Opvang in ziekenhuizen
zelfmoordpoging faalt
na
Springt u er deze weel
uit met de Lotto?
iy>TTO
CcüLeSomcmt
VVD-manifest bepleit
nieuwe partijcultuur
Prijs medische informatica
voor arts uit Oegstgeest
Jonge
leraren
boos op
minister
Tevredenheid bij
25-jarig bestaan
Waddenvereniging
Zigzagbeleid
rond alternaties
geneesmiddelen;
BINNENLAND
DINSDAG 23 OKTOBER 1990 PAGIh
DEN HAAG Een groep VVD-leden wil de liberale cultuur
binnen de VVD een injectie geven. Gisteren presenteerden ze
het manifest „Ruimte voor Liberalisme" aan partijvoorzitter
Ginjaar. Trefwoorden voor een nieuwe VVD-cultuur is volgens
hen: meer vertrouwen, openheid, visie en discussie, gekoppeld
aan solidariteit. „Het uitdragen van een consequente lmerale vi
sie op de maatschappij, een visie die in alle openheid tot stand is
gekomen, zal uiteindelijk de kiezers meer aanspreken dan enge
belangenbehartiging", houdt de groep de partijgenoten voor. De
groep vindt verder dat vleugel vorming binnen een grote levens
krachtige partij „vanzelfsprekend" is. Het voorstel tot een nieu
we VVD-cultuur is bedoeld als bijdrage aan de discussie over de
hoofdpunten van VVD-beleid. De partij buigt zich komend
die hoofdlijnen zoals die thans v
november uit te brengen nota.
UTRECHT Met behulp van informa
tica de gezondheidszorg een handje hel
pen. Met die prestatie komen mensen in
aanmerking voor de Dr. D. Hoogen-
doornprijs. Vandaag werd de prijs in de
Stadschouwburg te Utrecht uitgereikt
aan drs. J.H.M. Zwetsloot-Schonk uit
Oegstgeest.
Het Informatiecentrum voor de Gezondheids
zorg beloont eens in de drie jaar oemand die
zich verdienstelijk heeft gemaakt op het gebied
van de medische informatica. Volgens het jury
rapport heeft Zwetsloot laten zien hoe een zie
kenhuis het informatiesysteem kan gebruiken
ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek.
De arts is sinds september werkzaam als staf
medewerker van de directeur medische zaken
in het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft. Voor
die tijd werkte zij in het Academisch Zieken
huis Leiden.
Zwetsloot was aangenaam verrast met de toe
kenning van de prijs. De prijs, die bestaat uit
een plaquette en een bedrag van tienduizend
gulden, is in 1983 ingesteld ter ere van de
grondlegger van de Landelijke Medische Regis
tratie dr. D. Hoogendoorn.
Gevangene bij
vriendin gepakt
AMSTERDAM De Amster
damse politie heeft gistermid
dag een van de gevangenen
aangehouden die zondag ont
snapten uit het huis van bewa
ring aan de Havenstraat in
Amsterdam. Een arrestatie
team van de Amsterdamse po
litie pakte de 22-jarige man
toen hij het huis van zijn
vriendin in Amsterdam Zuid-
Oost wilde binnengaan. De
man bleek niet gewapend te
zijn. Een tweede gevangene
van groep die zondag ontsnap
te uit het huis van bewaring
meldde zich gisteravond vrij
willig bij de politie.
ZOETERMEER Jonge
leraren doen er niet moei
lijk over: ze willen meer
geld. Volgens het verse
akkoord tussen onderwijs
bonden en staatssecretaris
Wallage krijgen ze dat
ook. Het salaris van be
ginnende leerkrachten
gaat tien procent omhoog.
Siep de Haan vindt dat
nog lang niet genoeg; ver
geleken met het bedrijfs
leven is het een schijntje.
De Haan spreekt
grote groep zogeheten Na-Hos-
sers, jonge leraren die sinds de
herstructurering van de on-
derwijssalarissen (HOS) in
1985 lager zijn ingeschaald dan
hun collega's vóór die tijd.
Siep de Haan: „De achterstand
is al schandalig, maar daar
komt nog bij dat het om sala
rissen bij een volledige baan
gaat. Jonge leraren werken
echter vrijwel altijd part-time,
zodat ze ook nog eens met aan
zienlijk minder genoegen
moeten nemen. In het gunstig
ste geval gaan ze met duizend
gulden schoon in de maand
naar huis. Als we meer lesu
ren konden maken, zouden we
nog wel tevreden zijn, maar
daar is geen enkele kans op.
Dan zouden bijvoorbeeld de
klassen kleiner moeten, maar
de bonden willen er niet eens
over praten. Daarom kiezen
we heel bewust voor hogere
salarissen, maar dan ook écht
hoger. Een jonge leraar die op
de basisschool begint gaat er
door het akkoord in het eerste
jaar bruto per maand 242 gul
den op vooruit. Maar omdat-ie
negen van de tien keer een
parttime baan heeft, komt dat
neer op iets meer dan honderd
gulden ofwel vijftig, zestig gul
den netto. Dat wordt dan 1060
gulden netto per maand. Tel
uit je winst".
Met het jaar wordt de vooruit
gang overigens steeds gerin
ger, zodat het salaris na zes
dienstjaren hetzelfde is als nu.
Dat geldt ook voor leraren in
het voortgezet- en hoger be
roepsonderwijs; die krijgen er
het eerste jaar 148 gulden bru
to per maand bij en de daarop
volgende vier jaar steeds iets
minder. De salarisverhoging
gaat volgend jaar in.
De Haan: „Het akkoord is al
leen leuk voor oudere leraren.
Wij voelen ons behoorlijk be
kocht. Vijftig miljoen voor sa
larisverbetering van jonge on
derwijzers is toch echt veel
veel te weinig. Er is vierhon
derd miljoen nodig om de ach
terstand in te halen".
Minister Ritzen wilde gisteren
niets van protest weten. „Dit
akkoord maakt het voor jonge
ren weer aantrekkelijker om
in het onderwijs te werken",
zei hij. Wallage sprak van een
vergaand akkoord, al noemde
hij het nadrukkelijk een eerste
stap. „Het is hoog tijd voor be
tere arbeidsvoorwaarden in
het onderwijs, de financiële
achterstand is te groot gewor
den. Er zou nog meer moeten
gebeuren, maar niet alles is
betaalbaar".
ROTTERDAM De op
vang in ziekenhuizen van
mensen die een zelf
moordpoging hebben ge
daan is ver beneden de
maat.
„Deze" patiënten roepen de
agressie op van de artsen. De
medici proberen mensen beter
te maken. Dat er ook patiën
ten worden binnengebracht
die zichzelf opzettelijk iets
aandoen, valt voor hen niet
met dat principe te rijmen.
Vaak worden die patiënten na
behandeling zonder verdere
nazorg de straat op gestuurd".
Psychiater R. van der Mast,
hoofd van de psychiatrisch
consultatieve dienst van het
Dijkzigt-ziekenhuis in Rotter
dam, is van mening dat het
hoog tijd is voor veranderin
gen in de aanpak van zelf
moordpogingen. Tijdens een
congres over spoedeisende
hulpverlening (of EHBO),
vandaag in Rotterdam,' pleitte
zij voor een andere opstelling
en meer deskundigheid bij art
sen en verpleegkundigen.
Jaarlijks sterven elf van elke
honderdduizend mensen als
gevolg van zelfmoord. Het
aantal pogingen is zeker tien,
maar misschien zelfs vijftig
keer zo groot. Van alle mensen
die voor acute hulp het zie
kenhuis worden binnenge
bracht, heeft tien procent ge
probeerd suïcide te plegen.
Veertig procent van de men
sen die de hand aan zichzelf
hebben geslagen, zal vroeg of
laat weer een zelfmoordpoging
doen. Bij tien procent leidt een
van die pogingen uiteindelijk
tot de dood. Het kan dus van
levensbelang ziin dat die groep
bijtijds deskundige hulp krijgt.
De cijfers maken het volgens
Van der Mast des te mer
kwaardiger dat in de meeste
Nederlandse ziekenhuizen nog
steeds geen beleid voor opvang
van patiënten en hun verwan
ten is uitgestippeld. In het
Academisch Ziekenhuis Rot
terdam (Dijkzigt) worden sinds
een jaar alle patiënten die een
zelfmoordpoging achter de rug
hebben langs de psychiater ge
stuurd. Agressie of geen agres
sie, van die lijn mag niet wor
den afgeweken.
Vooroordelen
In de ziekenhuizen moet kort
om betere opvang van de
grond komen. Van der Mast:
„De opstelling van de zieken
huismedewerkers speelt een
belangrijke rol. De verpleeg
kundigen die werkzaam zijn
op de afdeling Spoedeisende
Hulp voelen zich slecht opge
leid voor hun taak bij het op
vangen van suïcidepogers en
zijn dikwijls gefrustreerd.
Deze patiënten weten bij hen
vaak gevoelens van hulpeloos
heid en boosheid op te roepen.
Regelmatig aandacht tijdens
de opleiding, door nascholing
en klinische lessen, kunnen
het omgaan met deze moeilijke
patiëntengroep vergemakkelij
ken. Daarmee kan ook een
aantal vooroordelen worden
weggenomen. Bijvoorbeeld dat
mensen die écht een einde aan
hun leven willen maken, het
gelijk goed doen en je hen er
niet vanaf kunt houden. Ook
bestaat ten onrechte het idee
dat mensen die herhaalde po
gingen doen niet zijn te helpen
en dat het 'uitvragen' suïcidaal
gedrag alleen maar stimu
leert".
Van der Mast vindt dat de zie
kenhuizen in Nederland de
weg moeten vrijmaken voor
gedegen hulpverlening. Na de
medische behandeling moet de
suïcidale patiënt beoordeeld
worden door een psychiatrisch
geschoolde hulpverlener. Die
diensten moeten volgens de
Rotterdamse psychiater „onge
vraagd en als vanzelfspre
kend" aan de patiënt worden
aangeboden. Bovendien dient
De meeste zelfmoordpogingen leiden niet tot de dood.
Na medische behandeling in het ziekenhuis is van verdere hulp
echter nauwelijks sprake.
FOTO: SP
Tijdens het congres in Rotter
dam bepleitte kinderchirurg
dr. F. Hazebroek de totstand
koming van centra waar
'spoedeisende kinderen' na on
gelukken in het verkeer of
bijvoorbeeld tijdens het spe
len behandeld kunnen
worden. „Een kind is niet zo
maar een, kleine volwassene.
Het heeft een heel eigen aan
pak nodig", aldus Hazebroek.
Hij is van mening dat de afde
lingen voor spoedeisende
hulpverlening aan vernieu
wing toe zijn. „We moeten
sneller naar de plaats van het
ongeval toe. Juist op die plek
het ziekenhuis te beschikken
over een 'suïcidepro tocol',
waarin is vastgelegd hoe de
patiënten moeten worden be
handeld. Naast een reeks an
dere maatregelen pleit zij er
voor dat met de instellingen
voor geestelijke gezondheids
zorg afspraken worden ge
maakt over opname, nazorg en
eventueel overplaatsing. Vol
gens Van der Mast rijst zelfs
de vraag of het zinnig is zie
kenhuizen aan te wijzen die in
een bepaald gebied centraal
zorgdragen voor de opvang,
beoordeling en behandeling
van suïcidale patiënten.
moet de zorg verbeteren.
Daardoor kan het aantal dode
lijke slachtoffers afnemen",
meent de kinderchirurg.
De anesthesioloog F. Rutten
deelt die mening. Volgens hem
is Nederland op dat punt een
wat achtergebleven gebied.
Veel andere westerse zouden
hun zaakjes beter voor elkaar
hebben. „Op intensive care-af-
delingen liggen mensen aan
een heleboel peperdure appa
raten. Maar voordat je de
drempel van die afdeling pas
seert, was er aanmerkelijk
minder hulp beschikbaar. Ik
bedoel te zeggen dat veel leed
voorkomen kan worden als er
maar tijdig dus op straat
deskundige hulp aanwezig is.
Daar wordt te weinig aandacht
aan geschonken".
Dat betekent volgens Rutten
niet alleen dat ambulancewa
gens vol moeten zitten met be
ter opgeleide mensen en bete
re apparatuur. Ook een simpe
le EHBO-cursus kan wonde
ren doen. „In bepaalde landen
wordt gestimuleerd dat men
sen naast rijlessen gelijk een
EHBO-cursus volgen. Stel ie
mand verslikt zich in een bit
terbal. Die man klimt in de
gordijnen. Als hij niet tijdig
geholpen wordt, kan zuurstof
gebrek en hersenletsel ont
staan. Door EHBO kan dat
worden voorkomen".
Voor Rutten staat vast dat de
„kritieke patiënt" thans niet
de hulp krijgt die hij nodig
heeft. „Bij ziekenhuizen wor
den juist de jongste medici aan
de poort gezet. Iedereen die
net met z'n studie klaar is,
komt op de afdeling eerste
hulp terecht. Maar juist in die
eerste fase moet snel en zeer
deskundig worden opgetreden.
Dat werkt uiteindelijk ook
kostenbesparend. De eerste
klap is een daalder waard en
het eerder je die klap uitdeelt,
hoe beter".
WIM BUNSCHOTEN
Referendum
Laren is de eerste gemeente in Nederland waar een referendum
wordt gehouden. Voor het einde van de week kunnen de bijna
tienduizend stemgerechtigden in dee Noordhollandse gemeente
een keuze maken uit zes verschillende plannen bestemd voor
een plaatselijk bouwterrein. Gisteren werden de eerste stemmen
uitgebracht. De gemeenteraad laat de voorkeur van de bevolking
zwaar meewegen In de uiteindelijke beslissing.
FOTO: ANP
SUSKE EN WISKE
DE GOALGETTER
(c) Standaard Ultgeverlj/Wavery Pro
HARLINGEN De Lan
delijke Vereniging tot Be
houd van de Waddenzee
heeft gisteren in Harlin-
gen haar 25-jarig bestaan
gevierd.
Dat gebeurde in aanwezigheid
van prins Claus die een spe
ciaal jubileumnummer van het
Waddenbulletin aangeboden
kreeg. Voorzitter Geerling
Visch van de Waddenvereni
ging keek met tevredenheid
terug over de afgelopen vijfen
twintig jaar.
In het jubileumnummer geven
vijf bekende Nederlanders
(onder wie Maartje van Wee
gen en Wim Duisenberg), vijf
politici (onder wie Lubbers en
Kok), vijf columnisten (onder
wie Jan Mulder en Kees van
Kooten), vijf wetenschappers
onder wie prof. Jan Pen en
prof Ger Harmsen) en vijf fo
tografen hun visie geven op de
Waddenzee en de Waddenver
eniging. En dat is hier en daar
verrassend en soms onthul
lend.
Zo verklaart de directeur van
de Nederlandse Bank Wim
Duisenberg, op blote .voeten
dwalend op Engelmansplaat,
dat hij er nu vrede mee heeft
dat het Dollardkanaal er niet
is gekomen. Maar toen, in de
jaren zeventig toen hij minis
ter van financiën was, ...hij
heeft geknarsetand. Een van
de argumenten om het kanaal
niet door de Dollard te graven
was dat het gebied een onmis
bare broedplaats voor kluten
in Europa was. Duisenberg
heeft toen hoogstpersoonlijk
de jachtopziener van Schier
monnikoog gebeld en diè vond
volgens de oud-bewindsman
de Dollard helemaal niet
uniek.
Premier Lubbers beschrijft dat
hij nooit voor de komst van
een kruitfabriek in de Kollu-
merwaard is geweest. Hij is
daar altijd een fel tegenstander
van geweest. Het verhaal ging
dat de premier die komst tij
dens een etentje bij de Friese
Commissaris der Koningin
Wiegel had geregeld. „Grote
onzin. Ik heb in de minister
raad (1985) gepleit voor vesti
ging op het industrieterrein in
Delfzijl".
Voorzitter Geerling Visch van
de Waddenvereniging consta
teerde dat belangrijke bedrei
gingen van de Waddenzee zijn
tegengehouden. Hij noemde
daarbij onder andere de olie-
en gasboringen in het gebied
die niet doorgingen en de in
polderingen in Noord-Fries
land en bij het Balgzand die
voorkomen konden worden.
De jubileumuitgave, vol spre
kende kleurenfoto's, is er een
tje om te bewaren. Losse
exemplaren zijn voor 25 gul
den bij het Waddenhuis in
Harlingen te bestellen. Wie lid
wordt van de Vereniging
krijgt 'm gratis. Maar dat mag
ook wel in het jaar, waarin het
ledental van de Waddenvere
niging van 36.000 naar meer
dan 63.000 steeg.
Aantal zeehonden in Waddenzee groeit weer
GRONINGEN Het aantal zeehonden in de Waddenzee in De-,
nemarken, Duitsland en Nederland is het afgelopen jaar met 15
procent gegroeid. In totaal leven er nu weer circa 5200 zeehon
den in dit gebied. De zeehondenstand lijkt zich daarmee te her
stellen van de rampzalige zeehondenziekte uit 1988 waardoor de
populatie met ongeveer 60 procent werd verminderd. Vier inter
nationale zeehondendeskundigen hebben de groei gisteren be
kendgemaakt. Zij spraken tijdens een bijeenkomst van het inter
nationale Waddensecretariaat over de ontwikkeling van de zee
hondenpopulatie van de drie Waddenzeelanden in de periode
1988-1990.
Info-lijn blinden
UTRECHT Blinden en
slechtzienden kunnen via de
telefóon beschikken over actu
ele informatie. Het gaat om de
infolijn van het Centrum voor
Gesproken Lectuur die vanr
daag is geopend. Blinden wa
ren tot nu toe aangewezen op
nauwelijks actuele cassettes
met ingesproken tekst. De in
folijn van het CGL is een aan
vulling die veel actueler kan
zijn dan de gangbare metho
den. Het nummer van de info
lijn is 08860-75075.
DEN HAAG Staatse
cretaris Simons van
(volksgezondheid) over
weegt homeopathische
en antroposofische ge
neesmiddelen weer uit
het ziekenfondspaket te
halen. Maar wat de
staatssecretaris precies
beweegt is nog steeds
niet echt duidelijk.
De alternatieve géneesmid-
delen worden sinds mei dit
jaar door het ziekenfonds
vergoed. De reacties op het
voornemen daar een einde
aan te maken waren voor
spelbaar. De Vereniging van
Homeopatische Artsen in
Nederland (VHAN) nam
„met grote verontwaardi
ging" kennis van dit bericht,
en waarschuwde dat „ettelij
ke honderduizenden zieken
fondspatiënten" hier nadeel
van zouden ondervinden.
Vice-voorzitter H. Knook
van de Landelijke Huisart
sen Vereniging (LHV) juicht
darentegen het voornemen
van Simons toe, want over
het nut van deze ongeregi
streerde middelen maakt hij
zich niet veel illusies.
'Registratie' is het sleutel
woord in deze discussie. De
overheid stelt namelijk een
aantal strenge eisen aan me
dicijnen. Als een geneesmid
delenfabrikant in Nederland
een nieuw middel op de
markt wil brengen, dan zal
hij dat middel eerst moeten
laten keuren door het Colle
ge ter Beoordeling van Ge
neesmiddelen. Dit College
zal een nieuw middel pas re
gistreren als het echt de stof
bevat die op het etiket staat,
inderdaad de aangeprezen
geneeskrachtige werking
heeft en bovendien geen on
aanvaardbare bijwerkingen
bezit. De ziekenfondsen ver
goeden alleen geregistreerde
middelen, en dan nog niet
allemaal. Tussen de 3500 ge
registreerde middelen zit
veel kaf. Geneesmiddelen
die duurder zijn dan een
vergelijkbaar middel, of du
bieus zijn (en dat zijn er nog
al wat) worden door de zie
kenfondsen niet vergoed.
Onderzoek
En daarin zit hem nu de
kneep. Hoe moet het College
bijvoorbeeld een homeopa
thisch middel beoordelen?
Op de eerste plaats is het bij
een homeopathische middel
vaak onmogelijk om aan te
tonen dat het inderdaad die
stof bevat die op het etiket
vermeld staat. Want vele ho
meopathische middelen, zijn
zo intens verdund dat er
geen molecuul van het oor
spronkelijke middel meer in
de verdunning zit. Met de
onaanvaardbare bijwerkin
gen zit het wel goed. want
•homeopathische middelen -
daar zijn vriend en vijand
het over eens - hebben geen
bijwerkingen. Dat ligt met
de beoogde geneeskrachtige
werking anders. Tot op he
den hebben homeopaten
geen bewijzen kunnen aan
dragen dat hun middelen
doen wat ze horen te doen:
genezen. Dit laatste geldt
ook voor de geneesmiddelen
van antroposofische zijde.
Dit zou toch te denken
moeten geven.
Al in 1981 bepleitte de zoge
heten Commissie-Munten
dam dat alternatieve ge
middelen een plaats zo
moeten krijgen in he
kenfondspakket. Maar
zelfde commissie druk
een hoorzitting de ledei
de nu hevig verontwa;
de Vereniging van Hef'
pathische Artsen in N
land op het hart om e
lijk eens wetenschap
onderzoek te doen na
werking van hun midi
Tot op heden zijn in
sche bladen geen arti
'verschenen met waten
bewijzen voor de ge
krachtige werking vai
meopathische middelen
De Ziekenfondsraad i
op het kompas van hel
lege ter Beoordeling va
neesmiddelen. Ze kan
moeilijk anders. De raai
möeilijk heel streng
voor de produkten va
farmaceutische ind
(eerst zien en dan gel
en tegelijkertijd zonder
bewijs de geneeskrai
claims van de alterni
middelen accepteren,
zou de fabrikant van ei
gewezen middel zijn i
cijn slechts 'alternatief'
ven te noemen, om zijn
del geaccepteerd en ve
te krijgen.
Belang
Toch zijn er wel degeli
gumenten om deze mid
wél in het ziekenfond
ket op te nemen. Hee
mensen geloven nu eer
in deze middelen en v
zich in hun gezondhei
schaad als ze niet w<
vergoed. De staatssecr
kan dan overwegen om
middelen in het pakket
nemen vanwege hun 'i
schappelijk belang'. Ee
roemd voorbeeld is he
zympreparaat Vasola
een wondermiddel tege
na alle kwalen. Hoewe
staat dat het geen enzyi
vat, en onderzoek na o
zoek aantoonde dat he
werkt, is het bij Konii
Besluit toch opgenomi
het ziekenfondspakket
vendien klinken er i
maatschappij steeds kr
ger stemmen die zegge
de patiënt zelf 'persoon
noeg is om te bepaler
goed voor hem is. Zo
de Leidse ethicus prof
len Dupuis er onlangs
dat iedereen in de toel
alle geneesmiddelen
moeten kunnen kopen
tot nu toe alleen op dol
recept verkrijgbaar zijr
patiënt is klant gewo
een kritische consumer
doet zelf wel zijn eigen
keuze op de gezond!
markt.
Simons wil nu de hom
thische en antroposof
middelen weer uit het
kenfondspakket halen,
.mand weet waarom. D
sparing van 60 miljoi
niet eens een druppel
vier miljard gulden
gloeiende plaat van he
neesmiddelenbudget. E
hij deze middelen erui
halen omdat hij niet in
werking gqlooft, wa
werden ze dan nog geen
jaar geleden er in gei
Wat wil hij nou eigei
Dat zou hij nog eens mi
uitleggen, want een kn
ge voornemen is nog
beleid.
JAN PAAL
(ADVERTENTIE)
I
In oktober nog 1 x gratis kalj
op een lang wintersport-
weekend in het Sauerland.
Bij de trekking van de Lotto gaart
iedere week vele tienduizenden ga
prijzen uit. De hoofdprijs kan zelfs off
pen tot een half miljoen gulden...
Deze maand is er voor u echter r
extra reden om mee te doen.
Deze week heeft u namelijk
één gratis kans op een fantastisch, li
wintersportweekend voor 2 persoi
in het Sauerland.
En hiervoor hoeft u slechts de li
ste 4 cijfers van het formulierni
mer goed te hebben tijdens de e:
trekking.
Lever deze week uw formulie
en kijk zaterdagavond om 19.54 t
op Nederland 3 naar de trekking.
Voor u het weet gaat u mee op
met de Lotto.
Wie weet wint u Yn deze week.
