'Kresf flirt
met de liefde
Filmkeuring keurde
zestig procent van
uitgebrachte films
n Verjaardagsfeest" van toneelgroep Stores valt niets te vieren
Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Een krant voor u!
JNST/RTV QeidwQowuvnt vrijdag 19 oktober 1990 pagina 13
uitenland smult van
edisch Centrum West
VEHSUM De TROS heeft twee series van 'Me-
Centrum West', die nog moeten worden gepro-
•erd, voor twee miljoen gulden verkocht aan de
imse commerciële zender VTM. Dit heeft omroep
indgemaakt. Wat Vlaanderen tot nu toe van Me-
1 Centrum West heeft gezien is volgens de TROS
m aangeslagen. Niet alleen Vlaanderen, ook an-
landen kunnen smullen van de wederwaardig-
>n van het medisch team in het Zuiderzee Zie-
luis in Lelystad. De serie is verkocht aan Duits-
Turkije, Spanje en Tsjechoslowakije. Contracten
'de Griekse en Oostenrijkse televisie ziin volgens
'ROS vrijwel rond en ook vanuit Zuid-Amerika
men belangstellend naar de TROS voor even
aankoop. De opbrengst van de verkoop van pro-
nma's komt ten goede aan het totale budget voor
iramma's.
Exploitant 06-lijn
wint rechtzaak tegen
Rijk de Gooijer
AMSTERDAM Teleservice, een exploitant van
06-lijnen, heeft in hoger beroep een procedure ge
wonnen, die was aangespannen door de acteur Rijk
de Gooijer. Dit heeft Teleservice gisteren meege
deeld. De Gooijer kreeg vorig jaar februari in kort
geding een vergoeding van 5000 gulden toegewezen
omdat zijn stem gebruikt zou zijn voor een fictieve
campagne ter stimulering van het gebruik van con
dooms. Fictief omdat het om een door Ralph Inbar
uitgevoerde Banasplitlijn ging.
De Gooijer zei geen toestemming te hebben gegeven
voor het gebruik van het gesprek dat Inbar met
hem had gevoerd. In hoger beroep is evenwel be
paald dat de bandopnamen van het programma aan
toonden dat hij die toestemming wel had gegeven.
RTL4 betaalt niet
meer voor kabel
HILVERSUM RTL4 wil niet meer beta
len voor doorgifte op de kabel. Dat blijkt
uit een brief van network-manager Henk
van Vliet die deze week naar de kabelex
ploitanten is verstuurd. De commerciële
zender meent inmiddels zoveel aan het be
staande televisie-aanbod toe te voegen, dat
de gulden per kabel-abonnee, die RTL4 nu
betaalt, niet meer gerechtvaardigd is. Het
niet langer betalen voor de kabel dient als
uitgangspunt van de nieuwe onderhande
lingen, die RTL4 binnenkort voert met de
Vereniging van Nederlandse kabelexploi
tanten. De eenjarige contracten lopen na
melijk op 31 december af. In een eerste re
actie liet de VECAI weten niet te zullen
buigen. Een woordvoerder: „RTL4 is een
commerciële zender en moet dus betalen".
Televisie-actie voor cultuur in Nederland
AMSTERDAM Het Prins Bernhard Fonds en de Anjerfond
sen vieren zaterdag 27 oktober hun vijftigjarig jubileum met een
door de AVRO uit te zenden televisieprogramma „Geven om
cultuur die je lief is".
De kijkers zullen via de buis door bekende Nederlanders, onder
wie minister D'Ancona van welzijn, volksgezondheid en cultuur
en de cabaretier Youp van 't Hek worden aangemoedigd om do
nateur te worden van het Prins Bernhard Fonds en de Anjer
fondsen.
De fondsen subsidiëren jaarlijks voor ongeveer 19 miljoen gul
den uitingen van cultuur in Nederland, maar zij zeggen een
veelvoud nodig te hebben omdat het aantal verzoeken om subsi
die de laatste jaren sterk is toegenomen. Per jaar komen er on
geveer vijfduizend aanvragen binnen, waarvan er meer dan
tweeduizend moeten worden afgewezen.
In het programma zijn de door de fondsen gesubsidieerde kun
sten te zien. Zo treden theater-, muziek- en dansgroepen op en
wordt aandacht besteed aan beeldende kunst en monumenten
zorg. Het programma bevat tevens de finale van het 12-provin-
ciënspel van de AVRO.
elgroep Stores speelt 'Het ver-
lagsfeest' van Harold Pinter.
Cees van Damme. Toneel-
Barbara Woytkowska. Gezien:
üober in het Imperium Theater.
0 alingen: 19 en 20 oktober.
iajet verjaardagsfeest"
srl Harold Pinter gold
lange tijd als een school
voorbeeld van het absur
de theater. In de tijd
waarin het stuk ontstond,
midden jaren vijftig, sloeg
het in met de explosiviteit
van een bom; alle tradities
van het conventionele to
neel vlogen zo ongeveer
aan flarden. Sedertdien is
het theaterpubliek aan
heel wat meer en gekker
gewend geraakt en is Pin
ters Verjaardagsfeest al
bijna even gedateerd als
Ibsen of Heijermans.
Wie het stuk anno 1990 op het
repertoire neemt, moet hoe
dan ook de noodzaak van een
hedendaagse opvoering weten
aan te tonen en zich richten
naar de maatstaven van een
eigentijds publiek. Als het
goed is, wordt in regieconcept,
spel en aankleding het waar
om van een vertoning hier en
nu op ondubbelzinnige wijze
duidelijk gemaakt. Om nu
maar meteen de koe bij de
hoorns te vatten: het jonge
Leidse toneelgezelschap Stores
weet aan deze eis volstrekt
niet te voldoen.
Aanmodderen
Wat vooral stoort, is de afwe
zigheid van een weifelloze re
gie. Met name in de scènes
waarin het stuk absoluut geen
onvastheid verdraagt, bijvoor
beeld in de broeierige atmos
feer van het verjaardagsfeest
zelf, wordt er ogenschijnlijk
maar wat aangemodderd.
Ogenschijnlijk, want op de
achtergrond is het treurige
vermoeden aanwezig dat spe
lers en regisseur zich in het
zweet gewerkt hebben om aan
dergelijke momenten geloof
waardigheid te verschaffen.
En dus wordt er met overgave
gevreeën, gedronken en ge
danst, zonder dat het publiek
echter iets anders ervaart dan
ongemak en plaatsvervangen
de schaamte.
De treurnis wordt alleen maar
groter als je de acteurs noodge
dwongen betrapt in hun wan
hopige worsteling aan hun rol
enige inhoud te geven. Het
wat, waarom en hoe van hun
aanwezigheid schijnen ze zich
echter nauwelijks te realise
ren. En wat voor regie en spel
geldt, geldt al evenzeer voor
de aankleding: een" decor, op
getrokken uit oude kranten,
met half-transparante coulis
sen waarachter de acteurs
vaag zichtbaar aanwezig blij
ven. Waarom? En waarom het
slotkoor van Beethovens ne
gende tijdens de entree van
het publiek, zowel bij aanvanj
als na de pauze?
Er wordt weinig opgehelderc
en des te triester stemt dit al
les, als hier en daar zowaar d«
kiem van iets goeds aan de op
pervakte schemert. Het onge
kunstelde spel van Carolien dt
Groot bijvoorbeeld, die in eer
doordachter concept met rechi
'de koningin van het bal' zou
kunnen zijn van wie haar per
sonage Meg tot nu toe alleer
maar kan dromen.
JOS NIJHOF
Antonia Byatt
weet geen raad
met prijzengeld
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Booke-Prizewin-
nares Antonia Byatt (54) weet
nog geen raad met het prijzen
geld. Haar vijfde roman, Pos
session', heeft deze schrijfster
een zus van de auteur Mar
garet Drabble nu meer dan
40.000 pond opgeleverd: de
Britse Booker Prize van 20.000
pond en een Ierse prijs van
bijna 23.000 pond.
„Misschien laat ik een zwem
bad aanleggen bij mijn huis in
Zuid-Frankrijk", zegt ze. „Of
wel koop ik wat nieuwe schoe
nen die behoorlijk passen!"
Antonia Byatt had niet ver
wacht dat ze de Booker Prize
zou winnen. 'The Booker', zo
als de prijs doorgaans wordt
genoemd, is in Groot-Brittan-
nië de meestbegeerde literaire
prijs, niet alleen omdat zijn
schenker, de firma Booker, die
onder meer voedingswaren
verkoopt, meer geld cadeau
geeft dan om het even welke
andere culturele weldoener,
maar ook omwille van de be
langrijke commerciële voorde
len die eraan verbonden zijn.
Een auteur die de Booker Pri
ze wint, hoeft zich verder geen
zorgen meer te maken: vanaf
dat moment gaan zijn of haar
boeken als warme broodjes
over de toonbank.
Salman Rushdie werd wereld
beroemd dankzij zijn Booker
Prize voor 'Midnight Chil
dren'. Anita Brookner had van
al haar romans nauwelijks
drieduizend exemplaren ver
kocht, tot haar de Booker Pri
ze werd toegekend voor 'Hotel
du Lac'. Daarna verkocht ze in
de kortste keren meer dan 50
000 exemplaren. De keuze van
de Booker-Prizewinnaar of -
winnares gaat vaak gepaard
met kleine of grote schanda
len, veel gekonkel en felle ru
zies. Ook dit keer werden de
vijf juryleden het alleen op de
valreep min of meer eens met
elkaar. „Hun keuze was una
niem", zo heette het achteraf.
Van de 109 nieuwe romans,
die oorspronkelijk waren inge
diend, werden er uiteindelijk
zes op de voordracht geplaatst.
Jury-voorzitter Sir Dennis
Norman zei later dat de defini
tieve keuze erg moeilijk was
geweest. Omdat de Britten
dolgraag weddenschappen
aangaan, werd ook driftig ge
wed op de uitslag van de Boo
ker Prize 1990. Maar volgens
de gokkerszaak Ladbroke was
'Possession' van Byatt de alge
mene favoriet.
Antonia Byatt is niet alleen ro
manschrijfster, maar ook do
cente, literaire criticus en au
teur van korte verhalen. Haar
vader was een rechter. Zij stu
deerde onder meer in Cam
bridge en doceerde van 1972
tot 1983 Engels aan de univer
siteit van Londen. Haar twee
de echtgenoot is Peter Duffy,
een journalist van de Financial
Times. Ze hebben drie doch
ters en wonen in Zuidwest-
Londen.
Zwaard van Damocles
hangt boven
het Theater Frascati
AMSTERDAM Theater
Frascati in de Nes in Amster
dam wordt met sluiting be
dreigd nu de gemeente Am
sterdam niet in staat is de aan
vankelijk beoogde financiëk
basis van dit theater te garan
deren. Voor het derde achter
eenvolgende jaar heeft Frasca
ti de gemeente Amsterdair
verzocht het theater met he
oorspronkelijk op de gemeen
tebegroting staande subsidie
bedrag te financieren. Onder
handelingen hierover met d<
gemeente hebben tot nog toi
niets opgeleverd. Hierdooi
kampt Theater Frascati me
acute liquiditeitsproblemen.
KRO ZET MES IN JEUGDPROGRAMMERING
(resj. Jeugd- en jongerenpro-
ramma's. KRO-televisie. Neder-
and 1 om 17.35 uur. Zondag.
IILVERSUM De
eugd lijkt opnieuw de
rergeten groep van de
lilversumse omroepen
e worden. Oorzaken zijn
de broodnodige bezuini
gingen binnen mammoet
:endgemachtigden als
(RO en NCRV en de ex-
ra financiële injectie, die
n de avondprogramme-
ing nodig is om het in-
niddels tot kijk-monster
litgegroeide RTL4 ade-
uaat te bestrijden.
labriël Maassen, eindredac-
eur Jeugd van de KRO, is
'f liet blij met de huidige ont-
1 wikkelingen. Hij heeft net
gehoord dat zijn omroep het
nes zal zetten in de jeugd-
irogrammering. Het advies
uidt nu: 'streven naar dezelf-
'ie kwaliteit, maar dan met
1 ninder geld'. Gabriël: „Ei
genlijk wil ik er liever niets
iver zeggen...., maar een be-
A jerkt jeugdbudget betekent
jewoon dat ik steeds minder
igen werk kan laten zien.
c En ik ben niet van plan om
1 tan maar van die goedkope,
'f kwaliteitsloze animatie-film-
issische
chteres
Mna
ic
s lo jevtseva
'ierleden
bi
gi INGRAD De oudste
ische dichteres, Irina Odo-
,a eva, is deze week in Le-
aj rad overleden, drie jaar
e t zij na 65 jaar in Parijs te
0, len geleefd, was terugge-
ai d naar de Sovjetunie. Odo-
seva maakte tijdens haar
0, i deel uit van de 'groep der
eisten', een beweging die
ntwoord op de symbolisten
licht zag.
akmeïsten streefden naar
n( aardser, minder symboli-
D poëzie, waarin geen spra-
rüneer was van het door de
1 lolisten zo uitvoerig bezon-
1 „onkenbare". Concrete on-
werpen zoals vreemde lan-
liefde, oorlog en exotische
N schappen, kwamen in de
Is van symbolische thema's.
itreefden verder naar een
:(;cl taalgebruik en een zo
t mogelijke helderheid.
m groep die zich de Dich-
lde noemde, was Odojevt-
J] bevriend met dichters als
ilaj Goemiljov - de geeste-
vader van het akmeïsme,
Mandelsjtam, Anna Ach-
iva en Marina Tsvetajeva.
n r Memoires zijn nu verkijg-
ei in de Sovjetunie.
)e jevtseva begon haar literai-
irrière in Petrograd in 1922
een dichtbundel, De tuin
wonderen, waarin zij de
vlak na de revolutie be-
ijft. In hetzelfde jaar emi-
r rde zij naar Parijs met haar
lg genoot, de dichter Georgi
ie «v-
RIJSWIJK De Neder
landse Filmkeuring heeft
vorig jaar in totaal 125
films aan een onderzoek
onderworpen. Dat is onge
veer zestig procent van de
205 films die in 1989 vol
gens de Nederlandse Bond
voor Bioscoop en Filmon
dernemingen (NBB) zijn
uitgebracht.
„Het aantal ter keuring aange
boden films is nooit zo hoog
geweest", schrijft het bureau
in het jaarverslag over 1989.
De circa veertig leden van dit
keuringscollege mannen en
vrouwen uit verschillende le
vensbeschouwelijke en maat
schappelijke stromingen en uit
verschillende leeftijdsgroe
pen bepaalden dat van de
125 hoofdfilms vijftien films
moeten worden onthouden
aan personen beneden de
twaalf jaar. In 1988 viel dat
oordeel twintig films te beurt.
Negen films kregen de kwali
ficatie voor zestien jaar en ou
der tegen zes in 1988.
Niet-gekeurde films mogen in
Nederland automatisch alleen
worden gezien door personen
van zestien jaar en ouder. Ge
keurde films krijgen de kwali
ficatie AL (alle Leeftijden)
wanneer de film beperkt ge
welddadig is.
Kortgeleden is het bericht ver
spreid dat de Filmkeuring zou
worden bedreigd met ophef
fing om bezuinigingsredenen.
Daarvoor zou een projectgroep
binnen het ministerie van
Welzijn, Volksgezondheid en
Cultuur voorstellen hebben
gedaan. „Dat is onzin", aldus
de voorzitter van het dagelijks
bestuur van de Filmkeuring,
Hammerstein. Dat kan pas als
de wet op filmvertoningen van
1977 wordt ingetrokken. Dat
kan misschien minister D' An-
cona van WVC willen maar
Justitie wil hier niets van we
ten".
Desgevraagd deelde een
woordvoerder van WVC mee
dat dat voorstel te vinden is in
een nog niet openbaar ge
maakt efficiency-rapport, op
gesteld door een werkgroep
binnen het ministerie.
Hammerstein pleit juist voor
een uitbreiding van het taken
pakket van de Filmkeuring,
door ook de videofilms onder
haar wakend oog te brengen.
„Het is belachelijk dat in Ne
derland nog geen controle is
op de vertoning van video
films, terwijl dat elders in Eu
ropa wel het geval is. Onder
de groeiende stroom video
films bevindt zich veel materi
aal dat volgens Hammerstein
schadelijk is voor jeugdigen".
Als opmerkelijk wapenfeit
meldt de Filmkeuring in haar
jaarverslag de keuring van de
'harde pornofilms' 'The Priva
te Afternoon of Pamela Mann'
en 'Deep Throat'. De keurings
commissie zette de film op 16
jaar en ouder, de maximale
leeftijdsgrens in Nederland.
De eerste film ziet de commis
sie als een „aaneenschakeling
van pornografische scènes die
schadelijk worden geacht voor
de seksuele belevingswereld
van genoemde personen".
Het is de eerste maal sinds
1977 het jaar van de inwer
kingtreding van de wet op
filmvertoningen dat er
„harde pornofilms" ter keu
ring zijn aangeboden. De ge
noemde films waren vóór 1977
alleen voor personen van acht
tien jaar en ouder bestemd.
pjes aan te kopen. Dat past
niet in de filosofie. Deze te
genslag betekent, dat ik
straks heel creatief met mijn
financiën zal moeten om
gaan. De enige omroep die de
jeugd nog een warm hart toe
draagt, is de VPRO. Daar
wordt nu met een groter
budget dan vorig jaar ge
werkt".
Pijlers
Pijnlijk, heel pijnlijk, vooral
omdat de KRO nog geen jaar
geleden liet weten, de jeugd
als een van de belangrijkste
pijlers te zien, waarop de pro
grammering werd gebouwd.
De katholieke omroep had
daarbij een naam hoog te
houden, want ooit waren ze
verantwoordelijk voor suc
cessen als 'Oebele', 'Hameien'
en 'Q en Q'. En het KRO-be-
stuur ging heel ver in zijn
streven de jeugd aan zich te
binden. Er werd een werk
groep jeugd en jongeren
geïnstalleerd, er kwam een
jongeren-adviesraad, waarbij
tieners uit de achterban kon
den meepraten over de
jeugdprogrammering en uit
eindelijk werd Gabriël Maas
sen als eindredacteur aange
steld. Hij stortte zich met
hart en ziel op zijn werk en is
onder de noemer 'Kresj' al
weer twee seizoenen verant
woordelijk voor heel wat
kinder-, jeugd en jongeren-
plezier. Ook de komende
maanden plukt de kijker de
rijke vruchten van zijn initi
atieven, want rijke vruchten
zijn het. Het parade-paardje
is 'Hotel Amor', dat vanaf 2
december op het scherm ver
schijnt. De vijf afleveringen
tellende drama-serie past in
het thema dat de komende
maanden de 'Kresj'-uitzen-
dingen zal kenmerken.
'Kresj' is namelijk 'smoor op
jou' en dat wil zeggen dat
liefde, seksualiteit en vriend
schap als rode draad door de
grote verscheidenheid aan
programma's loopt.
Bespreekbaar
Zo biedt 'Hotel Amor' op
vaak humoristische wijze,
een prachtige opstap naar het
in de huiskamer bespreek
baar maken van allerlei the
ma's rond de liefde. Hoewel
de reeks is bestemd voor
middelbare scholieren, kan
elke leeftijdsgroep er heel
veel plezier aan beleven. Ga
briël: „De afleveringen zijn
gebaseerd op het jaarverslag
van de Stichting Kindertele
foon. Hieruit bleek dat kin
deren behoefte hebben aan
een programma over liefde
en seksualiteit. Om te weten
of we op de goede golflengte
zaten, hebben we 'Hotel
Amor' uitgetest op de doel
groep. De gebeurtenissen ble-
Gabriël Maassen: „De enige omroep die de jeugd nog een warm hart toedraagt, is de VPRO".
ken direct aan te sluiten bij
zijn belevingswereld. Wat dat
betreft is het dus een schot in
de roos".
Daarom is het zo jammer dat
het, naar het zich laat aan
zien, bij deze vijf afleverin
gen zal blijven. Gabriël: „Met
mijn beperkt financieel
draagvlak wordt het steeds
moeilijker zo'n drama-pro-
duktie van de grond te tillen.
Ik kan het gewoon niet be
kostigen. De enige mogelijk
heid om een vervolg op het
scherm te brengen, is als de
NCRV en VARA er brood in
zouden zien. Maar na mijn
laatste ervaringen met het
kleuterprogramma 'Kieke
boe' heb ik geen trek meer
die omroepen te benaderen".
Ingespannen
Gabriël Maassen heeft zich
een jaar lang ingespannen
om 'Kiekeboe', dat vanaf
zondag 4 november bij de
KRO is te zien, als een geza
menlijk project van de Ne
derland 1-bespelers op het
scherm te krijgen. Gabriël:
„In eerste instantie hadden
we 132 afleveringen willen
vervaardigen, want 'Kieke
boe' zou in een dagelijkse fre
quentie op het scherm ko
men. Jonge scenario-schrij
vers, animators en regisseurs
zijn ervoor benaderd. Nadat
de opzet rond was en aan de
uitvoering kon worden be
gonnen, viel eerst de NCRV
af. Zij wilden zich 'meer op
zichzelf concentreren'...., laat
ik het diplomatiek zeggen.
Twee dagen nadat een aan
vraag voor geld van het sti
muleringsfonds de deur was
uitgegaan, liet de VARA we
ten toch ook niet mee te
doen... Ik heb mijn best ge
daan. Het schijnt niet moge
lijk te zijn om met die omroe
pen samen te werken. Als ze
toch willen, moeten ze maar
langskomen. Maar van mij
hoef je geen initiatieven
meer te verwachten".
HANS PIËT
MOSKOU
Amerikaanse actrice
en fitness-expert
Jane Fonda heeft gis
teren met een kleine
circusbeer, enkele
honderden Sovjet-
vrouwen en een
handjevol mannen en
kinderen rond
Kremlin in Moskou
gehold. „Dit is iets dat
we heel vaak in de
Verenigde Staten
doen en ik wilde het
naar Moskou brengen
en met jullie delen,"
aldus Fonda. Gekleed
in een een wit trai
ningspak, een nauws
luitend zwart-paars
shirt dat de navel
vrijliet en een zonne
bril, leidde Fonda de
joggers rond het rege-
De
snelste renners deden
er minder dan 15 mi
nuten over, maar
Fonda, die werd om
ringd door jeugdige
bewonderaars,
nieuwsgierige toeris
ten en fotografen,
kostte het parcours 25
minuten. Als bijko
mende attracties
speelde het muziek
corps van het Rode
Leger en was er een
kleine circusbeer die
een t-shirt droeg, dat
speciaal voor het
spektakel was ont
worpen. Fonda's fit
nessvideo's zullen
vanaf zondag op de
Sovjet-televisie v
FOTO: AP den uitgezonden.
Jane Fonda (midden) met Russische joggers
Jane Fonda
holt rond
Kremlin
