Huub Oosterhuis: op zoek
naar taal die mensen bevrijdt
CeicLeSoma
Tegenstrijdige roepingen
kerk
wereld
brieuen van lez
Verslaving
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CeidaeSowuvnt
ZATERDAG 13 OKTOBER 1990 PAI l
UTP Heerlen fuseert met Nijmegen
NIJMEGEN De Universiteit voor Theologie en Pastoraat in
Heerlen (UTP) wil fuseren met de theologische faculteit van de
Katholieke Universiteit te Nijmegen. De besturen van beide
universiteiten hebben daartoe een inter asluit getekend.
Het is de bedoeling dat er naast een hooi. estiging in Nijme
gen een onderwijs- en instroomlocatie voor de eerste jaren van
de opleiding in Heerlen blijft bestaan. Beide besturen streven
ernaar het eigenlijke fusiebesluit in de eerste helft van 1991 te
nemen en het onderwijsprogramma per 1 september 1991 te la
ten beginnen. Of dat gelukt is mede afhankelijk van het oor
deel van de bisschoppen o.ver de beoogde fusie en van de be
reidheid van de minister van onderwijs en wetenschappen om
de fusie financieel mogelijk te maken.
Franciscanen stichten milieuklooster
STOUTENBURG Het bezinningshuis van de franciscanen
in Stoutenburg (gemeente Leusden) wordt een 'milieuklooster',
waar een communiteit van katholieken en protestanten de
Franciscaanse spiritualiteit proberen te verbinden met de zorg
voor het milieu. Het provincialaat van de orde der francisca
nen heeft eind vorige week met het plan voor een nieuwe op
zet van het klooster ingestemd. Per 1 januari neemt een com
muniteit van negen volwassenen en vijf kinderen haar intrek
in het 'kasteel' Stoutenburg. Zij „willen de zorg voor de schep
ping vóórleven, oefenen, verdiepen en vieren" door onder
meer het omringende bos en de grote moestuin bij het gebouw
op een ecologisch verantwoorde manier te beheren. Aanvanke
lijk zou het klooster worden gesloten.
De volkeren
veranderen van
regering, maar zij
veranderen niet van
karakter.
Emile de Glrardin
door Marinus van der Berg
Aan de telefoon werd mijn
aandacht gevraagd voor een
verslaving. Gokverslaving. We
kennen vele soorten van ver
slaving, zoals alcohol, drugs.
We spreken ook van werk-
verslaving. Het Engelse woord
is 'work-alcoholic'. Nogal wat
mensen blijken aan medicij
nen verslaafd te zijn. Er zijn
ook computer-verslaafden en
anderen zijn verslaafd aan een
hobby. Van veel van deze ver
slavingen geldt dat ze veel
geld kosten. Er gaan onvoor
stelbaar grote bedragen om in
de wereld van drugshandel,
maar ook de gokverslaafde
verliest heel wat geld.
Van verslaafden is een ander
opmerkelijk kenmerk dat ze
beloftes doen. Ze beloven op
te houden met roken, met
drinken, met gokken, maar
het komt er niet van. Of de
belofte houdt maar kort
stand. Dit geeft aan anderen
het gevoel dat verslaafden
mensen zijn met weinig door
zettingsvermogen, mensen op
wie je niet kunt bouwen.
Toch heeft het niet zoveel zin
om het vingertje te verheffen.
Zoals het ook geen zin heeft
om kwaad te worden en de
verslaafde eens goed de
waarheid te zeggen. Onze
boze en krachtige woorden,
komen alleen tegemoet aan
onze eigen gevoelens van on
macht. Heel begrijpelijk, want
samen-leven met een verslaaf
de is niet simpel. Zo een leven
doet je geen goed.
Toch dringt natuurlijk de
vraag: kan een verslaafde ge
holpen worden? Kan een ver
slaafde weer een vrijer mens
worden? Er zijn ex-verslaaf-
den die vertellen hoe zij na
een vaal lange strijd met val
len en opstaan tenslotte vrij
zijn gekomen. Er zijn anderen
die die vrijheid niet bereiken.
Het gaat om een strijd. Die
strijd kan pas beginnen als de
verslaafde zelf zijn of haar le
ven als een probleem begint
te ervaren. De verslaving le
vert hem of haar nu meer na
delen op dan voordelen. De
verslaafde kan nu een gesprek
beginnen met zichzelf en zich
afvragen: waarom ben ik zo
afhankelijk geworden? De ver
slaafde kan zich afvragen: wat
zoek ik in de drank of in het
gokken? Of waar vlucht ik
voor of voor wie vlucht ik?
Misschien ontdekt de mens
die verslaafd is geraakt, een
onzekerheid in zichzelf waar
mee hij geen raad weet of een
diep verdriet dat hij probeert
te verzachten.
Het is vaak niet voldoende om
alleen naar de mogelijke oor
zaken te kijken. Het is even
belangrijk om vooruit te kij
ken. Een verslaafd mens zoekt
naar een wijze van leven die
hem of haar vreugde geeft en
die hem doet voelen dat het
leven zin heeft. Ik vermoed
dat er veel relatie bestaat tus
sen eenzaamheid en versla
ving. In de wereld van presta
tie, van overvloed en luxe,
ontbreekt het soms aan de
dieper reikende ervaring dat
je er mag zijn zoals je bent,
dat je aanvaard wordt. Als een
verslaafde bevrijd wil worden
van zijn of haar verslaving dan
kan die bevrijding pas begin
nen als er iemand is die jou
aanvaardt. Niet iemand die
oordeelt of veroordeelt, maar
iemand die zorgvuldig luistert
naar het verhaal van je hart.
Misschien heb je nog nooit
aan iemand je verhaal, je er
varingen, je twijfel durven toe
te vertrouwen. Misschien heb
je nog een lange weg te gaan
om jezelf te aanvaarden. Pas
als je gaat ervaren dat leven
ook op een andere manier zin
vol en goed kan zijn, ben je in
staat om je beloftes stand te
doen. Je hebt nu iets ontdekt
dat je meer schenkt dan de
verslaving je schonk. Je hebt
nu een nieuw gevoel van eigen
waarde opgebouwd en ont
dekt dat een verslaving je
slechts afbreekt en je telkens
weer vernedert
Onze aandacht moet zich niet
richten op de verslaving maar
op de méns die zoekt naar
vrijheid en liefde en op zijn of
haar zoektocht klem is komen
te zitten.
Morgen viert de schrijver-
dichter Huub Oosterhuis dat
hij 25 jaar studentenpastor
is. Sinds hij trouwde en het
priesterambt in 1970 moest
verlaten, is hij met de Am
sterdamse studentenekklesia
die 30 jaar bestaat een
eigen, kritische weg gegaan.
Zijn teksten op muziek van
Bernard Huijbers, Antoine
Oomen of Tom Löwenthal,
trekken voor velen een
spoor van licht. Oosterhuis:
„Als hij een Bevrijder is, is
Hij bevrijdingskracht in
mensen.
AMSTERDAM Huub
Oosterhuis is na de breuk
met de officiële kerk
geen éénling geworden.
Met de studentenekklesia
en vele anderen ging hij
een eigen weg. Hij bleef
studentenpastor en ver
bonden aan de ekklesia.
Hij nam het initiatief tot
de 'Stichting Leerhuis en
Liturgie', die studie en
ontwikkeling van nieuwe
liturgie mogelijk maakt
en hij is hoofdredakteur
van het nu tien jaar be
staande 'Werkschrift voor
leerhuis en liturgie'.
„De ekklesia heeft zich na de
breuk met de Rooms-Katho-
lieke kerk in 1970, tot een rijk
geschakeerde gemeenschap
ontwikkeld. Sommigen den
ken dat het een exclusieve,
elitaire gemeenschap is, een
soort religieuze intelligentsia.
Maar dat is niet zo. Mensen
die de ekklesia vormen, ko
men uit allerlei lagen van de
bevolking. Er zijn grote ver
schillen in leeftijd (meer dan
50 procent is ouder dan 35
jaar) en zeker niet iedereen is
opgegroeid in een christelijk
milieu."
„De meeste mensen komen
hier vanuit zoiets als intutie,
met een vermoeden dat hier
hun pijn aan het leven wordt
herkend, of dat hier iets van
bevrijding kan worden ge
vierd. Misschien dat de ekkle
sia niet aan alle verwachtin
gen kan voldoen, maar zeker
Huub Oosterhuis
is wel dat de gemeenschap in
een behoefte voorziet."
„Mensen die hier komen, wil
len over zichzelf en de ons
omringende wereld naden
ken. Velen zoeken verande
ring, van zichzelf of van -
strukturen, willen zich inzet
ten en zich laten inspireren.
De ekklesia biedt analyse, stu
die, onderzoek naar wegen tot
verandering van onderdruk
kende systemen, waar dan
bok." Hoezeer deze gemeen
schap in een behoefte voor
ziet, blijkt wel uit het feit dat
mensen die buiten Amster
dam zijn gaan wonen, de ek
klesia toch blijven bezoeken,
met hun partner; hun kinde
ren, hun vrienden en soms
zelf met hun ouders.
Gelegenheidsbezoek
„Er komen hier inderdaad
mensen van ver buiten Am
sterdam. Hun religieuze tradi
tie is soms een totaal andere
dan die van de ekklesia. Som
migen komen bijvoorbeeld uit
de gereformeerde bond in de
hervormde kerk. Vaak is het
eerste bezoek een gelegen
heidsbezoek. Hun kind trouwt
of hun kleinkind wordt hier
gedoopt. En dan gebeurt het
dat mensen hier woorden ho
ren, waarin ze ervaringen en
gevoelens herkennen, die ze
vaak jarenlang onderdrukt
hebben."
„Dat gebeurt vooral bij wat
oudere mensen. Die krijgen
meer behoefte aan nieuwe
kennis, nieuwe inzichten. En
door hun levenservaring ge
ven ze zich gemakkelijker ge
wonnen aan andere taal, poë
zie en liturgie. Deze mensen
blijven kómen, ook al is het
maar enkele keren per jaar.
Als ze daarom vragen krijgen
ze de teksten van de weke
lijkse toespraken toegestuurd
en houden wij ze op de hoogte
van ontwikkelingen hier. Zo
kent de studentenekklesia een
gemeente rond de gemeente."
In de kerken is de laatste ja
ren de discipline duidelijk
verhard.
„Veel mensen die hier blijven
komen, hebben zich al min of
meer losgemaakt van hun
oorspronkelijke kerkgemeen
schap. Maar anderen blijven
naast de ekklesia ook hun ei
gen dorps- of wijkkerk bezoe
ken, hoe onbegrijpelijk dat op
het eerste gezicht ook lijkt.
Vaak blijkt dan dat de bindin
gen met de traditionele kerk
geen leerstellige wortels heb
ben. Ze zoeken voortaan hun
inspiratie in de ekklesia."
„Behalve een tweede of eerste
huis is de ekklesia soms ook
FOTO: IKON
een doorgangshuis, een sta
tion op het trajekt de kerk uit.
Sommigen ervaren in de ek
klesia een nieuwe burgerlijk
heid, of zijn hier bang voor.
Anderen worden bij het ho
ren van woorden over God te
veel, te pijnlijk herinnerd aan
de godsdienst van hun jeugd,
die hen zo heeft verwond, bij
voorbeeld door de permanen
te dreiging met een strenge,
oordelende God."
„Maar het is ook mogelijk dat
mensen zich een melodie, een
regel, een lied herinneren, dat
ze hier in de ekklesia hebben
gehoord. De herinnering hier
aan kan krachtiger en echter
zijn dan oude, uitgeholde fra
sen over godalmachtig."
Rouwadvertentie
Sommige regels krijgen zo be
tekenis tot in de dood. Vrien
den hadden in de rouwadver
tentie van een jonge vrouw
die zichzelf gedood had
woqrden van Huub Ooster
huis neergeschreven: 'Gedenk
uw mensen, dat zij niet ver
geefs geboren zijn'. Als ik dit
heb verteld, gebeurt wat in
dit gesprek zo vaak gebeurt:
er valt een stilte, Oosterhuis
kijkt naar het tegenovergele
gen Vondelpark en formu
leert dan bedachtzaam zijn
zinnen.
„Zo'n regel, ja, die schrijf je
ook voor jezelf. Zoals ik zo
veel voor mijzelf heb geschre
ven. In de hoop dat het voor
anderen herkenbaar is. In de
teksten ligt mijn leven, mijn
verwachtingen en teleurstel
lingen, geluk en ongeluk, rust
en onrust, boosheid en troost.
Ik zou dat kunnen aanwijzen,
maar dat is nu niet aan de
orde."
Later in het gesprek zegt hij
nog meer hierover: „Om deze
regels te kunnen schrijven,
moet je weten hoezeer men
sen zich vergeefs geboren
kunnen voelen. Velen moeten
geloven in een goddelijke zin
van hun leven; een zin- die,
met de schepping gegeven zou
zijn. Maar zij ervaren dat niet
zo. Er is angst voor vergeefs
heid, een zeurende wanhoop
waarin ze zich steeds afvra
gen of ze wel iets goeds tot
stand hebben gebracht, of wat
er met het goede allemaal ge
beurt."
„Als ik schrijf, zoek ik naar
een taal die heel direct, en zo
zuiver mogelijk bij deze, vaak
door de kerk veronachtzaam
de of weggedrongen gevoe
lens aansluit."
Oosterhuis: „Ik ben opgevoed
met een taal die niet commu
niceerde: het Latijn. Zeker, ik
en vele anderen kenden vele
passages uit ons hoofd, maar
daarmee was die taal nog niet
verstaanbaar. Wel, het Latijn
heb ik Latijn gelaten, met alle
waarde die het heeft. Ik heb
geprobeerd een andere, nieu
we geloofstaal te schrijven.
Een taal die gevoelens eerbie
digt, die gevoelens ook op
graaft vanonder het puin van
gezwollen dogmatiek of harde
moraal."
„Zo heb ik onder het Latijn
de taal van de Schrift ont
dekt. In de psalmen bijvoor
beeld, vind je al heftige ge
loofstaal over allerlei vragen
en gevoelens. En bij de profe
ten vind je onomwonden ver
zet, felle aanklachten tegen
macht en onrecht, en dat in
harde taal. De studentenek
klesia beperkt zich niet tot
het nazeggen of meezingen
van woorden. Er is ook analy
se van ervaringen en van po
litieke systemen. Liturgie en
analyse grijpen in elkaar; het
één verplicht tot het ander."
HANS VAN DAM
Wie probeert na te gaan
wat de Nederlanders als
volk onderscheidt van
onze buren komt al gauw
uit bij onze moralistische
instelling. Deze dateert,,
zoals voor de hand ligt,
niet van vandaag of giste
ren.
De Amerikaanse historicus
Simon Schama wijst in zijn
The Embarrasment of Riches
op de pretentie van de zeven-
tiende-eeuwse calvinisten
Amsterdam als het nieuwe
Jeruzalem te zien en Neder
land als het tweede Israël.
Volgens de calvinistische pre
dikanten had God een nieuw
verbond gesloten, en ditmaal
met de jonge republiek die
zich mqar ternauwernood had
weten te ontworstelen aan de
greep van, de Spaanse inquisi
tie.
Natuurlijk kwamen deze cal
vinisten die van Nederland
het liefst een theocratie had
den willen maken nogal
eens in botsing met de regen
ten en de rijke kooplui wan
neer die het niet al te nauw
namen met kerkelijke voor
schriften. Maar op een be
langrijk punt vonden zij el
kaar. De kooplieden wilden
geld verdienen met de han
del. Zij hadden daarom eerst
en vooral behoefte aan rust op
het internationale toneel, in
oorlog waren ze hoegenaamd
niet geïnteresseerd. De Hol
landse regenten taalden niet
naar gebiedsuitbreiding of
aanzien in het buitenland
noch waren ze geïnteresseerd
in kolonies, wel in vrede en
handhaving van het interna
tionale recht en dat wilden zij
ook weten.
Het religieuze roepingsbesef
van de predikanten bleek dus
voor een deel een vruchtbare
bodem te vinden in de prakti
sche instelling van de regen
ten. Die versterkten elkaar en
toen de republiek in de acht
tiende eeuw veel van zijn
macht had moeten prijs ge
ven, bleef die morele instel
ling die voor een deel uit
praktische motieven voort
kwam, prevaleren.
Een artikel van de historicus
J. Boogman dat is opgenomen
in de bloemlezing die de
Vlaams-Nederlandse stichting
Ons Erfdeel bij zijn twintigja
rig bestaan heeft uitgegëven,
geeft een aantal treffende
voorbeelden van de Neder
landse behoefte in de loop der
eeuwen voor andere landen
een gidsland te willen zijn. De
vredesdemonstraties in het
begin van de jaren tachtig
waren daar .een laatste duide
lijke manifestatie van.
Gespannen
Het ligt misschien niet zo
voor de hand dit typische Ne
derlandse zendingsbewustzijn
te confronteren met de „roe
ping" die zich de Vlaams-Ne
derlandse Stichting Ons Erf
deel heeft aangemeten. Maar
verwonderlijk is het niet dat
deze twee soorten van zen
dingsdrang nógal eens op ge
spannen voet met elkaar
staan zoals in de praktijk
overduidelijk blijkt.
Ons Erfdeel bekommert zich
juist om het culturele imago
van Vlaanderen en Nederland
en wil hun 'eenheid ook be
klemtonen. Aanvankelijk
door dit besef van gezamenlij
ke cultuur in Vlaanderen en
Nederland uit te dragen in
het blad Ons Erfdeel en sinds
1972 ook door de uitgave van
het blad Septentrion (Het
Noorden) voor de franstalige
landen. Niet zonder succes,
zoals ook blijkt uit de kwali
teit van de artikelen die in
twee speciale bundels zijn
verzameld: Van toen en nu,
voor Ons Erfdeel en Le dialo
gue permanent voor Septen
trion.
Van alle culturele Nederland
se tijdschriften heeft Ons Erf
deel de hoogste oplage en
Septëntrion is er in geslaagd
de interesse voor de Neder
landse cultuur in Frankrijk,
meer in het bijzonder Parijs,
aanzienlijk te vergroten.
Jozef Deleu
Nooit eerder is er zoveel Ne
derlandse literatuur in het
Frans vertaald als de laatste
jaren en het blad heeft daar
voor ongetwijfeld een voe
dingsbodem gecreëerd.
Het is duidelijk dat hoofdre
dacteur Jozef Deleu en zijn
medestanders bij het maken
van de bladen Ons Erfdeel en
Septentrion in de leer zijn ge
weest bij diegenen tegen wie
zij het als Vlamingen zo lang
hebben moeten opnemen, de
franstalige wereld die er altijd
zo goed in is geslaagd de gran
deur van eigen land en cul
tuur te exporteren. Een blad
als Ons Erfdeel zou nooit door
Nederlanders gemaakt kun
nen worden. Ook al is het
voor een deel geschreven
door Nederlanders, het houdt
ons een spiegel voor die in ei
gen land niet voorhanden is
en dat verklaart zeker een
deel van haar succes.
Maar het straalt een opvatting
over cultuur uit die de be
leidsmakers in Den Haag niet
delen of in ieder geval niet
willen begrijpen. Uiteraard
werkt de mentaliteit van de
Nederlander hier door voor
wie cultuur in de beperkte zin
van het woord een aardige
spielerei is waarvan het ex
porteren maar al te gauw
wordt aangezien voor een
alom verfoeid nationalisme.
Ethische doeleinden komen
uiteraard wel voor export in
aahmerking, ook al gebeurt
dat in hedendaagse gedaante
vaak op uiterst verhulde wij-
Zo kon men ooit in het door
het ministerie van WVC uit
gegeven en inmiddels ter ziele
gegane, uiterst sophisticated
gemaakte Dutch Heights in
geuren en kleuren het drama
lezen over het aftreden van
de Haagse burgemeester
Schokking door wiens toe
doen op het eind van de oor
log een joodse familie naar
een vernietigingskamp was
gestuurd. Zeer lezenswaardig,
maar men zou het zich niet
kunnen voorstellen in Ons
Erfdeel, althans niet in die
Het echec van Dutch Heights
wijst eens te meer op dat ei
genaardige Nederlandse on
vermogen tot communiceren
met het buitenland. Een ethi
sche instelling is daarvoor
kennelijk niet voldoende.
Nu verkeren we in de merk
waardige situatie dat de beste
public relations voor Neder
land in Frankrijk worden be
dreven door de Vlaming Jozef
Deleu. Wat zou er meer voor
de hand liggen als de samen
werking tussen Nederlanders
en Vlamingen ook op officieel
niveau gestalte zou krijgen?'
De Vlamingen hebben in het
franstalige België leergeld be
taald en niemand kan ontken
nen dat hun wijze van presen
teren werkt. Zij leerden het
dan ook niet van de eersten
de besten. In het Europa van
na 1992, wanneer de staats
grenzen zo goed als geheel
wegvallen, kan daar mis
schien nog wel eens bitter
veel behoefte aan bestaan.
PAUL VAN VELTHOVEN
De verzamelbundels 'Van Nu
en Toen' (prijs 55,-) en Le
dialogue permanent (prijs
43) zijn te bestellen bij de
Stichting Ons Erfdeel, Rij-
voortshoef 265, Raamsdonk-
veer. Tel. 01621 - 134 25.
Interkerkelijke
jongerenontmoeting
in Delft
DELFT „Wij jongeren
worden ook nooit serieus
genomen in de kerk.
Veel ouderen laten ons
voelen dat wij nergens
voor deugen en alleen
maar geschikt zijn voor
de disco, maar er zijn heel
wat jongeren die intens
geloven en graag meehel
pen in de kerk".
Die hartekreet kwam Jan
Bentvelsen ter ore die ijvert
voor een nieuw elan dwars
door de bestaande kerken
heen. Hij meent dat er bij jon
geren wel degelijk een grote
interesse is voor het geloof.
Velen van hen voelen on
danks het feit dat men uit zul
ke verschillende kerken en
gemeenten komt een grote
geestelijke verbondenheid
met elkaar. Ondanks de ver
schillende manieren van ge
loofsuitingen wordt volgens
hem ervaren dat de hoofdza
ken van het geloof hetzelfde
zijn.
Op zaterdag 3 november
wordt op Bentvelsens instiga
tie in de aula van de Hugo
Grotius Scholengemeenschap
aan de Juniusstraat in Delft
een interkerkelijke jongere
nontmoeting gehouden waar
een pastoor, een dominee en
een evangelische voorganger
plus drie jongeren iets zullen
vertellen over hun idee hoe
ze als kerk „een levende lief
desgemeenschap" kunnen zijn
in deze tijd.
Volgens Bentvelsen wordt er
in de kerken momenteel veel
te veel gediscussieerd. „Een
Canadese bisschop heeft on
langs gezegd dat er nog nooit
zoveel organisaties en activi
teiten binnen de kerk zijn ge
weest als nu, maar nog nooit
heeft het zo weinig vrucht ge
dragen als juist nu. En dat be
grijp ik wel want als de Heer
er niet bij is, dan werkt het
niet. Als de Heer het huis niet
bouwt, bouwen de werkers
vergeefs", zegt hij. Ruim 100
jongeren hebben zich gemeld.
Gele kaart voor Bolkeste
BlJ de algemene politieke beschouwingen is de j
dagen het middenveld uitgebreid aan de orde gekcq
term middenveld roept bij velen associaties op rn^if
zwoegers als Rijkaard en Wouters, maar als polit
Haag het begrip middenveld hanteert gaat het
maatschappelijke middenveld. Daarop wordt actie
reerd door de gezondheidszorg, het onderwijs, de mi]!,'
pelijke dienstverlening en door woningbouwcorporar,
is een terrein dat veelal wordt gedomineerd door ins
die iets met het CDA te maken hebben.
Inderdaad waren juist de leden van de partijenl
jaar geleden zijn opgegaan in het Christen Democrat}
pèl, als gevolg van een grote maatschappelijke en scfc
trokkenheid, een roeping in veel gevallen, zeer actil
brede terrein. Terwijl we in de laatste decennia vo|
rode bolwerken gestaag hebben zien afbrokkelen, hl
instellingen die op confessionele basis opereren n[
veel invloed. PvdA, VVD en D66 hebben zich op ge
den zorgelijk uitgelaten over die christen-demoj
machtspositie. Fractieleider Bolkestein van de V1^
deze week tijdens de algemene beschouwingen eer
stapje verder. L
Hu constateerde dat een groot deel van de instelliil,
op dat uitgebreide maatschappelijke middenveld acfj
zich onttrekken aan een democratische controle, tyj
via subsidies in ruime mate financieel door de staat}
gesteund. Hij signaleerde verder een als het ware stiljl
de overname van overheidstaken door die instelling
is van liberalen bekend dat zij niets tegen processen fii
gulering en privatisering hebben, maar het verlies
mocratische controle, we zijri het met de heer Bij<
eens, is daarbij uiteraard een te hoge prijs. |j
EdOCH, de heer Bolkestein bleef ernstig in gebrl
hem (door premier Lubbers) werd gevraagd om zijr^j
met een paar voorbeelden te onderbouwen. De liberh
tievoorzitter kwam na lang nadenken met het voorbf
de machtige woningbouw-corporaties. Een bijzondd
voorbeeld, want zij moeten aan een hele serie voorr
voor subsidie voldoen. Hun handelen wordt boven»
manent gecontroleerd.
Het is begrijpelijk dat vertegenwoordigers van nie|
sionele partijen moeite hebben met de nog immer i
vloed van christelijke organisaties op dat veelbetreq
denveld. Maar dat die organisaties geld (dat via de bfe
betaler is verkregen) zonder controle kunnen innen fl
ven, is in strijd met de werkelijkheid. Vanwege zijn f
op het middenveld verdient VVD-fractieleider Bc
ten minste een gele kaart. t
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ing
stukken te bekorten.
Democratie
In tal van landen ligt sedert de
jaren zestig het woord demo
cratie op de lippen bestorven.
Geen regering heet goed als
niet het gehele volk bij de re
gering is betrokken. Ondemo
cratische bestuursvormen he
ten misprijzend dictaturen of
regimes. In zulke landen
speelt de macht van de enke
ling de hoofdrol en de ware
democratie erkent de macht
van de enkeling niet. Een mi
nister die in de ogen van de
Kamer haar controlerende
taak op het beleid van een mi
nister onvoldoende respec
teert, wordt gedwongen heen
te gaan. De fractievoorzitter
van de VVD (mr. drs. F. Bol-
keste'in) sprak over het
„machtsvertoon" van het kabi
net Lubbers. De voorzitter van
de PvdA-fractie (Thijs Wölt-
gens) sprak van „weerzin die
het begrip macht oproept", en
de voorzitter van het CDA
(drs. W. van Velzen) zei dat
„het CDA niet van Lubbers
afhankelijk is". Dit zijn alle
maal uitingen van democra
tisch denken, waarbij de ge
lijkheid van allen met allen
voorop staat en niemand hier
boven uit mag steken.
Men wijst bij het uitspreken
van het woord demo
trots naar het oude
maar dit is in feite o
hoogbegaafde leider
(5e eeuw v. Chr.) w:
gaafd spreker hei
Atheense volk achte
krijgen, waardoor i
macht verwierf. Tl
schrijft over deze pe
Athene officieel een
tie was, maar in werl
een (absolute) m
Onze democratieën
geen Pericles. Ze
macht voor zichzelf o
tuur is ergens een
van macht en aanzie
het kamerlid Thijs
willen vorstellen oi
geest van onze demi
spijkerbroekencultuui
van excellentie en v;
delgestrenge heer (bi
leden) af te schaffe
wille van de gelijk
woon te spreken
heer". Dus niet meer
edelgestrenge heer 1
gens, fractievoorzitte
PvdA in de Tweed
der Staten-Generaal,
woon „de heer Thijs
kamerlid". Ik vern
genoemd kamerlid z
stel achterwege zal ls
Dr. W.J.A. Visser,
DEN HAAG.
De NSG heeft ook iets tegen
door-door-door-doordreuners
De Nederlandse Stichting
Geluidhinder heeft iets
tegen lawaai: j
gratis informatie.
NSG. Postbus 381.2600 AJ
mT £cicl6C0oirta^
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon. 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11, 2300 AA Leiden.
van 8.30 tot 17 00 u,1
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van r
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15:
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-gij
per maand f. 24,85 per maand f.
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal f.
per jaar 284,50 per jaar f.
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Riji
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
