„Start bij kind en verbeter de wereld"
Meer zuiverheid bij onderwijsplanning gewenst
kerk
wereld
Bisschoppen VS
bekritiseren
optreden in Golf
Schoolwijzer
£etdóe
Mozart compleet op CDi
overtreft verwachtingen'
mT Ccldóc0ouAont
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
EcklócSou/tont
vrijdag 26 oktober 1990 pagi]
Zwolse kerken willen gebed tegen Zwarte Gat
ZWOLLE De protestantse kerken in Zwolle zijn bezorgd over
de plannen van Veronica om komende zondag in Zwolle een
manifestatie te houden rondom paranormale activiteiten. De
hervormde en gereformeerde gemeenten roepen in een geza
menlijke kanselboodschap de kerken in de regio op tot gebed
"om de waarheid van de Bijbel te doen oplichten over de vele
vormen van on- en bijgeloof, waarin in onze tijd veel mensen
dreigen ten onder te gaan. Met name veel jonge mensen dreigen
het slachtoffer te worden van duistere krachten", aldus de ker
ken. "Spelen met het occulte" is volgens hen een activiteit die
door de eeuwen heen is afgewezen door de christelijke kerk. De
oproep wan de kerken tot gebed is niet het enige protest. Veel
affiches van de manifestatie zijn in Zwolle met tectyl besmeurd.
Tienduizenden amendementen op wereldcatechismus
VATICAANSTAD De rooms-katholieke bisschoppen in de
wereld hebben 24.000 amendementen ingediend op het ontwerp
voor een wereldcatechismus. Kardinaal Joseph Ratzinger, hoofd
van de Vaticaanse congregatie voor de geloofsleer en voorzitter
van de commissie die met schrijven van het document is belast,
vertelde dit gisteren aan de deelnemers aan de bisschoppensyno
de. Ratzinger, die eerder liet weten dat het document „op buiten
gewoon grote instemming" van de bisschoppen kon rekenen,
meldde dat de catechismus vermoedelijk pas in 1992 zal worden
gepubliceerd. Hij erkende dat het ontwerp-document enkele la
cunes bevat. Zo is nauwelijks aandacht besteed aan de missionai
re opdracht van de RK Kerk en aan de eigen plaats van de Oos
terse kerken die deel uitmaken van de Rooms-Katholieke Kerk.
Samen op Weg-
trein rijdt weer
LUNTEREN De oecume
nische trein van hervorm
den en gereformeerden rijdt
weer: gisteravond besloten
de synodes van hervormden
en gereformeerden te gaan
werken aan een kerkorde-
lijk uitgangspunt voor de
herenigde kerk.
Basis en hoofdlijn van dat
werk is de hervormde ker
korde uit 1951.
Veel gereformeerden hadden
eerder dit jaar veel moeite
met het hervormd document
als basis voor de nieuwe kerk;
het hervormd-eigene zou wel
licht daardoor teveel gaan
overheersen. Daardoor ont
stond eerder dit jaar een zeke
re patstelling, die gisteravond
is doorbroken. Ter synode
heerste een stemming van 'we
moeten er nu uitkomen, want
anders wordt Samen op Weg
lachwekkend', zoals de gere
formeerde oecumene-deskun-
dige dr. L.J. Koffeman op
merkte. Anderen wezen er op
hoe in de gemeenten Samen
op Weg een levende realiteit
is; wat de synodes 'bekoksto
ven' of juist niet, wordt nau
welijks van belang gevonden,
tenzij de trein blijft stilstaan.
De Hervormde Kerkorde van
1951 functioneert in de Ne
derlandse Hervormde Kerk
als 'samenbindend element',
er wordt in aangegeven hoe
de Hervormde Kerk met al
haar verscheidenheid één
kerk kan zijn.
De 'nieuwe kerk' heeft zo'n
bindend element ook nodig,
want de verscheidenheid zal
groot zijn.
Een speciale commissie zal in
oktober 1992 een rapport op
tafel leggen waarin de struc
tuur voor de herenigde kerk
wordt voorgesteld.
WARC - secretaris
ziet in China
meer openheid
LUNTEREN De Tsjeeho-
slowaak Milan Opocensky,
sinds begin 1989 secretaris
van de Wereldbond van Her
vormde en Gereformeerde
Kerken (WARC), heeft in
China „veel meer openheid"
aangetroffen dan hij had ver
wacht. Er kon openlijk over
de bloedig neergeslagen stu
dentenrevolte van vorig jaar
worden gesproken, zo had hij
vorige maand tijdens een
rondreis geconstateerd. Opo
censky, te gast bij de geza
menlijke synodevergadering
te Lunteren, erkende dat de
vrijheid van de kerken in
China "enigszins ingeperkt"
is. Dit is naar zijn mening niet
het gevolg van de steun die de
Chinese Raad van Kerken vo
rig jaar aan de opstandige stu
denten heeft gegeven (en die
zij weer heeft herroepen),
maar van de vrees bij de rege
ring dat de kerken dezelfde
rol bij democratisering zouden
spelen als de kerken in Oost-
Europa hebben gedaan.
Nederlandse Hervormde kerk
Ds. Fechner, Wassenaar, aangesteld
als legerpredikant.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Schiedam W.R. van
Wieren te Huizen (N-H); Ds. G. van
Loenen te Leiderdorp neemt 28/10
afscheid wegens vervroegd emeri
taat.
De vragen die men
met ja of neen
beantwoordt,
zijn zelden
interessant.
UTRECHT Als je in
het basisonderwijs al be
gint kinderen vertrouwd
te maken met begrippen
als .onderling vertrou
wen' en .solidariteit' dan
ben je de wereld aan het
verbeteren. Dat is het
hoge ideaal waar de nieu
we studie Vredespedago-
giek aan de Universiteit
Utrecht voor staat.
Dr. Lennart Vriens geeft met
ingang van 1 november colle
ges over vredesopvoeding.
Vriens die als bijzonder hoog
leraar in dit vakgebied is be
noemd verwacht niet dat er
mensen specifiek in de vre-
despedagogie zullen willen af
studeren, hoewel dat niet on
mogelijk is. Het gaat meer om
een bijvak dat andere studies
meer kan verdiepen.
Het woord 'vrede' als tegen
hanger van 'oorlog' is voor
wat deze studie betreft te be
perkt, zo blijkt uit de stelling-
name van de Stichting Leer
stoelen Vredesopbouw in
Utrecht. Vredesopvoeding, al
dus de stichting, richt zich „op
het tot stand brengen van een
humane wereld op basis van
normen en waarden die in
vrede besloten liggen". De
stichting heeft zich voor een
vredes-leerstoel bij de
Utrechtse universiteit beij
verd.
Het verbeteren van de maat
schappij is hard nodig, zegt
Vriens tijdens een toelichting
op zijn hoogleraarschap. De
samenleving is nu gebaseerd
op „georganiseerd wantrou
wen" zegt de hoogleraar en
dat vergalt veel van het leven
van talloze mensen. De maat
schappij draait volgens Vriens
even gesmeerd en een stuk
prettiger als de mensen be
sluiten tot en dan volgen
de kernpunten die op basis
scholen aan kinderen moeten
worden bijgebracht :„Ge-
weldloosheid, sociale vaardig
heid, verantwoord omsprin
gen met de wereld, (waarbij
met name aan verspilling van
Lennart Vriens.
energie en milieuschade moet
worden gedacht), het kweken
van vertrouwen en solidari
teit en verantwoordelijkheid'.
Vriens ter toelichting nog:
„Kinderen moeten leren dat
niet alles geaccepteerd hoeft
te worden, dat je alles ter dis
cussie kunt stellen."
Mooi
Dat zijn mooie doeleinden,
maar hoe wil Vriens die gere
aliseerd zien in een maat
schappij, waarin competitie en
naijver geaccepteerde begrip
pen zijn.
Vriens:„Let wel ik ben niet
tegen alle competitie. Die kan
tussen mensen waardevolle
resultaten opleveren, mensen
hebben het nodig om zich te
bewijzen. Dat zie je duidelijk
in de sport, waar ik zelf graag
aan doe. Ik zeg wel: we zijn te
ver doorgeschoten. De compe
titie is tot doel verheven, zou
je haast denken."
Hoe de samenleving er uit zou
moeten zien, is een vraag
waar Vriens geen pasklaar
antwoord op heeft. Maar als
het toch moet wil hij de ver
gelijking met een gezin ma
ken. „In een gezin heerst ook
rivaliteit, maar dat is geen
doel op zich. In een gezin
heerst door alles heen solida
riteit. In de maatschappij
moeten we af van die mental-
teit van 'ieder voor zich".
Er gebeurt intussen al enkëft
jaren iets ten behoeve van de
vredesopvoeding onder kin
deren. Vriens is zelf nauw be
trokken geweest bij een basis
schoolproject, ten behoeve
van de vredesopvoeding. Ba
sisscholen kunnen sinds jaar
en dag een abonnement op
'Vredesboeken' nemen van de
Stichting Leerstoelen Vredes
opbouw. Uit het feit dat de
boeken in een oplaag van
achtduizend per jaar worden
afgenomen, leidt de stichting
af dat de belangstelling onder
scholen groot is.
Maar wat steken de kinderen
op basisscholen er van op?
Vriens zegt dat die vraag niet
wetenschappelijk gefundeerd
beantwoord kan worden om-
"cfat er nooit onderzoek naar
het resultaat van die lectuur
is gedaan. Daar ontbrak het
FOTO: PERS UNIE
geld voor, zegt de hoogleraar.
Uit eigen ervaring kan hij
melden (Vriens was onderwij
zer en deed veel onderzoek)
dat kinderen vanaf hun elfde
jaar belangstelling hebben
voor wat er in de wereld ge
beurt. „Ze hebben dan best al
wel een idee wat rechtvaar
digheid en onrecht is" zegt
Vriens. Het Jeugdjournaal
van de televisie is een belang
rijke nieuwsbron voor kinde
ren zegt de hoogleraar.
Er is in de onderwijswereld
een tendens gaande, zegt
Vriens om alles wat niet di
rect gericht is op direct resul
taat te schrappen. Hij vreest
dat dat ook gebeurt met de
lessen die kinderen meer tole
rantie en verantwoordelijk
heid moeten bijbrengen.
Monnikenprotest
Ongveer honderd Birmaanse monniken gingen in de Thaise hoofdstad Bangkok de straat op om
te protesteren tegen de geweldadige onderdrukking van hionniken in Birma. FOTO: epa
WASHINGTON Het militaire optreden van de
Verenigde Staten in het gebied van de Perzische Golf
kan geen genade vinden in de ogen van 26 van de 300
rooms-katholieke bisschoppen in de Verenigde Staten.
„De omvang en de aard van de wapensystemen die op dit mo
ment geïnstalleerd worden, gaan veel verder dan afschrikking
alleen en vormen een offensieve bedreiging voor Irak", schrij
ven de bisschoppen in een verklaring die door de vredesbewe
ging Pax Christi is verspreid.
Het door president Bush geëiste vertrek van Iraakse troepen
uit Kuwayt is „zo onvoorwaardelijk, dat geen ruimte wordt ge
laten voor de oplossing van legitieme problemen tussen Irak en
Kuwayt, die al voor de invasie bestonden". Tot de onderteke
naars van de verklaring behoren de aartsbisschoppen Ray
mond Hunthausen (Seattle), Robert Sanchez (Santa Fe) en Da
niel Sheehan (Omaha).
Aartsbisschop James Francis Stafford van Denver heeft in een
brief aan Bush geschreven dat het „extreem moeilijk" is om de
militaire acties van Amerika te rechtvaardigen. Dat komt
doordat ze „voortvloeien uit een politiek die ernaar streeft
voor Noordamerikanen en Europeanen een levensstandaard te
behouden die al een onevenredig groot deel van de grondstof
fen in de wereld opeist".
Het is weer een drukte van
belang in de onderwijspoli
tiek. Onlangs sloot staatsse
cretaris Wallage een overeen
komst over het zogeheten for
matie-budget-systeem, eerst
met de schoolbesturen, daarna
met de personeelsbonden. En
het vorige weekend kwam er
met diezelfde personeelsbon
den een convenant tot stand
over de verdeling van 222
miljoen gulden, onder meer
ter opwaardering van het le
raarsberoep. Er wachten de
scholen dus weer heel wat
veranderingen.
Men kan natuurlijk de be
trokkenen, met name de be
windsman prijzen om zoveel
activiteiten, hem feliciteren
met de bereikte resultaten. En
ook kan men het een beetje
flauw vinden wanneer in
sommige commentaren die
222 miljoen een druppel op
een gloeiende plaat wordt ge
vonden. Toch zijn er mede in
dit verband nog vragen en
ook bedenkingen genoeg. Een
paar ervan wil ik hier aan de
orde stellen.
Voorbarigheid
De eerste is die naar de rol
van de volksvertegenwoordi
ging in dezen. Vindt die dat
wat afgesproken is allemaal
goed, of moet het bij haar nog
aan de orde komen? En voor
al: als die nu eens zaken gaat
wijzigen, wat gaat er dan ge
beuren? Laat de politiek zich
niet teveel verdringen door
de belangenbehartigers?
Ik stel deze vraag omdat de
bewindslieden op Onderwijs
zo langzamerhand niet zo'n
beste reputatie hebben opge
bouwd waar het het rekening
houden met de juiste parle
mentaire weg betreft. Ik denk
bijvoorbeeld aan alles wat er
febeurd is in het middelbaar
eroepsonderwijs. Onder in
vloed van proces-coördinato
ren, en aangelokt door finan
ciële stimulansen werd meni
ge school verleid tot dan wel
opgejaagd naar een fusie die
uitging van een wet die er
nog lang niet was. Onder in
vloed van zoveel geweld
moest je bijna constateren dat
die wet meer goedgekeurd is
in een sfeer van „in vredes
naam dan maar, we kunnen
nu niet meer terug", dan dat
er echt het gevoel was dat
men hier te doen had met
echte verbeteringen van het
onderwijs.
Eenzelfde situatie dreigt bij de
aanstaande fusies in het
voortgezet onderwijs ten ge
volge van de basisvorming en
door drs. K. de Jong Ozn.
ook bij de schaalvergroting in
het basisonderwijs.
Wat het eerste geval betreft
worden er al allerlei maatre
gelen genomen die fusies in
het voortgezet onderwijs
moeten bevorderen. Op zich
zelf is dat best te accepteren,
want het vormen van meer
scholengemeenschappen is
onderwijskundig gezien een
goede zaak en het kan ook
meestal wel met de huidige
wetsbepalingen. Maar er ligt
een wetsvoorstel voor een be
paald beleid ten aanzien van
nevenvestigingen en ook ten
aanzien van opheffingsnor
men vooral, die nogal omstre
den zijn. Die moeten nog door
de Staten Generaal worden
goedgekeurd. En het is echt
nog de vraag of dat ongewij
zigd zal gebeuren. Toch lijkt
het alsof ook hier al flink op
de beslissing wordt vooruitge
lopen.
Helemaal merkwaardig ligt
het bij de schoolgrootte in het
basisonderwijs. Men weet dat
daarover een rapport is ver
schenen waar met name de
personeelsbonden niet eens
over willen praten. De staats
secretaris heeft trouwens zijn
standpunt erover ook nog niet
bepaald. (Officieus schijnt dat
anders te liggen!) En er is in
de verste verte nog geen spra
ke van een wetsontwerp dat
andere opheffingsnormen
voor het basisonderwijs bevat.
En de volksvertegenwoordi-
Todi lijkt het erop, dat men
het convenant van de staats
secretaris met de bonden be
kijkt, of er al een beslissing
over die schoolgrootte is geno
men. Basisscholen die op dit
moment meer dan 170 leerlin
gen hebben krijgen 25 miljoen
voor de ontlasting van de di
rectie (het gaat dan om 3000
scholen), terwijl de 5000 scho
len die minder dan 170 leer
lingen hebben daarvoor
slechts 7,5 miljoen gulden
krijgen. Het convenant voor
ziet ook in een stimulerings
fonds van vijf miljoen gulden
voor basisscholen die gaan fu
seren en zo boven het leerlin
genaantal van 170 leerlingen
komen. Het begint er flink op
te lijken of we zo uiteindelijk
naar een minimumnorm van
170 leerlingen gaan. Maar ie
mand zal toch vragen: wie
heeft hier nu over beslist?
Over vooruitlopen gesproken.
En er zullen ongetwijfeld
bang uitgevallen schoolbestu
ren zijn die denken
Combinatie
In het convenant leest men
verder dat alle personeelsbon
den er nu akkoord mee gaan
dat de basisvorming wordt in
gevoerd. Dat valt op zichzelf
toe te juichen, maar de rede
nen om de bezwaren nu te la
ten vallen hebben toch weinig
te maken met een integrale,
laat staan onderwijskundige
beoordeling van het voorge
stelde wetsontwerp over die
basisvorming.
Verder schijnen dezelfde bon
den zich ook al akkoord te
hebben verklaard met bepaal
de plannen, nog niet eens be
kende plannen van de staats
secretaris ten aanzien van de
tweede fase van het voortge
zet onderwijs. Ook dat is toch
een niet al te zuivere manier
van beoordelen.
Het is politiek wel handig
dergelijke afspraken in zo'n
convenant, waarmee je in fei
te medewerking koopt. Maar
of het met name de zuiver
heid van de besluitvorming
ten goede komt is een tweede.
Als je kennis neemt van aller
lei afspraken, convenanten,
invoeringsplannen en derge
lijke dan denk je wel eens:
arme schoolbesturen die daar
mee moeten werken. Het
wordt steeds ingewikkelder,
er zullen steeds meer profes
sionals aan te pas komen. En
steeds dringender wordt dan
opnieuw de vraag: hoe ver
houdt zich dit alles tot een
van de grondslagen van ons
stelsel van bijzonder onder
wijs, namelijk van een school
bestuurd door betrokkenen,
met name ouders? De roep om
rust en eenvoud zal steeds lui
der worden.
'Blijskap' in Zuid-Afrika
|ait
'BLIJSKAP' in blank Zuid-Afrika. En terecht. Offiina
mag president De Klerk met zijn bezoek aan Nederland inti'
anders hebben bewerkstelligd dan meer samenwerking
cultureel gebied, in werkelijkheid maakte hij een tweed;
triomftocht. Vooraanstaande CDA'ers hebben er geen t\nijjn
over laten bestaan dat minister Van den Broek in de Eurfct
se Gemeenschap een vurig pleidooi gaat houden voorls
versoepeling van èlle economische sancties tegen Zuid-A1
ka.
ptg
MOCHT dat niet lukken, dan zal Nederland, ooit de fe
bestrijder van het regime in Pretoria, nog voor het einde
het jaar eenzijdig bepaalde strafmaatregelen intrekkej
versoepelen. Coalitiegenoot PvdA stribbelt tegen
maakt niet bepaald de indruk Van den Broek de voet dij
te willen zetten. Dat heeft ook te maken met het feit c
minister van buitenlandse zaken zich gesteund weet dooi[~
meerderheid in de Tweede Kamer. Als het aan oppositie}-
tij VVD ligt worden de sancties morgen al ingetrokken]
NOG belangrijker voor Van den Broek en dus ook 1
Zuid-Afrika is wellicht de mentale reuzenzwaai die Ne}
land heeft gemaakt. Achter en voor de schermen kwaf
zijn gastheren niet uitgepraat over hun bewondering voi
'integere en moedige' staatsman De Klerk. Af en toe leelf
of Nobelprijswinnaar Gorbatsjov op bezoek was.
De anti-apartheidsactivisten protesteerden zwal
tegen deze gedachte. Maar zij waren wel de enigen. Wj
grote meerderheid van het Nederlandse volk betreft
premier Lubbers terecht het gemeste kalf geslacht v<
Klerk. Dat heeft ook te maken met het gevoel van vei
schap dat veel Nederlanders ondanks alles zijn blijven v<
voor de 'stamverwante' Zuidafrikaners. Bijna de ganse
is opgelucht dat de Verloren Zoon zoveel berouw en
schap heeft beloofd, dat hij weer in de armen gesloten]
worden. iq
Het is de vraag of ANC-leider Nelson Mandela, die
met de president kan opschieten, daar net zo blij mee zal
Op dit moment lijkt dat opeens niet meer zo belangrijk,
ons land zal ook hém zeker moeten blijven helpen in
voortgezette strijd voor afschaffing van de apartheid,
neemt niet weg dat de stevige steun in de rug, die rege
en parlementsmeerderheid deze week president De kijt
hebben gegeven, niet alleen terecht was maar ook ui r;
nuttig om te helpen het einddoel van De Klerk én Man jj
te bereiken.
Onwetendheid over epilepsie heeft zeer venelende gevolgen
Slelt u zich eens voor. daar figl u dan.
Overgeleverd aan hel oordeel van anderen
Epilepsiebestrijding:
stoot of valt met uw steun!
GIRO 34781 I
ilcfiwn'lflJOl hft(H44. J-'
H
ic Fonds-De Machl san hel kleii
BAARN De intekening voor The Complete Mozart Edir
van Philips (alle werken van Mozart op CD) overtreft de
wachtingen. Niet alleen in Nederland, maar zeker ook in Di},
land en zelfs in Frankrijk.
Op dit moment hebben alleen in Nederland al meer dan duiz£
mensen ingeschreven voor het project dat bijna vierduizend P
den moet gaan kosten. De intekenperiode is verlengd tot en I
het einde van dit jaar. Daarna gaan de 45 cassettes met in toj
180 CD's, achthonderd gulden méér kosten. Het project oni
alle muziek van Mozart voor zover die tot nu toe bekend i
Intekening op de serie is mogelijk bij vrijwel alle betere pl
zaken. Elk land bepaalt zijn eigen verkooptactiek. Zo
Frankrijk naast de introduktie-CD met tekstboek nog een e}r
CD met Mozartmuziek gemaakt en in één cassette op de ma
gebracht. Van deze luxe cassette zijn inmiddels 33.000 exemjll:
ren verkocht. Ze vliegen weg.
In Duitsland stunten de platenzaken op het ogenblik met s„
le aanbiedingen, waardoor men kortingen op de totale serie \j
werft. Bij Philips is men bijzonder tevreden over het succes j
de Mozart-serie. Volgend jaar krijgt de serie bovendien nogjj
'wind' van het Mozartjaar in de rug.
Uitgave Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34. Leiden.
Telefoon 071-122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaa
per maand f 24.85 per maand f.
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal f.
per jaar f. 284,50 per jaar f.
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 -122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
