Bedrijven blij
net pond in EMS
De geestverruimende
werking der computer
óverleg verlaging
andbouwsubsidies
rit volledig vast
MARKTEN
EMU wordt vertraagd
Beurs van Amsterdam
CONOMIE
QeidóaSowuvnt
DINSDAG 9 OKTOBER 1990 PAGINA 7
[AX HAVELAAR BOOS
P DOUWE EGBERTS
•MELO De stichting Max Havelaar meent dat kof-
jrander Douwe Egberts de consument op het verkeer-
been zet met haar nieuwe boekje 'Van de Derde We-
i naar een Hollandse Huiskamer'. Daarin stelt DE dat
|voor een deel) rechtstreeks afneemt van kleine koffie-
•ren en daarmee hun inkomen tien tot twintig procent
•betert. „Door niet te vermelden welke prijs ze precies
aalt, maakt DE louter goede sier zonder dat ze haar
nering staaft want alles draait nu juist om dat bedrag",
us Frans van der Hoff van de stichting Max Havelaar.
kwam dit weekeinde met zijn kritiek tijdens een be-
k van koffieboeren uit Latijns-Amerika en Afrika aan
Almelose koffiebrander Neuteboom. Volgens Van der
ff betaalt DE in minstens twee contracten met Mexi-
nse boeren tien tot twintig procent ónder de wereld-
rktprijs. Max Havelaar daarentegen kent een vaste mi-
•mmprijs die gemiddeld twintig tot dertig procent bo
de wereldprijs ligt.
Ontslag voor directeur
Center Pares wegens
misbruik voorkennis
ROTTERDAM Ir. R. de Wit, één van de drie direc
teuren van Center Pares, is tot onmiddellijk aftreden ge
dwongen. Dit gebeurde nadat ontdekt was dat hij op de
Amsterdamse effectenbeurs met misbruik van voorken
nis in aandelen van zijn eigen bedrijf heeft gehandeld.
De omstreden aandelentransacties hadden plaats op het
moment dat de top van Center Pares met de Britse
grootaandeelhouder Scottish Newcastle Breweries
over een mogelijk openbaar bod op de aandëlen onder
handelde. De Wit kocht in augustus duizend aandelen
Center Pares en in september nog eens eenzelfde aantal.
De pas later door Scottisch Public aangekondigde inten
tie een bod van tachtig gulden per aandeel uit te bren
gen, dreef de koers van Center Pares sterk op.
Geallieerden blijven
op Berlijn vliegen
BERLIJN De luchtvaartmaatschappijen van
de geallieerde landen uit de tweede wereldoor
log mogen in Duitsland binnenlandse vluchten
naar en vanaf Berlijn blijven verzorgen. Hoe
wel de wettelijke rechten hierop met de Duitse
eenwording zijn komen te vervallen, is- Duits
land dit volgens de Duitse minister van trans
port, Friedrich Zimmerman, aan de voormalige
geallieerden verplicht „als dank voor de steun
aan West-Berlijn tijdens de koude oorlog". Het
is in de luchtvaart vrij ongebruikelijk dat een
buitenlandse maatschappij binnenlandse vluch
ten in een ander land verzorgt. Lufthansa gaat
per week vijfenveertig vluchten van en naar
Berlijn verzorgen. De nationale luchtvaart
maatschappij vliegt vanaf de Duitse hoofdstad
onder meer op Moskou, Londen, Parijs en Hel
sinki.
Eurotunnel heeft
financiering rond
LONDEN Eurotunnel
PLC, het Brits-Franse con
sortium dat werkt aan de
bouw van de Kanaaltunnel,
heeft met zijn banken over
eenstemming bereikt over
nieuw krediet ter waarde
van 1,8 miljard pond (onge
veer 6,3 miljard gulden)
Daarnaast gaat Eurotunnel
volgende maand nieuwe
aandelen uitgeven met een
totale waarde van 530 mil
joen pond.
Eerder gaf Eurotunnel al
aandelen uit met een geza
menlijke waarde van een
miljard pond.
IN HAAG De toetre-
g van het Britse pond
het Europees Monetair
ilsel is met enthousias-
verwelkomd door het
derlandse bedrijfs-
en. Het Verenigd Ko-
ikrijk is niet alleen een
j^angrijk investerings-
ïd voor de Nederlandse
drijven, maar ook een
-Jangrijk exportgebied.
[t alleen de Brits/Neder-
jdse bedrijven (Shell, Unile-
en DAF), maar ook andere
■te ondernemingen hebben
nngen in het Verenigd Ko-
Hkrijk. Vooral voor de secto-
I i voedingsmiddelen, kan
tmachines en baggeraars
ftkent de toetreding een
Krme verbetering. Het ver
aderen van de wisselkoers-
'iio's zal de héndel sterk
pi stimuleren.
i Verenigd Koninkrijk
neemt de derde plaats in op de
ranglijst van exportlanden.
Vorig jaar was het goed voor
een export van 25,4 miljard
gulden bij een import van 17,4
miljard gulden. De cijfers over
de eerste helft van het jaar la
ten overigens zien dat de im
port is toegenomen (van 8,3
miljard tot 9,1 miljard) in ver
gelijking met vorig jaar en dat
de uitvoer daalde (van 12,7
miljard naar 12,2 miljard).
Belangrijkste exportprodukten
zijn (kantoor-)machines, vlees
en vleesprodukten, groenten
en fruit, geraffineerde aard-
olieprodukten en chemische
produkten. Ook voor de in ons
land gemaakte Volvo-persone-
nenauto's is Groot-Brittannië
van belang. Belangrijke in-
voerprodukten zijn machine
rieën, ruwe aardolie en chemi
sche produkten.
Op de financiële markten is
gisteren goed gereageerd op de
opneming van het pond in het
EMS. Bij het slot van de han
del op de wisselmarkt in Am
sterdam werd voor het pond
een koers genoteerd van
3,4175 na een hoogtepunt van
bijna 3,44 aan het begin van
de dag. De slotkoers was ruim
vier cent hoger dan het slot
van ƒ3,3770 op vrijdag na de
aankondiging van de toetre
ding tot het EMS. Het Britse
pond noteerde vanmorgen
ƒ3,3960. De euforie over de
toetreding tot het EMS lijkt nu
voorbij. Handelaren menen
dat nu een periode van conso
lidatie voor het pond voor de
deur staat.
Nu de koers van het pond via
de toetreding tot het EMS re
delijk wordt gestabiliseerd, is
het minder riskant geworden
om van de hoge Britse rente te
profiteren via beleggingen in
ponden. Dat is de belangrijkste
reden voor de grote belang
stelling voor de Britse munt
eenheid. Voor het pond is bin
nen het EMS tegenover de
gulden een spilkoers vastge
steld van ƒ3,32389.
Met een bril die beelden driedimensionaal maakt, kan de gebruiker zich bijvoorbeeld in onmogelij
ke, science-fictionachtige situaties wanen.
an onze correspondent
Jo Wijnen)
JXEMBURG Het
prleg van de EG-minis-
i van landbouw over
-iverlaging van de land-
riwsubsidies is gisteren
F komen vastgelopen. Na
^tele uren praten gingen
bewindslieden terug
'\r hun hoofdsteden om
Hr ruggespraak te hou-
[Eb. Volgende week dins-
Jg zullen ze een nieuwe
^ing doen om tot over
stemming te komen.
it de gevolgen zijn van het
lengaan van het ministerso-
fleg voor de algemene mi-
_|erraad die morgen in Lu-
pburg bijeenkomt, was gis-
ivond nog niet bekend. Het
l de bedoeling dat de land-
wministers gisteren hun
pkeuring zouden hechten
een voorstel van de Euro-
p Commissie de landbouw-
sidies met dertig procent te
lagen. Dat voorstel moest
ien als een laatste bod voor
ereldhandelsbesprekingen
ie GATT (de Algemene
ireenkomst over Handel en
ieven) die nog voor het
einde van dit jaar moet wor
den afgerond.
Al meteen na het begin van
het landbouwoverleg bleek dat
verscheidene lidstaten grote
problemen hadden met het
Commissie-voorstel. Er waren
ministers die onomwonden lie
ten weten dat het Commissie
voorstel maar beter meteen in
de prullenmand gegooid kon
worden, omdat ze het als een
te grote aantasting van de in
komens van de Europese boe
ren beschouwden. Andere mi
nisters, onder wie de Neder
landse bewindsman Bukman,
vonden dat het Commissie
voorstel tal van vragen opriep
over de effecten ervan op de
agrarische inkomsten en de
landbouwprijzen. „De reacties
toonden aan dat wij onvol
doende geïnformeerd waren.
Dan is het een hachelijke zaak
om besluiten te nemen", aldus
minister Bukman. Hij bena
drukte dat van de verlaging
van de steun aan de boeren
van dertig procent in de afge
lopen jaren al vijftien procent
is gerealiseerd. Weliswaar is
eèn deel van de subsidieverla
gingen de afgelopen jaren al
gerealiseerd, maar de boeren
moeten - als gevolg van het
nu gedane Commissie-voor
stel - toch nog rekenen op een
inkomensachteruitgang tot
Boeren dreigen
weer met acties
LEEUWARDEN De
nieuwe minister van land
bouw, Bukman, kan reke
nen op nieuwe protestac
ties van de Nederlandse
akkerbouwers als hij niets
doet aan de „penible situa
tie waarin wij momenteel
verkeren". Dit zei gisteren
actie-coördinator Klaas
Dijkstra. De boze akker
bouwers hebben minister
Bukman vandaag in een
open brief gevraagd zich
in te zetten voor een hoge
re graanprijs. De akker
bouwers denken daarbij
aan de prijzen uit 1988. Als
de inkomens in de akker
bouw niet snel verbeteren,
zal een groot deel van de
agrarische bevolking ver
dwijnen, aldus de boeren.
De brief is geschreven
door de akkerbouwers die
de acties van begin dit jaar
leidden.
1996 van om en nabij de zeven
procent.
Als de EG er niet in slaagt een
standpunt voor de GATT-on-
derhandelingen te formuleren,
zal het GATT-overleg onher
roepelijk vastlopen, meent
Bukman. En mislukken van
het GATT-overleg zal, zo
vreest de minister, opnieuw
tot handelsoorlogen leiden.
Dat kan volgens hem ernstige
gevolgen hebben voor met
name de zeer export-afhanke
lijke Nederlandse boeren.
AMSTERDAM „LSD
per computer" wordt de
jongste ontwikkeling op
software-gebied wel ge
noemd. „Een metafysische
kermisattractie".
Volgens promotor René Akker
laat het nog een jaar of tien op
zich wachten, maar de compu
terfanaat mag zich vast ver
heugen op heuse spirituele er
varingen per beeldscherm.
'Virtual Reality' is de naam
van de jonge technische ont
wikkeling. De gebruiker krijgt
een helm op, waarop een bril
is gemonteerd die beelden
driedimensionaal maakt. Op
het beeldscherm van de com
puter worden beelden ver
toond van elke gewenste om
geving of situatie. „Zo kun je
jezelf in een vliegtuig wanen,
op een hoog gebouw, in een
oerwoud of in onmogelijke,
science-fictionachtige situa
ties", aldus Akker.
René Akker legt zich met zijn
software-bedrijfje Ego-soft toe
op de handel en introductie
van wat hij noemt „psycho-ac-
tive tools", ofwel „psychoana
lytische software die de ge
bruiker inzicht geeft in de
psyche en de staat van zijn be
wustzijn". Over de nieuwste
Amerikaanse vinding Virtual
Reality geeft Akker deze da
gen een boek uit. Het onder
werp blijkt populair onder
computergebruikers die op
zoek zijn naar de geestverrui
mende mogelijkheden van de
chip. Vorige maand organi
seerde Akker voor een uitver
kocht Paradiso in Amsterdam
een seminar over het onder
werp. In maart volgend jaar
houdt hij een driedaags con
gres, waarbij de reeds bestaan
de apparatuur op dit schemeri
ge gebied zal worden getoond.
Volgens Akker is de ervaring
met Virtual Reality niet te be
schrijven. „Je moet het meege
maakt hebben, je moet eens
zo'n helm op je hoofd gehad
hebben wil je erover mee kun
nen praten". De belevingswe
reld van de gebruiker wordt
volgens hem nog reëler door
dat deze met speciale appara
tuur ook zijn hand in beeld
kan brengen of voorwerpen
kan laten bewegen.
De mogelijkheden van de
computer zijn volgens de man
van Ego-soft groter dan me
nigeen vermoedt^ Akkers
mind-machines en andere psy
choanalytische programma's
kunnen de media-cultuur, de
psychologie en de filosofie
ingrijpend veranderen, zo is de
mening. Met zijn bedrijf zegt
Akker ernaar te streven de
software te integreren in the
rapieën tegen slapeloosheid,
stress, pijn en zelfs alcohol- en
drugsverslaving. „Een nogal
spiritueel gebeuren", erkent
Akker, „maar verder kunnen
al deze problemen binnen eni
ge jaren verdwijnen door een
simpele blik in de weidse
landschappen op uw beeld
scherm".
JEAN-PIERRE GEELEN
ELKE DONDERDAG DE
2 WAR KT LEIDEN - Slachtrunderen
xg geslacht gewicht zonder
slotvet. inklusief BTW (volgens
V Aanvoer slachtrunderen 958,
160 mannelijk. Mannelijk su-
9,00-10,00, extra kw. 7,75-8,f"
<w. 6,90-7,75. Handel rustig en
lager. Mannelijk 2e kw. 6,10-
iann. 3e kw. 5,65-6,10. Handel
in prijzen lager. Vrouwelijk su
il,00-12,00, vrouwelijk extra kw.
•9,00, vrouwelijk 1e kw. 5,90-
Handel matig en prijzen lager,
welijk 2e kw. 5,10-5,75,
3e kw 4,60-5,10. Worstkwaliteit
-4,60. Handel slecht en prijzen la-
'0
htschapen en lammeren per kg,
icht gewicht inklusief BTW: Aan-
slachtschapen 91. Ooien tot 20
,25-7,25. Handel rustig en prijzen
Rammen tot 22 kg 6,75-8,00
-jammen van 22-25 kg 6,25-7,25.
^jdel rustig en prijzen gelijk,
ry htschapen en lammeren per stuk
sief BTW: Ooien tot 20 kg 110-
rammen tot 20 kg 130-150 en
len van 22-25 kg 150-175.
Blipoer totaal 1049 stuks.
^VEILING EIVEBA BV BARNE-
rv D - Aanvoer 2.376.000 stuks,
raming rustig. Prijzen in gulden per
stuks: Eieren van 50-51 gram wit
P -8,53 en bruin 8,50, van 55-56
n bruin 9,43-9,53, van 60-61
3%) wit 10,50 en bruin 10,75-11,02,
"5-66 gram wit 10,85-10,93
11,26-11,59.
ng Delft-Westerlee; Alicante 720-
aubergines 400-540; bleekseld.
Jr 25-51, bloemkool 120-280;
lien 60-85; broccoli 280-350;
^ry torn. rood 97-97; Cherry to-
in 94-118; courgettes 75-149;
gettes geel 264-303; flakk. peen
0; ijsbergsla natuur 61-135; Ijs-
Els 31-54; komkommers 35-142;
kommers mini 28-52; komkom-
--<-104; koolrabi 58-71;
Jpeband 630-830; krulandijvie 10-
lollo rossa 55-190; ogenmeloe-
120-410; paprika geel 430-530;
■ika groen 180-315; paprika lila
*440; paprika oranje 390-520; pa-
8 paars 165-650.
OPEC-bezoek
aan Nederland
Breed lachend schudt secreta
ris-generaal Subroto (rechts)
vari de OPEC de hand van mi
nister Andriessen van econo
mische zaken. Subroto bracht
gisteren een regulier werkbe
zoek aan Nederland. De Orga
nisatie van Olie-Exporterende
Landen heeft vorige maand
gemiddeld 22,49 miljoen vaten
olie per dag geproduceerd. Dat
is bijna drie miljoen vaten per
dag méér dan het OPEC-totaal
van 19,57 in augustus. Op de
termijnmarkt in New York zijn
de prijzen van ruwe olie giste
ren weer gestegen, De prijs
van de toonaangevende soort
West Texas Intermediate voor
levering in november ging om
hoog met 1,01 dollar naar 39
dollar per vat.
FNV boos over komst bollenpellende Polen
UTRECHT De Voedings
bond FNV is „verbijsterd en
uiterst teleurgesteld" over de
beslissing van minister De
Vries (sociale zaken) om tóch
Polen in te zetten bij het bol-
lenrapen in Noord-Holland.
Volgens de FNV-bond druist
de minister daarmee in tegen
gemaakte afspraken. De bond
heeft gisteren in een brief aan
de bewindsman om een ge
sprek gevraagd. De voedings
bond vreest dat het niet bij de
driehonderd legaal werkende
Polen blijft, maar dat de deur
wordt opengezet naar „nog
veel meer illegale werkne
mers". Jarenlange ervaring
leert dat de overheidscontrole
op illegaal werk tekort schiet,
aldus de bond die stelt dat ille
galiteit voor werkgevers een
beproefde manier is om sociale
premies en de cao voor de
bloembollensector te ontdui
ken.
OP VOORSTEL MINISTER KOK:
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
LUXEMBURG De realise
ring van de Europese econo
mische en Monetaire Unie
(EMU) zal, mede op verzoek
van Nederland, enigszins wor
den vertraagd. De ministers
van financiën van de twaalf
EG-landen hebben gisteren in
Luxemburg besloten de twee
de fase van de EMU - die on
der meer voorziet in het opzet
ten van een centrale bank
voor de gehele EG - een jaar
later dan aanvankelijk was af-
gsproken te laten ingaan. De
Nederlandse minister Kok leg
de gisteren zijn collega's een
compromisvoorstel voor dat de
tweede fase van de EMU op 1
januari 1994 wil laten ingaan
Kok wil evenwel dat voor die
tijd aan een aantal voorwaar
den moet worden voldaan. Zo
wil hij dat alle EG-lidstaten
deelnemen aan de zogenaamde
'smalle band' van het Euro
pees Monetair Systeem. In die
smalle band mag het koersaf
wijkingspercentage van de na
tionale munten nog maar 2,25
procent bedragen. Voorts mo
gen de lidstaten hun begro
tingstekorten dan niet meer
monetair financieren. Ten
slotte wil Kok dat de presiden
ten van de centrale banken
toetreden tot een comité van
presidenten waaruit ze door
hun nationale overheden niet
kunnen worden teruggeroe
pen.
Automatiseringsmarkt vertoont hoge groei
AMSTERDAM De automatiseringsmarkt in Nederland blijft
een hoge groei vertonen. In 1989 stegen de bestedingen voor au
tomatisering met bijna twaalf procent tot 12,7 miljard. Dit jaar
is de verwachting dat de groei wederom met ongeveer twaalf
procent zal toenemen. Voor de komende jaren tot en met 1994
stabiliseert de groei van de markt zich rond de tien procent. De
investeringen kunnen een hoogte van ƒ21,1 miljard bereiken.
Dit schrijven onderzoekers van de Amrobank in hun rapport
„Automatisering in perspectief". De onderzoekers denken dat in
1994 programmatuur en onderhoud zestig procent van de inves
teringen opslokken.
Sociaal plan 'Natlab1 Philips nog niet rond
EINDHOVEN Het overleg over een sociaal plan dat nodig is
in verband met een reorganisatie bij het Natuurkundig Labora
torium van Philips in Eindhoven is gisteren vastgelopen. De 275
werknemers die bij de reorganisatie zijn betrokken krijgen naar
de mening van de bonden van Philips te weinig tijd om ander
werk te zoeken. Bij het Natuurkundig Laboratorium verdwijnen
225 arbeidsplaatsen als gevolg van een reorganisatie bij de divi
sie componenten. Daarnaast heeft Philips een bezuinigingsope
ratie die eigenlijk in 1992 zou plaatsvinden een jaar vervroegd.
Daardoor verdwijnen nog eens vijftig arbeidsplaatsen. Philips
wil de hele reorganisatie voor het eind van volgend jaar afron
den.
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 21460 - 22060 21630 - 22230 onbewerkt 225 - 295 225 - 295
bewerkt 23660 23830 bewerkt 340 340
Opgave: Drilfhout, A'dam
Air Holland
verder in
de puree
.AMSTERDAM Met Utlile-
ver aan kop heeft de Amster
damse effectenbeurs gisteren
een vast dagje beleefd. De toe
treding van net Britse pond tot
het EMS, een goede stemming
op de Londense beurs en hoge
re obligatiekoersen zorgden
voor een stevige ondergrond.
De algemene stemmingsindex
steeg per saldo 2,5 punt tot 95,5
na een top van 96,1. De CBS-
koersindex klom bijna 5 pun
ten tot 172,9. De omzet be
droeg 1,5 miljard, waarvan
650 miljoen in aandelen.
Ondernemingen met grote En
gelse belangen konden flink
uitpakken. Zo steeg Unilever
ruim 6 tot 143,70, Konink
lijke Olie 4,70 tot 140,30 en
DAF ƒ1,30 tot ƒ23,20. Akzo
zag een aanvankelijke koers
winst van 2,60 inkrimpen tot
ƒ1,40 op ƒ79,80, DSM hield
van ƒ3,60 winst uiteindelijk
3 over op 84,40 en VNU zag
zich bij het slot nog maar
1,20 boven vrijdag geplaatst
op 75,50 naeen top van
77,30. Dit beeld deed zich
vrijwel overal elders voor.
In de consumentensector was
Heineken zeer vast met een
vooruitgang van 4 op
122,80. Wessanen pakte 1,50
op ƒ58,10. Vast lag ook Hoogo
vens met een rijksdaalder
winst op ƒ51,50. In de haven
sector was voor Pakhoed 2,50
winst weggelegd op 188 De
fusie met Furness is, als het
aan de besturen ligt, nagenoeg
beklonken. Furness steeg
ƒ3,50 tot ƒ157. VOC werd
1,70 hoger verhandeld op
40,20.
Vast lag verder ook Ahold met
ƒ3,70 winst op ƒ127,80. Poly
gram werd ƒ1,30 hoger ge
waardeerd op ƒ32 en Hunter
Douglas 2,30 op 59,30. Stork
ging op de valreep 1,50 hoger
in andere handen over op
44,50.
De lokale markt gedroeg zich
rustig met overwegend matige
winsten. Het luchtvaartfonds
Air Holland belandde echter
verder in de puree. Na een
laagste stand van 13.70 werd
2 onder de laatste slotkoers
geëindigd op 14.
