Jerry Zucker: „Een film
moet een hart hebben"
Renault Clio: auto voor breed pub lie
Sager op zoek naar kern in de muziek
Nieuws in de verdrukking in Parijs
KUNST/RTV
Koningin reikt
subsidies uit
Koningin Beatrix heeft gisteren in
het Koninklijk Paleis in Amster
dam de subsidies voor de Vrije
Schilderkunst uitgereikt aan
v.l.n.r. Jan van der Ploeg, W.
Kok, Britta Huttenlocher, F. Ros
en P. Vos de Waal. De vijf
kunstenaars kregen ieder een
cheque van vijfduizend gulden.
De prijs is bedoeld als aanmoe
diging voor kunstenaars onder
de 35 jaar en wordt aan maxi
maal zes mensen uitgereikt. Dit
jaar werden 1388 werken aange
boden, tegen 1660 in 1989. Een
selectie uit de inzendingen is tot
en met 21 oktober in het Paleis
op de Dam tentoongesteld.
MEVROUW ZUCKER VERANTWOORDELIJK VOOR FILMHIT 'GHOST'
AMSTERDAM „Ik voel
me meer communiceerder
dan artiest. Ik wil het pu
bliek iets laten voelen.
Daarom is 'Ghost'denk
ik, een succes. Ik laat het
publiek lachen, huilen en
maak 't een beetje bang.
Ik ben geen man van
mooie plaatjes. 'Dick Tra
cy', prachtige kleuren,
maar je voelt niks".
Jerry Zucker, in spijkerbroek
en geruit shirt, broodmager,
hoge stem, voortdurend z'n
grote neus sniffelend van ver
koudheid ophalend, aan de ka
millethee in het Amstel hotel.
Moeders mooiste is-ie niet,
maar hij is wel de maker van
een miljoenen opbrengende
filmhit, die zojuist ook in Lon
den alle records van 1990
sloeg.
Het leek er eerst niet erg op
dat het met 'Ghost' zou luk
ken. Toen scenarioschrijver
Bruce Rubin hoorde dat Jerry
Zucker, co-schrijver en regis
seur van kluchten als 'Airpla
ne' en 'Ruthless people' zijn
verhaal zou gaan verfilmen,
slaakte hij een gil van ontzet
ting. Zucker zelf zag weer
niets in de hem aangeprezen
hoofdrolspelers Patrick Sway-
ze en Whoopi Goldberg. Zuc
ker: „Ik had net 'Roadhouse'
gezien met Swayze. Daarin is
hij een macho met een gezicht
van beton. Ik wilde een
kwetsbaar iemand. Maar
Swayze wilde zelfs auditie
voor 'Ghost' doen. En dat is
uniek, dat hoeft een acteur
van zijn naam natuurlijk niet
meer. Ik heb uit respect 'ja' ge
zegd, en ik heb met tranen in
m'n ogen gezeten toen hij de
slotscène voorspeelde". Sway
ze en Zucker gingen samen
naar Whoopi Goldberg ergens
op lokatie in Montgomery,
Alabama voor een film met
Sissy Spacek. Zucker vond
Whoopi teveel Whoopi, wilde
een onbekende, was bang dat
haar flamboyante persoonlijk
heid de balans van de film zou
verstoren. Maar het werd
Whoopi.
'Ghost' is de eerste film die
Zucker in z'n eentje regisseer
de, na samengewerkt te heb
ben in het befaamde ZAZ-trio,
David Zucker, Jim Abrahams
en hijzelf. Ze waren goed voor
krankzinnige films, van 'Ken
tucky fried movie' tot en met
'The Naked Gun'. „Niet dat ik
terugwil" zegt Jerry Zucker,
„maar ik heb een productie
maatschappij met m'n broer
David. Hij werkt aan een vol
gende 'Naked Gun'. Ik heb
een paar dagen meegeholpen
grappen te bedenken. Ik was
hysterisch van het lachen dat
we gedaan hebben. Dan denk
je: Waarom moet ik zo nodig
drama regisseren? Het is toch
fantastisch om twéé koppen te
hebben, in plaats van een? We
gaan met de Zucker Brothers
door ideeën voor films te ont
wikkelen, maar ik wil toch
zelf als regisseur films vorm
blijven geven zoals ik dat wil".
Het succes van 'Ghost' is een
fenomeen. Grote verwachtin
gen voor peperdure giganten
bomvol sterren en geweld
moesten schielijk teruggge-
draaid worden, 'Ghost' sloeg
zonder veel publicitaire poeha
alles. Een sprookje, net zoals
dat andere grote Amerikaanse
succes 'Pretty Woman'. Een
nieuwe trend?
Grote geld
Jerry Zucker: „Het sprookje is
altijd typisch Hollywood ge
weest. Een trend zou ik 't niet
willen noemen. Maar je kan er
donder op zeggen dat nu een
hoop mensen een film als
'Ghost' willen maken. Alleen
maar om in te haken op het
succes. Dus zullen er haastig
romances of films met boven
natuurlijke elementen in el
kaar geflanst worden. Tot
blijkt dat ze het niet doen, er
weer een actiefilm komt die
wèl de kassa's laat rinkelen,
en iedereen denkt dat dóór het
grote geld ligt. Ik wil me zelf
geen kunstenaar noemen, ik
ben redelijk commercieel,
maar we heoben ons bij geen
enkele van onze films laten
leiden door het geld. Een film
moet een centrum hebben, een
hart. Je wil iets over brengen
op je publiek. Met 'Airplane'
was dat onze liefde voor de
oude Hollywood-film, waar
mee we zijn gaan dollen.
'Ruthless people' was een pure
klucht, maar we zagen er iets
van een moderne Molière in.
Onze film 'Top Secret' hebben
we op de verkeerde manier
gemaakt. We dachten kom op,
een hoop grappen en een rock
rollfilm a la Elvis, dat moet
't doen. Nou, dat werkt niet.
Aardige grappen, maar verder
is 't los zand".
Geluid weg
Ex-kluchtenbakker Jerry Zuc
ker gooit en smijt z'n films
niet in elkaar. In 'Ghost' zit
een scène waarin de dode Pa
trick Swayze als geest even
bezit mag nemen van het li
chaam van medium Whóopi
Goldberg om via haar een
laatste maal zijn nog levende
geliefde te zoenen. De hoofden
van zwarte Whoopi en blanke
Demi naderen elkaar, maar
dan verandert Whoopi voor de
kijker toch in Swayze. Niks
geen dames die elkaar zoenen.
Zucker: „Ik heb dat verwijt
meer gehad. O.a. van het duo
tv-critici Siskel Ebert die
AUTO
fieidócSomont
ZATERDAG 13 OKTOBER 1990 Pi
Pianorecital door Christopher Czaja
Sager. Werk van Haydn, Mendels
sohn, Schumann, Debussy, Scriabin
en Chopin. Gehoord in de foyer van
de Stadsgehoorzaal op 12 oktober.
Een opeenhoping van alle
denkbare etiketten die op
het spel van de meesterpi-
anist die gisteravond het
publkiek in de Stadsge
hoorzaal geboeid hield,
van toepassing zijn, is ge
doemd ontoereikend te
blijven wanneer daarbij
de karakteristieken ker
nachtigheid en beheersing
buiten beschouwing blij
ven. Als kenschets van de
musicus Sager is beheer
sing een sleutelbegrip. En
wel voor alle aspecten van
zijn spel.
Voor de techniek: vanzelfspre
kend fabelachtig bij deze oud-
leerling van de beroemde Juil-
liard School of Music en voorts
van alleen maar de allergroot
sten: Rosina Lhevinne, Alfred
Brendel, Jörg Demus. Maar
sterker vraagt de manier
waarop deze raspianist het
muzikale materiaal tot in de
finesses beheerst, de aandacht.
Nergens ontwaart de luisteraar
virtuositeit die een minder op
vallende melodielijn of harmo
nische vondst overstemt. Sa-
gers vertolkingen getuigen
van een scherpe blik voor de
kern van een compositie, het
wezen van de gespeelde mu
ziek, en van een fijnbesnaard
muzikaal gevoel waarbij onbe
houwen gebaren of simpel
krachtvertoon even ondenk
baar zijn als rijlaarzen en
jachthoorns in een boudoir. In
elk ten gehore gebracht werk
maakt Sager zijn publiek met
zichtbaar genoegen op onver
moede details opmerkzaam.
Nergens in het voor de hand
liggende vervallend, klinken
keuzes steeds welo
verstaanbaar. Meest 1
lichte toets toonde h T
teravond in Joseph 1 t.
Clementi geïnspireel»"
in C (Hob. XVI, n
1794/95. Gekenme I
waarachtigheid en
de interpretatie va
Schumanns Bit i
(opus 19) en diens 3
ttlcke (opus 111) -a
een belevenis. Maai S
de latere romantiek t
ger zich zeer verbon
de Debussy's prélud
res' en 'Ondine' kl ,e
beeldschone voorbei
beheerste, rijpe expPJ'
Teleurgestelde reacties
kreeg Renault toen in
1984 de Supervijf aantrad
als opvolger voor het toen
twaalf jaar oude succes
nummer 5. Men had na
zoveel jaren iets totaal
nieuws verwacht, maar
Renault koos voor iets dat
eerder een facelift mocht
heten. De gloriedagen van
de kleinste Renault leken
voorbij. De opvolger voor
de SuperVijf werd wel iets
heel nieuws, inclusief een
nieuwe naam: Clio.
Over een paar weken staat hij
bij de dealers, wij kregen hem
alvast mee naar de Parijse au
totentoonstelling. De Clio-
reeks omvat voorlopig drie
uitrustingsniveaus (RL, RN,
RT), drie motortypen (1,2 en
1,4 benzine of 1,9 diesel) en
drie- of vijfdeurs carosserie.
We reden een model uit de
middenmoot van het gamma:
een vijfdeurs 1.4 RN. Die kost
24.995 gulden, het totale gam
ma loopt van een driedeurs 1.2
RL voor 19.995 gulden tot aan
een vijfdeurs 1.9 D RN voor
28.375 gulden. Volgend jaar
komen de duurste versies, met
uiterst luxueuze Baccara-uit-
rusting of 1,8 liter motoren,
waaronder een 98 kW/134 pk
zestienklepper.
Tussenmaatje
In vergelijking met de eerste
Renault 5 groeide de Supervijf
zes centimeter in lengte (de
vijfdeurs-versie werd nog ex
tra verlengd), de stap naar de
Clio brengt weer elf centime
ter extra lengte (nu zijn drie-
en vijfdeurs model weer even
lang). Ook in de breedte, zowel
van buiten als tussen de wie
len gemeten, valt een voort
gaande groei te noteren. Daar
mee is de Clio veel meer een
volwaardige gezinsauto dan de
eerste 5. In de praktijk valt de
Clio in ruimte-aanbod name
lijk al te vergelijken met de
oude 11.
Er valt behoorlijk met vier
volwassenen te zitten in de
Clio, zonder dat Renault daar
toe noodgrepen moest plegen
als het afzien van een bruikba
re bagageruimte (volume 265
liter).
De ruime indruk binnenin de
Clio wordt versterkt door het
weinig plaats innemende dash
board met aantrekkelijke, ori
ginele vormgeving. Typisch
Renault is een meterpaneel
met veel lampjes en weinig
meters (alleen snelheid en
brandstofvoorraad). Alles is
goed overzichtelijk en binnen
handbereik geplaatst, er zijn
modieuze draaiknoppen om de
verwarming/ventilatie te re
gelen en voldoende bergvak-
ken.
Minder te spreken waren we
over de voorstoelen. De leu
ningen zijn nogal kort, de vul
ling van de stoelen is achter
aan de zitting en onderaan de
leuning te zacht. Op lange rit
ten geeft dat te weinig steun,
al zijn de stoelen voor de korte
afstand wel comfortabel. Beter
geslaagd is dan al de veerafs-
temming. Kleine oneffenhe
den worden prima opgevan
gen.
Vlot, stil en zuinig
Een van de sterkste punten
van de test-Clio was zijn mo
tor. De 1,4 liter met centrale
benzine-injektie en geregelde
katalysator werd voor het
eerst bij de 19 gebruikt. Van
deze „Energy" motor is voor
de Clio ook een 1,2 liter versie
(44 kW/60 pk) gemaakt. De 1,4
liter levert een forse 58 kW/80
pk, waarmee bepaald vlotte
prestaties mogelijk zijn. Heel
sterk is vooral hoe goed deze
motor bij laag toerental trekt,
en hoe stil hij dan draait. Wel
toonde de Clio-carosserie zich
gevoelig voor resonanties,
waardoor bij hoger motortoe
rental toch een op den duur
vervelend gebrom uit het
vooronder klinkt.
De (vijf-)versnellingsbak ver
beterde al evenzeer als de mo-
In Frankrijk verwacht
men natuurlijk dat de
Franse merken een
hoofdrol spelen op een
Parijse autotentoonstel
ling.
Maar het waren juist de niet-
Franse die echt nieuwe model
len lieten zien: Chrysler met
de gefacelifte Voyager, Merce
des-Benz met de 500E, Saab
met nieuwe 2,3 liter turbo-mo
dellen. En ook voor Mitsubishi
was het een belangrijke show,
met het Europees debuut van
nieuwe topmodellen. De stan
druimte werd echter kennelijk
verdeeld naar verhouding van
de verkoopaantallen in Frank
rijk, en zeker niet in relatie
met het geboden nieuws. De
Franse markt wordt nog
steeds afgeschermd voor om
vangrijke Japanse importen.
Zo vonden we het grootste
nieuws in de kleinste stands.
Mitsubishi
Groot uitpakken konden noch
Mitsubishi, noch Chrysler. De
Nederlande importeur van
Mitsubishi kondigde eerder
aan dat op de Amsterdamse
AutoRAI in februari de grote
Sigma sedan voor ons land de
buteert, later te volgen door de
HSX sportwagen als opvolger
voor de Starion. Beide waren
in Parijs te zien. Van de hele
maal op de achtergrond weg
gedrukte HSX was echter nog
geen documentatie beschik
baar. Het gaat om een zeer
sportief model dat uiterlijk wel
wat van de Honda NSX weg
heeft, maar de motor (drieliter
V6, vier kleppen per cilinder,
minstens 250 pk) gewoon voor
in heeft staan. In Nederland
zou de auto circa 130.000 gul
den gaan kosten. De vierdeurs
Sigma heeft technisch de nodi
ge overeenkomst met deze
HSX, hij heeft dezelfde motor
met wat minder vermogen
(151 kW/205 pk). Er is een
handgeschakelde en automaat
versie, de laatste kan met vier-
wielbesturing als extra gele
verd worden. Verdere extra's
zullen er nauwelijks zijn, de
uitrusting is buitengewoon
luxueus, de prijs zal op een
dikke 80 mille "itkomen.
Ook voor Chrysler was het
woekeren met de ruimte. Men
had ook nog het Voyager III
prototype meegenomen, dat
eerder op Amerikaanse shows
stond. Een heel apart verhikel:
het voorstuk is een aparte
compacte auto voor in de stad,
het achterstuk kan eraan ge
koppeld worden voor lagere
ritten wanneer meer zit- en
bagageruimte gewenst is. Of
dat ooit produktierijp kan
worden is zeer de vraag.
Er werd verwacht dat Renault
als tegenwicht de vernieuwde
Espace zou neerzetten, recht
streeks concurrent van deze
Chrysler, maar het enige echte
nieuws bij Renault was de zes-
tienkleps-uitvoering van de 19.
Dit 101 kW/140 pk sterke top
model komt dus toch nog, ook
in ons land, leverbaar als 3-, 4-
of 5-deurs model.
Vanzelfsprekend moesten de
Franse merken toch iets doen
om de aandacht te trekken, en
bij gebrek aan echt nieuwe
produktiemodellen deed men
het met prototypes. Renault
zette natuurlijk wel de nieuwe
Clio op de voorgrond.
Citroën bracht als primeur de
XM V6.24, in Frankrijk al te
koop en binnenkort ook in ons
land op het programma. Peu
geot bood slechts minimaal
nieuws: een turbodiesel-versie
van de 205, die later ook naar
Nederland komt.
Echte primeurs hadden Mer
cedes-Benz en Saab te bieden,
maar omdat het nieuwe vooral
onderhuids zit zou je er als
niet-ingewijde zo voorbij lo
pen. Dat geldt zeker voor de
Mercedes 500E, die minder
prominent gepresenteerd werd
dan de SL-modellen die niet
echt nieuw zijn. Uit die SL
haalde men de vijfliter V8 met
32 kleppen en 240 kW/326 pk.
Met ongetwijfeld heel veel
passen en meten perst men die
in een middelgroot sedanmo
del, dat van buiten nauwelijks
opvalt met slechts bredere
wielkasten en een groter
frontspoiler. Vanzelfsprekend
wordt de 500E daarmee een
verschrikkelijk snelle auto, die
meer dan twee ton gaat kos
ten.
Saab waardeerde opnieuw zijn
motorengamma op. De 900 is
voortaan alleen nog me( zes
tor. De schakeling ga.
met kleine uitslagen l
te lokaliseren versnell^
juist dat laatste gaf b|p
pervijf weieens probl#;
De Clio stuurt gevoelt
lijk direct en voldoenL
Het windgeruis blijft, n
bij een moderne ca|z
hoort, volstrekt binnen"
ken. Ook de wegliggi,
orde, al zal een sport%
de rijder wel wensen):
auto bij bochtenwerk^
helt; het leidt evenwel"
veel onderstuur of an|(
gewenste reacties. Dé
king van de auto is ra<
RN-versie bezit pred
doende uitrusting. Vff'
fort-voorzieningen kuj,
als extra bij, zoals afc
sche transmissie, elektfe
diende ramen en P
deurvergrendeling ic
deelbare achterbank, f"
Zo kan de Clio een hej
publiek aanspreken,
nig, voor een jong g
en in basisversie niet f]
PETER 1
RAI drie dagi
domein van
motorliefhelp
Onder het motto „Moll
doe je samen" gaat op I
ber in Amsterdam (fe
daagse MotoRai opeiz
opvallende verandeiL
vergelijking met de vil
de jaren is, zo stelt dep
ter van de afdeling gp
seerde tweewielers ff
RAI P. Nagtzaam, dat[
der wordt f
race P
„Steeds meer merkeif
dat het met een grensff
pk wel welletjes is. 0|
in drie of in drieën#
seconde aan de hond#
meter zit, is toch niet
groot belang", aldus Nf
De belangstelling vooi?
torfiets zit in de lift. f
De MotoRai wordt g
in de Amstel- en de
dingshal van de RAI.
dag en zaterdag is de 1
opend van tien uur 's
tot negen uur 's avo
zondag van tien tot a
tienkleps motoren leverbaar.
De goedkoopste versies, zon
der turbo, krijgen een van 2,0
naar 2,1 liter vergrote motor
met betere trekkracht - de
simpelste 9000-versies behou
den echter (voorlopig?) de
tweeliter. De 9000 Turbo-va
rianten krijgen een 2,3 in
plaats van 2,0 liter zestien-
kleps-motor. Eerder werd de
2,3 liter (voorzien van tril-
lingsdempende balansassen)
zonder turbo geïntroduceerd.
Met turbo is hij goed voor 147
kW/200 pk, het meest opval
lend is echter de gigant'sche
trekkracht (maximum koppel
liefst 330 Nm bij maar 2000
tpm).
PETER FOKKER
Jerry Zucker tijdens zijn regie van 'Ghost': „Ik wil het publiek iets laten voelen".
riepen: „Hier knijpt Zucker
'm, hier durft-ie niet verder".
Dat is niet zo. Het ging mij om
het gezicht van Swayze. Dat
gevoel van nog één keer dat
meisje kunnen aanraken. Pijn
en geluk tegelijkertijd. Had je
die twee vrouwen elkaar laten
zoenen, dan had je iets volko
men anders gehad. Dan was je
pas teleurgesteld geweest. Nu
zie je Whoopi's zwarte hand
over Demi Moore's blanke
gaan. Gesublimeerd. Genoeg".
Toch had hij moeilijkheden
met die scène. Het Ameri
kaanse publiek begon tijdens
'sneak previews' nerveus te
giechelen. Zucker: „Het is een
serieus moment, ik wilde het
niet kwijt. Dus ik dacht: 'If
you can't beat them, join
them'. Ik heb die scène nog
meer nadruk gegeven, door
alle geluid erbij weg te laten.
Geen muziek, geen auto's bui
ten, stilte. Het werkte. Nu zie
je dat ze bij die scène zitten te
sniffelen van ontroering."
Materialistsich
Nieuwbakken regisseur Zuc
ker krijgt na het succes van
'Ghost' het ene na het andere
script toegestuurd. „Ik denk
dat ik nu als regisseur een re
delijke vrijheid krijg. Al zal
echt niemand me meteen films
van 50 miljoen dollar toever
trouwen. Maar ik ben niet ie
mand die elke film kan ma
ken. Ik heb scripts afgewezen
waaraan namen van beroemde
acteurs waren verbonden. We
hebben het over 'Pretty wo
man' gehad. Ik heb de film ge
zien, maar ik ben er geen lief
hebber van. Ik vind dat de
vrouw er laag in wordt neer
gezet. 'Big daddy' Richard
Gere kijkt eigenlijk op dat
meisje neer. En Julia Roberts
is in feite aleen maar uit op
mooie kleren. Materialistisch.
Ik weet óók dat vrouwen
'Pretty Woman' erg leuk vin
den en ik vind óók at Julia
Roberts enorm is in die rol.
Maar toch. Een film als 'Rain-
man' vind ik wèl ri,
Maar ik denk niet date
ze me het script hacF
geboden - hem had w
ken". L
'Ghost' hebben we tbu
aan mevrouw ZuckjlO
Zucker: „Scripts wor|0(
gelezen door je agent,; 1
de man die Zucker io:
voor ons leidt en uit.c
komen ze bij mij[zi
'Ghost' lag al een heR
m'n nachtkastje. Ik r
niet aan toe. Mijn vron
gaan lezen en zij kr
smaak als geen ander
't die zei: Dit is fantaf'
moet je doen'.
BERT
Het Voyager III prototype van Crysler: een heel apart verhikel. Het voorstuk is een aparte compacte
auto voor in de stad, het achterstuk kan eraan gekoppeld worden voor langere ritten
FOTO: PR
De Renault Clio: economisch gezien een voorbeeldige opvolger van de Supervijf.
