Raad voor de Kunst wil vereenvoudiging kunstsubsidiëring Politie geeft zoeken op gestolen Van Goghs EcidócSomotit Toneelgroep Amsterdam schrapt voorstellingen Slot Wetterstein' Graficus Dirk van Gelder overleden Dolf Brouwers voelt zich misbruikt als stripfiguur Mary Dresselhuys schittert in valseHar old en Maude KUNST/RTV DINSDAG 16 OKTOBER 1990 PAGINjT AMSTERDAM De Toneelgroep Amsterdam heeft de voor stellingen van 'Slot Wetterstein' van Frank Wedekind afgelast omdat de kwaliteit niet voldoende is gewaarborgd, zo heeft een woordvoerster gisteren bekendgemaakt. De première in de regie van Sam Bogarts zou vanavond plaats hebben in de Amsterdam se Stadsschouwburg. Wellicht dat het stuk over enkele maanden wel wordt uitgebracht. De geplande reisvoorstellingen in de pe riode tot en met 22 dember worden zoveel mogelijk vervangen door 'Mijn diner met André en/of 'Sumbo N.V.', dat vorige week in première ging. Het is de tweede keer dat de Toneel groep Amsterdam een voorstelling vlak voor de première afge last. Vorig jaar betrof dat een project van Jan Ritsema. DEN HAAG In zijn geboorteplaats Scheveningen is maandag op 83-jarige leeftijd de tekenaar en graficus Dirk van Gelder overleden. Zijn familie heeft dat dinsdag meegedeeld. Van Gelder was lid van de Raad voor de Kunst, gaf vanaf 1952 tot aan zijn pensione ring in 1972 les aan de Koninklijke Acade mie van Beeldende Kunsten in Den Haag en publiceerde in 1976 een monografie van de Franse graficus Rudolphe Bresdin (1822- 1885). Van Gelder ontwierp ook postzegels voor de PTT en in 1953 won hij met zijn ontwerp voor een zegel een internationale prijsvraag van de Verenigde Naties. Van Gelder, die in zijn jeugd wel tekenlessen volgde maar als graficus autodidact was, had altijd veel belangstelling voor de natuur en in het bijzonder voor de flora. In het be gin van de jaren dertig bestudeerde hij met name landschappen op Texel en in Italië (Toscane en Sicilië). In 1938 vestigde hij zich in Verre, waar hij 25 jaar zou blijven wonen en werken. Van Gelder begon in die jaren steeds meer gebruik te maken van de hout gravure. Veel bekendheid kreeg hij door zijn illustraties van De Mei van Gorter in opdracht van de bibliofiele stichting De Roos. Belangrijke overzichtstentoonstellin gen van het werk van Van Geldèr vonden in 1976 plaats in het Rijksmuseum Vincent van Gogh en in 1987 in het Haags Gemeen temuseum. Bob Dylan treedt op voor militaire cadetten VS WEST POINT Honderden Ameri kaanse cadetten in uniform hebben zaterdag met Bob Dylan diens anti- oorlogssong „Blowin' in the Wind" gezongen, nota bene tijdens een con cert bij de Amerikaanse Militaire Academie in West Point. Dylan schreef de song drie decennia terug. Het was voor het eerst dat hij optrad in West Point. „Ik zit hier al vier jaar en dit is het mooiste wat ik hier heb meegemaakt," zei ouderejaars Steven Cavioli. „Het wil wat zeggen als je ca detten los kunt maken en Bob Dylan heeft het vanavond voor elkaar ge kregen. Wij zijn het politiek niet met Dylan eens. Maar dat zetten'we opzij en we genieten alleen van de mu- VPRO-programma onderscheiden HILVERSUM Het pro- gramma 'Het heelal van Jan Hendrik Oort' van Tom Ver heul is op het internationale festival voor de wetenschappe lijke film in Parijs onderschei den met de speciale juryprijs. Dit heeft de VPRO meege deeld. Het gaat om een afleve ring uit De Profs, een vijfdeli ge serie portretten van Neder landse wetenschappers met in ternationale faam. De prijs werd onder meer toegekend omdat „de film op uitstekende wijze zowel de genialiteit als ook de eenvoud van professor Oort tekent." DEN HAAG De Raad voor de Kunst wil de sub sidieregeling voor eenma lige kunstprojecten ver eenvoudigen. Om dit te verwezenlijken moeten particuliere fondsen en kunstinstellingen de be voegdheid krijgen zelf standig subsidies (project subsidies) toe te kennen, dus zonder directe be moeienis van het ministe rie van WVC en de Raad. Dit staat in het vandaag gepu bliceerde beleidsadvies 'De bo men en het bos' van de Raad aan cultuurminister D'Ancona Fondsen en instellingen kun nen sneller reageren op subsi die-aanvragen dan de Raad voor de Kunst of het ministe rie. Voor subsidie-aanvragers is het daarom aantrekkelijker zich tot een fonds of instelling te wenden. Bij de toekenning van subsidies voor eenmalige projecten (hooguit" voor een jaar) wordt voornamelijk reke ning gehouden met de artistie ke kwaliteit. Daar moet dan ook primair de aandacht op worden gericht, aldus de Raad. En de beste garantie daarvoor is de kwaliteit te laten beoor delen door kenners en liefheb bers van de kunstsector waar toe het project behoort. Zo kunnen bij voorbeeld toneel kenners erj liefhebbers het beste beoordelen of een toneel project al dan voldoet aan be paalde artistieke kwaliteitsei sen. De subsidie-toekenners krijgen echter niet helemaal de vrije hand. Zij moeten zich houden aan de criteria in het kunstenplan, dat WVC eens in de vier jaar opstelt op advies van de Raad voor de Kunst. Dit biedt de overheid de mo gelijkheid te controleren of de betrokken instelling of fonds bij het opstellen en uitvoeren van een eigen projectenbeleid wel voldoende rekening houdt met ontwikkelingen elders in de eigen sector. Fondsen en instellingen kunnen in tegen stelling tot de Raad en WVC ook zelf initiatieven nemen en kunstactiviteiten stimuleren. En omdat zij dichter bij de praktijk staan en minder bu reaucratisch georganiseerd zijn, kunnen zij ook sneller en flexibeler inspelen op de wis selende behoeften en verande ringen in de eigen kunstsector. Welke kunstinstellingen en fondsen zich met de project- subsidiëring moeten bezighou den, laat de Raad in het mid den. Er moet wel zoveel moge lijk gebruik gemaakt worden van bestaande "instellingen en voorzieningen. „Bij een onnodige toename van het aantal intermediaire kunstinstellingen is niemand gebaat. Dat zou juist strijdig zijn met het streven naar ver eenvoudiging", aldus de Raad. Ook pleit hij voor een pluri forme uitwerking van het voorstel met het oog op dé verschillen tussen de kunstdis ciplines, dè bestaande infra structuur en de specifieke be hoeftes. Theater Zo acht de Raad het mogelijk dat de gesubsidieerde theater werkplaatsen zich ook gaan bezighouden met projectsubsi diëring. De instelling krijgt dan een bepaald projectbudget, dat onder verantwoordelijk heid van de artistieke leiding kan worden besteed. Gesubsi dieerde theatergezelschappen en theatervoorzieningen (schouwburgen enzovoorts) zouden dat ook kunnen doen. De Raad vindt overigens so wieso dat deze instellingen, ook al krijgen zij geen extra subsidie, meer zouden moeten doen voor eenmalige theater projecten. Ze zouden bijvoor beeld facilitaire hulp kunnen bieden. Toch is het niet denk beeldig dat bepaalde initiatie ven alsnog tussen wal en schip geraken omdat de artistieke leiders van de theaterinstellin gen, die hun eigen beleidsvrij heid behouden, er geen brood in zien. Daarvoor zou dan een speciale voorziening moeten komen, een zelfstandig fonds voor theaterprojecten. Met het oog op de doelmatigheid zou het zelfs nog beter zijn om één fonds op te richten voor alle podiumkunsten, dus ook voor de danskunst. Voor de muziek doet de Raad nog geen concre te voorstellen. Maar bij een ge faseerde invoering van de nieuwe subsidiestructuur, zoals hij voorstaat, zou het mogelijk zijn een breed muziekfonds met verschillende afdelingen voor de afzonderlijke genres op te richten. Het is de bedoeling om de sub sidieregelingen voor literaire boekuitgaven, tijdschriften en de regelingen voor kinder- en jeugdboeken orider te brengen in het Literair Produktiefonds, dat op 1 januari volgend jaar van start gaat. Op dat moment heeft WVC en de Raad er geen directe bemoeienis meer mee. Dat geldt echter niet voor de subsidie-verzoeken voor literaire manifestaties. Beeldende kunst Een groot deel van de mani festaties op het gebied van de beeldende kunsten waarvoor een eenmalige subsidie wordt gevraagd zijn vooral van re gionale betekenis. Daarom zou, aldus de Raad overwogen kunnen worden om de lagere overheden de bevoegdheid te geven zelfstandig het geld te besteden dat hiervoor beschik baar. De Raad wil daarentegen voorlopig de huidige regeling voor de subsidiëring van vormgevings-en bouwkunst projecten handhaven. Dit houdt in dat de Raad adviseert en het ministerie van WVC het subsidieverzoek honoreert. Voor het opdrachtenbeleid op het gebied van de beeldende kunst tenslotte wordt een spe ciaal fonds opgericht. Dolf Brouwers was ook zelf aanwezig om zijn belangen te verdedigen. HAARLEM „Mijn hele leven lang wordt ik al misbruikt door iedereen. Dat gaat nu nog door in de stripboeken van Sjef van Oekel". Artiest Dolf Brouwers bleef zich gis termiddag tijdens een zit ting van de Haarlemse rechtbank zichtbaar op winden. Aan de orde waren de monde linge pleidooien in de rechts zaak die Brouwers heeft aan gespannen tegen de makers- van de Sjef van Oekel strip boeken: tekstschrijver Wim T. Schippers, tekenaar Theo van den Boogaard en VNU-dochte- ruitgeverij Oberon BV. Brou wers eist bijna 5,5 ton aan au teursrechten uit die strips. Volgens de advocaat van Brouwers, mr. R.E.P. de Ra- nitz, heeft de 78-jarige artiest er grote problemen mee dat zijn persoon wordt geëxploi teerd als stripfiguur. Hij zou dagelijks worden geconfron-, teerd met de belevenissen van Sjef van Oekel in de strips. „De heer Brouwers wenst niet in verband te worden gebracht met kinderseks en opblaaspop pen", aldup de advocaat. De Ranitz stelde verder dat Brouwers ook een commer cieel belang heeft in zijn eigen persoon. De makers van de Van Oekel-strips maken vol gens hem inbreuk op het per soonlijkheids- en portretrecht van de artiest. Brouwers is volgens zijn raads man geen „gehaaide'' commer ciële entertainer" die zichzelf goed kan verdedigen. „Het is een man die naïef in het leven staat. De hele situatie heeft hem veel leed berokkend". De makers van de Van Oekel- strips beroepen zich vooral op een overeenkomst uit 1974, waarin Brouwers alle rechten op de figuur Sjef van Oekel overdraagt aan Wim T. Schip pers. In die periode floreerde Brouwers als Van Oekel in een serie shows bij de VPRO- televisie. De figuur Sjef van Oekel is ge creëerd en vorm gegeven door Wim T. Schippers, zo betoogde diens raadsman, mr. H.J.M. Boukema. „Nadien heeft Brou wers die rol niet meer kunnen loslaten. Hij heeft zich met de figuur van Van Oekel geïden tificeerd. Brouwers heeft de typische kenmerken van Sjef van Oekel overgenomen en niet andersom". Boukema voerde aan dat Brouwers aanvankelijk erg in genomen was met de stripal bums. Hij hielp zelfs mee de boeken te promoten door in winkels handtekeningen te plaatsen, aldus de advocaat die de inspanningen van Brou wers als „ongepaste hebberig heid" betitelde. De raadsman verbaasde zich er verder over dat Brouwers zich thans zo puriteins opstelt. Boukema herinnerde de recht bank eraan dat de artiest in zijn VPRO-tijd er geen moeite ,mee had om zich tussen „blote vrouwen te mengen". De Haarlemse rechtbank wil op 27 november met een von nis komen. John Lee Hooker en Buddy Guy onderscheiden MEMPHIS Buddy Guy en John Lee Hooker zijn het af gelopen weekeinde in Memp his in de Amerikaanse staat Tennesee uitgeroepen tot res pectievelijk beste blues-enter tainer en -instrumentalist en beste blueszanger en heden daagse bluesartiest van het jaar. Hookers' l.p. The Healer werd uitgeroepen tot bluesal bum van het jaar. Buddy Guy kreeg ook de onderscheiding voor de bluesband van het jaar. De onderscheidingen, Handys geheten, naar de bluespionier W.C. Handy, worden jaarlijks toegekend door de Ameri kaanse organisatie Blues Foundation Inc. John Lee Hooker Fotomanifestatie „Noorderlicht" in Groningen GRONINGEN 'Noorder- licht' is cle naam van de foto manifestatie die Groningen in november fotografiestad van Nederland" maakt. Vooral fotografen uit het noorden houden exposities verspreid over ruim 50 loka- ties in de stad. Dit heeft de werkgroep 'Noorderlicht' be kendgemaakt. Speciaal on derdeel van de manifestatie is de foto-tiendaagse die van 9 tot en met 18 november duurt. Tijdens de tiendaagse houden fotografen lezingen over verschillende aspecten van de fotografie. Expositie Chinese gemeenschap in Amsterdams Historisch Museum AMSTERDAM In het Amsterdams Historisch Museum (AHM) is van volgende week dinsdag tot en met 6 januari onder de titel 'Dongfeng - Oostenwind' een expositie te zien over de geschiedenis van de Chinezen in ons land. Fotograaf Cor Jaring heeft speciaal voor deze gelegenheid het dagelijks bestaan van de Chinese gemeenschap vastgelegd. Het grootste deel van de Nederlandse Chinezen is van oorsprong afkomstig uit Vietnam, Suriname of Indonesië. Daarnaast heeft een aantal van hen wortels in China of Hongkong. De eerste Chinezen kwamen omstreeks 1910 als zeelieden naar ons land. In de jaren dertig was sprake van een tweede golf werkloze zeelieden. De Chinese pindaman die aan de kost pro beerde te komen door de verkoop van koeken, werd een bekend verschijnsel in het straatbeeld. Er wonen hier op dit moment naar schatting 45.000 tot 60.000 Chinezen, van wie de meesten in de ongeveer 2.000 restaurants werken. Chinezen zijn echter ook te vinden in intellectuele be roepen. Zij hebben zich weliswaar aangepast aan de Nederlandse zeden en gewoonten, maar tegelijkertijd ook hun eigen cultuur in ere hebben gehouden. De expositie kwam tot stand met steun van het ministerie van cultuur (WVC), geeft een historisch en hedendaags beeld van beide aspecten van het leven van de Chi nese gemeenschap. DEN BOSCH Het 25 man sterke recherche team van de politie in Den Bosch dat zich sinds juni bezighield met een onderzoek naar de diefstal van drie schilderijen van Vincent van Gogh uit het Noordbrabants museum is ontbonden, omdat het on derzoek nauwelijks iets heeft opgeleverd en er geen vorderingen werden gemaakt. Dit heeft de po litie van Den Bosch mee- Het team was al teruggebracht tot drie personen. Inbrekers verschaften zich op 28 juni door het ingooien van een ruit toegang tot het Den Bosch en ontvreemdden drie schilderijen van Van Gogh. Van de daders is nog geen spoor gevonden, noch hebben de dieven losgeld ge ëist, zoals bij een diefstal van Van Goghs in 1988 gebeurde. De enige aanwijzing waarover het onderzoeksteam beschikte was een stuk van de lijst van een van de schilderijen, dat in de struiken bij het museum werd gevonden door een vrouw die haar hond uitliet. Wel zegt de politie met zeker heid te hebben vastgesteld dat bij de diefstal geen medewer kers van het museum waren betrokken. Vermoedens in die richting waren ontstaan nadat was gebleken dat de alarmin stallatie van het museum in de nacht van de diefstal overal goed functioneerde, behalve in de zaal waar de bewuste schil derijen hingen. De totale waarde van de drie gestolen schilderijen wordt ge schat op tussen de vijf en tien miljoen gulden. Het gaat om de werken „Zittende boeren vrouw", „Gravende boeren vrouw" en „Watermolen te Gennep". Ofschoon de schilde rijen tot de minder bekende van Van Gogh behoren, is het volgens de politie vrijwel on mogelijk ze in de internationa le kunsthandel aan de man te brengen. In december 1988 werd ver geefs vijf miljoen gulden los geld geeist voor drie andere gestolen werken van Van Gogh, waaronder het beroem de „De aardappeleters". Toen konden na enkele maanden de daders worden gearresteerd en werden de schilderijen terug gevonden. Harold en Maude van Colin Higgine. Vertaling: Mary Dreaselhuys. Regie: - Jo Dua. Decor en kostuums: Herman van Elteren. Muziek: Ruud Bos. Ge zien op 13 oktober in de Leidse Schouwburg (première). Tournee. Drieëntachtig is ze nu, Mary Dresselhuys, ze staat nog steeds op het podium en het is mooi om te zien hoe ze nog steeds boeit als ze daarop verschijnt. In Leiden speelde ze afgelo pen zaterdag haar zo-en- zoveelste première. Het stuk dat ze daarvoor koos vertaalde ze zelf. Ze speel de het al eerder met Huub Stapel, heb ik me laten vertellen. Harold en Maude is een stuk vol vals sentiment met als eniy ge verdienste het feit dat de hoofdrol op het lijf is geschre- ven van La Dresselhuys. Ze kan schitteren als de eigenge reide en ondogmatische gra vin, die zich bekommert om alles wat onderbedeeld en be lemmerd wordt. Ze laat kanaries los uit hun kooitjes, heeft een bevrijde zeehond in haar bad en voert de vogels buiten met een spe ciale katapult. Ze pikt auto's als dat nodig is en wie er wat van zegt verwijt ze een onge zonde bezitsdrang. Je levens weg moet een danspad zijn, is haar devies. Tegenover haar staat Harold, een morbide knutselaar. Hij heeft op allerlei inventieve manieren zelfmoord en ver- ïinkingen in scène gezet: hangen, schieten, hakken, ste ken, niets is hem te dol. En al tijd zo echt mogelijk nage speeld, met veel bloed. Hij moet niets hebben van de meisjes van het huwelijksbu reau, maar wordt verliefd op de bijna tachtigjarige Maude, die hem leert zingen en dan- De grand-guignolobsessie van Harold is alleen ingegeven door effectbejag. Hij wordt nooit een mens. Dirk Zeelen- berg doet zijn best en speelt hem als een aandoenlijk watje. Hij heeft iets, maar wie zonder ironie steeds zinnen moet zeg gen als 'Kijk eens, wat een sterrenhemel, hè?' is bij voor baat verloren. Als hij een trek je van Maude's stickie neemt, spreekt hij 'Ik bezwijk ineens voor alle ondeugden Zonder dat daar overigens iets op volgt. Stuitend is het valse sentiment in het stuk. De kitschmuziek van Ruud Bos sluit daar per fect bij aan. Het stuk hangt van de cliché's aan elkaar. Geen middel om de levenslus tigheid van Maude te bena drukken blijft onbenut, zelfs het concentratiekamp niet. Jammer dat je door zo'n stuk heen moet om Mary Dressel huys te zien spelen, maar de oude dame schijnt het zo te willen. DICK VAN TEYLINGEN door René de Cocq RTL4 draa rollen om v'E Het blijft vermakelijk te hoe men zich in Hilversun T, alle bochten wringt om «i maar vooral zo plat mogel televisie te maken, een van televisie waarmee hoopt 'het gewone volk' zich te binden, dat, zo vi men, anders massaal op 4 stemt. En juist als op Nederland 2 I absolute dieptepunt van put heid bereikt wordt bij Jan L de fer ink en Linda de Mol (de n. toning van die gruwelijke h ir« video's waarin ambitieuze 11 ders hun kinderen omwille er de camera een bal in het st zicht gooien, en weerloze j r ters ruggelings uit hun b geduwd worden, u weet wel alles onder grote studiohil teit) besteedt uitgerekend R een hele zondagavond aann behandeling van het th 'coma', door middel van e perfecte (qua inhoud en U documentaire van Mil 1 Praal en een zinnig vrageni tje in de studio onder lek van Jaap van Meekren. koord, ik begrijp het: dit serieuze televisie mag eigei helemaal niet van program directeur Ruud Hendriks, liet zich onlangs in een Vrij derland-interview daar heel beslist over uit: actual is voor hem een vies woordp als het volk bloemkolen krijgt het bloemkolen. Dus deze coma-avond zal in RTL4-kantoren wel het me^0 tafel zijn geweest. Maar: het programma is er gekomen, en dat geeft e hoop. Misschien worden de n len ooit nog eens omgedn dan komen de spelletjes, soap-opera's en de vederli actualiteitenshows op de Ne' landen 1 en 2, en schakelei voor televisie van enige im tantie over naar Nederland RTL4. Een grapje, natuurlijk, n10 wie had een jaar geleden ven voorspellen dat het schreeuw van RTL Ver on nog eens een thema-avond i een probleem qls coma zou leveren waarvoor geen en ordentelijke Hilversumse grammamaker zich zou hoi e te generen? En het percen n spelletjes op 1 en 2 is inmid n al zó hoog, dat het grapje oo dit opzicht een wel heel en ge ondertoon krijgt. En 'Si Barbara' draait al sinds bt deze maand bij de ATV-om pen, die overigens in hun aff gantie gewoon ergens me tweehonderdzoveelste af. ring begonnen. Kon dat vanaf aflevering één? Nee, ken ze, die eerste series u niet beschikbaar voor Eur Net of ze niet weten dat die degelijk in Europa zijn ui zonden, te weten bij RTL 1 de Duitse satellietzender, al zoenen lang, en dat veel Nei landse kijkers dat best we te De aardigste televisie van afgelopen week werd ons o\ gens zaterdagavond laat th bezorgd door de AVRO thans: de A VRO heeft zich vaardig genoeg getoond o/ïiN zesdelige serie 'Dat vind ik mooi' aan te kopen en ui zenden. Op zichzelf heeft de houd hiervan niks met wi e zuil ook te maken: de mal hadden het reeksje net zo kunnen slijten aan VA NCRV, IKON, TROS of R Hoe dan ook: het levert eei gelijk ontroerend en fase rend kijkje op in een aantal derlandse interieurs, in eerste editie allemaal gesitut in het (nog) beeldschone derzeevissersdorp Durgeri onder de rook van Amsterd Falkenburg treedt binnen een huisje, vraagt de be wc of bewoonster waarom juist dingen aan de muur hangen er hangen, en wij kijken luisteren mee: hier komt de levisie zó dicht op je huid het bijna is of je gewoon i zelf staat, bij die aardige re sen in de kamer. En ze vertellen zonder aa ling of hapering (enorme dienste van Falkenburg, kennelijk een fantastische ruststellende uitstraling h die ver uitgaat boven de woonlijk verstarrende aan zigheid van camera en mil foon) over wat hen boeit in wandversiering of dat hl werkje, en waar al die tuin bouters vandaan komen. Het gaat nergens over nati lijk, maar dat hoeft ook niet: we hebben hier even aan het echte leven van sen die we niet persoonlijk 1 nen maar ons in enkele sei den tijd al vertrouwd zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 14