„Geen verlengstuk van pastor,
wel een soort rechterhand"
CeidaeSowcw
Katholieke kerk wint aan invloed in Pools leven
brieven van lezer
kerk
wereld
Engels verdringt Latijn
op de bisschoppensynode
mlr Ccidóc Coulant
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
£e«dóe(3oiiAant
DINSDAG 16 OKTOBER 1990 PAC jj
Nijmeegse studenten theologie gaan de straat op
NIJMEGEN Studenten van de theologische faculteit van de
Katholieke Universiteit Nijmegen (KUN) gaan maandag 22 ok
tober demonstratief de straat op. „De grens is bereikt", schrijft
het studentenberaad aan het College van Bestuur, dat onlangs
een hoogleraar Nieuwe Testament weigerde te benoemen. „De
faculteit wordt gewoon uitgehold", aldus het beraad, dat wijst
op onvervulde vacatures, tijdelijke benoemingen en interim-re
gelingen.
De druppel die de emmer deed overlopen, is het uitstel van de
benoeming van een nieuwe hoogleraar totdat duidelijk is hoe
de fusie met de Universiteit voor Theologie en Pastoraat (UTP,
Heerlen) eruit komt te zien. „Dat duurt nog wel even", schrijft
het beraad.
Rantsoenering Lourdeswater opgeheven
LOURDES Bezoekers van het Franse bedevaartsoord Lour-
des mogen weer net zoveel water mee naar huis nemen als ze
nodig denken te hebben. De rector heeft de rantsoenering van
het bronwater opgeheven, omdat er de afgelopen weken ge
noeg regen is gevallen en het aantal bezoekers iets is afgeno-
Een maand geleden bepaalde de rector dat pelgrims nog maar
een flesje water uit de bron mochten meenemen. De bron werd
nog niet echt met uitdrogen bedreigd, maar kon onmogelijk
voldoen aan de grote vraag naar Lourdeswater. Jaarlijks be
zoeken ongeveer vijf miljoen mensen het pelgrimsoord in het
zuiden van Frankrijk.
De kunst begint
daar, waar de
nabootsing eindigt
Oecumenische
bank boert goed
LEEUWARDEN De Ecu
menical Development Coope
rative Society (Oecumenische
Ontwikkelingsbank) in Leeu
warden heeft een goed jaar
achter de rug. De kapitaalin-
stroom bedroeg bijna f 12 mil
joen, hoger dan enig voor
gaand jaar. Daarmee nam het
belegde kapitaal toe tot 64
miljoen.
Dit staat in het pas versche
nen jaarverslag van de EDCS.
Er werd goedkeuring ver
strekt voor kredieten voor 28
projecten tot een totaalbedrag
van 13,5 miljoen. De be
drijfsresultaten verbeterden
zodanig dat over 1989 weer
dividend kon worden uitge
keerd. Voor een toenemend
aantal gemeenschappen, ver
spreid over de gehele wereld,
blijkt de EDCS een instru
ment om zichzelf, ook op het
financiële vlak, te bevrijden
tot onafhankelijke en zelf
standige mensen, aldus een
toelichting van vice-voorzitter
L. Sweerts van de Nederland
se Vereniging tot steun van
de Ontwikkelings Coöperatie
(NVOC). Deze vereniging
mag zich eveneens in een
groeiende belangstelling ver
heugen: het ledental nam toe
tot 2043 (een groei van 10%).
Samen belegden zij ruim 10
miljoen in de EDCS.
Minder
militairen dus
ook minder
geestelijke
verzorgers
DEN "HAAG Het aantal
geestelijke verzorgers bij de
krijgsmacht zal de komende
jaren met 37 worden vermin
derd. Die vermindering is
evenredig aan de personeels
reductie bij de krijgsmacht als
geheel, die in de periode 1991
tot en met 1995 vijftien pro
cent zal bedragen.
Nu zijn er 244 plaatsen voor
geestelijke verzorgers bij de
krijgsmacht. Staatssecretaris
Van Voorst tot Voorst van de
fensie heeft de zogenaamde
zendende instanties van de
plannen op de hoogte gesteld.
De Chefs van Staven en de
hoofden van dienst van de
Geestelijke Verzorging
moeten de plannen uitwer
ken.
Er zijn Protestantse, Rooms-
Katholieke, Joodse en Huma
nistische geestelijke verzor
gers. De nu aangekondigde
vermindering staat los van
het onderzoek om tot een juis
te verdeling van geestelijke
verzorgers tussen de (kerkge
nootschappen te komen. Dat
onderzoek is aan het eind van
dit jaar afgerond. Het is geba
seerd op de voorkeuren van
actief dienende militairen, de
voorkeuren van mobilisabele
militairen en de positie van
de (kerk)genootschappen in
Nederland.
LOSSER In de j
pen weken werden er in
het aartsbisdom Utrecht
twee ontmoetingsdagen
gehouden van de bisdom
staf en de huishoudsters
en gepensioneerde huis
houdsters van de pasto
res. Doel ervan was het
versterken van de onder
linge band. De huishoud
sters konden er ook met
al hun vragen omtrent
hun positie bij de bisdom
staf terecht.
Één van de initiatiefnemers
van deze ontmoetingsdagen is
Diny Veltmaat (48), huishoud
ster op de pastorie van de Ma
ria Geboorte-kerk in het
Twentse Losser.
Ze heeft een arbeidscontract
van veertig uur, maar ze staat
dag en nacht klaar. Door de
week en in het weekend,
wanneer ze ook nog als koster
het nodige werk in de kerk
verricht. Maar dat hoort erbij,
vindt ze. Wordt pastor Jacobs
's nachts uit bed gebeld, dan is
ook zij paraat. Terwijl hij zich
aan het aankleden is, zet zij
dan snel even de auto uit de
garage. De boodschappen in
Losser doet ze vaak met een
gevoel dat ze niet te lang mag
praten, want er is niemand
thuis die de telefoon opvangt
of in de pastorie open kan
doen.
Sinds een paar jaar heeft pas
tor H. Jacobs een semafoon
om bereikbaar te zijn. „Als hij
die niet bij zich heeft, dan zet
ik in noodgevallen de klok
ken van de kerk aan. Dan
belt hij naar huis. Je moet
daar geen spel van maken,
hoor. Maar dat werkt prima.
Nog beter dan de semafoon.
Want als ze de klokken horen
luiden, vragen de mensen
hem of hij niet in de kerk
moet zijn. En dan weet hij dat
hij naar huis moet bellen." En
als pastor Jacobs 's avonds
naar een vergadering is, is zij
bereikbaar. „Dan lees ik veel.
Streekromans, daar hou ik
erg van."
Verhalen
Als oudste dochter uit een
goed katholiek gezin van vijf
tien kinderen uit Raalte rolde
Diny Veltmaat al op haar ne
gentiende jaar in het vak.
Losser is haar -derde pastorie
en ze heeft het er prima naar
haar zin. Voor veel parochia
nen is ze een aanspreekpunt,
een luisterend oor, voor wie
ze altijd klaar staat. Ze voelt
zich er helemaal bij horen.
Want als de parochianen pas
tor Jacobs uitnodigen voor
een gezellige avond of een
bruiloft, gaan ze er van uit
dat Diny Veltmaat dan ook
meekomt. Een blijk van
waardering, vindt ze.
„Mensen komen soms met
verhalen bij me die ze nog
niet eens aan de pastor zullen
vertellen. Ze vertellen het me
in de hoop dat ik het toch
maar vooral aan de pastor zal
vertellen, als hij er niet is. Dat
gebeurt ook bijna altijd. Je
bent een schakel tussen men
sen in nood, die aan de deur
komen en de pastor. De hele
dag kan ik hem daar over
vertellen. Ik vind het heel
verrijkend om te luisteren
naar hun verhalen. Ze vertel
len je uitvoerig over de ziek
tes, de noden en de proble
men. Mensen waarderen dat
ook erg. Soms zegt iemand
naderhand wel: 'Fijn dat je
dat voor me gedaan hebt, ik
ben er een stuk verder mee
gekomen'. Het zijn soms klei
ne dingen die grote gevolgen
hebben voor een mens."
Dat vergoedt veel voor Diny
Veltmaat. Ook het niet ge
trouwd zijn en geen kinderen
hebben. „Ik heb vroeger wel
het idee gehad om te gaan
trouwen. Maar naargelang je
langer op de pastorie bent,
slijt dat. Al ben ik niet met de
pastor getrouwd, je bent toch
Lij elkaar. Ik heb nooit het
gevoel gehad dat je er in het
leven alleen voor stond. Ik
denk dat ik zo meer kan bete
kenen voor mensen in nood
dan wanneer ik getrouwd zou
zijn."
Veranderingen
Als vertegenwoordigster van
de jongere generatie huis
houdsters met een goed con
tact met de bisdomstaf is ze
ook een vertrouwensfiguur
voor haar collega huishoud
sters elders in het bisdom. Die
benaderen haar vaak met al
lerlei praktische problemen:
belastingen, het pensioen
fonds, hoe het nu verder moet
na het overlijden van hun
pastoor. En soms storten ze
ook wel eens hun hart bij
Diny Veltmaat uit over de
veranderingen in hun werk.
„Van collega's hoor ik regel
matig dat het niet gemakke
lijk is als vrijwilligers, pasto
rale werkers en werksters ac
tiviteiten van hen overne
men, zoals de communie
brengen bij mensen aan huis,
zieken bezoeken, of de echt
genoten naar het ziekenhuis
brengen voor het bezoekuur.
Zo heb ik ook wel eens van
de werkgroep ziekenbezoek
op mijn kop gekregen. Her eh
der komen er in de parochies
parochiesecretariaten. Dat is
een goeie zaak als er geen
huisgenote van de pastor is.
Maar ik moet er niet aan den
ken als er hier iemand zou
zitten die dat werk van me
zou overnemen."
Vroeger waren de huishoud
sters in dienst van de pastoor,
maar sinds een jaar of tien
wordt er een arbeidscontract
afgesloten met het kerkbe
stuur. Diny Veltmaat heeft
een vast salaris dat rond het
minumumloon ligt, maar
waar de huur en de kosten
voor het huishouden niet
meer af moeten. „Ik kan er
goed van rondkomen. Een ei
gen auto, goed op vakantie
gaan en ik kan er zelfs van
sparen."
Vindt ze het nodig dat er een
beroepsvereniging of een vak
bond van huishoudsters
komt? „Wij zijn natuurlijk een
uitstervend ras. Er komen
minder priesters, de pastorale
werkers zijn meestal ge
trouwd en financiëel is het
nogal kostbaar voor een paro
chie om een huishoudster te
betalen. Maar daar maak ik
me niet meer druk om. Een
vakbond hoeft voor mij niet.
Een goed direkt contact met
het bisdom is gemakkelijker.
Als wij maar het gevoel heb
ben dat het bisdom achter ons
staat is dat voldoende.
THEO KRABBE
VATICAANSTAD Engels
was de meest gebruikte taal in
de 213 toespraken van deelne
mers aan de bisschoppensyno
de over de vorming van pries
ters. 59 bisschoppen, onder
wie kardinaal Simonis, richt
ten zich in deze taal tot de bis
schoppen. Ondanks een pause
lijk vermaan, besloten slechts
51 bisschoppen in het Latijn te
spreken. Van de overigen
spraken er 40 Frans, 37
Spaans en 27 Italiaans. Het
Duits was met slechts 7' spre
kers vertegenwoordigd. Dat
was mede te wijten aan som
mige Duitse kerkleiders, zoals
kardinaal Joachim Meisner en
bisschop Klaus Hemmerle van
Aken, die ervoor kozen hun
collega's in het Italiaans'van
hun ideeën op de hoogte te
stellen. De deelnemers hebben
de afgelopen 10 dagen 213 toe
spraken van telkens acht mi
nuten moeten aanhoren. Vier
deelnemers volstonden met
een schriftelijke bijdrage en
negen uitten zich in het ge
heel niet. Volgens een eigen
onderzoekje van de leiding
van de bisschoppensynode wa
ren 13 deelnemers al aanwezig
bij het Tweede Vaticaans Con
cilie (1962-1965). Voor meer
dan de helft van de deelne
mers was het de eerste keer
dat zij een bisschoppensynode
bijwoonden.
Nederlandse Hervormde
Kerk
Beroepen te Bergum D. Kruijt,
laatstelijk zendingspredikant
te Indonesië, wonende te Kat
wijk; te Linschoten P. Mole
naar te Zalk en Veecaten; te
Nijeveen J.F. de Vlieger, kand.
te Houten; te Westerhaar J.
Quist te Hendrik Ido Ambacht;
te Hoofddorp met bijz. op
dracht (geestelijk verzorger
van verpleeghuis Bornholm) B.
Soepboer pred. voor bijz.
werkz. te Amstelveen-Buiten-
veldert (ziekenhuispred.), die
dit beroep heeft aangenomen.
Aangenomen naar 's-Graven-
zande H.E.J. van der Laan te
Kolderveen-Dinxterveen. Be
roepen te Maassluis W. Huis
man te Enschede; te Sexbie-
rum-Pietersbierum J. Rie-
mersma te Nijbroek; te Wage-
ningen G. Wassinkmaat te
Oene.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Oudewater (part
time) drs. W. Loosman en
mw.drs. J. Bolhuis te Wom-
mels.
Christelijke Gereformeerde
Kerken
Beroepen te Apeldoorn-Zuid
B. Oosterbroek. 1.1 pred. te
Brazilië, wonende te Baarrv
brugge.
Gereformeerde Kerken vrij
gemaakt
Aangenomen naar Enschede-
Oost dr. P.H.R. van Houwelin-
gen te Ommen.
WARSCHAU Om de
nieuwe meubelzaak in de
Warschause buitenwijk
Ursynow te bereiken
moet je de Jezusstraat ne
men en bij de Christus de
Koningstraat links af
slaan. Kun je het dan nog
niet vinden, vraag het
dan aan de politieman in
de Priester Jerzy Popie-
luszkostraat.
De socialistische straatnamen
in Warschau worden ge
schrapt en de Poolse rooms-
katholieke kerk draagt nieu
we aan. Veel Polen die onder
het communisme de gods
dienst voornamelijk omarm
den bij wijze van politiek-pa-
triottisch gebaar, vinden ech
ter dat de kerk te snel aan in
vloed wint in het dagelijks le
ven. De kerk heeft met succes
actie gevoerd voor een anti-
abortuswetgeving, heeft echt
scheidingen moeilijker ge
maakt, protesteert tegen de
inslag van de door de staat ge
controleerde televisie, krijgt
voet aan de grond in staats
scholen en heeft bij veel poli
tici een gewillig oor gevon
den.
De kerkleiders en meer actie
ve gelovigen (90 van de Po
len zou katholiek zijn) verwe
ren zich en zeggen dat zij op
een breed front moeten vech
ten. De val van het commu
nisme heeft een corrupte en
materialistische tendens
blootgelegd in de Poolse sa-
Godsdienstonderwijs op school niet wettelijk verplicht, moreel bijna wel verplicht.
menleving. Er zijn ten minste
drie nieuwe Poolse seksblaad-
jes en voor de film Porno
stonden de bioscoopbezoekers
rijen dik.
Er is echter niet zozeer; sprake
van een geestelijk als wel van
een politiek vacuüm. De anti-
totalitaire Solidariteitcoalitie
valt uiteen en daarvoor in de
plaats ontstaat een soort poli
tiek pluralisme. De meeste
Polen lijken de voorkeur te
geven aan een variant van de
christelijke democratie, ofwel
de liberale politiek van pre-
FOTO: AP
mier Tadeusz Mazowiecki, of
wel de meer nationalistische,
militant katholieke stroming
die vertegenwoordigd wordt
door Solidariteitvooorzitter
Lech Walesa. Aangezien bei
de mannen zich kandidaat ge
steld hebben voor het presi
dentschap is het de vraag hoe
kerk en staat van elkaar ge
scheiden gehouden kunnen
worden.
Senaat
Neem de anti-abortuswet. De
Senaat, de Eerste Kamer
waarin Walesa-aanhangers de
boventoon voeren, heeft een
wetsvoorstel ingediend dat
voorziet in twee jaar gevange
nisstraf voor „het veroorza
ken van de dood van een on
geboren kind". Abortus is toe
gestaan voor slachtoffers van
verkrachtingen en in geval
van zwangerschappen met
een hoog risico. Het voorstel
werd met 50 tegen 17 stem
men aangenomen en moet nu
goedgekeurd worden door de
Tweede Kamer, de Sejm. Zo
wel Walesa als de paus felici
teerde de Senaat.
Het is belangrijk hoe het se
naatsbesluit tot stand kwam.
Bij een aantal van de zittin
gen over het voorstel waren
priesters aanwezig. Toen som
mige politici voorstelden dat
een ant-abortuswetgeving
vergezeld zou moeten gaan
van seksuele voorlichting op
school, ging de kerk daar te
genin. De Senaat gaf toe.
Echtscheiding is een gecom
pliceerde aangelegenheid ge
worden. Voorheen werden
echtscheidingsaan vragen
doorverwezen naar de fami
lie-afdeling van plaatselijke
gerechtshoven. Vanaf deze
maand mogen alleen de regio
nale gerechtshoven nog echt
scheidingen behandelen. Aan
gezien er in heel Polen slechts
49 regionale gerechtshoven
zijn, die tot overmaat van
ramp een enorme achterstand
hebben, zal de wachttijd voor
een echtscheiding ten minste
twee jaar worden. Deze stap is
ook ingegeven door de kerk.
De Mazowiecki-regering, die
overeind gebleven is door de
passieve steun van de niet-
kerkelijke linkervleugel,
heeft daarom geprobeerd
staat-kerkgevechten te omzei
len. Godsdienstonderwijs is
ingevoerd via een achterdeur
tje in de vorm van een edict,
uitgevaardigd tijdens het zo
merreces. De godsdienstle
zijn vrijwillig maar er wordt
sterke druk uitgeoefend ze bij
te wonen.
Mazowiecki's adviseurs er
kennen dat er, als de rol van
de katholieke kerk nog groter
wordt, een goede balans ge
vonden moet worden tussen
religieuze verlichting en reli
gieuze tolerantie. Maar zij
zeggen het rustig. In het hui
dige bittere politieke klimaat
is militant katholicisme een
middel om stemmen te wer
ven. Tijdens een bijeenkomst
in de Warschause staalfabrie
ken deze week werd Walesa
gevraagd wat hij vond van de
„vuilspuiterij op televisie".
Walesa zei dat hij de goede
Poolse katholieke waarden op
het scherm zou brengen. Een
warm applaus werd zijn deel.
ROGER BO YES
(c) The Times
Overheidsbanen onder dri
De afslankingsoperatie uit de vorige kabinetsperiode
niet geheel afgerond, maar het kabinet beschouwt dat
stuk als afgesloten, aldus vrijwel letterlijk een tekst
Miljoenennota 1991. Terwijl de algemene beschouw W
over diezelfde Miljoenennota koud achter de rug
kwam het bericht dat bij de rijksoverheid duizenden
op de tocht staan. Het lijkt een krasse tegenspraak, ma
is het niet. De drastische inkrimping van het overheid ,r
raat wordt in de Miljoenennota wel degelijk aangeko a
zij het onder een onschuldig ogend kopje 'efficiency-ko 1
Het vorige kabinet van CDA en VVD sprak nog rondt
van 'afslanking' en formuleerde bij zijn aantreden het
te voornemen 20.000 ambtenaren de laan uit te sturen
Het kabinet dat daar aan vooraf ging ook Cl
VVD, ook Lubbers had met een zogenaamde 2%-op
reeds 6.000 overheidsbanen laten sneuvelen. Lubt
slaagde er echter niet in de gewenste verdere afslank
realiseren. Integendeel. Voor elke ambtenaar die er
voordeur uitging, leken er twee door de achterdeur na;
nen te komen. De afslankingsoperatie werd afgeblazei
bleek dat de gehanteerde kaasschaafmethode slechts
tot massaal heen-en-weergedraaf van ambtenaren, ui
krachten en externe adviseurs. De kaasschaaf, die vai
ambtelijke afdeling een bezuinigingsplakje van dezelfd
te afsneed, is in de lade gelegd. Onder leiding van Li
(III) zelve is daarvoor in de plaats een begin gemaakt
operatie 'grote efficiency'.
De werktitel van het project wekt de suggestie als
rijksoverheid met minder mensen en minder geld in
komst dezelfde arbeidsprestatie willen leveren als tot d
Het is verleidelijk doch uitgesproken goedkoop om te
dat dit, gezien de reputatie van het vaderlandse ambtei
dom, simpel mogelijk moet zijn. Dat is het echter niet,
natuurlijk behoorlijk wat overbodige ambtenarij.
De krijgsmacht viel, evenals politie en belastingdienl
voor kort buiten de ambtelijke afslankingsmanoeuvre
ligt nu anders. Minister Ter Beek zal fors het mes zet
alle onderdelen van de krijgsmacht. Zijn kabinetsco
hebben allemaal hun eigen huiswerk meegekregen
kader van de actie 'grote efficiency'. De opdracht luii
departement handen en voeten te geven aan het strev
met een aanzienlijk kleiner overheidsapparaat die basi
te verrichten, waarvoor werkelijk een centrale overhei
spreekbaar en aansprakelijk is en moet zijn.
ZOLANG de afslanking van de diverse ministeries
gaat met een verantwoord sociaal beleid is er weinig o
dingen. De reorganisatie moet echter niet worden vei
onder het misleidende motto van efficiencyvergrotinj
verkleind overheidsapparaat zal domweg minder tot
brengen en minder service leveren. Dat is niet ram
want het kan best, maar het is onjuist te beweren dat
het oude blijft.
EEN tweede kanttekening betreft de ingeboekte fin;
opbrengst van de operatie. Aangezien de bewindsliede
de ambtelijke natuur haar loop willen laten, zullen ge
gen ontslagen onvermijdelijk zijn, hoewel de bonden
dels al een krachtig verzet organiseren, óezien de k\
van de wachtgeldregeling moet het financiële ren<
van ontslagen niet hoog worden ingeschat. Het aantal
gelders zal vermoedelijk echter relatief hoog worden
het natuurlijk verloop kon wel eens fors tegenvalle
wordt binnenkort namelijk dringen op de arbeidsmarl
hooggekwalificeerden, met al die voormalige KL1V
Philips-medewerkers in aantocht. Het kon daarom w
een zeer slecht moment zijn om zoveel banen bij de ov
te schrappen.
Whiplash
Brieven graag kort jn duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezont
stukken te bekorten.
lijk opgelopen accelerati
verder door het leven
Maar men mag beslist n
neraliseren door de pal
maar op één hoop te goi
zielig te gaan doen. Iedei
is immers uniek. Zeer t
rijk is wel, dat men zo sn
gelijk een nekkraag aar
en deze ten minste twee
den draagt. Verkeerssli
fers die een whiplash I
ondergaan, dienen ei
van geval tot geval te
onderzocht door een tea
superspecialisten, dat er
niet is. Met de meest g
ceerde apparatuur kan
dan nagenoeg alle letsel i
ren. Ook deze apparatuu
niet of zeer beperkt in 1
land. Artsen dienen v
ons een speciale letsels
opleiding te krijgen. Ook
ren zij betere medische r
tages op papier te leren
die juridisch bruikbaai
Dan v^eet een verkeerssli
fer tenminste wat hij he
kan hij de juiste behan
en opvang krijgen (eisen
weet hij dan wat hij kar
of laten. Het secretariai
de SBV is te bereiken via
bus 87896, 2508 DG Den
H. M. du Chatenier,
DEN HAAG
In de krant van maandag 8 ok
tober publiceerde medisch me
dewerker Jan Paalman een ar
tikel onder de kop: Whiplash,
eigenaardig soort nekletsel.
Aangezien onze Stichting Be
scherming Verkeersslachtoffers
(SBV) al van 1970 af verkeers
slachtoffers met onder meer
nek- en hoofdklachten verwijst
naar artsen die zich hierin heb
ben gespecialiseerd, willen wij
daarop aanvullend reageren.
Met een whiplash wordt een
soort ongeval aangeduid. Het is
dus ons inziens onjuist whi
plash als een diagnose te be
schouwen. Genoemd woord is
slechts een verzamelwoord
voor voor al dan niet letsel, dat
men door onder meer een aan
rijding van achteren kan oplo
pen. Niet alle gevallen van
whiplash geven blijvend letsel
of klachten. Daarom is het al-
dijd dringend gewenst, dat pa
tiënten direct zo volledig en zo
goed mogelijk door met het fe
nomeen whiplash bekende art
sen worden onderzocht. Men
weet dan tenminste of men al
dan niet organisch letsel heeft
opgelopen. Het is niet in een
'gouden regel' aan te geven hoe
een slachtoffer met een derge-
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon- 071 - 122 244
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u. 1
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za van 14.00 tot 15.00
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling- Bij betaling per accept-girok
per maand f. 24,85 per maand f.
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal f.
per jaar 284,50 per jaar 2£
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswi
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 &75 515
POSTBANK NV 663 050
