„Houd eigen organisaties in stand
Bijbelse planten
bij elkaar in boek
Zorgen over
tegenstellingen
bij baptisten
brieven van lezi
kerk
wereld
Onderzoek opvatting Gutierrez
gaat terug naar bisschop
beroepingen
CeidaeSoma
mSr £eidóe (Sou/tait
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
SaidóaOowiant
DONDERDAG 18 OKTOBER 1990 P,
1]
Levens-wensverklaring' moet angst wegnemen
UTRECHT „Zorgt u, voor zover dat in uw vermogen ligt,
dat ik verder mag leven, mijn leven is te allen tijde zinvol". Dit
staat in de Levenswensverklaring die de Nederlandse Patiën
ten Vereniging (NPV) en de stichting Schuilplaats deze week
presenteren op de beurs 'Wegwijs' te Utrecht.
Volgens directeur G. van den Berg van de NPV is de levens
verklaring een rechtsgeldige verklaring die in werking treedt
als de ondertekenaar niet meer in staat is zijn of haar wil te
uiten.
Veel patiënten zijn, aldus Van den Berg, verontrust over be
paalde ontwikkelingen in de gezondheidszorg. De zin van nei
leven van de patiënt is voor veel medici maatgevend voor het
al dan niet behandelen van de patiënt. „Patiënten achten dit in
strijd met de bijbelse boodschap, dat God de schepper en on
derhouder van het leven is. Zij hebben recht op bescherming
van hun leven, ook als zij hun wil niet meer kenbaar kunnen
maken. Ieder mens mag er ziin!"
De levenswensverklaring heeft ten doel de angst die er door de
huidige ontwikkelingen mogelijk bij de patiënt is ontstaan, weg
te nemen, zodat de patiënt zich met vertrouwen binnen de hui
dige gezondheidszorg kan laten behandelen.
Beleefdheid kost niets
en koopt alles
MGR. BAR VOOR KATHOLIEKE LAND- EN TUINBOUW:
ROELOF ARENDSVEEN
„Houd vast aan uw
identiteitsgebonden
standsorganisatie". Dat
advies gaf Mgr. R. Ph.
Bör, bisschop van Rotter
dam, gisteravond aan
ruim 130 geboeid luiste
rende leden van de
L.T.B. (Land- en Tuin-
bouwbond) uit de Kring
De Meerlanden.
„In uw specialisme is het nut
tig en prettig om samen te
werken met mensen die de
zelfde uitgangpsunten en de
zelfde optiek hebben", aldus
mgr. Bör.
Het was de bisschop bekend
dat samenwerking tussen de
diverse standsorganisaties mo
menteel volop ter discussie
staat. De gesprekken met de
algemene standsorganisatie,
de H.M.L. (Hollandse Maat
schappij yan Landbouw) ver
lopen beter dan die met de
protestants-christelijke broe
ders en zusters van de
C.B.T.B. (Christelijke Boeren-
en Tuinders Bond). Meerlan
den-voorzitter C. van der
Loos kondigde aan dat dit op
middellange termijn conse
quenties zal hebben. „Conse
quenties die we van tevoren
goed in overweging moeten
nemen", aldus Van der Loos.
De bisschop hield vast aan in
standhouding van in ieder ge
val de christelijke signatuur
van de Land- en Tuinbouw
Bond. In Europees verband
moet de L.T.B. zich realiseren
dat buiten Nederland wel veel
Rooms-Katholieke standsor
ganisaties blijven bestaan. Als
fusie echter onvermijdelijk is
dan is" de oprichting van een
aparte sectie geloofszaken
aanbevelenswaardig.
L.T.B.-bestuurslid F. Hooger-
vorst stelde voor om alleen de
economische belangenbeharti
ging van L.T.B.-leden te bun
delen met die van andere
standsorganisaties. Voor de
sociale belangenbehartiging
zou een aparte afdeling met
een goed budget in het leven
moeten worden geroepen. Dit
leek de bisschop zo op het
eerste gezicht een aanvaard
bare oplossing, hoewel hij er
niet zeker van was dat econo
mische en sociale belangenbe
hartiging kunnen worden ge
scheiden. Hij besloot de iden
titeitsdiscussie met het uit
spreken van de hoop dat de
geloofselementen binnen de
L.T.B.-organisatie niet verlo
ren zullen gaan.
De bisschop ging voorts in op
een aantal andere kwesties.
Hij vertelde bijvoorbeeld dat
buiten gebruik gestelde R.-K.
kerken voortaan zullen wor
den afgebroken of anders zo
danig moeten worden be
stemd dat de nieuwe bestem
ming overeenkomt met de ka
tholieke geloofsovertuiging.
Dit betekent dat een voorma
lige R.-K. kerk niet meer zal
worden verbouwd tot bijvoor
beeld een moskee of algemene
jongerensociëteit.
Mgr. Bar ging uitgebreid in op
het gezinsthema. Naar zijn
mening is het gezin nog steeds
de hoeksteen van de samenle
ving. „Dergelijke hoekstenen
zijn onmisbaar, anders valt
het huis in elkaar. Dat is niet
zo omdat de kerk het zegt,
maar simpelweg omdat het
gezin het wezen van het leven
Als invulling van een christe
lijke opvoeding meende hij
dat niets zó spreekt als het
goede voorbeeld en het in
liefde bij elkaar blijven. Veel
belang hecht hij aan katholiek
onderwijs. „Het leert de kin
deren onder 'nee' te zeggen
tegen de makkelijkste weg in
het leven.
LIMA De Vaticaanse
congregatie voor de ge
loofsleer heeft het onder
zoek naar de opvattingen
van de Peruaanse bevrij
dingstheoloog Gustavo
Gutierrez overgedragen
aan aartsbisschop Augus-
to Vargas Alzamora van
Lima. Volgens een ver
klaring van de aartsbis
schop vindt het Vaticaan
het beter dat de gesprek
ken worden voortgezet
tussen Gutierrez en zijn
eigen bisschop.
Het onderzoek naar de opvat
tingen van de bevrijdingsthe
oloog loopt al twee jaar. Gu
tierrez wordt beschouwd als
de vader van de bevrijdings
theologie.Hij publiceerde in
1971 het standaardwerk 'Een
theologie van de bevrijding'
dat in vele talen, onder meer
het Nederlands, is vertaald.
Gutierrez schreef eerder dit
jaar, dat hij sinds 1971 een
„rijpingsproces" heeft doorge
maakt dat tot wijziging van
bepaalde theologische -stand
punten en uitdrukkingen
heeft geleid.
Aartsbisschop Alzamora staat
bekend als aanzienlijk behou
dender dan kardinaal Juan
Landazuri Ricketts, die eind
vorig jaar aftrad als aartsbis-
Gustave Gutierrez
FOTO: PERSUNIE
schop van Lima. Alzamora
toonde zich tevreden over
Gutierrez' verklaring, maar
drong erop aan dat Gutierrez
ook zijn boek uit 1971 zou
herschrijven. Vooral de ge
deelten over de zending van
de kerk en de keuze voor het
conflict in het bevrijdingspro
ces van de armen zouden
moeten worden gewijzigd,
meende Alzamora.
De aartsbisschop wil verder,
dat Gutierrez voortaan al zijn
publikaties vooraf aan hem
voorlegt.
Gutierrez liet twee jaar gele
den weten, dat hij de kritiek
van het Vaticaan op bepaalde
vormen van bevrijdingstheo
logie deelde en dat hij op
grond daarvan enkele uit
drukkingen had veranderd.
Maar zijn theologie zou blij
ven uitgaan van de positie
van de armen. „Voor mij is
het belangrijkste theologische
en pastorale vraagstuk de so
ciale gerechtigheid te verbin
den met onze ervaring van de
niet-verdiende liefde van
God", aldus Gutierrez.
De Peruaanse bevrijdingsthe
oloog zegde vorige maand af
voor de conferentie van het
progressieve theologentijd-
schrift Concilium in Leuven.
Wegens de belabberde econo
mische situatie in Peru was
hij bezig gaarkeukens voor de
armen te organiseren en hij
vond het „onverantwoord"
dat werk te onderbreken voor
een theologisch congres.
DEN HAAG De Unie
Commissie het bestuur van
de Unie van Baptistenge
meenten maakt zich er zor
gen over de groeiende tegen
stellingen binnen de geloofds-
gemeenschap.
Dit schrijft de Unie Commis
sie in haar jaarverslag dat aan
de orde komt op de Algemene
Vergadering van de Unie die
op 25 en 26 oktober in de
Open Hof-kerk te Deventer
wordt gehouden. De Unie
Commissie pleit ervoor om te
praten over de onderlinge te
genstellingen. Wel meent ze
dat 'op een voorzichtige ma
nier' grenzen afgebakend
moeten worden die echter
niet als een 'dwangbuis' mo
gen functioneren.
Eén van de tegenstellingen
binnen de baptistengemeen
schap die 12.359 leden telt, is
de homofilie. De Utrechtse
baptistenpredikant R. Vene-
ma werd onlangs tijdens een
buitengewone algemene le
denvergadering van de 83
uniegemeenten in Hoogeveen
niet erkend als voorganger in
de Unie van Baptistenge
meenten. Zijn erkenning
werd met 127 tegen 78 stem
men verworpen. De meeste
baptistengemeenten hebben te
veel moeite met ds. Venema's
bereidheid homofiele relaties
(van christenen) in te zege
nen.
Met name de tegenstemmers
vroegen zich af of door dit be
sluit van de algemene leden
vergadering baptisten nog wel
baptisten zijn of dat er een
einde gekomen is aan. het fe
deratieve karakter van de
Unie. Zoals bekend hechten
baptisten sterk aan de autono
mie van de gemeente.
Een ander pijnpunt in de bap
tistengemeenschap is het blad
van de Unie van Baptistenge
meenten 'De Christen'. On
langs stapte de Sneker baptis
tenpredikant ds. K.M. Gerrit
sen uit de redactie. Volgens
hem wordt er censüur toege
past. Hij doelt daarbij op het
weigeren van kopij van orga
nisaties als 'Ruimte' en 'Evan
gelisch Beraad'. Dissonante
geluiden worden, aldus Ger
ritsen, niet op prijs gesteld.
Artikelen waarin over het ac
cepteren van homofilie ge
sproken wordt of over de
vrouw in het ambt zijn voor
de redactie van De Christen
onaanvaardbaar.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Sint Maartensdijk (deel-
gem. Rehoboth) en Tholen (deelgem.
Immanuel) J.K. Vlasblom te Ommen.
Aangenomen naar Renswoude D.N.
Verheij te Zijderveld.
Bedankt voor Kamerik P. Molenaar
te Lekkerkerk (deelgem. Het Ven
ster); voor Uddel G.S.A. de Kengt te
Putten.
Gereformeerde Kerken
Aangenomen naar Lelden drs. G.H.
van der Bom, stud.pred. in de classis
Maastricht (part-time). Beroepen te
Heerjansdam drs. M. van 't Hof,
kand. te Kampen, die dit beroep
heeft
aangenomen.
Meer
grensverkeer van
katholiek naar
protestant dan
andersom
DEN HAAG In het
Nederlandse clericale
grensverkeer tussen de
protestantse kerken en de
Rooms-Katholieke Kerk
over de afgelopen veertig
jaar is de verhouding 7 -
5, waarbij het eerste cijfer
slaat op priesters die pro
testant werden. In België
is de verhouding 10 - 0.
Dit blijkt uit' een lijst van
overgestapte predikanten en
priesters die is gepubliceerd
door ds. H. J. Hegger, direc
teur van de stichting In de
Rechte Straat en einderedac
teur van het gelijknamige
blad.
Hegger zelf ex-priester en
tamelijk militant verdediger
van het reformatorische erf
goed reageert op een op
vattingen als zouden er meer
protestantse geestelijken ka
tholiek worden dan anders
om.
De Stichting van ds. Hegger
houdt zich onder meer met de
opvang van ex-katholieken;
sinds de oprichting in 1958
werden honderdzestig ex-
priesters geholpen.
Daan Smit, de
auteur van het
boek tussen
enkele planten
die ook in de
bijbel
voorkomen. Op
de voorgrond de
Mariadistel
(Sibybym
Marianum), die
wordt genoemd in
Jesaja 34 13. Op
de achtergrond
een laurierboom
(Laurus Nobilis),
genoemd in
psalm 37 35.
FOTO: ANP
AMSTERDAM 'Maar
wee u, Farizeeën, want gij
geeft tienden van de
munt en de ruit en van
alle kruiden en gij gaat
voorbij aan het oordeel
en de liefde Gods'. Aldus
een citaat uit de bijbel,
uit Lucas 11:42. Wie de
Farizeeën zijn wëten we
wel aardig goed, maar
welke plant precies de
'ruit' is, daarover bestaat
wat onzekerheid.
Zelfs na het verschijnen van
het lijvige naslagwerk 'Plan
ten uit de bijbel' weten we het
niet. Daarin wordt juist ver
teld dat er wel zestig soorten
van het geslacht 'ruta' zijn en
welke precies wordt bedoeld
in het Evangelie is niet duide
lijk. In Nederland kennen we
onder meer de wijnruit, de
Ruta graveolens.
Het boek werd gisteren gepre
senteerd in Amsterdam, in de
Hortus Botanicus van de Vrije
Universiteit. Het is nog niet
vaak voorgekomen dat er in
het Nederlands taalgebied een
speciale uitgave over bijbelse
planten is verschenen. Wel
zijn er verzamelingen bijbel
teksten waarin planten wor
den genoemd. Die vindplaat
sen neemt de auteur van het
boek, Daan Smit, de Hortula-
nus van de VU en passant
mee; hij geeft zelfs het com
plete vers.
Daan Smit heeft ook gepro
beerd volksverhalen, gebrui
ken en medicinale toepassin
gen van de bijbelse planten te
achterhalen. De oogst van die
speurtocht is rijk. Zo weet hij
te vertellen dat de ruit wel als
voorbehoedmiddel-achteraf
werd gebruikt en vele eeu
wen gold het als een krachtig
middel tegen besmettelijke
ziekten. Bovendien dachten
generaties mensen dat twee
ruit-planten in de tuin de kat
ten weren.
Van de Libanonceder ver
meldt Smit de tekst uit Psalm
92:13: 'De rechtvaardige zal
groeien als een palmboom, op
schieten als een ceder van de
Libanon'. Hij vertelt erbij hoe
koning Salomo duizenden ce
ders van de Libanon liet ha
len voor de bouw van de tem
pel en voor zijn paleizen. Na
hem hebben nog drieduizend
jaar lang mensen de ceders
van de Libanon gekapt, met
als gevolg dat de eens zo rijk
beboste gebieden er nu bij lig
gen als een maanlandschap.
Er worden pogingen gedaan
om de streek te herbossen.
Smit vertelt van iedere bijbel
se plant hoe groei en eventue
le bloei in Nederland kan; het
blijkt dat veel bijbelse planten
het goed doen als potplant in
de huiskamer.
Het prachtig geillustreerd
boek verscheen ter gelegen
heid van het honderdtienjarig
bestaan van de Vrije Univer
siteit en werd uitgegeven door
de Vereniging voor christelijk
wetenschappelijk onderwijs
(de vereniging waarvan de
VU uitgaat); Vrouwen VU-
hulp en de Vrije Universiteit.
Geldzorgen
Overigens bleek gisteren dat
het voortbestaan van de Hor
tus in gevaar is. Door de nieu
we wijze van universiteitsfi
nanciering door de rijksover
heid komt ër geen Haags geld
meer voor zaken als de Hor
tus, waar in totaal zesduizend
plantensoorten groeien (waar
van diverse met een interes
sante commerciële betekenis)
en jaarlijks door velen wor
den bewonderd. Naast het
geld dat de VU er zelf voor
uitgeeff, moet er jaarlijks zo'n
275.000 gulden worden gevon
den bij subsidiënten. Er zijn
daartoe contacten gelegd met
professionele bloemen- en
plantenorganisaties zoals de
Coöperatieve Bloemenveiling
(VBA).
Blanke NG-Kerk geeft toe aan ongenoegen onder legerpredikanten
BLOEMFONTEIN Minder
macht, meer' afstand tot de
politiek en meer aandacht
voor armoede, de gebrekkige
huisvesting en het veelal
slechte onderwijs in' Zuid-
Afrika.
De bevoorrechting van de
blanken, die meer dan drie
eeuwen heeft geduurd, loopt
op haar einde, hield Heyns de
synodeleden voor. Zij moeten
nu leren hun politieke ver
antwoordelijkheid te delen
met mensen met een andere
cultuur of levensbeschouwing.
Die boodschap had prof. dr.
Joh. Heyns voor de synode
van de blanke Nederduits Ge
reformeerde Kerk (NGK) die
dezer dagen bijeen is. Heyns
trad terug als voorzitter; in
zijn plaats is prof. Pieter Pot-
gier gekozen.
De synode van de blanke
kerk (met ongeveer 1,5 mil
joen leden) zal zich onder
meer bezighouden met een
herziening van het rapport
'Kerk en Samelewing' dat in
1986 door de synode werd
aanvaard en waarin de bijbel
se rechtvaardiging van de
apartheid werd afgewezen.
Niet alle blanken accepteren
de veranderingen binnen de
NGK. Na de synode van 1986
hebben ongeveer 30.000 con
servatieven de NGK verlaten
en een eigen kerk gesticht.
Legerpredikanten
De N.G.-Kerk heeft besloten
de verhouding tussen kerk en
staat te onderzoeken, en daar
bij vooral te kijken naar de
plaats van de predikanten in
het leger.
et is de eerste keer dat deze
kerk voorzichtig toegeeft aan
de kritiek die de legerpredi
kanten hebben laten horen.
De predikanten hebben steeds
meer twijfels over hun func
tioneren in het Zuidafrikaan-
se leger. Een toenemend aan
tal heeft ernstige problemen
met het uitdragen van het
christelijk getuigenis in de
krijgsmacht. Ook hebben en
kele voorgangers kritiek geuit
op het uitblijven van kerkelij
ke eenheid met de zwarte
NG-zusterkerken, die even
eens in het leger actief zijn.
Zonder enige discussie ging de
synode bovendien akkoord
met de aanstelling van een le
gerpredikant bij de Zuidafri-
kaanse veiligheidsdienst NIS,
die meermalen betrokken is
geweest bij acties tegen anti-
apartheidstrijders. De NIS
had dit verzocht omdat haar
medewerkers door de aard
van het werk vaak geen lid
kunnen zijn van een gewone
kerk.
De kansen van Thatcher'
De traditie van de vorige jaren trouw volgend, viii!
keer het partijcongres van de Britse Conservatiev
met de verjaardag van premier Margaret Thatcher,
boliek behoeft al lang geen verduidelijking meer: h
heersing van de partij blijft overweldigend, maar
wordt, valt de leegte achter haar pas echt op. Hoe\
steeds strijdlustige premier van geen wijken wil
volop denkt aan een vierde ambtstermijn, heeft ze
bereikt waarop het zoeken naar een opvolger onvei
wordt.
Het jongste congres, van start gegaan zonder eenr
ma, heeft overduidelijk aangetoond dat de vermoe
de gelederen na elf jaar regeerwerk groot is. De
over de wankele staat van de economie, de hoogsl
sinds jaren, de affaire-Ridley, de herrie rond de „po
de voorsprong van Labour in de opiniepeilingen he
domper gezet op het enthousiasme. De kortstondij
rond de toetreding tot het Europese Monetaire Stel;
is al weer bekoeld door de waarschuwing van min
financiën John Major, dat er voorlopig geen dalin
enorme rentelast kan worden verwacht. De guns
kiezers zal zich dus niet meteen ten gunste van de
tieven keren.
In een dergelijk klimaat kan de verdeeldheid snel
ven komen. De manier waarop minister Major dooi
malige minister van buitenlandse zaken, Sir Geoffr
werd aangevallen voor zijn weigering definitieve t
gen te doen over de Europese Monetaire Unie (I
wellicht diepe gaten slaan. Howe's aanval laat tei
moeden dat ook de volgende crisis van het kabinet-
van Europese aard zal zijn. Met spanning wordt da
gekeken naar de Europese top van december in Ro
de monetaire unie ter sprake zal komen.
Thatcher is ten zeerste beducht voor een herhf
de valstrik van Madrid vorig jaar, toen Howe en de
lige minister Nigel Lawson haar niets vermoeden
voorakkoord over het EMS dwongen. Major en min
buitenlandse zaken Douglas Hurd staan bekend a
tactici dan Howe en Lawson, maar het moment wa
dere beslissingen moeten worden genomen kan
meer worden uitgesteld. Het bestaan van het kabi
cher kan daarvan afhangen.
Theoretisch heeft de premier nog tot juni 19S
om verkiezingen uit te schrijven. Algemeen wori
aangenomen dat zij dat tussen juni en oktober vol|
zal doen. Het zal nog een lange weg. worden om c
stand op Labour wat de gunst van de kiezers bet
lopen. Maar ondanks de positie van de partij, staat
Thatcher zelf er niet slecht voor. De Golfcrisis heel
kans geboden zich weer op te werpen als een van
ervaren wereldleiders. Daarvan heeft zij dankbaa:
gemaakt om de „speciale relatie" als favoriete bö
van Washington, die zij door de Duitse vereniging
verliezen, weer te verstevigen.
Een vierde ambtstermijn voor mevrouw That<
daarom altijd nog waarschijnlijker dan een eerste
bourleider Neil Kinnock, die tot dusver blijk geeft
nig staatsmanschap. Het partijcongres heeft eens te
vestigd dat de beste troef voor de Conservatieven
Margaret Thatcher heet, maar geruststellend voor d
toekomst is dat zeker niet.
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ing>
stukken te bekorten.
Rode kaart
Automobilisten die illegaal
hun auto op de stoep of op een
invaliden-parkeerplaats neer
zetten, krijgen volgende week
een gele kaart uitgereikt door
enkele belangenverenigingen,
aldus een bericht in de krant
van dinsdag 16 oktober jl. Ik
denk dat velen met mij zich
niet meer verbazen over zo'n
initiatief, maar zich met mij
zullen afvragen: waar zijn we
nu eigenlijk mee bezig en
waarvoor betalen we voor of
ficiële instanties zoals de poli
tie? Kuntu mij één straat noe
men waar geen auto's op de
stoep staan? Ziet u
fietsers stoppen voor
licht? Moet u ook dik
wijken voor fietsen i
fietsen op de Lej
V&D? En zet u ook
met de ketting aan
vast? Ach, ik kan zo
even doorgaan, maa
eindigen met deze
o.a. die belangenvere
Geef in plaats van g
ten, de rode kaart aa
veillerende agenten
tie, die dit alles
rustig door wandelen
met de handen in d<
Wat heet norm ver vaj
P.G. Martens,
DEN HAAG.
-1 ZIE IK JE NOG 'S EEN KEER?
WAT VIND JE VAN A
yvtft MORGENMIDDAG IN DE hl A
GLASBAK?
DE GLASBAK SNAKT NAAR GLAS
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers)
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u
Nab^zorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18 00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-gn
per maand 24,85 per maand
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal f.
per jaar 284,50 per jaar
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijs
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
