Sancties apartheid blijven breekpunt HI>DE TIJD Kritiek op financiering van onderwijs door bedrijfsleven Opmerkelijk resultaat onderzoek oogziekte ELSEVIER uit de weekblad HIT Ccidóe Commit PRESIDENT ZUID-AFRIKA VOLGENDE WEEK OP BEZOEK IN ONS LAND Op zoek naar Rasoei BINNENLAND/BUITENLAND DONDERDAG 18 OKTOBER 1990 PA Zwarte Weduwe eist schadevergoeding APELDOORN De weduwe van NSB-leider Rost van Tonnin gen, eist 150.000 gulden schadevergoeding van Vrij Nederland. Het weekblad publiceerde vorige week een artikel met citaten uit het manuscript van haar boek 'Op zoek naar mijn huwelijksring'. Volgens de 'Zwarte Weduwe' heeft VN het manuscript op slinkse wijze verkregen. In het manuscript beweert mevrouw Rost van Tonningeh onder meer dat haar echtgenoot niet, zoals in de offi ciële geschiedschrijving wordt vermeld, zelfmoord pleegde in de strafgevangenis van Scheveningen, maar dat hij over de balustra de van één van de bovengalerijen werd geduwd. In het artikel ligt de nadruk op het feit dat het boek op tal van plaatsen aanstootge vend is en wetten tegen discriminatie worden overtreden. De con clusie luidt dat het werk daarom na publicatie zal worden verbo den. De journaliste J. Joosten, die het manuscript onder haar be heer heeft, bevestigt dat de uitgever die aanvankelijk was gevon den zich heeft teruggetrokken. Dat zou de Amsterdamse uitgever Gerard Timmer zijn, tegen wie gisteren door de Anne Frank Stichting een aanklacht werd ingediend in verband met het ver schijnen van het volgens de stichting voor moslims beledigende boek 'De ondergang van Nederland'. Sociale advocaten krijgen niet meer DEN HAAG De president van de rechtbank in Den Haag, mr. A.H. van Delden, heeft vanmorgen de eis van de sociale advocaten afgewezen dat hun ver goedingen met 25 procent moeten wor den verhoogd. De Vereniging Sociale Ad- vokatuur Nederland en de Nederlandse Orde van Advocaten hadden om een der gelijke uitspraak gevraagd. Volgens Van Delden ligt het niet op de weg van de rechter in kort geding om zo'n verhoging af te dwingen, maar is het een zaak van de overheid. De staat erkent weliswaar de noodzaak tot verhoging van de ver goedingen maar uitvoering kan nog jaren op zich laten wachten. Justitie heeft na melijk de verhoging gekoppeld aan de komst van een nieuwe wet. Lage opkomst bedreigt onderzoek uitstrijkjes UTRECHT Uit voorlopige cijfers van het ministerie van WVC blijkt dat nauwelijks de helft van de in aanmerking komende vrouwen zich laat onderzoeken in het kader van het landelijk onderzoek naar baarmoederhalskanker. De Vereniging van Directeuren van Basisgezondheidsdiensten (VDB) maakt zich hierover zorgen. Volgens voorzitter D. Kaasjager heeft het onderzoek alleen zin als vrouwen massaal komen opdagen. „Anders wegen de gigantische kos ten niet meer op tegen de baten". Kaasjager wijt de lage opkomst aan de slechte organisatie van het on derzoek. Kamer eist vergoeding voor oorlogsveteranen DEN HAAG De Tweede Kamer vindt minister Ter Beek van defensie te gierig voor de veteranen uit de Tweede Wereld oorlog en de dienstplichtigen die in voorma lig Nederlands-Indië hebben gevochten. CDA, PvdA, VVD en D66 willen dat hij in de materiële sfeer iets voor hen doet, maar de bewindsman bleef gisteren hardnekkig weigeren. Hij is bang dat hij dan ook andere groepen oorlogsgetroffenen aan zijn deur krijgt. Ter Beek kwam de Kamer in een vergaderzaal vol veteranen op de tribune al leen tegemoet op een kwestie over wedu- wenpensioenen. De minister wilde die pen sioenen volgend jaar met meer dan de helft verlagen, maar de Kamer stelde voor die operatie stapsgewijs over drie jaar uit te smeren. Hij zal zich daarvoor in het kabinet sterk maken. DEN HAAG Wie ruim een jaar geleden zou heb ben voorspeld dat de pre sident van Zuid-Afrika in oktober 1990 op bezoek zou komen in Nederland, en zelfs door koningin Beatrix ontvangen; aan diens verstand was ernstig getwijfeld. Het verfoeide apartheidsbewind was er de oorzaak van dat van de historisch nauwe banden tussen beide landen in de praktijk weinig over was. Volgende week echter komt de Zuidafrikaanse president F.W. de Klerk voor een be zoek van drie dagen aan in ons land. Hij zal gesprekken voe ren met premier Lubbers en minister Van den Broek, hij wordt ontvangen door konin gin Beatrix en op de Zuidafri kaanse ambassade regent het telefoontjes van Nederlanders die geïnteresseerd zijn in een ontmoeting met De Klerk. Naar eigen zeggen is de uitno diging om naar Nederland te komen voor De Klerk van speciale betekenis, gezien de banden tussen beide landen en de Nederlandse rol als voorlo per in de strijd tegen de apart heid. In de loop der eeuwen is de houding van Nederland ten opzichte van Zuid-Afrika ach tereenvolgens gekenmerkt door desinteresse, enthousias me en afkeuring. Aanvanke lijk was Kaap de Goede Hoop, waar de Vereenigde Oost-Indi sche Compagnie in 1652 een permanente verversingspost stichtte, niet meer dan een be langrijke aanlegplaats voor schepen op weg naar de Oost. Voor de blanke kolonisten die met de vestiging van de Kaap aan land kwamen had Neder land verder niet veel belang stelling. Boeren Dat veranderde pas tegen het eind van negentiende eeuw, toen de „Nederlands"-spre- Minister Van den Broek schudt de hand van Paul Moshatila, leider van de Zuidafrikaanse oppositie beweging UDF in de provincie Transvaal. Een delegatie van Zuidafrikaanse oppositionele groeperingen was gisteren bij de minister op bezoek, in een poging te voorkomen dat op de EG-top van eind volgende week tot verzachting van de sancties tegen Zuid- Afrika wordt besloten. FOTO: ANP kende Boeren in oorlog raak ten met de Britten, die na de ontdekking van goud- en dia mantvoorraden op het Zuid afrikaans grondgebied ook de Boerenrepublieken in handen wilden krijgen. De Nederland se bevolking schaarde zich achter de Boeren, die zij als vrijheidsstrijders zagen. Ter wijl de regering neutraal bleef, stuurde koningin Wilhelmina een marineschip naar Zuid- Afrika om president Paul Kruger op te halen. Het mocht niet baten, de Boerenrepublie ken werden in 1902 opgeheven en gingen op in de Unie van Zuid-Afrika. Met de verkiezingszege van de Nasionale Partij in 1948 werd in Zuid-Afrika de Grote Banket De Klerk „komt te vroeg" DÉN HAAG De drie anti- apartheidsorganisaties die door de Nederlandse regering zijn uitgenodigd voor een banket ter gelegenheid van het be zoek van de Zuidafrikaanse president De Klerk aan ons land, zullen van die uitnodi ging geen gebruik maken. Het gaat om de Anti-Apartheidsbe weging Nederland (AABN), Kairos en het Komitee Zuide lijk Afrika. Een woordvoerder van het Komitee Zuidelijk Afrika liet weten dat de 'voor mannen' van de drie organisa ties op persoonlijke titel zijn uitgenodigd. „Maar we zien dat banket als een opsiering van een staatsbezoek waarvoor wij het veel te vroeg vinden". Apartheid ingevoerd. In eerste instantie werd daar in Neder land nauwelijks op gereageerd, hoewel koningin Juliana pre mier Daniel Malan tijdens een bezoek aan Nederland in 1949 meedeelde dat zij niet naar Zuid-Afrika zou gaan wegens de apartheid. Het verzet in Nederland tegen de apartheid barstte pas goed los na het bloedbad in Sharpe- ville in maart 1960, waar de politie bij een demonstratie zwarten doodschoot. Den H« veroordeelde het geweld en verklaarde de apartheid in strijd met het Handvest van de Verenigde Naties. Hoewel de druk van de anti- apartheidsorganisaties in Ne derland toenam hield de rege ring echter vast aan diploma tieke, economische en culture le relaties met Pretoria, met het argument dat een boycot en internationaal isolement toch niets zou uithalen. Die terughoudendheid van de regering stond in schril con trast met de harde opvattingen van de anti-apartheidsgroepep die, vooral in de jaren zeventig en tachtig, een grote bloei ken den. tie by Haag Onderstrepen Het bezoek van De Klerk aan ons land vindt plaats op uit drukkelijk verzoek van de Ne derlandse regering. Die wil daarmee onderstrepen dat zij overtuigd is van de hervor-' mingsgezindheid van De Klerk, die vorig jaar P.W. Bot ha als president opvolgde en direct de weg insloeg van her vormingen. Desondanks blij ven de sancties tegen het blan ke minderheidsbewind een breekpunt in de moeizame be trekkingen tussen Den Haag en Pretoria. In het regeerakkoord van het kabinet Lubbers/Kok staat nog dat er „helaas nog onvol doende aanwijzingen" waren om het sanctiebeleid tegen Zuid-Afrika te veranderen. Vorige week woensdag stelde premier Lubbers tijdens de Al gemene Beschouwingen voor de culturele contacten ge zien de positieve ontwikkelin gen in Zuid-Afrika weer uit te breiden, zonder overi gens het verdrag formeel te herstellen. De visumplicht werd eerder dit jaar al versoe peld. Minster Van den Broek ving eerder bij zijn EG-collega's bot met een plan voor een „stap- voor-stap-benadering", waar bij de sancties zouden kunnen worden aangepast al naar ge lang het verloop van de her vormingen. ANC-leider Man dela pleitte tijdens zijn bezoek aan Nederland echter voor het onverkort handhaven van de sancties tot de apartheid ge heel is afgeschaft. Tijdens zijn bezoeken aan het buitenland is De Klerk er niet speciaal op uit is over de sanc ties te praten. Maar mocht de zaak volgende week in Den Haag aan de orde komen, dan is zijn positie glashelder: „Wij zijn in principe tegen sancties. Om wat voor reden zij ook in gesteld zijn, zij hebben geen doel meer. Zij zijn contra-pro- duktief en een evaluatie op grond van de nieuwe werke lijkheid in Zuid-Afrika is dan ook noodzakelijk". ADVERTENTIE Rasoel ontmaskerd 'Mohamed Rasoel' geeft na een hilarische achtervolging zijn identiteit prijs. De bloem der natie Op zoek naar het geheim van het jubilerende CDA dat ondanks alles een succes werd. Mai Spijkers Interview met de meest omstreden uitgever van Nederland. De Raad voor de Kunst In een ons-kent-ons-sfeertje worden miljoenen verdeeld: reportage uit de achterkamertjes. Plus: Miljoenenstrop door dalende dollar Kinder boeken: mag het kind het zelf ook leuk vinden? Het deeltijd-seminarie Volkogonov, de Stalin- biogaaf over Gorbatsjov, de Nobelprijswinnaar HP/DE TIJD. DUBBEL ZO INTERESSANT. Overal los verkrijgbaar. Of bel voor een abonnement: 06-0220540 (Van onze parlementaire re dactie) DEN HAAG De vak bonden en de werkge versorganisatie VNO heb ben met gemengde gevoe lens gereageerd op de plannen van het kabinet voor een betere aanslui ting van het beroepson derwijs op de arbeids markt. De kritiek richt zich vooral op de financiering die minister Ritzen van onderwijs voor ogen staat. In het kabinets standpunt over het rapport van de commissie-Rauwenhoff schept het kabinet het recht voor alle jongeren onder de 27 jaar om zich via werkend le ren of lerend werken een 'be roepskwalificatie' te verwer ven. Scholen en bedrijven zul len hierbij nauw moeten sa menwerken. De komende drie jaar trekt het kabinet jaarlijks dertig miljoen gulden uit voor de opleiding van tienduizend jongeren. Dat geld wil Ritzen op de studiefinanciering bezui nigen. Daarnaast heeft de mi nister in de' onderwijsbegro ting voor volgend jaar een post opgenomen die erin voorziet dat het bedrijfsleven 150 mil joen gulden aan het beroeps onderwijs bijdraagt. Vrijwel alle organisaties ver zetten zich om verschillen de redenen tegen deze ver plichte financiële bijdrage van de werkgevers aan net onder wijs. Voor het VNO vormde deze maatregel een struikel blok om te gaan overleggen met de regering over het rap port van de commissie-Rau wenhoff. Ritzen heeft die be lemmering inmiddels wegge nomen door toe te zeggen ook open te staan voor alternatie ven die eën even groot bedrag opleveren. De Algemene Bond van On derwijspersoneel (ABOP) vindt het „gevaarlijk om het beroepsonderwijs afhankelijk te maken van het bedrijfs leven". De onderwijsbonden KOV en PCO vinden dat het kabinet haar verantwoorde lijkheid voor het onderwijs uitholt door deze financieel af te schuiven naar het bedrijfs leven. De dertig miljoen die Ritzen zelf wil uitgeven is voor beide bonden en de vak centrales CNV en FNV „te mager". De plannen van het kabinet voor schoolverlaters en werkzoekenden een 'start kwalificatie aankomend vak man' en voor werkenden een 'doorstroomkwalificatie' in te stellen zijn door de bonden en het VNO goed ontvangen. De ABOP is vooral te spreken over het feit dat het stellen van kwaliteitsnormen van de scholing niet wordt overgela ten aan individuele bedrijven en scholen, zoals de commissie had voorgesteld. De vakcen trale MHP vindt hét ,;biizon- der positief" dat het kabinet de scholen voor beroepsonder wijs zelfstandiger wil maken en de contacten tussen bedrij ven en scholen wil intensive ren. De onderwijsbonden KOV en PCO noemen het ka binetsstandpunt „realistischer" dan het rapport van de com- SUSKE EN WISKE DE GOALGETTER (c) Standaard UltgeverlJ/Wavery Productions NIJMEGEN Onderzoe kers van het Academisch Ziekenhuis in Nijmegen zijn erin geslaagd het gen te isoleren dat verant woordelijk is voor de erfe lijke oogziekte choroïde- remie. Door de ontdek king is het vinden van een therapie de ziekte leidt uiteindelijk tot blindheid een stap dichterbij gekomen. Het is voor het eerst buiten de Verenigde Staten dat het wetenschappers is gelukt door onderzoek van het menselijk erfelijk materiaal (DNA) een gen voor een er felijke ziekte in handen te krijgen en de samenstelling ervan te ontrafelen. De re sultaten van het onderzoek zijn vandaag gepubliceerd in het gerenommeerde weten schappelijke tijdschrift Natu re. De zeldzame oogziekte cho- roïderemie komt alleen bij mannen voor. Vrouwen kun nen drager zijn van de ziek te, maar bij hen treden geen ziekteverschijnselen op. De ziekte begint met slecht zien in het donker. Men noemt dit nachtblindheid. Gaande weg wordt het zicht ook overdag beperkt. Op den duur leidt choroïderemie tot volledige blindheid. De isolatie van het gen biedt volgens prof. dr. H. Ropers, hoogleraar anthropogenetica aan het St. Radboud zieken huis, onverwacht grote voor delen voor de diagnostiek: „We zijn nu in staat op een veel eenvoudiger manier en met honderd procent zeker heid vast te stellen of iemand de ziekte heeft. Ook komt een eventuele therapie dich terbij. De ontdekking van het gen kan bovendien bij dragen tot een beter inzicht in het ontstaan van verge lijkbare oogziekten". ■is Mohamed Rasoel. Deze nep- moslim, ultra-rechtse schreeuwer, of grappenma ker houdt de gemoederen nog steeds bezig. De Anne Frank Stichting heeft de hoofdofficier van justitie in Amsterdam gisteren ge vraagd een strafrechtelijk onderzoek in de stellen rfaar het boek 'De ondergang van Nederland', waarvan Rasoel beweert de auteur te zijn. Volgens de stichting is het boek onnodig grievend en zet het aan discriminatie. Nadat dinsdag Jan Lenfe- rink in RUR letterlijk pro beerde een tipje van de slui er rond Rasoel op te lichten, is nu HP /De Tijd aan zet. In een jongensboekachtig ver haal gaan Henri de By en Jhim Lamoree op zoek naar de ware identiteit van deze als sjeik vermomde figuur. Hoewel de kop boven het verhaal dit wel suggereert, is er van een echte ontmaske ring geen sprake. Geen naam, geen foto, geen echte feiten. Dan heeft De Groene het heel anders aangepakt. Anil Ramdas beschrijft het verschijnsel Rasoel meer analyserend. „Eigenlijk komt Rasoels verhaal op hetzelfde neer als dat van de tegen Salman Rushdie age rende moslims". Niemand in het Westen keek vreemd op van de toe kenning van de Nobelprijs voor de vrede aan Sovjet-lei- der Gorbatsjov. De reacties waren over het algemeen positief. In eigen land was het enthousiasme echter minder groot. „Een eerbe toon aan de man die de Muur deed vallen", zo om schrijft Elsevier de toeken ning. „Maar ook een signaal dat het Westen ontstellend weinig begrip heeft voor de binnenlandse situatie in de uiteenvallende Sovjetunie". Ook Elena Bonner heeft grote moeite met de beslis sing uit Noorwegen. „Het Nobelcomité begrijpt niet wat er in ons land aan de hand is", zegt ze via de tele foon. Volgende week bezoekt de Zuidafrikaanse president De Klerk ons land. Het is een uitvloeisel van de vrijlating van Nelson Mandela. De Klerks bezoek is omstreden. Nu al hebben anti-apart- heidsorganisaties acties aan gekondigd. David Beresford verklaart in Elsevier het be sluit om Mandela vrij te la ten vanuit De Klerks fami liegeschiedenis. Binnenkort is Jan Wolkers jarig. Hij wordt 65 jaar. In vier verhalen gaan achter eenvolgens Vera Illés, Wim Zaal, Marijke Hilhorst/Rob Scheers, en Doeschka Meij- sing in op het leven en werk van deze beeldend kunste naar en auteur. Dertig jaar reacties in de pers op het proza van Wolkers leverde onder meer het volgende op: „Pastoor-deken J. Joosten uit Echt acht Turks Fruit ongeschikt voor ongetrouw de lezers (uit: Brabants Dag blad, 19 maart 1971)". Het omslagverhaal maakt hoopvol melding van een nieuw medicijn tegen mi graine. VN interviewde de Leidse 'zelfmoord-psycholoog' René Diekstra („om door een rin getje te halen", aldus Marga- lith Kleijwegt), die op het ogenblik veel succes heeft met zijn boek 'Als leven pijn doet'. Daarin probeert de hoogleraar in gewone taal uit te leggen wat mensen kunnen doen aan depressies en eenzaamheid. Diekstra (44) is een slimme jongen, zo blijkt. Maar ook een harde werker. Zijn curriculum vi- tae beslaat 24 pagina's. Hij heeft 277 publikaties op zijn naam staan, waarvan 33 boe ken. Drs. Jonkergouw, di recteur van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) is verguld met het succes van Diekstra en noemt hem 'de Karajan on der de psychologen'. VVD-fractieleider Frits Bol- kestein laat zich niet intimi deren. Oké, zijn bijdrage aan de algemene beschouwingen in de Tweede Kamer was niet om over naar huis te schrijven, maar hij heeft zich voorgenomen het voort aan beter te doen. Bolkestein herinnerde Lubbers er tij dens het debat aan dat de term 'an offer we cannot re fuse', gebezigd door de mi nister-president, uit de 'God- father' kwam. „Die had ik van te voren bedacht", zegt Bolkestein. „Maar ik geef toe dat ik nog niet in staat ben zo'n grap stante pede te maken. Die vaardigheid zal ik nog moeten ontwikke len". In de rubriek de Hoeksteen een portret van het een-ou dergezin Jansen. Moeder Ce cile Jansen was volgens VN openlijk BOM-mr de eerste vrouw in land die zich opi leerde Haar oudste zoon Willi nu 12, dochter Berthe n HI>DET1 Mohamed Rasoel. In- verhaal van achten gen, nachtelijke telefi en geheime ontmoe proberen twee verslag achter de waarheid men. Een gesprekje m van hen onlangs in 1 programma Lopend beloofde heel wat vuu Maar het resultaat v 1 gen. e Aan de stroom ve j over het jubilerende lijkt maar geen einde men. Caspar Janssen g1 bezoek bij de plaal CDA-afdeling in het bantse Heeswijk-EË (8500 inwoners). „Wr; geen bezadigde parti zijn zeker aan de bas levenslustig". De vraag blijft intiC waarom mensen kiezel het leven in een kloo^ voor de opleiding tot. ter. Echte armoede, vroeger, daar is geen meer van. Maar een di ke keuze betekent to je heel wat genoegens1 leven definitief moet ven. In het Seminari Late Roepingen bij hiii bantse Hoeven bereid ca 50 mannen zich ii tijd voor op een toekoi priester. Nu zijn ze nt, man, manager of ver I Neem nou Frans. Hij kenman en in de pau de les op het seminari hij nog even naar d bellen. „Effe 4500 pie diend". I Ook De Groene laat i jaardag van Jan 1 niet onopgemerkt gaan en ook hier, ne Elsevier, een keur a« halen over deze kle figuur. Wolkers, de sc van wie ieder sch< t wel een of meerdere op zijn literatuurlijst staan. Doris Wintgens conservator van muse Lakenhal in Leiden, op de beeldende kun Wolkers. Volgens h zijn indrukwekkendst i tot nu toe het Auschvij nument in Amsterdai betreft zijn recente constateert René Zwa| er de laatste tijd ten te veel kritiek is Volgens hem is er in tere werk van Wolker maal geen sprake vaj kwaliteitsbreuk. ,,W] wordt 65 en hij blaal, steeds van de expei teerlust en vrijheidsdr Zelfs aan racisten Mohamed Rasoel geen met zijn omstreden over het gevaar van df lims, meent Anil R< „Want terwijl het daags racisme zich a niet meer baseert op b sche argumenten...., Rasoel met een relaai moslims die laag op di lutieladder zijn blijve ken Op 1 december rolde de politie een neo-nazi's op. Ze word van verdacht lid te zij het Aktiefront Nations cialisten (ANS). Bij her werden racistische en vuurwapens gev< HN portretteert drie i zes verdachten die vol week terecht moeten Een van hen is de 28 Van der P. uit Purm al eerder opgemerkt al vist bij Glimmerveen derlandse Volksunie raadslid voor de Cen democraten. „Ik wil ra ënteren in rechtse krii zegt hij droogjes ove dubieuze activiteiten. Ook de herdenking v Slag bij Warns (134 Friesland was ooit ee bieuze gebeurtenis. In werd dat historische fe melijk voor het eerst dacht onder leiding v Fryske Rie, een fascis organisatie onder van Douwe Kiekstra hoopte dat Friesland ai mie kon krijgen binne Duitse rijk. Inmidde deze herdenking va overwinning op l lem V gezuiverd var fascistische tendenzen. na de slag bij Warns hi de Friezen geen strijd gewonnen, schrijft Fra Graaf. De Friezen en het Fries kwijnt zaam weg. CLARISSE I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 4