len mooi nazi-uniform voor Heini
Vrouwelijke
dierenartsen:
beroepstraditie
bijstellen
„Bollenvelden naar Groningen verhuizen"
Akkoord budgetsysteem onderwijspersoneel
GENLAND
£eidóc@omont
WOENSDAG 10 OKTOBER 1990 PAGINA 3
«fkeersboete
matisch afschrijven"
1AAG Schrijf boetes voor
rsovertredingen automatisch
de - verplichte - bank- of gi-
ïing van de kentekenhouder
probleem van de handhaaf-
id van de maximumsnelheid is
t, zo schrijft de Utrechtse of fi
le n justitie mr. M.A.A. van Ca-
iai Het Tijdschrift voor de Poli-
en voorstel voor een optimale
hving luidt als volgt: de houder
kenteken is altijd aansprake-
)r overtredingen, geconsta-
jj iet het voertuig dat dit kente-
jagt. De enige uitzonderingen
als het voertuig is ontvreemd
°|cennelijk een vals kenteken is
IE
Referendum
over referendum
.VLAARDINGEN Bur-
gemeester en wethouders
van de gemeente Vlaar-
dingen willen in hun ge
meente een referendum
organiseren over de wen
selijkheid van een refe
rendum in Vlaardingen.
Het voorstel wordt in de
cember aan de gemeente
raad voorgelegd. Om het
referendum te bekostigen
is er in de begroting een
bedrag van 45.000 gulden
vrijgehouden. Een moge
lijk onderwerp voor een
referendum zou de be
stemming van de Broek
polder zijn.
Jarig
Prins Constantijn, de jongste zoon
van koningin Beatrix en prins Claus,
is morgen jarig. Hij wordt 21 jaar.
FOTO: ANP
Dr. Citron nieuwe
Duitse ambassadeur
DEN HAAG Dr. Klaus JUr-
gen Citron (62), die is benoemd
tot ambassadeur van de
Bondsrepubliek Duitsland in
Nederland, komt in november
naar Den Haag. Hij is de op
volger van Otto Von der Ga-
blentz, die onlangs benoemd is
tot ambassadeur in Israël. De
in 1954 gepromoveerde doctor
in de wijsbegeerte, trad in 1959
in dienst bij het ministerie van
buitenlandse zaken. Hij werk
te in San Francisco, Brussel en
Rome. Sinds 1988 is hij hoofd
beleidsplanning van het minis
terie van buitenlandse zaken
in Bonn.
Dr. Klaus Citron,
de nieuwe
ambassadeur
voor de
Bondsrepubliek
Duitsland.
FOTO: ANP
DERWIJSPROJECT ROND PROPAGANDAFILMS
nJERDAM Stel dat
iiyen dit artikel had
jn: 'Nazi-films ver
voor scholieren' -
had gekund
7fas Nico J. Brederoo
1 verdrietig gewor-
'ant het map dan zo
,uat vanaf morgen
jpren in Rotterdam
(tionaal-socialistische
'Hitlerjunge Quex'
ipf hoch, Johannes'
krijgen, ze krijgen
ie anti-nazi-films te
bovendien: al die
'orden in- en uitge-
ir Nico J. Brede-
mhistoricus.
iat erom dat onze jonge-
iroberen te begrijpen
cjn toen zoveel mensen
JHitler aanliepen en dat
a afvragen wat ze zelf
hebben gedaan",
'po, verbonden aan de
diversiteit Leiden, is
e, betrokken geweest bij
etoning van Duitse pro-
uafilms (maar zou liever
Jcend komen te staan als
geneer van de nazi-
Wat hem opvalt is dat
r iedereen over hem
0pl omdat hij zulke rot-
arfde te vertonen, ter-
4 iedereen verontwaar-
?ri omdat de voorstellin-
èsloten zijn. Verleden
Mrerden in kleine weten-
tèlijke kring al zeven
Je verwerpelijke films
ld, waaronder de giftig
litische 'Jud Stlss', en
dat heeft niet de minste rim
peling in de publieke opinie
teweeggebracht.
In 1984 ging dat nog heel an
ders; toen maakten leden van
het Verbond van Communis
ten in Nederland („stalinis
ten", aldus Brederoo) verto
ning van nazi-films onmoge
lijk met een blokkade van het
Filmmuseum. „En dat terwijl
de Anne Frank-stichting en de
Stichting 40/45 achter ons
stonden", zegt Brederoo. De
filmhistoricus meent dat het
mogelijk moet zijn nazi-propa-
ganda voor wetenschappelijke
doeleinden te vertonen en te
kent daarbij aan dat het vrij
geven van dergelijke films aan
allerlei voorwaarden is ver
bonden. Er is geen sprake van
dat de plaatselijke afdeling
van de Centrumdemocraten
eens gezellig naar 'Triumph
des Willens' kan gaan kijken.
Dat zullen de geallieerden
nooit toestaan. Brederoo: „Wie
zo'n film wil draaien, moet
zich vervoegen bij de Duitse
regering in Bonn, die vervol
gens om toestemming gaat
vragen bij de ambassadeurs
van de geallieerde mogendhe
den. Zonder hun paraaf red je
het niet. En dan nog is een in-
en uitleiding verplicht en moet
de voorstelling besloten blij
ven".
Hitlerjeugd
Het filmprogramma 'Mislei
ding en verzet in het Derde
Rijk', dat georganiseerd is door
het Goethe-instituut en de
Stichting Kunstzinnige Vor
ming Rotterdam, is bestemd
voor scholieren van de mid
delbare school. Ze krijgen bij
voorbeeld in 'Hitlerjunge
Quex' te zien hoe een fris Ger
maans jongetje ontsnapt aan
de invloed van zijn afschuwe
lijke communistische vader.
Als het jongetje, Heini (bijge
naamd kwikzilver), thuis een
liedje van de Hitleijeugd ten
gehore brengt, slaat zijn vader
er letterlijk de Internationale
bij hem in - zo doen commu
nisten dat. Geen wonder dat
vader ook moeder zo vaak
slaat. Heini neemt het voor
haar op, maar zij kan de ellen
de niet meer aan en probeert
een einde aan haar en Heini's
leven maken. Als ontdekt
wordt dat ze de gaskraan heeft
opengezet is ze al dood; Heini
wordt op het laatste moment
FOTO: STEP
HEN
EVENHUIS
gered. En wie komen hem op
zoeken in het ziekenhuis? Zijn
kameraadjes van de Hitler
jeugd. En wat hebben ze voor
hem meegebracht? Zo'n mooi
nazi-uniform! Heini wordt een
held, ondanks alle tegenstand
van de communisten. Voor de
verkiezingen drukt hij pam
fletten voor de nazi's en gaat
daarmee de straat op. Maar
ach, dan vinden de communis
ten hem en wordt hij bruut
vermoord. „Onze vlag wap
pert", stamelt hij nog en hij
ziet een visioen vol haken
kruizen. Einde.
„Deze film bevat allerei ele
menten uit eerdere films, zelfs
sociaal-democratische, zelfs
films van Brecht", zegt Brede
roo. „Daardoor kwam de bood
schap zo goed over". Hij zal de
scholieren daar op attenderen
en ook wijzen op de andere
manipulaties die deze en ande
re propagandafilms van de na
zi's bevatten. „Het is opvallend
hoe vaak tegenstanders van de
nazi's aan het woord komen.
Hun argumenten worden altijd
van tafel geveegd natuurlijk,
meestal op een volstrekt niet
logische manier, maar de beel
den gaan door, het publiek
krijgt geen tijd de verschillen
de argumenten te wegen. Het
enige dat blijft is de conclusie:
de nazi's winnen de discussies.
Er is altijd een duideliike te
genstelling tussen 'good guys'
en 'bad guys'; in dit geval
speelt alles bij de Hitlerjeugd
zich af in het licht, terwijl de
communisten altijd in het
duister opereren. Bovendien
roken ze, drinken ze en zitten
ze aan de meiden - ja, nu ver
hoogt dat wellicht je populari
teit, maar toen hoorde dat be
slist niet. Als Hitler in beeld
komt, dan van onderen ge
filmd en de massa van boven.
Als er negers in voorkomen,
zoals in Ohm Kruger, dan zijn
dat gevaarlijke wilden. Een
andere truc is historische
grootheden als Frederik de
Grote en Bismarck nazi-opvat-
tingen in de mond te leggen".
Filmtaal
De mechanismen die aan de
nazi-propaganda ten grondslag
lagen, mogen een nogal door
zichtige indruk maken (mooie
Germaanse jongetjes contra
vieze communistische jonge
tjes), dankzij de filmtaal waar
in ze werden verwoord, werk
ten ze wel degelijk, aldus Bre
deroo. „Hoewel propaganda
nooit iets uithaalt als er niet al
een voedingsbodem voor is -
lees Luthers woorden over de
joden maar na - moet je toch
de invloed van het visuele ni^t
onderschatten. De Russen heb
ben eens een proef gedaan
door één en dezelfde kop
steeds tegen een andere ach
tergrond te vertonen en toen
bleek dat de kijkers steeds een
andere uitdrukking aan die
kop toeschreven". Zeker, der
gelijke mechanismen treden
op in de drie anti-nazi-films
die de scholieren te zien krij
gen. Dan staan de sympathie
ke hoofdrolspelers met wie wij
ons onmiddellijk identificeren
opeens aan de andere, de goe
de kant. „Dat is ook propagan
da", zegt Brederoo, om daar
vijf minuten later op terug te
komen: „Nee, dat is geen pro
paganda, dat is film. De vraag
is: waar gebruik je het voor?"
Brederoo hoopt zijn jeugdig
publiek te kunnen laten zien
op welke wijze de massa beïn
vloed kon worden door de na
zi's. Hij wil daarbij parallellen
trekken met de huidige tijd.
Wat toen een nazi-uniform
was, is nu een spijkerbroek.
Die moet je hebben, anders
hoor je er niet bij, en je moet
erbij horen. Of niet? Niet al
tijd? Daar wil Brederoo het
over hebben met de scholieren
en dat is ook waar zij het op
school verder over moeten
hebben met hun leraren. „We
laten zien dat er niet alleen
meelopers zijn geweest, maar
ook verzet. En we vragen:
waar zou jij hebben gezeten?"
STEVO AKKERMAN
DEN HAAG „De toe
name van het aantal
vrouwelijke dierenart
sen is niet een probleem,
maar een verschijnsel in
een van oudsher tradi
tioneel mannenberoep.
Als commissie van ad
vies voor de beroepsui
toefening van vrouwelij
ke dierenartsen hebben
we dat jaren geleden al
gesignaleerd. Er zijn
veranderingen nodig,
onder andere wat be
treft de werktijden;
maar hoofdzaak is toch
een mentaliteitsverande
ring".
„Er is een bepaalde beroep
straditie en daar moeten we
een nieuwe draai aan ge
ven", vindt mevrouw K.
Ströbl, dierenarts en voorzit
ter van de commissie vrou
welijke dierenartsen (VDA)
van de KNMvD. Voorzitter
E.H. Kampelmacher van de
KNMvD merkte in zijn jaar-
rede eind vorige weck op
dat 29 procent van de die
renartsen vrouw is en dat
dat percentage wel eens in
enkele jaren naar de vijftig'
procent zou kunnen stijgen.
Hij sprak in dit verband van
„een probleem dat niet in de
eerste plaats zorg, maar een
deugdelijke analyse vraagt".
Kampelmacher noemde een
aantal problemen die het
toenemend aantal vrouwelij
ke dierenartsen volgens hem
met zich meebrengt. Hij ver
onderstelde dat veel vrou
wen in deeltijd willen wer
ken en dat er dus voor het
zelfde werk straks een gro
ter aantal dierenartsen nodig
zal zijn, terwijl door de nu
merus fixus het aantal afge
studeerden gelijk blijft.
Vrouwelijke dierenartsen in
associaties of maatschappen
brengen praktische proble
men met zich mee, onder
andere op het gebied van
verzekeringen, aldus Kam
pelmacher. Vrouwen kun
nen zich niet verzekeren te
gen loonderving door zwan
gerschap.
Mevrouw Ströbl vindt dat
Kampelmacher in zijn jaar
rede veel te sterk het nega
tieve benadrukte. Volgens
haar is er in het wereldje
van de diergeneeskunde
nogal wat weerstand tegen
vrouwelijke dierenartsen,
maar komen de werkelijke
redenen en oorzaken lang
niet altijd boven water. Za
ken als verzekering tegen
arbeidsongeschiktheid bij
zwangerschap worden dan
gemakkelijk naar voren ge
bracht ter rechtvaardiging.
„Over vrouwen die in deel
tijd willen werken zijn geen
cijfers beschikbaar. Ik wil
ook voorkomen dat we
vrouwelijke dierenartsen
stigmatiseren als dierenart
sen die alleen in deeltijd wil
len werken, want dat gaat in
de praktijk meestal gepaard
met vermindering van sta
tus. Daarnaast dient het
werken in deeltijd wel opge
waardeerd te worden. Ook
dient 'deeltijd' opnieuw ge-
defirtieerd te worden. Dat
kan variëren van vier tot
veertig uur. Gewoonte is dat
dierenartsen veel meer uren
maken dan de gewone veer
tig".
De praktische problemen die
te maken hebben met het
feit dat het werk van de die
renarts zich niet gemakke
lijk in een aantal van te vo
ren geplande uren laat in
passen, zijn volgens me
vrouw Ströbl heel goed op te
vangen binnen associaties en
maatschappen. Toch is het
aantal vrouwen in dergelijke
dierenartsen-praktijken zeer
gering en dat heeft volgens
haar meer te maken met een
meer gevoelsmatige weer
stand, voortvloeiend uit de
hersende beroepstraditie dan
met reële praktische bezwa
ren.
JOHAN TER BRAAK
"Duwen gaan strijden voor behoud platteland
De Nederlandse
fan Plattelandsvrouwen
gaat zijn ruim 76.000
'^mobiliseren om meer
it te vragen voor de
het platteland,
ng voor de bond, die
in Utrecht zijn zestig-
j^rvergadering hield, is
i leefbaarheid van het
jk gebied ernstig wordt
jd door milieuvervui-
rtf uitdijende stedelijke
ling.
iter M.C.W. Visser-Van
.Zestig jaar geleden is
opgericht in een cri-
t i is er opnieuw sprake
van een crisis. Door
wingen en veranderingen op
het gebied van ruimtelijke or
dening, landbouw en in de so
ciale sector wordt de waarde
van het leven op het platte
land aangetast". Volgens haar
werkt de samenleving wel aan
oplossingen voor de diverse
problemen. „Maar dat gebeurt
vooral door specialisten die
niet verder kiiken dan hun ei
gen vakgebied. Ieder heeft zijn
specialisme, maar wie kijkt er
naar de hele patiënt?"
Daar ligt volgens de NBvP een
taak voor de vrouwen op het
platteland, omdat die vanuit
hun traditionele rol een brede-
i uit een telefoonhoorn schietende laserstraal heeft konin-
gistermiddag het landelijke alarmnummer 06-11 offi-
i werking gesteld. Vanaf heden kunnen alle inwoners van
ind dit nummer draaien wanneer met spoed hulp van poli-
indweer of ambulance nodig is. De introductie van het
nummer gaat vergezeld van een voorlichtingscampagne
slogan: „Als elke seconde telt". Bovendien komen er
iels op de markt met afbeeldingen van het alarmnummer.
FOTO: ANP
re kijk op de samenleving heb
ben en eerder bereid zijn ver
der te kijken dan het econo
misch belang. Zij hebben vol
gens de bond meer oog voor de
kwaliteit van het leven, de
toekomst van de aarde en van
hun kinderen.
De Delftse hoogleraar weten
schapsfilosofie S.J. Doorman
gaf als goede raad: neem als
vrouw de morele verplichting
op om in je omgeving het de
bat aan te gaan. De gedrags
verandering van consument
en producent, nodig om de mi
lieuvervuiling te stoppen,
moet plaatselijk zijn uitwer
king krijgen.
Lijfrente niet
meer geheel
aftrekbaar
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Lijfrente
wordt nog maar beperkt af
trekbaar van de belasting. Mo
menteel geldt een maximum
van bijna zeventienduizend
gulden per jaar. CDA en PvdA
hebben zouden daarvan graag
zesduizend gulden maken,
maar het kabinet vindt dat
een te forse verlaging.
Hoe hoog het bedrag wel
wordt, staat nog niet vast,
maar staatssecretaris Van
Amelsfoort van financieën
denkt aan tien- a vijftiendui
zend gulden. De regeringspar
tijen vinden dat echter aan de
hoge kant. Het onderwerp
komt vrijdag opnieuw ter
sprake in de ministerraad.
Van Amelsfoort en financieel
specialisten werden het giste
ren tijdens" een informeel
overleg eens over een geringe
re aftrekbaarheid, omdat zij
vinden dat er veel misbruik
wordt gemaakt van een volle
dige aftrek.
Distributiebonnen
Inwoners van Den Bosch stonden gisteren in de rij te wachten op
de uitreiking van distributiebonnen. Deze rariteit in vredestijd
was een initiatief van het ministerie van economische zaken. Het
voerde een test uit om de distributie in tijden van rampspoed
soepel te laten verlopen. Zeventig procent van de opgeroepenen
kwam de bonnen ophalen.
FOTO: ANP
Wapens in
beslag
genomen bij
leden
motorclub
HARLINGEN De Harlinger
gemeentepolitie heeft gisteren
in samenwerking met de rijks
politiekorpsen van Franekera-
deel en Menaldumadeel acht-
tien vuurwapens, munitie, on
derdelen van vuurwapens en
explosieven in beslag geno-
De inbeslagneming gebeurde
op zestien huisadressen van le
den van de Harlinger motor
club North Coast Rockers in
Menaldumadeel, Harlingen en
Franekeradeel. Aan de actie
namen zeventig politie-agen-
ten deel. Acht verdachten van
illegaal wapenbezit werden
aangehouden. Justitie ver
wacht binnenkort de aanhou
ding van meer mensen.
In totaal gaat het volgens een
woordvoerder om veertien
verdachten. De aangehouden
motorclubleden zullen zo snel
mogelijk worden voorgeleid.
Bij de invallen bleven scher
mutselingen achterwege.
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Kan het auto
gebruik in de randstad straks
niet worden beperkt, dan is
een stok achter de deur nodig,
vindt minister Alders.
Stopzetten van de groei van de
verstedelijking moet in dat ge
val alsnog worden overwogen.
Stopzetten zonder meer komt
niet in aanmerking. Dat zou
namelijk kunnen betekenen
dat jonge mensen geen zelf
standige woonruimte kunnen
krijgen, dat gezinshereniging
voor immigranten onmogelijk
wordt, dat geen asielzoekers
meer kunnen worden toegela
ten en dat de werkgelegenheid
niet langer kan groeien.
Het is hoogstens mogelijk de
groei te verschuiven naar bij
voorbeeld Noord-Brabant of
het zuiden van Gelderland, al
dus Alders. Dat zijn echter ge
bieden waar werkgelegenheid
en woningbehoefte op zichzelf
al sterk groeien, waar minder
openbaar vervoer is, en waar
de draagkracht van natuur en
landschap geringer is, onder
andere door de intensieve vee
houderij.
Groei buiten de randstad heeft
dus meer schadelijke gevolgen
dan groei binnen dit gebied, zo
concludeerde de minister. In
de in november te verschijnen
Vierde nota extra - een aan
scherping van de Vierde nota
ruimtelijke ordening - zal hii
aangeven hoe hij de groei wil
realiseren.
De Delftse hoogleraar volks
huisvesting prof.dr. H. Prie-
mus betoogde dat in de rand
stad bepaalde bestemmingen
zullen moeten wijken om ver
dere groei mogelijk te maken.
Volgens hem komen hiervoor
alleerst landbouw en veeteelt
in aanmerking, „met het oog
op de boterberg, de melkplas,
het mestoverschot en het per
spectief van dalende EG-land-
bouwsubsidies. Als de werklo
zen in Stadskanaal niet naar
de bollenvelden willen reizen
om daar bollen te pellen, zul
len we de bollenvelden naar
Oost-Groningen moeten ver
huizen".
AIBAAI
door WILLEM RITSTIER
ZOETERMEER Staatssecre
taris Wallage van onderwijs en
de onderwijsvakbonden heb
ben gisteren een akkoord be
reikt over de invoering van
het zogeheten 'formatiebud
getsysteem' in het basis- en het
voortgezet onderwijs. Over het
akkoord is meer dan een dan
half jaar onderhandeld.
Het systeem moet op 1 augus
tus 1992 in werking treden. De
scholen krijgen een budget en
moeten daarmee hun perso
neelskosten betalen. Binnen
zekere grenzen kunnen de
scholen samenstelling en om
vang van hun personeel zelf
bepalen. Het systeem vervangt
het huidige stelsel waarbij de
personele uitgaven van de
scholen in detail door het mi
nisterie zijn geregeld. Het mi
nisterie krijgt door invoering
van het systeem meer zeker
heid over de ontwikkeling van
de uitgaven voor personeel.
Alle partijen bleken gister
avond tevreden over het resul
taat. Wallage noemde het ak
koord een „fundament waarop
kan worden voortgebouwd'
ABOP-bestuurder T. Roolvink
had het over een „wezenlijke
verandering" voor het basis-
en voortgezet onderwijs. „De
scholen krijgen irieer vrijheid,
terwijl de rechtspositie van het
personeel niet wordt aange
tast". De KOV en PCO waren
genuanceerder. „Wij hebben
niet om meer vrijheid voor de
scholen gevraagd. In ieder ge
val is onnodige schade voor
onze mensen voorkomen", al
dus KOV'er F. van Moorsel.
In het akkoord staat verder
dat een regeling blijft bestaan
die leraren vier jaar beschermt
tegen ontslag als er minder
lesuren zijn en dat de maxima
le lestaak voor leraren in het
voortgezet onderwijs 29 uur
per week blijft. De bestaande
vakantieregeling wordt niet
gewijzigd en de scholen
moeten straks „georganiseerd
overleg" voeren met de onder
wijsbonden. De positie van le
raren en niet-onderwijzend
personeel in de medezeggen
schapsraad moet worden ver
sterkt. Er komen nationale
fondsen voor de extra uitga
ven van de scholen voor de
garantieregeling en voor de
kosten van vervanging van
zieke leraren.
