verlaagd tot ƒ36,90 en moest Stork ƒ2,10 terug naar 43,50, mede als gevolg van een onderhandse aandelenplaatsing van 2 mil joen om een overneming te fi nancieren. Dit is al enkele maanden geleden gebeurd maar eerst nu bekendgemaakt in verband met noteringsaan- vraag voor de nieuwe stukken. Verzekeraar Aegon werd 2,50 lager afgeprijsd op 111,10 en Amev daalde 1 tot 48. Kruidenier Ahold brok kelde ruim 2 af naar 128,70 en Gist-brocades, die met een Japans concern contacten heeft gelegd om de farmadivi- sie af te stoten, werd 0,30 meer waard op 27,10.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 7