)perakoor moet van rechter
net amateurs samenwerken
in
Den Haag
De jonge jazz van Europa
AVRO wil geen zenderruil
DELTA JAZZ 1990
oopman zwelgt in
baans temperament
IljNST/RTV CckbcSoiVUMlt WOENSDAG 24 OKTOBER 1990 PAGINA 15
)opman
isch grillige karakter en
zekere melancholie de be-
nneke Kri jnen
anager informatieve
ogramma's AVRO
VERSUM De AVRO heeft een manager infor-
eve programma's gevonden. Begin volgend jaar
dt in die functie Anneke Krijnen in dienst. Dit
t de AVRO gisteren bekendgemaakt. Anneke
nen volgt Fons van Westerloo op. Van Westerloo
egin dit jaar directeur geworden van Sattellite
ness Television, een samenwerkingsverband van
^Telecom en de Cinevideogroep Almere. Anneke
ien is lid geweest van de Tweede kamer voor de
I, lid van de Emancipatieraad, voorzitter van de
male Commissie voor Voorlichting en Bewust-
ling Ontwikkelingssamenwerking (NCO) en be-
medewerker van het ministerie van welzijn,
sgezondheid en cultuur. Op het moment is zij
d van de vestiging Amsterdam van de SIG, het
•matiecentrum voor de gezondheidszorg.
HILVERSUM De AVRO denkt er niet over
om van zender te ruilen met de VARA. Dat zei
AVRO-programmadirecteur B. Klap in een re
actie op uitingen van VARA-voorzitter M. van
Dam. Van Dam, in een interview in het om
roepblad van de VARA gevraagd naar de sug
gestie van TROS-voorzitter Minderop, dat de
best bekeken omroepen maar op één zender bij
elkaar zouden moeten komen, zei daarop dat
alle mogelijkheden bespreekbaar moeten zijn.
De VARA zendt op het ogenblik samen met de
KRO, de NCRV en de EO uit op Nederland 1.
Nederland 2 wordt gevuld door de AVRO, de
TROS, Veronica en de VPRO. De TROS heeft
echter al eerder de mening verkondigd dat de
best bekeken omroepen op één net bij elkaar'
zouden moeten om flink adverteerders te trek
ken en een vuist te kunnen maken tegen de
commerciële concurrentie van RTL4. De best
bekeken omroepen zijn om het moment de
VARA en de TROS.
Van Dam heeft zich al eerder beklaagd over de
huiver die de NCRV, één van de partners op
Nederland 1, aan de dag legt als het gaat over
samenwerking tussen de zenderpartners. Van
Dam ziet daarvoor mogelijkheden. Als de
NCRV die niet ziet, dan heeft de VARA het
recht andere keuzen te maken, is de essentie
van Van Dam's verhaal in het VAR A-blad.
AVRO-directeur Klap meent dat de VARA al
leen maar van zender wil ruilen wegens de
problemen met de NCRV: „Die problemen
moeten beiden zelf maar oplossen, maar niet
door zenderruil. Na een probleem in een goed
huwelijk ga je toch ook niet meteen scheiden".
Volgens hem bestaan er tussen de partners van
Nederland 2 vergaande afspraken over samen
werking. Voor het publiek is die samenwerking
zichtbaar geworden in het gezamenlijk uitzen
den van de serie Santa Barbara en het spelletje
Jackpot.
EXPOSITIE IN VAN GOGHMUSEUM
Invloed Van Gogh op moderne kunst van voor 1914
AMSTERDAM Het Van Gogh-
museum in Amsterdam houdt van
16 november tot en met 17 febru
ari 1991 een tentoonstelling van
werken van Vincent Van Gogh
onder de titel 'Van Gogh en de
moderne kunst 1840-1914'. De ex
positie is een vervolg op de grote
overzichtstentoonstelling van de
meesterschilder.
Op de tentoonstelling worden
schilderijen van Van Gogh 'ge
confronteerd' met werken van
ongeveer veertig Europese avant-
garde kunstenaars van voor de
Eerste Wereldoorlog. De expositie
laat zien dat Van Goghs werk een
onmiskenbare invloed had op de
kunst uit het begin van deze
eeuw. Dit werd weliswaar keer op
keer door kunsthistorici geconsta
teerd, maar tot dusver was dit nog
maar zelden getoond.
Het werk van Van Gogh was na
zijn dood slechts bekend bij een
klein groepje kunstenaars en ken
ners. Op dat moment was nog niet
te voorzien dat een latere genera
tie kunstenaars hem als artistiek
voorbeeld zouden nemen. Alleen
in Nederland en België waren
pleitbezorgers van zijn kunst en
werden zijn werken dan ook vaak
tentoongesteld. Het duurde echter
meer dan tien jaar voordat de
schilderijen van Van Gogh een
belangrijke rol gingen spelen op
grote kunsttentoonstellingen in
Duitsland en Frankrijk. Rond
1905 veroorzaakte de kennisma
king met zijn werk een plotselin
ge verandering in de avant-garde
kunst van de Fauves in Frank
rijk, de Brtlcke en de Blaue Reiter
in Duitsland en van de Neder
landse Neo-impressionisten.
De expositie in het Van Goghmu-
seum laat deze veranderingen
zien aan de hand van een repre
sentatieve selectie van werken
van Van Gogh en van de kunste
naars, die door hem zijn beïn
vloed, onder wie Derain, Vla-
minck, Matisse, Picasso, Sluijters,
Mondriaan, Toorop, Nolde, Kirc-
hner, Kandinsky, Klimt, Kokosc-
hka en Schiele.
ORT GEDING VERLOREN
ji STERDAM Het
sfessionele koor van De
erlandse Opera moet
enwerken met het
teurkoor, het Toon-
istkoor, bij de repeti-
en uitvoeringen van
Tweede Symfonie van
*'iler. Dit heeft de vice-
J lident van de Amster-
se rechtbank mr. J.
Vrakking gistereng be
slist.
De Nederlandse Toonkunste-
naarsbond (NTB) en 39 van de
52 leden van het koor van De
Nederlandse Opera (DNO)
hadden vorige week woensdag
een kort geding aangespannen
tegen de directie van de Ne
derlandse Opera. Zij wilden
voorkomen dat ze met het
amateurkoor moesten werken
aan de repetities en uitvoering
van Mahler.
De eisers voerden aan dat zij
hun eigen stem in het geheel
zullen verliezen, omdat er in
de symfonie van één koorpar
tij sprake is. Het eindresultaat
zou daardoor nooit de kwali
teit kunnen krijgen van een
professioneel koor, zo betoog
den zij.
De rechter liet zich echter
overtuigen door de argumen
ten van de artistieke leiding.
De dirigent van beide koren
W. Maczewski, de muzikaal
directeur van DNO en chef-di
rigent van het Nederlands
Philharmonisch Orkest H.
Haenchen en de artistiek di
recteur P. Audijneehden allen
dat juist deze symfonie bij uit
stek geschikt was voor uitvoe
ring door een beroeps- en
amateurkoor samen.
Vrakking woog in zijn oordeel
ook mee dat DNO bereid is
haar opvattingen na geplande
uitvoering te toetsen aan het
oordeel van een adviseur.
DNO zou zo fn belangrijke
mate tegemoet komen aan de
bezwaren van het koor, stelde
de vice-president. De repetities
beginnen woensdag, terwijl de
uitvoering van de Tweede
Symfonie van Mahler te horen
is op 11, 12, 13 en 14 november
in Amsterdam en Utrecht.
Duur hoofd
De actrice Brooke
Shields draagt
een tiara met een
waarde van 35
miljoen dollar. Zij
werd
gefotografeerd
bij de opening
van een juwelen-
expositie in
Tokyo. De tiara
bevat 267
diamanten
waaronder een
driekaraats ronde
blauwe diamant.
FOTO: AP
Aparis, beter bekend als het trio van de Stockhausen Brothers.
der. Zeker die van het Neder
landse 'Scapes', dat typerend is
voor de Nederlandse jazz van
de jaren tachtig. Opgericht
door de zeer getalenteerde bas
sist Tony Overwater (winnaar
van de Podiumprijs begin dit
jaar en ook actief in het trio
van Jeroen van Helsdingen).
De muziek van 'Scapes' staat
nog steeds open voor ontwik
kelingen, 'free bop' werd het
al genoemd, maar wellicht
moeten we na Delta Jazz weer
een ander plakplaatje voor ze
bedenken. Maarten Ornstein
blaast er op de rietinstrumen
ten (waaronder de basklari
net), Ben van den Dungen (in
middels ook al een van de
sterke jongens van de Neder
landse jazz die in diverse con
frontaties met beroemde Ame
rikanen blijk gaf geen noot
voor ze onder te doen) speelt
sax Erik Doelman en Hans
Verdoom piano en slagwerk.
Het Engelse 'Roadside Picnic'
brengt muziek tussen rock en
jazz, maar valt op door de
sterk gestructureerde composi
ties van bassist Mario Castro-
nari, die overigens een akoes
tische en geen electrische bas
bespeelt. En dan is er de Fra
Fra Big Band Sound, een sa
mengaan van formaties uit
Nederland en Engeland: Fra
Fra Sound en de Jazz War
riors. Steve Williamson speelt
er in, maar ook Ben van den
Dungen. Het is een complete
big band met voornamelijk
zwarte Europeanen. Vanuit
Engeland kreeg de zwarte Eu
ropese jazz een nieuwe injec
tie. Vooral door de daar aan
wezige mengcultuur van Ca-
raïbische, Latijns-Amerikaan
se en Afrikaanse tradities die
zich inmiddels ook in Neder
land vaak vanuit de etni
sche muziek steeds zelfs
tandiger en volwassener profi
leert. Reggae, funk, soul, het is
er allemaal. Fra Fra Big Band
Sound wordt de 'uitsmijter'
onder de Delta Jazz Concer
ten.
Stockhausen Brothers
Uit Italië nauwelijks een
jazzland van naam komt
het Pietro Tonolo Quartet. Een
pianoloos quartet, daarin de
blazers (sax, trombone) de toon
aangeven in eigen stukken en
doorwrocht uitgevoerde com
posities van werk van Elling
ton en Monk. Zeer nieuwsgie
rig maakt het optreden van
twee Duitse groepen. Het Ne
derlandse debuut van het trio
van gitarist .John Schröder en
de opening van Delta Jazz via
'Aparis', beter bekend als het
trio van de Stockhausen Bro
thers. Markus Stockhausen
(trompetten, fluegelhorn) en
Simon Stockhausen (saxofoon,
keyboards) en Jo Thönes (slag
werk) vormen een van de visi
tekaartjes van het Duitse
ECM-platenlabel. De zonen
van klassieke componist Karl
Heinz Stockhausen (die diver
se werken aan zijn zoons op
droeg) kan je het Duitse ant
woord op de Amerikaanse
broertjes Marsalis of Brecker
noemen. Twee muzikale
'Wunderkinder', die met 'Apa
ris' typisch zijn voor de Euro
pese Jazz: aan moderne klas
sieke muziek herinnerende,
langzaam veranderende land
schappen van geluid, waarte
gen een trompetsolo bijna tra
ditioneel kan afsteken. Een
gespierde dramatische opbouw
die verstilt tot een zacht uitge
zongen' toon, terwijl het ge
heel zich (vaak weer oplost in
typische jazzakkoorden. Veel
zijdige muziek, een fusie van
stijlen.
De culturele rijkdom van Eu
ropa verenigd via het Ameri
kaanse fenomeen van de jazz.
Delta Jazz is er de broodnodi
ge staalkaart van.
BERT JANSMA
WE ZITTEN NOG NIET VOL!!
WATERSNOOD - Regie: Johan Doesburg,
wo. 24 t/m za. 27 oktober.
I DE MEESTER EN MARGARITA -
Regie: Peter van Muijen,
r di. 30 oktober t/m za. 10 november,
n THEATER AAN DE HAVEN 20.30 uur
Reserveren: 354.32.02 (van 11.00-16.00 uur).
DEN HAAG - De muzikanten
zijn nieuw, maar het idee is
hetzelfde gebleven: Jazz uit
Europa; géén Amerikanen.
Delta Jazz 1990 is de tweede
versie van een reeks Haagse
concerten waarin een jonge
generatie Europese jazzmusici
de toon aangeeft. Een bunde
ling van nieuwe krachten uit
het muzikale veld van de oude
wereld: Duitsland, Nederland,
Italië, Engeland. En je kunt
er natuurlijk niet meer om
heen uit wat we rustig het
'nieuwe' Europa kunnen noe
men: Rusland, Hongarije,
Tsjechoslowakije. Negen groe
pen tijdens vier avonden jazz
in het Koninklijk Conservato
rium, Het Paard, Theater Kor-
zo en Theater Pepijn. Van 25
otober tot en met 28 oktober.
Op de grote jazzfestivals staan
de schijnwerpers vooral op de
geheide publiektrekkers, de
sterren van de Amerikaanse
jazz. Europese jazz komt er
weliswaar steeds meer vanuit
de marge dingen naar de gunst
van dat publiek, echte over
zichten van wat er in Europa
aan de hand is ontbreken. Het
blijft bij 'one shots', eenmalige
ontdekkingen, herkenningen.
Wouter Turkenburg, hoofd af
deling jazz van het Koninklijk
Conservatorium, constateerde
dat en zag mogelijkheden te
gengas te geven in Delta Jazz.
„Er was tot voor kort geen po
dium voor nieuwe Europes
jazztalenten. Begin jaren ne
gentig kwam een nieuwe ge
neratie Europese musici op die
daar aan toe was. Las je hun
biografietjes dan zag je steeds
hetzelfde stramien: prima op
geleid in Europa, samen ge
speeld met beroemde Ameri
kanen die hier op tournee wa
ren, een paar plaatopnames
achter de rug, maar nauwe
lijks een zelfstandige naam,
zelfstandige optredens", aldus
Turkenburg. Het werd voor
hem reden om met collega's
van conservatoria elders in
Europa (Barcelona, Parijs) de
koppen bij elkaar te steken.
Uiteindelijk doel: tot een uit
wisseling van informatie en
talenten, komen, een soort cir
cuit te vormen voor die jonge
Europese jazz. Vorig jaar vond
de eerste Delta Jazz plaats.
Toen nog drie dagen, op twee
lokaties. De Delta Jazz Con
certen 1990 zijn al ambitieuzer:
een avond méér en op vier
plaatsen in Den Haag. Want
naast de zalen van het Conser
vatorium zelf en die van Het
Paard, mochten Pepijn
Zondags traditioneel Wim
van Woerkens' raspaardje on
der de jazzlokaties en The
ater Korzo waar nog het
staartje van een week avant-
garde jazz te horen valt
ontbreken.
Tsjechische Naima
Zonder meer opvallend aan
Delta Jazz 1990 is het optreden
van drie Oosteuropese groe-
De Fra Fra Big Band
ren), met oudere Amerikanen
als trompettist Joe Newman
en de Tsjechische big band
van Milan Svoboda. Het hart
van Naïma is Zdenek Zdenek
en diens werk als componist
vanachter de toetsen van een
Roland D-50 en een Kurzweil
K 1000. Zijn composities heb
ben vaak een lyrische inslag,
zijn wat stijl betreft eclectisch,
waarbij Zdeneks opvallende
programmering van zijn in
strumenten opvalt. Het lijkt
een beetje op 'fusion', maar het
is duidelijk te midden-Euro
pees voor die naam.
No Spa
Wouter Turkenburg kon na
mens Delta Jazz in Karlovy
Vary een prijs beschikbaar
stellen voor een nieuwe, jonge
groep uit Oost-Europa die een
duidelijke bijdrage leverde aan
verdere ontwikkeling van een
eigen jazzstijl in het eigen
land. Die prijs (een uitnodiging
voor Delta Jazz) kwam terecht
bij het Hongaarse No Spa
Quintet. Een kwintet gebouwd
rond de broers Czvikovszky op
trompet en bas (the Czviko
Brothers), dat vanuit de Ame
rikaanse jazzmuziek van de
vijftiger jaren doorbouwde aan
een stilistisch fijnzinnig en
sterk inventief eigen verwer
king daarvan. Het Russische
Rostov Trio trad al op tijdens
Paul Ackets 'glasnost'-avond
op North Sea Jazz, had daar
voor in België het Europe Jazz
Contest gewonnen en verdient
binnen Delta Jazz nog eens die
extra schijnwerper. Een 'klas
siek' trio (piano, bas, slagwerk)
dat muzikaal veel in z'n mars
heeft: de klankkleur en toon
van het klassieke quartet;
meegezongen sterk Russisch
klinkende melodielijnen; sub
tiele Frans-impressionistische
passages die omslaan in het
puur pianistisch geweld van
leider Michael Ivanov.
Fra Fra Big Band
In ons deel van Europa waar
de communicatie via uitwisse
lingen en muziekjournalistiek
beter is, zijn de namen beken-
dentoonstemming. Datlaatste
zorgde voor bijzondere effec
ten, met name in de op harmo
nische verhoudingen gebaseer
de stukken. De muziek krijgt
een zekere ruwheid die, na
enige gewenning, werkt als
een wolkje parfum in het alle
daagse geurenpalet. Soms
werd dat wel eens té veel, zo
als in Cabanilles' 'Ligaduras de
3° Tono', waar het parfum
ging overheersen.
De stuwingskracht van Koop-
mans spel is ronduit ongelofe
lijk. Hetzelfde geldt voor zijn
hoofdbewegingen, waarmee
hij bijna alles kan uitdrukken:
opvattingen over ritme, frase
ring, expressie, dynamiek en
ornamentering zijn duidelijk
aan zijn Koofd af te lezen.
Jammer genoeg werkte zijn
aanpak op de langere duur
wat vermoeiend en ook verva
gend, zó dat de meest uiteenlo
pende composities op elkaar
gingen lijken.
Alles tijdens dit concert klonk
zeer direct Spaans, alsof de
castagnettes klepperden. Zelfs
de toegift, .een stuk van de
Frange gambameester Antoine
Forqueray, werd gedrenkt in
een golf van Spaans tempera
ment.
ARTHUR VAN DER DRIFT
:oete voor lid '2 Live Crew'
u
jjegens simuleren van seks
yAYETTE Een lid van de rapgroep '2 Live Crew', Mark
is door een rechtbank in Lafayette in de Amerikaanse
J Louisiana veroordeeld tot een boete van 1.000 dollar we-
n het simuleren van seks met een vrouw uit het publiek tij-
ieen optreden van de groep in Lafayette in 1987.
veroordeling kwam twee dagen nadat de groep in Florida
vrijgesproken van het uitspreken van obscene teksten tij-
i een optreden in Fort Lauderdale, dat alleen toegankelijk
Voor volwassenen. 2 Live Crew staat eind november voor
lerst sinds 1987 weer geboekt voor een optreden in Lafayet-
let album van de groep 'As Nasty as They Wanna be', is
e door de golf van publiciteit naar aanleiding van de ver-
nde onzedelijkheid van de teksten, in de VS zeer goed ver-
n it. Van de nieuwe plaat van de groep 'Banned in the USA',
,.nog moet uitkomen, zijn op voorhand meer dan een miljoen
nplaren besteld.
(ADVERTENTIE)
het Tsjechische Karlovy Vary
(Karlsbad) en daar maakte hij
kennis met de Tsjechoslo-
waakse groep Naïma. Zijn
naam ontleent de groep aan de
befaamde compositie van John
Coltrane. De leden zelf zijn al
lemaal rond 1960 geboren en
spelen al lang samen. Ze heb
ben een klassieke conservato
rium-opleiding (een echte jazz-
opleiding kent Tsjechoslowa
kije nog niet), speelden in di
verse gróte orkesten en zijn
ook afzonderlijk nog in andere
formaties actief. Zo speelt en
speelde saxofonist Frantisek
Kop bij pianist Emil Viklicky
(tijdens North Sea Jazz te ho-
Koopman (clavecimbel) speelt
en van Iberische componisten
e 16e - 18e eeuw. Oud-Katholie-
iferk, Den Haag, gisteren. Herha-
:h vanavond Rijksmuseum van
•e iaden, Leiden.
Spaanse en Portugese cla-
,mbelmuziek wijkt door de
pleerde geografische posi-
^lerk af van muziek die in
lfde tijd werd geschreven
indere Europese landen,
gaat zowel op voor de Re-
sance als voor de Barok,
allend genoeg blijven het
rijkste kenmerken van
muziek. Ton Koopman
vooral het flamboyante en
martiale in de ritmische
etuur van sommige stuk-
Door Koopmans uivoe-
van de 'Battaglia imperi--
l'ran Cabanilles, een Spaan-
tijdgenoot van Vivaldi,
l i het. podium in de Oud-
Ie holieke Kerk omgetoverd
waar slagveld. Koop-
is 'grof geschut' werd door
publiek beantwoord met
stampend applaus.
r dit concert koos Koop
vreemd genoeg voor een
aans instrument in mid-
pen. Paul Ackets North Sea
Jazz had al een uitgebreide
confrontatie ingebouwd met
coryfeeën van de 'glasnost-
jazz'. Delta Jazz zocht binnen
de jazzmuzikanten van het
voormalige Oostblok naar de
jonge generatie. Zoals al die
andere Europeanen op zoek
naar een eigen geluid. Dat 'ge
luid' heeft vaak Amerikaanse
wortels, incorporeert elemen
ten uit de nationale muzikale
traditie (vaak een rijke) en
valt qua sfeer en temperament
het sterkst te herkennen als
Europees. Wouter Turkenburg
honoreerde dit jaar een uitno
diging van het jazzfestival in
Het Hongaarse No Spa Quintet
