ficicbcGomoi
Rotterdamse Pauluskerk te
tolerant voor druggebruikers
brieven van leze
kerk
wereld
boekwijzer
beroepingen
Kerk kan
niet
'een
stemmig'
zingen
Meer weglopers dan wijdelingen in priesteropleiding Rolduc
Ernst: wereld heeft
goede herders nodig
Vele nieuwe kerken en gemeenten in Sovjetunie
MOSKOU De kerken maken in de Sovjetunie een grote
bloei door. Het weekblad 'Moskovski Novosti' meldde zondag
dat in de eerste zes maanden van dit jaar 759 nieuwe Russisch-
orthodoxe parochies zijn aangemeld en geregistreerd. Er kwa
men 268 islamitische gemeenten, 76 katholieke parochies en 38
baptistengemeenten bij. Daarnaast werden 28 pinkstergemeen
ten en 26 Georgisch-orthodoxe gemeenten geregistreerd. Ook
kleinere kerken en godsdienstige groepen meldden nieuwe ge
meenten aan, zoals de joden (4 gemeenten), de lutherse kerk (5
gemeenten) en de Zevende Dagsadventisten (14 gemeenten).
Basisbeweging streeft naar sociaal Europa
UTRECHT De 51 groepen die zijn aangesloten bij de Basis
beweging van kritische groepen en gemeenten in Nederland,
stellen dit seizoen al hun activiteiten in het teken van sociale
rechtvaardigheid in Europa. Dat heeft de raad, waarin alle
groepen zijn vertegenwoordigd, besloten.
De Basisbeweging wil onder het motto 'Sociale rechtvaardig
heid in het Europa van 1992: een uitdaging voor christelijke
basisgroepen' de ontwikkelingen in de Europese Gemeenschap
kritisch volgen en vooral letten op de sociale gevolgen van die
ontwikkelingen. In het kader van het project worden bijeen
komsten gehouden over onder meer de hulp aan vluchtelingen
en migranten en de economische theologie.
Gerechtigheid is
het recht van de
zwakke
MAANDAG 15 OKTOBER 1990 PAGI
Onverdraagzaamheid
Zo heftig en onbekookt als het een week geleden
Tempelberg tot een uitbarsting van geweld kwam,
hoedzaam en weloverwogen heeft de Veiligheidsraad
Verenigde Naties gereageerd op het betreurenswaardij
dent, dat aan 21 Palestijnen het leven heeft gekost. De
rikaanse diplomaten gingen de afgelopen dagen op kou
ten door de wandelgangen van het VN-gebouw in New
want na de met succes door de PLO uitgelokte
weldsexplosie op de Tempelberg stond Washington vo<
geweldig dilemma.
Het ging er enerzijds om te voorkomen dat de Iraaks
sident Saddam Husayn het onbesuisde optreden van
raëlische politie kon benutten om de Palestijnse kwestii
eens en altijd volledig te verbinden met de agressie vai
in het Golfgebied. Anderzijds moesten de VS er voor i
dat er geen scheuren zouden komen in het hechte frc
gen Irak, zowel onder de met Amerika verbonden Ara
landen als in de Veiligheidsraad.
De gematigde resolutie die de Veiligheidsraad dit we
de tenslotte heeft aanvaard om het geweld van de Israt
politie op de Tempelberg te veroordelen, vormt een du
ke overwinning van Washington. De uiterst belan
eensgezindheid binnen de Veiligheidsraad tegenov
agressie van Irak is volledig overeind gebleven. Saddai
sayn vindt naast de VS ook de rest van de wereld, de
gebonden landen inbegrepen, nog steeds onverdeeld
over zich.
De omzichtige diplomatie waartoe Washington genooi
was, heeft er toe geleid dat in de resolutie geen kritiek
geoefend op de Palestijnen die het bloedige incident h
uitgelokt door vanaf de Tempelberg stenen te gooien n
gelpvige joden die waren samengedromd bij de Klaag
Het ongenoegen daarover bij de regering van Shamir
grijpelijk.
DaT had het Israëlische kabinet er echter nooit toe i
brengen geen medewerking te verlenen aan de kleine
missie van de secretaris-generaal van de VN, Perez de
lar, die als gevolg van de resolutie van de Veiligheii
een onderzoek moet instellen naar het drama op de Te
berg. Die koppige houding van Shamir is niet alleen
i afkeurenswaardig, maar ook uitermate ontactisch,
genstelling tot Amerika gaat Israël niet op kousev
maar op ruwe klompen door het tere, politieke porseli
Ondertussen is opnieuw gebleken dat het uitbji
van een werkelijke oplossing van het Palestijnse vra;
de joodse samenleving in Israël zélf tot in haar diepste
le wortels aantast. Daar moet een oplossing voor k
Maar tegelijkertijd illustreert de gruwelijke, Hitleriaans
die Saddam Husayn uitslaat naar aanleiding van de g<
tenissen op de Tempelberg, hoe reëel het Israëlische
heidsprobleem is. Voor de zoveelste keer is het dilemm
de wederzijdse onverdraagzaamheid in het Midden-Oos
bloed getekend.
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingez
stukken te bekorten.
Kerkstructuur
Krasse uitspraken lees ik in de
rubriek „Kerk en Wereld"
van 8 oktober. Ze werden ge
uit door dr. A. Willems, oud
hoogleraar en theoloog uit Nij
megen. In Utrecht op de bij
eenkomst van pastoraal wer
kenden, werd als het ware een
nieuwe kerkstructuur gelan
ceerd. Deze nieuwe vormge
ving zou moeten kunnen be
staan naast de al eeuwenoude
hiërarchieke vorm, die aan de
RK kerk eigen is. Hoe komt
men er bij? Van waaruit wordt
deze zinloze gedachte over een
absoluut onaanvaardbare
kerkvorm binnen een bestaan
de kerkelijke structuur ge
voed? Men staat het liefst een
„gela'ïceerde" kerk voor; dat
wil zeggen een kerk zonder
het gewijde ambt. Er wordt
hier een karikatuur gemaakt
van de door Christus gewilde
heilige ordening van Zijn
kerk. Voor alle duidelijkheid,
er bestaat in de RK kerk géén
aparte clericale eenheid. Er
bestaat ook géén macht van de
een ten opzichte van de ander
binnen die kerk. Men verwart
hier of misbruikt hier
het woord „macht" met de
speciale bevoegdheden die de
priester ontvangt bij zijn wij
ding.
Het toedienen van de sacra
menten is uitsluitend voorbe
houden aan hem die daartoe is
geroepen.... door niemand
minder dan God zelf! Deze bo
vennatuurlijke genadegave is
uniek én in feite té heilig om
door wie dan ook ter discussie
te worden gesteld. Als pasto
raal werkenden mag men ver
onderstellen dienstbaar
de kerkgemeenschap
ken.
De bijeenkomst in Utree
„opruiende" taal horen
krant van 8 oktober),
nóg meer verwarring ei
ling komen, door dit
men" van groepering
volledig verblind zijn
„eigen" wijsheid. De kn
echter niet groter
meester. In het verledi
dat al zo en ook nu nog
ten halve gekeerd
hele gedwaald!. L
kerk" dus kerk blijven!
J.H.M. Biesjot,
LEIDERDORP.
Volle Randstad
Volgens de bewindsma
volkshuisvesting zou e
veel gebouwd kunnen v
eer de Randstad 'vol' ge|
zou moeten worden. Ti
ving hiervan wordt vei
naar concentraties al
Ruhrgebied en de I
hoofdstad. Daarbij wor
aan voorbij gegaan, da
concentraties zich bevin
landen die tien, respecti'
dertien keer zo groot z
ons land. In Duitsla!
Frankrijk trekt een 'op
ping' van een dergelijk
vang de verhoudingen d
tien, respectievelijk
keer minder scheef. E
gezien is de Randsta
reeds net zo vol, zonii
voller.
N. Pleumekers,
DEN HAAG.
mST 5^tdócSouaont
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14 00 tot 15.0C
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-giro!
per maand f. 24,85 per maand f.
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal f.
per jaar 284,50 per jaar f. 'i
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -122 244.
Telefax voor uitfluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijsw
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CeiduiQowtcvnt
ter gelegenheid van het tien
jarig bestaan - met als titel:
'uitdagingen aan de theologie'.
Er werden zes lezingen ge
houden van onder andere S.J.
Noorda, Th. de Boer en K.
van den Toorn. De problema
tiek spitste zich vooral toe op
theologie als vak(wetenschap).
Van die lezingen en de daarop
volgende discussie is een ver
slag verschenen: 'Uitdagingen
aan de theologie'.
Het is verkrijgbaar bij de Ste-
gon in Den Haag, Postbus
93120, 2509 AC; tel. nr. 070-
3440829
VEEL BELANGSTELLING
WERKDAG KERKLIED
ZWOLLE Er was maar
ruimte voor tweehonderd be
langstellenden, maar het aan
tal mensen dat naar Zwolle
had willen komen om daar
een werkdag over het ker
klied mee te maken, was ze
ker het dubbele. En dat feit
stemde de organisatoren tot
tevredenheid: de zaak van het
(protestantse) kerklied lééft.
Bovendien bleek dat polarisa
tie over kerkmuziek over
wonnen kan worden.
In samenwerking met de Ge
reformeerde Organisten Ver
eniging (GOV) had een werk
groep van de Commissie Her
denkingen van de Gerefor
meerde Kerken de studiedag
belegd. De bedoeling was om
mensen te laten kennis ma
ken met allerlei genres van
kerkmuziek. In de praktijk
blijkt dat liefhebbers van de
diverse stijlen in de kerkmu
ziek elkaar het recht op voor
keur en smaak soms niet gun
nen. Te denken valt aan de
muziekliefhebbers die eigen
lijk vinden dat muziek van
Schütz, Bach of meer ei
gentijds: Willem Vogel en An-
toine Oomen de enig juiste
kerkmuziek is en anderen
menen dat jeugdigen recht
hebben op hun eigen 'reli-
pop' in de kerk. Tussen beide
uitersten zit een breed scala
van variëteiten en de commu
nicatie tussen liefhebbers van
al die groepen is lang niet al
tijd goed. Plaatselijk leidt het
verschil in 'smaak' soms tot
onenigheid en voelt een deel
van de gemeente zich in zeke
re zin vervreemd: mensen
moeten hun muzikale voor
keur bij de voordeur van de
kerk laten liggen en anderen
daarentegen vinden hun mu
zikale voorkeur bevestigd in
de kerk.
De Leeuwarder hymnoloog
en dichter dr. Bernard Smilde
sprak in zijn inleidend woord
in Zwolle over de noodzaak
om in de kerk naar elkaar te
luisteren, om te horen wat de
ander mooi vindt. Voor die
ontmoeting was volop gele
genheid: in acht workshops
konden de deelnemers even
zovele genres beluisteren en
praktiseren: 'van dans en be
weging in de kerk van 'In-de-
Ruimte-diensten', Amersfoort,
met de 'dansende dominee
Andries Kobus) via muziek
van de Opwekkingsbeweging
naar diverse uitingen van het
'klassieke genre' en daarna
naar de 'moderne klassieke
muziek' (a la John Cage) en
de 'liedjes voor één dag uit de
Keizersgrachtkerk in Amster
dam en de liederen van de
Basisbeweging van Jan-Wil
lem van de Velde uit Den
Haag.
Dr. Okke Jager concludeerde
in een slotwoord onder meer
dat de kerk niet 'eenstemmig'
kan zingen, net zo min als ze
eenstemmig kan spreken.
De organisatoren hoopten dat
door de 'ontmoetingsdag van
stijlen' een bijdrage wordt ge
leverd aan een goede sfeer
voor gesprekken over de toe
komst van het Liedboek.
Op beleidsniveau wordt ge
sproken over de noodzaak
van herziening of vervanging
van het Liedboek voor de
Kerken (1973). De synode van
de Gereformeerde Kerken
heeft onlangs gevraagd aan de
Interkerkelijke Stichting voor
het Kerklied (die het Lied
boek heeft uitgegeven) om
met een rapport te komen
waarin een standpunt wordt
bepaald omtrent het 'Lied
boek 2000', zoals de 'werktitel'
luidt voor de toekomstige lie
derenbundel van de kerken.
Nederlandse Hervormde Kerk
Bedankt voor Rijnsburg P.L. de Jong
te Nunspeet; bedankt voor Nieuw
Vennep E.K. Teygeler te Zeist.
Gereformeerde Kerken
Aangenomen naar Luttelgeest en
Kulnre drs. J.J.T. Salakay te Den
Burg (Texel): naar Oostzaan (her-
v.geref. Federatie) mw. drs. N.A.
Kok, kand. te Koudekerk aan den
Rijn, die bedankte voor 's-Gravenha-
ge-Loosdulnen.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Beroepen te Woerden B. Ooster
broek, 1.1. pred. te Brazilië, wonende
te Baambrugge. Bedankt voor Ba-
rendrecht M. Vlietstra të Zeist.
Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
Beroepen te Rljsburg (tweede pred-
plaats) C. Bijl te Zwolle-Centrum.
Verslag Stegon
over theologie
De theologie-beoefening in
ons land stond de afgelopen
tijd erg in de belangstelling.
Er waren minstens twee aan
leidingen: de 'commissie
Obermann' die verslag uit
bracht over de 'kwaliteit' van
de theologie-opleidingen in
ons land en de kerkelijke
(vooral: hervormde) plannen
voor een eigen theologische
universiteit. De Stegon (Stich
ting theologisch en godsdiens-
tv/etenschappelijk onderzoek
in Nederland) belegde in april
1990 een symposium plaats -
ROTTERDAM De Rot
terdamse Pauluskerk is te
tolerant voor de vele
druggebruikers die er da
gelijks binnenkomen. „Ik
vind dat wij teveel toege
ven aan de druggebrui
kers. De scheldpartijen,
openlijke discriminatie en
het ongecoördineerd ge
bruik van drugs moeten
bestreden worden", zo
meent ds. Hans Visser
van deze kerk in het
hartje van de havenstad.
De Rotterdamse predikant zei
dit op een bescheiden feestje
ter gelegenheid van het tien
jarig bestaan van het Open
Huis in de Pauluskerk. Visser
pleitte ervoor opnieuw te
gaan werken vanuit de oor
spronkelijke bedoelingen die
hijzelf en zijn mede-initiatief
nemers in 1980 hadden.
Dat betekent onder meer dat
er weer concerten en exposi
ties in de Pauluskerk gehou
den moeten worden. Hieraan
kwam enkele jaren geleden
een einde omdat blaffende
honden steevast de orgelmu
ziek overstemden en bezoe
kers wel eens een kostbaar
schilderij wilden stelen. Ook
zouden er prikkelende lezin
gen moeten worden gehouden
„die onze klanten het gevoel
kunnen geven dat er in dit le
ven meer te beleven valt dan
pillen, coke en drank".
Visser pleitte ook voor de ont
wikkeling van een nieuw
soort kerkdienst, speciaal af
gestemd op het eigen Paulus-
kerk-publiek. „Er moet eens
iets religieus gevierd kunnen
worden met druggebruikers
die toch altijd al dromen van
betere en andere werelden",
aldus de predikant. Het is vol
gens hem „van de dolle" dat
nu uit vrees voor diefstal de
kerkzaal gesloten is.
Visser benadrukte dat hij
geen „incidentloos Open
Huis" wil, maar wel dat de
bezoekers zich iets meer gele
gen laten liggen aan de 150
kerkelijke vrijwilligers, die
doorgaans uit een ander soci
aal milieu komen. „Een be
zoeker die weigert te luisteren
naar anderen en vervolgens
mijn fiets wil slopen, verwij
der ik uit het gebouw. Zo'n
Open Huis wil ik niet."
Toen het Open Huis in 1980
van start ging, werd vooral
gerekend op dageljkse be
zoekjes van „de nette eenza
me Rotterdammer". Al gauw
bleek dat vooral druggebrui
kers, daklozen, buitenlanders
en mensen met psychische en
sociale problemen van de ge
boden gastvrijheid gebruik
maakten. De Pauluskerk, die
dagelijks 80 tot 100 bezoekers
trekt, werd daardoor volgens
de volksmond een zootje, al
dus Visser. Hij prees zich ove
rigens gelukkig dat zijn kerk
'een tehuis voor vele ont
heemden' is geworden.
Ook PvdA-Tweede Kamerlid
Piet de Visser deed dat. „De
Pauluskerk is niet meer weg
te denken uit Rotterdam.'
Elke Rotterdammer moet
trots zijn op deze kerk". Hij
noemde het werk van de vele
vrijwilligers „de rots waar de
christelijke kerk op rust".
De Visser wees erop dat Rot
terdam op dit moment onge
veer 2.000 en heel Nederland
24.000 dak- en thuislozen telt.
Jaarlijks groeit hun aantal
met 3,3 procent. „Als je zulke
cijfers ziet, dan is het toch
duidelijk dat je maatregelen
moet nemen", aldus De Vis
ser, die hier een gezamenlijke
taak voor de overheid en 'het
maatschappelijk middenveld'
ziet weggelegd.
BISSCHOP GIJSEN KONDIGT MAATREGELEN AAN
ROERMOND Bisschop
dr. J.M. Gijsen van Roer
mond heeft een aantal
maatregelen aangekon
digd om de priesteroplei
ding van het bisdom aan
het grootseminarie Rol
duc te verbeteren. Er zal
meer aandacht worden
besteed aan de vorming
van de studenten, het stu
die-regime zal worden
verscherpt en er zal beter
op worden gelet, of de
studenten geschikt zijn
voor een celibatair leven.
In het bisdomblad 'De Sleutel'
maakt Gijsen duidelijk, dat
het met de priesteropleiding
de laatste jaren minder goed
gaat. Niet alleen waren in
1989 en 1990 slechts vier
priesterwijdingen, ook ver
trokken er het afgelopen stu
diejaar 17 studenten. Van hen
zagen er tien definitief van af
priester te worden. Vijf ande
ren gaan met hun studie el
ders verder en twee bezinnen
zich in een 'tussenjaar' op hun
toekomst. Bovendien braken
twee pas gewijde priesters
met het celibaat, een van hen
zelfs al twee dagen na de wij
ding.
Deze ontwikkelingen hebben
binnen het seminarie onrust
en onlustgevoelens teweegge
bracht, die „niet bevorderlijk
waren voor een goede sfeer",
aldus mgr. Gijsen. De nieuwe
maatregelen moeten leiden
tot een „nieuw elan, dat aan
trekkingskracht uitoefent op
religieus-idealistische jonge
ren en dat priesters en de pa
rochies opwekt roepingen te
bevorderen en geroepenen
naar Rolduc te verwijzen".
De taak van de 'moderator'
van iedere jaargroep zal wor
den versterkt. De moderator
zal in alles bij de studenten
moeten zijn, hen moeten op
vangen bij moeilijkheden, de
weg moeten wijzen naar de
spirituaal (geestelijk leidsman)
en hen moeten bemoedigen
en corrigeren „opdat zij uit
groeien tot evenwichtige
mannen die hun fundament
in God gevonden hebben".
Er zal meer op worden toege
zien, dat de studenten het stu
dieprogramma volgen. De
verscherping van het studie
regime mag echter niet ten
koste gaanvan gebed en- be
zinning. Bisschop Gijsen sluit
niet uit dat de studieduur
moet worden verlengd om de
voorbereiding op het werk in
de parochie te verbeteren.
Sterker dan voorheen zal de
student duidelijk worden ge
maakt, dat zij de 'evangelische
raden' (armoede, maagdelijk
heid en gehoorzaamheid) ook
al in het seminarie moeten
beleven. Zij moeten sober zijn
in eten en drinken, in ont
spanning en „in het zich laten
verzorgen". Zij moeten zich
van elk seksueel contact ont
houden en „zonder voorbe
houd of garanties voor eigen
wensen" de diensten verrich
ten die de kerkleiding van
hen vraagt.
Om de maatregelen te kun
nen uitvoeren worden enkele
nieuwe docenten aangesteld.
Het grootseminarie, dat in te
genstelling tot de vijf rooms-
katholieke wetenschappelijke
theologische opleidingen geen
overheidssubsidie heeft, telt
60 studenten. In tegenstelling
tot enkele jaren geleden leidt
het seminarie alleen priesters
op die in het bisdom Roer
mond gaan werken.
Eerste mis in
Moskouse
Basiliuskathedraal
sinds 1917
MOSKOU In de Basiliuskathe
draal aan het Rode Plein in Moskou
hebben Russisch-orthodoxe priesters
voor het eerst sinds 1917 een mis op
gedragen. De helangstelling was zo
groot dat vele gelovigen de mis bui
ten de kathedraal via luidsprekers
moesten volgen. De kathedraal met
zijn twaalf uivormige koepels aan de
zuidzijde van het plein werd van
1554 tot 1560 in opdracht van Ivan de
Verschrikkelijke gebouwd naar aan
leiding van de overwinning op de
Tartaren bij Kazan. Na de revolutie
werd het gebouw, een museum.
De Patriarch van
Moskou en heel
Rusland wijdt
Basilius
kathedraal.
FOTO: TASS
Hoofdcelebrant mgr. H. Ernst aan het altaar van St. Jacobuskerk.
Pronuntius mgr. A.J. Backis, vertegenwoordiger van de Paus in
Nederland, sprak de gelovgen toe in het Nederlands.
FOTO'S: MILAN KONVALINKA
DEN HAAG De wereld
heeft leiders nodig die
dienstbaar zijn aan hun
volk in plaats van heer
sers die regeren met ijze
ren vuist.
Dit zei mgr. H. Ernst gisteren
tijdens zijn preek in de Haagse
St. Jacobuskerk, waar een
plechtige hoogmis werd opge
dragen ter gelegenheid van de
twaalfde verjaardag van de
pauskeuze van Johannes Pau-
lus II. Voor een stampvolle
kerk vyees Ernst op het voor
beeld van Christus, die als
goede herder uiteindelijk be
reid was te sterven voor zijn
schapen. „Het evangelie, dat
wordt bewaard door de kerk,
wijst ons de weg naar dat
voorbeeld. Wij zijn dankbaar
voor de toewijding van Johan
nes Paulus II, die Petrus na
volgt en ons oproept de schat
van het geloof te bewaren", al
dus Ernst.
Pronuntius mgr. A.J. Backis
sprak aan het einde van de
mis een kort dankwoord tot de
gelovgen, in het Nederlands.
Hij overhandigde de voorzitter
van het parochiekoor Cante-
mus Domino, dat dit jaar zijn
eeuwfeest viert, een oorkonde
met een zegenbede van de
Paus. De plechtigheid in de
kerk aan de Parkstraat werd
opgeluisterd door tamboers en
vendelzwaaiers van het St.
Willibrordusgilde uit Bakel.
Cantemus Domino en de In
terparochiële Schola Canto
rum verzorgden de meerstem
mige en de gregoriaanse ge
zangen.
