ntiekbeurs in Delft
eheerst door zilver
Ik hou niet van
zwart wit denken
0,75
Gemeentemuseum
exposeert in Dublin
Daarom neem ik MikroGids
Hollywood vreest invloed EG
Vaarwel
rimpels
rugblik
werk
n Paul
huitema
Film, tv en poppenkast voor jeugd in Filmhuis
^ST/RTV
CckiócGomorit
DONDERDAG 11 OKTOBER 1990 PAGINA 13
efstal drie schilderijen
n Gogh blijft onopgelost
BOSCH De diefstal van drie schilderijen van Vincent
ogh uit het Noordbrabants Museum in Den Bosch blijft
snog onopgelost. Volgens een woordvoerder van de politie
n Bosch heeft het onderzoek niets concreets opgeleverd,
ree rechercheurs die nog steeds dagelijks met het onder-
iezig zijn, zetten daar deze of volgende week een punt ach-
schilderijen werden in de nacht van 27 op 28 juni uit het
.11 geroofd. Dat gebeurde met grof geweld, vermoedelijk
irie daders. Voor het terugvinden van de schilderijen, die
is het museum zeker vijf tot tien miljoen gulden waard
door een consortium van verzekeringsmaatschapijen een
jeloning uitgeloofd. De politie houdt er nog steeds reke-
nee dat de schilderijen zijn weggehaald om er een losgeld
e vragen. Echte aanwijzingen in die richting heeft de poli-
>rigens niet. Tot nu toe heeft nog niemand contact gezocht
et museum, aldus de woordvoerder van de politie.
Met zaag
Annie M.G. Schmidt, die
het kinderboekenge
schenk 1990 heeft ge
schreven, opende giste
ren in Amsterdam de kin
derboekenweek. De
schrijfster nam een reus
achtige zaag en zaagde
hiermee een enorme
feesttaart aan. De aanwe
zige kinderen keken ge
spannen toe. Mevrouw
Schmidt hield het jeugdi
ge publiek voor dat ook
al zijn hun kleren en
schoenen kapot, zij toch
op de eerste plaats boe
ken moeten kopen. De
kinderboekenweek duurt
tot en met 20 oktober.
foto: anp
WASHINGTON De voorzitter van de
Amerikaanse vereniging van filmma
kers, de Motion Picture Association of
America, meent dat als de Europese Ge
meenschap erin slaagt Amerikaanse
films uit te sluiten van een nieuw we
reld-handelsakkoord, dit het einde van
Hollywood zou kunnen betekenen.
Voorzitter Jack Valenti zei dat de EG al maat
regelen heeft genomen om het aantal buiten
landse films op de televisie in Europa te beper
ken en dat het de filmindustrie wil uitzonderen
van handels-afspraken. Valenti zei tijdens een
economische conferentie van het Amerikaanse
Congres dat als de EG slaagt „wij de ineenstor
ting van deze unieke Amerikaanse verworven
heid zullen meemaken".
Amerikaanse functionarissen willen in een
GATT-verdrag nieuwe regels voor de filmin
dustrie opstellen, om gesloten markten voor
films tot opening te dwingen en een eind te
maken aan onbetaald en dus illegaal gebruik
door zogenoemde piraten-landen.
Valenti wees er op dat de EG vorig jaar aangaf
dat ten minste de helft van de programma's
van Europese makelij dient te zijn en zei dat als
films geen deel uitmaken van het nieuwe
GATT-verdrag de grote Europese markt voor
Hollywood gesloten zal zijn. Valenti maakte be
kend dat de Amerikaanse filmindustrie vorig
jaar een netto winst maakte van bijna 6 miljard
gulden en dat als daar een eind aan komt „wij
de toekomst van een van onze handelstrofeeën
hebben verkwanseld".
ojnuseum Het Pnneenhof: 42e
in antiekbeurs van 11
met 25 oktober. Openingsu-
11.00-17.00 uur. Op zondag
00-17.00 uur. Op dinsdag- en
^dagavond ook van 19.00-
nuur. Behalve op donderdag-
25 oktober wanneer de beurs
17.00 uur.
;i IT Hoewel er een
sjteen voor bijna één
n gulden wordt aan
een 'De triktrakspe-
vormen schilderijen
niet de hoofdschotel
le 42e kunst- en an-
eurs in Delft.
r eist het antieke zilver
s ich op. Twee 'kanjers' op
i ;bied, A.C. Beeling uit
j, 'arden en A. Aardewerk
ft»n Haag, stelen de show
keer. Beeling met een
zilveren renaissance
en Aardewerk, wiens
efeO jaar bestaat, met een
avan Nederlandse l'7e en
luwse zilversmeedkunst;
ie voorwerp nog
i(j?t andere. De kwaliteits
in antiek en (oude)
zoals thans bijeen in
beleeft op dit ogenblik
e dagen. Voor exquise en
vieve stukken worden
lijke bedragen betaald
iet name beleggers. Wat
gvverk's zilveren 17e
knottekistje met gehei-
idjes uit Franeker (vroe-
e bezegeling van een
jelofte), zijn wijnfles
veren mantel en zijn uit
aterende zilveren boek-
v jioeten kosten? "Een be
smet vele nullen", glim-
hij. Een ook Beeling
tijn wijze glimlach,
in Delft ook betaalbaar
te koop. Twee ragfijn
ieelde theekopjes met
orende schoteltjes van
;s porselein (Kang Hsi)
750 gulden. Een Chi-
Pentekening van Vincent van Gogh
DELFT In Stedelijk Museum „Het Prinsenhof" in Delft is
gisteren de 42ste oude kunst- en antiekbeurs geopend. Een dag
voor de opening is er al een kunstwerk verkocht: een penteke
ning van Van Gogh, gemaakt in zijn Nuenense periode. De teke
ning stelt een boerenvrouw met kap voor. De organisatoren van
de beurs weigeren de prijs bekend te maken die voor de pente
kening is betaald.
nees porseleinen trekpotje, ge
penseeld in Amsterdams Bont
doet 650 gulden en een hand
vol (porseleinen) Chinese
munten kost ook 750 gqlden.
Een 19e eeuwse zilveren sui
kerstrooier daarentegen kost
595 gulden.
Dit keer zijn er opvallend
minder kleinere standhouders
in het Delftse Prinsenhof dan
op vorige beurzen. Dit is een
gevolg van de concurrentie.
Verscheidene Delftse stand
houders hebben de voorkeur
aan de PAN-kunstbeurs in de
Amsterdamse RAI gegeven,
die Delft praktisch overlapt.
De oorzaak van hun vertrek?
Delft zou te weinig bezoekers
trekken (vorig jaar 15.000), het
Prinsenhof is een te moeilijk
toegankelijk gebouw voor met
name oudere bezoekers.
Voor het eerst zijn in Delft
oude, antieke muziekinstru
menten te zien (en te koop). Ze
worden aangeboden door het
Amersfoortse Contrada Musi-
ca. Naast een verzameling ba-
rok-instrumenten laat dit in
1974 gestichte bedrijf een uit
1770 stammend 5-register
koororgeltje zien, dat tijdens
de beurs zal worden bespeeld.
Heel interessant is ook de res
tauratie van een schuttersstuk
uit de collectie van het mu
seum Het Prinsenhof. Een
groot houten paneel (195x225
cm), dat in 1592 geschilderd
werd door Jacob Willemsz de
Oude en als titel 'draagt 'Het
vierde rot van de haakbus-,
schutters'. Het schilderij kwam
in 1645 zwaar gehavend uit de
puinhopen te voorschijn, die
ontstonden als gevolg van de
ontploffing van het Delftse
kruithuis. Daarbij kwam de
schilder Carel Fabritius om
het leven. De beursbezoekers
kunnen de restaurateurs de
gehele dag (in de Prinsenka
mer) aan het werk zien.
Oost-schatten
En dan een 'klapper' van ge
weld. Dat is de tentoonstelling
'Schatten uit de Oost', die tot
en met 25 oktober tijdens de
beurs in Delft te zien is. Niet
minder dan 300 objecten van
drie particuliere verzamelaars
zijn in het Prinsenhof te be
wonderen: chinees blauw-wit
porselein van de allerfijnste
kwaliteit dat vervaardigd
werd tussen 1565 en 1645,
kunst- en gebruiksvoorwer
pen, die verband houden met
de Vereenigde Oostindische
Compagnie (VOC) en kolonia
le meubelen en aanverwante
voorwerpen uit de 17e en 18e
eeuw. Het is duidelijk dat de
standhouders in Delft bezig
zijn een antwoord te zoeken op
Amsterdam en Maastricht, die
in het voor- en najaar gehou
den worden.
En dan is er nog iets wat in
het oog springt. Dat is de om
standigheid, dat 'Delft' niet
langer de hoofdstedelijke an
tiekshow is, die het 10 jaar ge
leden nog wel was. Het aanbod
komt thans uit alle hoeken
van Nederland: van Oegstgeest
(firma Wulfbain) tot aan Zutp-
hen (firma Ott). Is de kunstnij
verheid, zeg maar het Antiek,
deze keer buitengewoon goed
vertegenwoordigd het aan
bod van Delfts plateel had gro
ter kunnen zijn al is er een
fraaie 5-delig kast van het ate
lier 'de Grieksche A' in de col
lectie 't Loo uit Apeldoorn
er zijn werkelijk unieke stuk
ken te zien. Zoals bijvoorbeeld
het uit palmhout gesneden
drieluikje van de Hengelose
ikonengalerist Jan Morsink.
De kwaliteit van Delft is ook
dit jaar weer spreekwoorde
lijk. Een man als Theo Lau-
rentius bijvoorbeeld laat dë
laatste ets van Rembrandt zien
(portret van Jan van der Lin
den uit 1665) en eveneens de
contra-druk. Zowel de ene als
de andere is afkomstig uit de
beroemde' Britse Rembrandt-
collectie van William Esdaille.
En Laurentius heeft meer
Rembrandts in huis: portret
ten, figuurstudies en bijbelse
voorstellingen. Maar hij heeft
ook 18e en 19e etsjes van rond
de 1.000 en 1.500 gulden.
Het antiek zilver steelt deze
keer de show. Het stuk renai-
sancezilver, dat door de Leeu
warder zilverspecialist Beeling
wordt getoond, is rond 1600 is
gemaakt. Gegraveerd in de
stijl van Theodoor de Bry met
vier bijbelse en vier mytholo
gische taferelen. De andere
zilverspecialist, A. Aardewerk
uit Den Haag, heeft in de zil
veren boekband het fraaiste
bekende stuk in zijn soort in
zijn bezit: voor- en achterblad
ajour gestoken rondom orna
menten, die evenals het rug
blad gegraveerd zijn met bij
belse voorstellingen. Heel bij
zonder is dat het originele
boekwerk zich nog in de boek
band bevindt. De titel: 'Hand-
boexken van de Christelijke
leere'. Verder bij Aardewerk
twee verguld zilveren tazzi
van Gillis van de Hecke en
een prachtig gedreven deksel-
mand voor bruidhandschoe
nen van Adriaen van de Hoec-
ke (1664). En tot slot een zil
veren ceintuur uit Friesland,
ooit gedragen door ene Femke
in de 17e eeuw. Een museum
stuk pur sang.
Schilderkunst
De 17e eeuwse schilderkunst
heeft in Delft altijd een bijzon
der belangrijke rol gespeeld en
het zou te ver gaan om te zeg
gen, dat dit thans niet meer
het geval is. Maar de aderla
ting door het vertrek van een
aantal vooraanstaande kunst
handelaren naar Amsterdam is
toch onmiskenbaar. Toch zijn
er ook deze keer bijzondere
stukken te zien in het Prin
senhof, zoals een prachtige,
sfeervolle Ruysdael met koei
en op een weg in een bosland
schap, een bijzonder schilderij
tje van Karei van Mander
(Vrolijk gezelschap) en schitte
rende zeegezichten van Wil
lem van de Velde, Simon de
Vlieger en Cornelis Claesz van
Wieringen.
Tot slot nog het uit de 18e
eeuw stammende zeldzame
Loosdrecht-porselein van do
minee De Mol. De Nederland
se manufactuur, die slechts 10
jaar (van 1774 tot 1784) in be
drijf is geweest.!
KLAAS GOÏNGA
(ADVERTENTIE)
Met recente ontdekkingen
in de V.S.
NEW YORK - Een eeuwen
lang onderwerp van wetenschap
pelijk onderzoek, "het probleem
rimpels", is eindelijk opgelost,
misschien eens en voor altijd,
dankzij het onderzoek geleid
door Prof. Puschmann, één van
Duitslands vooraanstaande der
matologen.
Deze expert van het Experi
menteel Dermatologisch onder
zoeksinstituut van Hamburg
verklaart dat Retinol de sleutel is
om jong te blijven.
Uit testen, uitgevoerd door
Puschmann, blijkt dat het dage
lijks gebruik van een op Retinol
gebaseerde bereiding, over een
periode van enkele maanden
leidt tot zichtbare verjonging van
de huid. De fijne lijntjes verdwij
nen en de huid wordt gladder en
steviger, zonder dat de huid rood
wordt of andere bijwerkingen
plaatsvinden.
In apotheken wordt het succes
van deze ontdekking bevestigd
door de enorme vraag naar de op
retinol gebaseerde crème. Dit
verschijnsel dat plaats vindt in
apotheken in heel Europa en
Amerika, heeft enorme propor
ties aangenomen. De nieuwe
crème, die zichtbaar het aantal
en de diepte vermindert, is, zoals
ook onlangs in Nederland, on
derwerp van gesprek bij televisie
debatten en discussies.
De Retinol crème, getest door
Prof. Puschmann wordt gedistri
bueerd door de in New York ge
vestigde multinational Korff on
der de naam Anti-Age Retard. In
Nederland is dit produkt verk
rijgbaar bij apotheken in ver
schillende doseringen afhanke
lijk van de leeftijd van de huid:
25, 35 en 45 jaar en ouder.
Geen krant ontvangen Bel tussen
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
5ENAAR Werk
le internationaal be-
geworden grafisch
gever en industriëel
•rper Paul Schuite-
*97-1973) is vanaf
tot en met 18 no-
er te zien in zijn
plaats Wassenaar,
•gardist Schuitema heeft
het eind van de jaren
sterk bijgedragen aan
nieuwing van typografie
ografie. De Vereniging
IVassenaarse Beeldende
;naars organiseert de
tie, die wordt gehouden
erie Bianca aan de Gra
at 1. Vorig jaar was er in
i al een Zeer succesvolle
^nstellinf* van werk van
n Schuitema artistiek
verwante Piet Zwart.
nijwart, Paul Schuitema en
Kiljan hoorden in de ja-
..intig en dertig tot de be-
s1kste pioniers van de
e Typografie,
erna begon omstreeks
als reclame-ontwerper,
ren erop liet hij zich
it beïnvloeden door de ty-
ische vernieuwing die
ationaal op gang was ge-
In Rusland waren Lis-
en Rodchenko actief, in
Berlwei en in Duitsland
tiiftters en de Bauhaus-le-
Bayer, Schmidt en Mo-
lagy. In eigen land was
de eerste grote vernieu-
Schuitema liet de ver-
•a ing vooral in de reclame
ïen.
ie ing bij hem overigens
le Heen om typografische
uwingen, ook Het Nieu-
uwen, waarbij de vorm
;eschikt werd gemaakt
e functie, drukte zijn
ïl op Schuitema. Vooral
e] 7 is dat in zijn werk te
I >inds dat jaar zijn er in
aj 'erk geen overbodighe-
peer, maar produceerde
ikt zakelijke en directe
eving.
endens deed zich in die
periode ook voor in de
."tl afie, die na de eeuwwis-
Zelfportret van wijlen Paul Schuitema, van wiens werk een expo
sitie wordt gehouden in Wassenaar. foto: anp
seling meer een imitatie van
de schilderkunst was gewor
den. Zwart, Schuitema en Kil
jan, die de Nieuwe Typografie
als eersten in Nederland in de
praktijk brachten, zorgden er
ook voor dat typografie en fo
tografie in elkaar opgingen,
waarvan vooral de reclame
profiteerde.
Om de mogelijkheden van de
fotografie volledig te benutten
ging Schuitema in 1927 zelf fo
tograferen. Hij vestigde extra
aandacht op belangrijke on
derdelen door deze te isoleren
van het geheel en te bena
drukken door middel van ver
groting en gebruikmaking van
grafische elementen en kleur.
De fotomontage bood hem de
mogelijkheid verschillende za
ken en situaties in één hecht
beeld samen te vatten.
Vaak liet hij niet ter zake
doende elementen van een
foto weg, waardoor het beeld
plastischer en indringender
werd. Het vervallen van de
statische, rechthoekige foto-
vorm zorgde voor een betere
aansluiting bij de vorm van de
gebruikte letters. Schuitema
noemde zich „beeldend orga
nisator", want vormgeving
was voor hem een kwestie van
ordening.
De fotografie bracht Schuite
ma ook tot filmen. Zo maakte
hij rolprenten over de Rotter
damse Maasbrug (te zien in
Wassenaar), over de Hallen
van Parijs en de bouwhoek
van Harlingen. In dezelfde
tijd, begin jaren dertig, begon
Schuitema ook buismeubelen
te ontwerpen. Na de Tweede
Wereldoorlog maakte hij on
der meer een experimentele
kleurenfilm en in 1965 publi
ceerde hij zijn kleurenreferen-
tiesysteem „Syst-o-color". Het
Stedelijk Museum organiseer
de naar aanleiding daarvan
een overzichtsexpositie van
werk van Schuitema.
DEN HAAG - Zaterdag
en zondag doen de Haagse
Filmstichting en het Cen
trum voor Kunstzinnige
Vorming op een laag pitje
mee met het door de
Meervaart in Amsterdam
voor de vierde maal geor
ganiseerde jeugdfilmfesti
val Cinekid.
Dat levert aan de Denneweg
een zevental niet-commerciële
films op die hoofdzakelijk uit
Scandinavië 'komen, waar al
jaren veel steun en belangstel
ling is voor de eigen jeugdfilm.
In ons land blijft het mondjes
maats werk, kwalitatief in
middels redelijk tot goed met
de films van Karst van der
Meulen en het laatste succes
van Ben Sombogaart 'Mijn va
der woont in Rio'.
Gisteren opende Den Haag
zijn mini-Cinekid met de
Noorse film 'Sigurd en de Dra-
kedoder'. Dit weekeinde vol
gen de eveneens Noorse pop-
penfilm 'De grote prijs van
Smöreberg', het Canadese 'De
kikker en de walvis' over een
iheisje van twaalf dat met wal
vissen kan praten, 'De scha
duw van Emma' uit Denemar
ken over een meisje dat
schoon genoeg heeft van ou
ders die alleen met zichzelf be
zig zijn en 'Een hele schep
geld', een spannende Deense
film die al eerder in Den Haag
te zien was over kinderen die
de beroving van een postkan
toor oplossen.
Het is wat armoedig dat maar
twee films Nederlands of
Vlaams zijn ingesproken en de
rest alleen ondertiteld is. Een
slechte concurrentie-positie te
genover de commerciële (te-
ken)films waar men met van
de tv bekende stemmen pleegt
te smijten in de nasynchroni-
satie. Tussendoor in het Film
huis twee maal Laurel Har
dy ('Music Box' en 'Tit for tat')
en de aloude herdershond
'Rin-Tin-Tin' uit 1923, een
stomme film met explicateur
en pianobegeleiding. Wat Jan
Svankmajers 'Alice' in Cine-
kid doet is niet helemaal dui
delijk. De Tsjechische filmer
maakte weliswaar een razend-
knappe, met Zwitsers geld ge
maakte, animatieversie van
Lewis Carrolls verhaal, maar
het is puur surrealisme en kin
deren zullen er hoofdzakelijk
boze dromen aan overhouden.
Het Filmhuis heeft inmiddels
beloofd z'n bezoekers te waar
schuwen.
Op zaterdag- en zondagmiddag
ook een poppenkastvoorstel
ling van Monique Janszen
voorafgaande aan de films.
Aan het slot van de zondag
middag de Kinderkastprijs: de
bezoekertjes van het Filmhuis
hebben dan ook 90 minuten
tv-kinderprogramma's van het
afgelopen seizoen kunnen be
kijken en mogen stemmen
welke zij daarvan het aller
mooist vinden. Dat gebeurt in
nog acht plaatsen in Neder
land. Uit elk daarvan wordt
een kind afgevaardigd naar de
landelijke slotjurering op dins-
Cinekid '90 Den Haag: Infor
matie en reservering 070-
3656030.
DEN HAAG 'From
swerve of shore to bend of
bay' is de allitererende
frase van James Joyce die
Rudi Fuchs, directeur van
het Haags Gemeentemu
seum, verbond aan de ten
toonstelling van Holland
se landschappen, die ko
ningin Beatrix tijdens
haar staatsbezoek aan Ier
land zal aanbieden.
Het betekent zoveel als 'zwer
vend langs het strand naar de
bocht van de baai' en dekt als
ondertitel de tentoonstelling
van tachtig Nederlandse teke
ningen van land, zee en lucht..
De tekeningen zijn afkomstig
van schilders en tekenaars uit
de Haagse School en even
daarna, zoals Mondriaan,
Jongkind, Gabriel, Roelofs,
Weissenbruch, Schelfhout,
Thorn-Prikker en Van Gogh.
De werken zijn allemaal ei
gendom van het Haags Ge
meentemuseum op zeven teke
ningen van Van Gogh na, die
van het Rijksmuseum Van
Gogh in Amsterdam zijn.
De tentoonstelling die een
maand in de National Gallery
in Dublin zal hangen heeft
weliswaar het traditionele the
ma 'Hollandse landschappen'
maar is volgens samensteller
Fuchs allerminst traditioneel.
De genoemde schilders uit de
Haagse School waren volgens
Fuchs degenen die het oer-
Hollandse motief 'landschap'
juist zeer modern weergaven.
Zij namen voldoende afstand
van het onderwerp en ont
beerden de sentimentaliteit
van oude meesters zoals Ruis-
dael en Potter.
Geen schaduwen
Kenmerkend voor de Holland
se landschapstekeningen is
volgens Fuchs voorts het ont
breken van zware schaduwen.
Nederland kent geen bergen,
waardoor de horizon laag
wordt afgebeeld. De schadu
wen die er zijn, zijn afkomstig
van de wolken en bewegen
over het landschap door de
wind. De landschappen inspi
reerden de schilders tot het
maken van wolkenstudies,
vergezichten en spiegelingen
in het water. Ook schilders die
niet langer in Nederland
werkten maar elders zoals
Van Gogh, bleven geïnspi
reerd door de traditie van het
landschap in Nederland.
Volgens conservator Hans Lo
cher van het Haags Gemeente
museum is het een prachtige
tentoonstelling van prenten,
die in Nederland niet perma
nent te zien zijn. De meeste te
keningen zijn zo gevoelig dat
voortdurend blootstellen aan
licht veel schade zou toebren
gen. Hij toont ter illustratie
enkele lichte schetsen van
Schelfhout met fragmenten uit
landschappen waarop aanteke
ningen van de schilder staan,
een wolkenstudie van Mondri
aan en tekeningen van Jong
kind die luchtig zijn inge
kleurd.
Volgens Locher zal de ten
toonstelling éénmalig zijn. Een
tentoonstelling die door de ko
ningin wordt aangeboden, zal
immers enige exclusiviteit die
nen te genieten. De Ieren zul
len de expositie van 31 oktober
tot 9 december in de National
Gallery in Dublin kunnen
zien.
(ADVERTENTIE)
De nieuwe Mikro Gids, nu nog duide
lijker, in één oogopslag de zenders op
een rijtje, prima achtergrondinformatie
en nog steeds een handig formaatje.
