Dansende eentonigheid met een boodschap Orfeus in de onderwereld van Forum, een satire? Oom Dollis onderhoudend verteller Theo Loevendie kwintet' jazz van topkwaliteit TOTO HEEFT ZIJN BESTE TIJD GEHAD Dindua brengt luchtig amusement in Kortsluiting Reclamebureau heeft tabak van 'Normaal' Oliver charmanteg kinder voorstelling KUNST/RTV £otdóc Sou/iont MAANDAG 8 OKTOBER 1990 PAGING Muis en tafel Voorzichtig wordt een sculptuur van Karei Appel 'Muis op tafel' weggebracht. In de Amsterdamse kunstenaarssociëteit 'Arti en Amicitea' is vanaf 23 november een selectie van werken van Appel te zien, afkomstig uit de Verenigde Staten. Deze overzichtstentoonstelling is een initiatief van Reflex Modern Art Gallery. Het gaat om werken die Appel maakte vanaf 1948 (het jaar van de oprichting van de Cobra-groep) tot en met dit jaar. FOTO: ANP Kunstwerk van raketonderdelen markeert einde Koude Oorlog NEW YORK De, Sovjetunie heeft de Verenigde Naties in New York een kunstwerk cadeau gedaan dat is opgebouwd uit onderdelen van ont mantelde kernraketten. Het twaalf meter hoge monument stelt Sint-Jo ris en de draak voor en symboliseert het einde van. de Koude Oorlog. Het kunstwerk, 'Het goede verslaat het slechte' geheten, laat Sint-Joris zien die de draak verslaat. Het beest is gedeeltelijk opgebouwd uit onder delen van oude Sovjetrussische SS-20 kernraketten en Amerikaanse Pers- hings. Drie jaar geleden kwamen de twee grote mogendheden met het INF-akkoord overeen deze middel lange afstandsraketten te vernieti gen. Moskou heeft het monument, ge maakt door Sovjet-kunstenaar Zoe- rab Tsereteli, geschonken ter gele genheid van het 45-jarige bestaan van de Verenigde Naties en siert nu de tuin van de VN. De onthulling werd onder meerbij gewoond door de Amerikaanse mi nister van buitenlanse zaken, James Baker, zijn Sovjet-ambtgenoot, Edoe- ard Sjevardnadze, en secretaris-gene raal van de VN, Javier Perez de Cuellar. Wapens zijn kunstwerken geworden om ons aan de vele mon sters te herinneren die onze wereld verwoest hebben", aldus Sjevardnad ze in een toespraak. „De bronzen sculptuur, die begin september arri veerde, is een voorbeeld hoe super machten van zwaarden ploegscharen kunnen maken", aldus Perez de Cuellar. Sint-Joris is de beschermheilige van de Sovjetrepubliek Georgië, waar zo wel Sjevardnadze als de kunstenaar vandaan komen. In VN-kringen heerste enige verbazing over het feit dat de Sovjetunie, die decennia lang het atheïsme predikte, juist met dit heiligenbeeld de nieuwe relatie met de Verenigde Staten wil symbolise ren. In 1959 schonk Moskou dé VN eveneens een standbeeld dat een man voorstelde die met een hamer op een zwaard sloeg en refereerde naar de Bijbelspreuk „Wij zullen onze zwaar den omsmeden tot ploegscharen". Radio-programma ov< 100 jaar promovenda HILVERSUM De KRO besteedt morgen in het dioprogramma 'M/V-magazine' aandacht aan jaar promovenda' (10.07-11.00 uur, Radio 1). Honc jaar geleden promoveerde voor het eerst aan de t sterdamse universiteit een vrouw, Marie du Saar schreef een proefschrift over zuigelingen en w hiermee doctor in de geneeskunde. Sindsdien volg ruim 750 vrouwen haar voorbeeld. Voor het Uni siteitsmuseum is een en ander aanleiding om een t toonstelling te houden over '100 jaar promovenda' verschijnt ook een boek over dit thema, waarin promoveerde vrouwen aan het woord komen. Zij antwoorden vragen als: Hoe hebben zij zich plaats veroverd in de wetenschap? Hoe kijken vi wen terug op hun loopbaan als doctor? Deze vraj komen ook aan bod in het radio-magazine, dat wofi gepresenteerd door Gerdy Nyman. Concert Toto. Met: Jeff Porcaro (drums), David Paich (toetsen), Ste ve Lukather (gitaar, zang), Mike Porcaro (bas), Jean-Michel Byron (zang), Jenny Douglas (zang) en Jackie McKee (zang). Ahoy' Rotter dam. Gisteravond. Herhaling: Van avond. Het succes van de elpee 'Past to Present 1977 - 1990' en de daaraan gekoppelde snelle verkoop van concertkaarten in Nederland moet meer met de 'past' dan met de 'present' van Toto te maken hebben. Wie heeft er tenslotte geen goede herinneringen aan de podium verrichtingen van Toto. De Amerikaanse groep behoorde zonder enige discussie tot het hoogste kaliber popmusici, die in het licht van de schijnwer- f>ers de muziek net even meer even inbliezen dan tijdens hun naar perfectie strevende studio-uren was gebeurd. Maar Toto is inmiddels afgeleden tot een bedenkelijk niveau. Het concert, gisteravond in l^et Rotterdamse Ahoy', liet een zevental zien, dat zijn beste tijd heeft gehad. Van de ooit bijna te perfecte lichtshow wa ren nog een paar lampen over, van de uitgebalanceerde keuze tussen ballads en rockers was niets meer te horen en ook de kwaliteit in hun muziek was zo goed als verdwenen. Wat overbleef, was een rauw ge luid met echo's uit het verle den. En dat is dus een behoor lijk magere oogst voor een bomvolle zaal liefhebbers van kwaliteitsmuziek. Toto bracht een show vol dan sende eentonigheid met een boodschap. Voor laatstgenoem de zorgde vooral nieuweling Jean-Michel Byron, een zan ger met charisma, die te graag de underdog speelt. Hij hamer de op de slechte eigenschap pen van de wereld en probeer de in de gunst te komen door soms heel onschuldig te roe pen: „helpen jullie mij als ik de tekst niet meer weet". By ron heeft éen stem waar hij best trots op mag zijn, maar hij moet net iets te vaak gas te rugnemen om te overtuigen. Hij maakt veel goed met zijn lenige lichaam, maar wie voor het zingen is gekomen, heeft niets aan gedans. Zijn pijnlijk ste moment volgt na twee uur als tijdens de tweede toegift 'Hold The Line' klinkt en hij de microfoon in het improvi satie-gedeelte aan Jenny Dou glas, een van de twee achter grondzangeressen geeft. Ze veegt Jean-Michel en de rest van Toto met orkaankracht van het podium. Als er iemand is die een platencontract ver dient dan is het Jenny. Wat een stem... Toto, met in het midden de nieuwe zanger Jean-Michel Byron. Veel ruimte om te zingen krijgt Jean-Michel overigens niet, want was Toto ooit een groep, nu is het vooral het achtergrond-orkestje van gita rist en zanger Steve Lukather. Hij degradeert Toto door mid del van zijn vlijmscherpe maar uiterst voorspelbare en in elk nummer terugkerende solo tot een tweederangs hardrock- groep, al blijft de echte vieze smaak die deze muziek soms nalaat uit. Steve is constant in de schijnwerpers te vinden en is grotendeels verantwoorde lijk voor het afgevlakte geluid van Toto. Dat hij vooral goed is in het naspelen van ande ren, bewijst hij misschien het duidelijkst in zijn ode aan Jimi Hendrix. FOTO: PR Wat Toto op het podium zet, is een show, die weliswaar uitno digt tot dansen, maaï die te eentonig is om van te genie ten. En die boodschap... Daar kwam niets van terecht, die ging vrijwel geheel verloren in de grove mix van drums en gi taar. HANS PIËT Residentie Politie-toneelvereniging Dindua met 'Kortsluiting' van Peter Shaffer. Congresgebouw Den Haag, zaterdagavond. „Als het op het toneel licht is, betekent dit voor de mensen op het toneel dat zij elkaar niet zien en.omgekeerd". Aldus het programmablaadje. De uit deze mededeling te ma ken gevolgtrekking is gerecht vaardigd: het merendeel van de voorstelling speelt in het donker. En dat is dan weer het gevolg van kortsluiting. Een op kamers wonende beeldhouwer, Brian, en zijn nieuwe, welgestelde verloofde, Carol, verwachten het schoon- zpon- inspectiebezoek van Ko lonel Mellmet. Ook zal diezelf de avond de schatrijke Mathil- de Rothschild een kunstwerk van Brian komen bekijken. Om indruk te maken is diens kamer opgesierd met de inboe del van de afwezige huisge noot Harold. Door een manco aan elektrische apparatuur slaan de stoppen door. Rond dwalend in duisternis zoekt het paar tevergeefs naar ver lichting. Een eveneens door de kortsluiting getroffen huisge note, Juffrouw Furnival, komt om hulp en vestigt zich op Ha rold's bank. Stilletjes maakt Jacqueline, de vorige en in fei te enige liefde van Brian, haar entrée. Zij sticht een massa verwarring en weet Brian voor zich terug te winnen. Dat komt aan het licht als Erica, een electricienne van het gea larmeerde energiebedrijf, de duisternis opheft. De voorstelling werd een hut spot van slapstick-effecten. De dolende, tastende handelingen overstemden grotendeels de tekst. Dat was eigenlijk wel gunstig, want aan acteren werd niet echt gewerkt. Het was allemaal herkenbaar als komisch, grappig en kluchtig. Maar toch bleef de presentatie nogal stijfjes, met soms een uitschieter. Zoals de wel erg dronken geraakte Juffrouw Furnival van Winnie Damen. Jacqueline was de enige die werkelijk stevig werd neerge zet door Jacqueline Legerstee. Jopie Brilman, die Mathilde Rothschild speelde, werd na afloop gehuldigd vanwege haar 40-jarig lidmaatschap van de vereniging. Zij kreeg als eerbetoon voor haar lange car rière namens het Haagse ama teurtoneel een gouden medail le opgespeld. ANGELA VAN KLEEF Barlow leider sonologie conservatorium DEN HAAG De componist Klarenz Barlow is benoemd tot artistiek, leider van het in stituut voor sonologie van het Haags Koninklijk Conservato rium. Barlow houdt zich voor al bezig met elektronische mu ziek, computermuziek en de nieuwe media en is sinds 1984 verbonden aan de muziek ho geschool in Keulen. De direc tie stelde Barlow aan, omdat zij een gezichtsbepalend leider wilde op de afdeling sonologie. Opera Forum: 'Orfeus in de onder wereld' van Offenbach. Muzikale lei ding: Jules van Hessen. Danstheater Den Haag, zaterdagavond. Opera Forum gaf zaterdaga vond de première van 'Orfeus in de onderwereld' van Jaques Offenbach in een uitverkocht Danstheater en werd daarvoor door het publiek met een lang durig applaus beloond. Voor dat enthousiasme was veel aan te voeren, maar er kunnen ook enige kanttekeningen bij deze produktie worden ge- Offenbach wilde met dit werk in 1858 een parodie geven op de bestaande operapraktijk en het Tweede keizerrijk. Hij maakte weliswaar gebruik van revue-elementen, maar schreef geen operette maar een muzikale satire. De regie van Leonard Frank beweegt zich tussen deze twee polen in, zonder een duidelijke keuze te maken. De uitermate eigen tijdse vertaling van Willem Wilmink, waarin bijvoorbeeld Euridice op een gegeven mo ment voor een trut wordt uit gescholden, plaatst het werk in het heden. Ongevoelig voor kritiek op misstanden in het verleden die wij nu niet meer als zodanig ervaren, of het moest zijn dat de goden niets menselijks vreemd blijkt, ervaren wij deze produktie als een soort musical op oude hits. De eerste scène door Frank verplaatst naar een station vol forensen, is qua bewegingsregie, decor en kostuums prachtig geregis seerd en zeer herkenbaar. Daar verloochent de toneelre gisseur zich niet en zijn alle bewegingen zinvol. De toneel beelden van de andere scènes in hemel en hel zijn tijdloos maar niet minder mooi en pakkend, zoals bijvoorbeeld dat van de hemel als een loom oord, gevuld met ligstoelen waarin de zachtjes met het rit me van de muziek meedeinen- de gasten worden verwend. De Nederlandse zangers zon gen hun rollen zangtechnisch goed tot uitstekend en waren over het algemeen niet minder goede acteurs. Dat cabaretière Jenny Arean veel beter ver staanbaar was dan haar opera- collegae was daarbij geen ver rassing. Elena Vink, Maarten Koningsberger en Johan Me lissen lieten in hun uitsteken de prestaties duidelijk zien en horen dat zij operazangers zijn. Om hen heen was het echter de eigentijdse musical die de toon aangaf. Dat kwam ener zijds doordat daar in de regie duidelijk naar was gestreefd en anderzijds omdat het Fo rum Filharmonisch Orkest verfijning in tempi, accentue ring en klank ontbeerde. Het speelde luid met een te zwaar accent op koper en slagwerk en voor wat betreft de strij kers vaak ongelijk. Ondanks deze kritiek bood de eigentijdse Offenbachmusical van Leonard Frank en Jules van Hessen voldoende kwali teit om er een avondje plezier aan te beleven. ERIK BESIER Dolf de Vries speelt 'De wereld in een rugzak'. Gezien in Diligentia, Den Haag. Zaterdag (première). Dolf de Vries zal voor de meeste mensen zijn grootste bekendheid hebben gekregen door zijn rol van Oscar in de tv-serie Dossier Verhulst. Hij leidt een naar eigen zeggen be wust versnipperd leven als schrijver, acteur en reiziger. In een solovoorstelling combi neert hij die drie kwaliteiten: hij schreef en speelt 'De we reld in een rugzak', een pro gramma over reizen. Reizen is gewoon leuk, vindt De Vries, niet iets dieps als een confrontatie met je eigen existentie. De voorstelling ademt die luchtigheid ook. Oom Dolf zit op z'n praatstoel en vertelt, van oma en tante Dien in Arnhem en Pension Welgelegen in Lunteren tot China, Afrika en Zuid-Ameri- ka. Zijn verhalen zijn vaak doorspekt met het soort reizi gerswijsheid dat stoelt op ge neralisatie: in Ierland durven de mensen hun ware gezicht nog te tonen omdat ze het heb ben behouden, Hollanders zijn nuchter, praktisch en zuinig, Duitsers springen in de hou ding en zoeken een Führer, Fransen zijn arrogant en hel pen je niet, Italianen zingen en stelen. Door dat soort borrel praat zou je bijna gaan denken dat reizen de blik juist ver nauwt. De wereld in een rugzak heeft bijna geen boodschap, maar er zijn toch twee dingen waaro ver De Vries zich druk maakt: over de tegenstelling rijkdom- armoede en over de Duitsers. Als het om beide zaken gaat, neemt hij een nobel standpunt in, hoewel daar in het laatste geval zelfoverwinning voor nodig is. Zo komt het moralis me even binnen, maar verder is De Vries vooral een onder houdend causeur in een knus se stijl a la Willem Duys. Broodjes worden opgesmik keld, ik neem u met een grote sprong mee van Den Haag naar Kenia, een echtpaar is van onversneden Hollandse makelij, wolken spelen tikker tje aan het firmament. Zijn manier van vertellen luistert aangenaam en verraadt veel techniek: zonder microfoon in een flinke zaal bleef de cause rie lijken op een gesprek in kleine kring. Degelijk werk, beschaafd amusement zonder veel pretentie. DICK VAN TEYLINGEN Onderscheiding voor acteur Sean Connery De Britse acteur Sean Connery kreeg gisteren de filmonderscheiding „Lifetime BAFTA silver mask" uitgereikt in de Londense bioscoop Odeon. Op de foto: Sean Connery en zijn vrouw Micheline arriveren bij het Londense theater aan het Leicesterplein. FOTO: AP ZELHEM - Popgroep 'Normaal' is boos op het Amstelveense re clamebureau Bartels Verdonk Impuls. Oorzaak: het reclamebu reau is na het zien van de televisie documentaire 'Impact' over de groep tot de conclusie gekomen dat de boerenrockers niet de juiste trekkers zijn voor een reclame-campagne voor Drum-shag. Normaal was al bezig met de voorbereidingen van een concert rond Kerst, dat door en voor Drum zou worden georganiseerd. De Achterhoekers zouden daar de belangrijkste attractie zijn, in ruil voor een honorarium van 17.500 gulden. Na het zien van de tv-documentaire, vorige week, is het reclamebureau tot de con clusie gekomen dat 'de impact van Normaal' niet past bij het pro- dukt Drum. Gerda Veerman van het reclamebureau erkent dat haar bureau een fout heeft gemaakt: „Inderdaad, het is heel' ver velend allemaal. Maar iedereen maakt wel eens fouten." Nor maal overweegt van het bureau uitbetaling te eisen van het mon deling overeengekomen honorarium. Van Normaal was vanoch tend niemand bereikbaar. Veerman echter: „We zijn nog met de groep in gesprek over de afhandeling van deze zaak. Van een eis of een schadeclaim is mij niets bekend." De Rijswijkse Sprookjeskindi Musical 'Oliver' naar Charles F kens. Kleine Schouwburg, Rijst} gisteren. Herhalingen: Congref bouw, Den Haag op 13 en 14 o ber. Er gaat een grote charme' van een door kinderen ojj voerde musical. Een fj voorbeeld daarvan gaven Rijswijkse Sprookjeskinde met hun voorstelling van ver' van Lionel Bart. Vana eerste scène in het weesi tot de grote finale bleef show boeien. Wat niet wil gen dat de voorstelling vC keloos verliep. De musical geeft in grote tl ken het verhaal weer var kens' boek 'Oliver Twist' negentiende-eeuwse wei gen van onbekende herki wordt verkwanseld aan begrafenisondernemer, vlucht daar weg en koml Londen terecht. Daar ontnj| hij Dodger, die hem brengt bij de zakkenrol] baas Fagin. Hij wordt inge' in 'het vak', maar bij zijn ste poging de lessen in pral te brengen wordt hij geai teerd. Zijn 'slachtoffer', j oude heer Brownlow, ral overtuigd van Oliver's Fj schuld. Hij neemt de zorg \r de jongen op zich. OliL wordt omringd door liefe Maar Fagin wil hem tei hebben. Nancy, de vrierf' van de misdadiger Bill Sij. wordt ertoe overgehaald (a ver te ontvoeren. Zij doet 8 met tegenzin en krijgt al spijt. Uit medelijden lich- de heer Brownlow in. wordt haar noodlottig. Oliver komt weer bij Broill low, die zijn grootvader bil! te zijn. En alle boeven worr gepakt. Regisseur Trude de Wit hu negen maanden gerepete^ met ruim zeventig kinder variërend van kleuters tot ners. Het resultaat bevj verrassende hoogtepunf vooral onder de solo' was het meest opmerkelj verschijnsel de samensmelt van een toneel vol kind* met een zaal vol kinderen. technische stagnaties was^ een even onbevangen runj: rig wachten vóór het voetijl als daarachter. In een van miserabele momenten klaa| Oliver: „Wil niemand mij pen?". „Ik", riep een h|j stemmetje uit de zaal. ANGELA VAN KLBj De Waag (Leiden): Hot House-optre- den door het Theo Loevendie Kwin tet met Wolter Wierbos (trombone), Theo Loevendie (altsax, sopraansax en piano), Ab Baars (tenorsax, klari net), Arnold Dooyeweerd (bas) en Martin van Duynhoven (drums). Ge hoord op 6 oktober. „Nu is het pauze. Straks gaan we weer verder." Een citaat dat rechtstreeks uit Herenleed of Barbarber, een literair tijd schrift uit de jaren zestig dat de alledaagsheid tot kunst ver hief, afkomstig had kunnen zijn. Zaterdagavond was het een van de droge aankondi gingen van Theo Loevendie tijdens het optreden met zijn kwintet in De Waag. Een be wijs dat hij zich op het jazzpo- dium weer als een vis in het water voelt. De laatste jaren hield Theo Loevendie zich voornamelijk met componeren van „moder ne klassieke" muziek bezig. Zo schreef hij in 1986 de op Verdi geïnspireerde opera Naime en de kameropera Gassir die in 1991 in Boston in première gaat. De waardering voor Loe- vendies kwaliteiten zijn groot, zowel in Nederland als daar buiten. Zo deelde hij in 1984 de Amerikaanse Koussevitzky International Record Award voor zijn orkestwerk Flexio met niemand minder dan Pierre Boulez en in eigen land kreeg hij de Matthijs Vermeu- lenprijs voor Naime en vorig jaar het 3M-muziekstipendium ter waarde van honderddui zend gulden toegekend. Sinds er een manager is aan getrokken, trekt Loevendie weer regelmatig met zijn kwintet het land in. Ook voor dit seizoen is er weer een hele serie optredens georganiseerd. Zaterdagavond stond hij na lange tijd met zijn kwintet weer eens in Leiden op het po dium. Een optreden van Loevendies kwintet heeft meer weg van een concert dan een swingen de jazzsessie. Zijn werk dwingt dat ook af. De vorm van zijn composities en arrangementen is strak, maar zit tegelijkertijd vol verrassingen. Thema's ont wikkelen zich vaak stapvoets om daarna een verrassende wending aan te nemen en niet zelden tot een variant van het beginthema terug te keren. Vaak ontstaat daardoor een geluid dat hoewel het modern jazzy aandoet toch heel melo dieus klinkt. Dat past ook goed bij het vaak programmatische karakter van zijn muziek. Hoog gehalte Het optreden afgelopen zater dagavond was van een hoog gehalte. De vijf musici bleken voortreffelijk op elkaar inge speeld te zijn. Met verve werd een programma van overwe gend oud repertoire, maar dan in een nieuw vlot zittend jasje gestoken, voor het voetlicht gebracht. Groots waren de bij dragen van Ab Baars in „B.E.", een muzikaal eerbe toon van Theo Loevendie aan de in 1980 overleden Boy Ed gar en in 'Finch Eye', een hommage aan de in de jaren zestig op de voorgrond staande dichter/schrijver Simon Vin kenoog, waarin hij een voor treffelijke demonstratie gaf van de vele mogelijkheden van de klarinet. Andere hoogtepunten wa het arrangement van Pë Lee's „Is that all there waarin de uitblinkende tr bonist Wolter Wierbos op instrument aan het begin eigen visie op zijn kinderji liet doorklinken middels opeenvolging van zeer kenbare blaas-, kraai- en geluiden en het prachtige Afro-ritmes klinkende „C mewijne" - genoemd naar rivier in Suriname -waar Loevendie, zoals hij niet heel zonder ironie opmer de hele geschiedenis van S name in samengevat wist. Loevendie deed zelf heel minent van zich sprekei zijn bijdragen op een kl marimba, klarinet en pianj Oogstlied, een stuk uit de lantis Suite, een „overl ring" van aan de vergetel ontrukt oorspronkelijk ma aal van componisten uit verdwenen werelddeel, m lijk geworden door nauwg research van teruggevon kleitabletten. Oktober is traditioneel de maand in ons land. Hot H organiseert deze maand ook elke zaterdagavond optreden. Het Theo Loeve Kwintet betekende een tisch begin van het inmid alweer 21e seizoen van stichting. Komende v volgen het Willem Brei Kolïektief (13 oktober), "V bleek Vocaal (20 oktober de Schismatics (27 oktoi optredens waar ook met ning naar kan worden zien. PETER VAN V]

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 8